Γαλλία: Προωθούν τον πρώτο νόμο για τα e-books

Γιάννης Ανδριτσόπουλος, εφ. Τα Νέα, 17/11/2010

Πρώτη απόπειρα ελέγχου της αγοράς ηλεκτρονικών βιβλίων

Ο πρώτος νόμος για τον έλεγχο της αγοράς των ηλεκτρονικών βιβλίων (e-books) στην Ευρωπαϊκή Ένωση προωθείται προς ψήφιση στη Γαλλία.

Εφόσον το νομοσχέδιο γίνει νόμος, θα είναι η πρώτη φορά που οι εκδότες θα μπορούν να καθορίζουν τις κατώτερες τιμές πώλησης των e-books, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών, οι οποίες σήμερα παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα από τα μεγάλα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία όπως το Amazon.com.

Η πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου πέρασε από τη Γερουσία και, μέσα στο Νοέμβριο, αναμένεται να τεθεί σε ψηφοφορία στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση.

Τι προβλέπει ο νόμος

Ο νόμος θα επιτρέπει στους εκδοτικούς οίκους να καθορίζουν μια ενιαία και σταθερή τιμή για τις ηλεκτρονικές εκδόσεις των βιβλίων που εκδίδουν. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, στοχεύει στην «προστασία» των εκδοτών και των βιβλιοπωλών από τους μεγάλους ανταγωνιστές τους, όπως το Amazon και η Apple, που κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά του ηλεκτρονικού βιβλίου.

Ήδη από την πρώτη ανάγνωση του νόμου, στις 26 Οκτωβρίου, διατυπώθηκαν σοβαρές ενστάσεις – ακόμη και για την ίδια τη νομιμότητά του.

Ο νόμος προτάθηκε από τους κεντροδεξιούς γερουσιαστές Κατρίν Ντιμά και Ζακ Λεζάντρ. Στην ουσία πρόκειται για επικαιροποίηση ενός νόμου που ισχύει από το 1981, ο οποίος απαγορεύει την πώληση βιβλίων σε τιμή χαμηλότερη του 5% από αυτή που έχει καθορίσει ο εκδότης.

Η ρύθμιση αυτή θεωρείται ότι έχει συμβάλει στη διατήρηση ενός από τα μεγαλύτερα δίκτυα ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων της Ευρώπης, προστατεύοντάς τους Γάλλους βιβλιοπώλες από τον ανταγωνισμό των μεγάλων αλυσίδων.

Το νομοσχέδιο ήταν αποτέλεσμα δωδεκάμηνης διαβούλευσης της κυβέρνησης με τους εκδότες, τους συγγραφείς και τους βιβλιοπώλες, οι οποίοι ανησυχούν ότι τα έσοδά τους θα πληγούν από την επέκταση της online αγοράς.

Βέβαια, για την ώρα, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία αποτελούν λιγότερο από το 1% της αγοράς βιβλίου στη Γαλλία,. Ωστόσο, παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι το ποσοστό αυτό θα διπλασιαστεί την επόμενη χρονιά.

«Το 2011, θα γίνουμε μάρτυρες της γέννησης μιας πραγματικά ισχυρής αγοράς», δήλωσε η Κλεμέντ Χέρινγκ, αναλύτρια της εταιρείας ερευνών GfK.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η «ψηφιακή» λογοτεχνία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 8% της αγοράς του βιβλίου.

Ενστάσεις και αμφιβολίες

Λαμβάνοντας υπόψη την διεθνή υπόσταση του Διαδικτύου, δεν είναι λίγοι όσοι αμφιβάλλουν ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί στην πράξη, ακόμη κι αν ψηφιστεί. Για παράδειγμα, ποιος θα σταματήσει έναν Γάλλο από το να αγοράσει -σε χαμηλότερη τιμή- ένα βιβλίο από e-shop που έχει έδρα σε άλλη χώρα;

Επιπλέον, ο νόμος ενδέχεται να προσκρούσει στις αποφάσεις του Ευρωδικαστηρίου, καθώς θα μπορούσε να κριθεί αντίθετος προς την ιδέα της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και να θεωρηθεί ότι συνιστά «διάκριση σε βάρος των εισαγωγών».

«Εάν συνιστά διάκριση, τότε εκ πρώτης όψεως είναι παράνομος. Εκτός αν το κράτος που επιβάλλει τον περιορισμό είναι σε θέση να τον αιτιολογήσει επαρκώς», δήλωσε ο Άνγκους Τζόνστον, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που ειδικεύεται στο Δίκαιο της Ε.Ε.

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι ο νόμος ενδέχεται να εμποδίζει την καινοτομία στην αγορά του Διαδικτύου.

Το νομοσχέδιο -υπό την παρούσα μορφή του- δεν κάνει διάκριση μεταξύ των βιβλίων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα και εκείνων που έχουν οριστεί από τους δημιουργούς τους ως «ανοιχτού» περιεχομένου και ελεύθερης διανομής.

Μετά τις τροποποιήσεις που θα επέλθουν, το νομοσχέδιο θα κατατεθεί προς συζήτηση στο γαλλικό κοινοβούλιο τις επόμενες εβδομάδες και, στη συνέχεια, θα τεθεί σε ψηφοφορία για να γίνει νόμος του κράτους.