Κριτική στη θεατρική παράσταση:

«Του έρωτα και του θανάτου»

Σπυρίδων Βλιώρας, εφ. Τα Μετέωρα, 4/2/2005

Την Κυριακή που μας πέρασε βρεθήκαμε στο Εκθεσιακό Κέντρο Καλαμπάκας1, για να παρακολουθήσουμε τη θεατρική παράσταση «Του Έρωτα και του Θανάτου» από το Θεατρικό Εργαστήρι του Δήμου Καλαμπάκας. Δε σας κρύβουμε ότι προσήλθαμε προκατειλημμένοι πως πάμε να δούμε μια ερασιτεχνική παράσταση με αδυναμίες και προχειρότητες.

Από την πρώτη εκφώνηση λόγου όμως και από το όλο στήσιμο της παράστασης διαψευστήκαμε πανηγυρικά! Εντύπωση καταρχάς μας έκανε πως, αν και ήταν Κυριακή και την προηγούμενη ημέρα είχε ανεβεί ξανά η παράσταση, το θέατρο ήταν ασφυκτικά γεμάτο.

Οι εραστές της τέχνης ηθοποιοί οδηγημένοι σωστά από το σκηνοθέτη παρουσίασαν -ζωντάνεψαν θα λέγαμε καλύτερα!- τα 4 δημοτικά τραγούδια. Τα προσέγγισαν με αγάπη και μεράκι, με σεβασμό και ως ζώσα πραγματικότητα, που μπορεί να μιλήσει ακόμα στο σύγχρονο ακροατή-θεατή, να τον συγκινήσει, να τον προβληματίσει, να τον ψυχαγωγήσει. Μια προσέγγιση που δύσκολα -έως αδύνατον- επιτυγχάνουμε οι φιλόλογοι, όταν αποπειρόμαστε να προσεγγίσουμε με τους μαθητές μας μέσω του λόγου, της στατικής εικόνας και ενίοτε της μουσικής τα δημοτικά μας τραγούδια.

Ως εκ τούτου η παράσταση συνιστάται να παρασταθεί ενώπιον κοινού μαθητών από τα σχολεία, που μάλιστα θα έχουν προηγουμένως μελετήσει με τους καθηγητές τους τα αντίστοιχα κείμενα.

Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια γενικότερη ανάλογη τάση προσέγγισης των δημοτικών τραγουδιών. Αναφέρουμε ενδεικτικά την παράσταση «Ιστορίες μακρινές... κι αλλιώτικες», προερχόμενες από τα δημοτικά τραγούδια με κοινό θέμα την υπέρβαση και την ύβρη, παρμένα κι αυτά από τις συλλογές του λαογράφου Νικολάου Πολίτη (και σ’ αυτήν περιλαμβάνεται το δημοτικό «Του Μαυριανού»). Η πρεμιέρα της παράστασης δόθηκε στις 3 Ιουλίου 2003 στα πλαίσια του Φεστιβάλ Πέτρας, ενώ κατόπιν ακολούθησε εκτενής περιοδεία σε όλη την Ελλάδα.

Άλλη μια προσπάθεια που θα τη συστήναμε ανεπιφύλακτα είναι το «Ανάθεμα Δε Τάιμ Blues: ονειροπερπατήματα πάνω στο δημοτικό ποίημα της ‘Λιογέννητης’». Ένα δημοτικό ποίημα πηγαίνει τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2005 στο… bar «Αμάρειον» στην Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. “Πίνει, μεταμφιέζεται, λέει και τραγουδά τον πόνο του. Καθημερινά πράγματα: πουλιά που μιλάνε και δεν μιλάνε. Μάγια που πιάνουν και δεν πιάνουν, μοίρες ανυπότακτες και ανυπεράσπιστοι έρωτες.”

Σε άλλες περιπτώσεις η δημοτική ποίηση εμπνέει καλλιτέχνες, όπως το Γιώργο Θεοτοκά στο έργο του «Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας», που είδαμε από τον τρικαλινό θίασο το περασμένο καλοκαίρι στο ανοιχτό θέατρο Καλαμπάκας στις υπώρειες του προφητη-Ηλία. Πρόκειται για μια ανάπτυξη του θέματος από το δημοτικό τραγούδι «Του Μαυριανού και της αδερφής του»…

Ξανά πίσω στη συγκεκριμένη παράσταση που παρακολουθήσαμε: Αν θα θέλαμε να ξεχωρίσουμε κάποια στιγμή της χαρακτηριστική, οπωσδήποτε θα μνημονεύαμε τη σκηνή από τη «Μάνα φόνισσα», όπου η ερωτική συνομιλία αποδίδεται χορευτικά· ή το σημείο στο τραγούδι «Του νεκρού αδερφού» όπου το νυφικό τραγούδι αντηχεί ακόμη, ενώ έχουμε μεταφερθεί ευφυώς στο νεκροταφείο. Όσο για τα αρνητικά σημεία -ερασιτεχνικός θίασος ήταν, μην το ξεχνάμε-, αυτά ήταν ελάχιστα και δεν επηρέαζαν άμεσα το τελικό αποτέλεσμα σε καμία περίπτωση. Δε θα θέλαμε να αναφερθούμε σε κάποιες αστοχίες στο φωτισμό ή στη μίξη των ήχων -πότε επιτέλους θα αποκτήσει μόνιμη και σωστή ηχητική εγκατάσταση ο χώρος αυτός; Όσο για ορισμένα σχόλια που ακούστηκαν για τον πλατειασμό στο ποίημα «Του νεκρού αδερφού», αυτά καλύφτηκαν από το ζεστό χειροκρότημα προς όλους τους συντελεστές της παράστασης.

Μια εμπνευσμένη προσπάθεια, που ευχόμαστε να συνεχιστεί. Α, και μια ερώτηση: Η συνεργασία του δήμου με το σκηνοθέτη2 ήταν ευκαιριακή, για το ανέβασμα μόνο της συγκεκριμένης παράστασης, ή θα συνεχιστεί;

Υ.Γ. Το κείμενο των τεσσάρων δημοτικών τραγουδιών μπορείτε να το βρείτε εδώ.


Υποσημειώσεις

1 Τι φρικτό και άσχετο όνομα είναι αυτό! Ας ελπίσουμε να καθιερωθεί κάποιο άλλο…

2 Κάτι που έλειπε από το πρόγραμμα, ήταν και ένα βιογραφικό του σκηνοθέτη, ώστε να ενημερωθούμε και για άλλες δουλειές του. Μια σύντομη αναζήτηση στο διαδίκτυο μας πληροφορεί για άλλες παραστάσεις που ανέβασε:

Παραστάσεις Αλέξη Μίγκα