Ο χορός ενώνει Ισραηλινούς και Άραβες

Ελεάνα Γαλανοπούλου, εφ. Ελευθεροτυπία, 17/11/2010

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές του σύγχρονου χορού παγκοσμίως είναι η ταχύτατα ανερχόμενη ισραηλινή. Το εκρηκτικό περιβάλλον της περιοχής κινητοποιεί τη δημιουργικότητα των νέων καλλιτεχνών, δίνοντάς τους πλούσιο υλικό για προβληματισμούς και συναισθήματα που μετουσιώνονται σε κίνηση.

Στο εκρηκτικό «Quiet» του Αρκάντι Ζάιντες συνυπάρχουν επί σκηνής Αραβες και Ισραηλινοί περφόρμερ, «όπως συμβαίνει και στη ζωή»

Έχοντας αφομοιώσει διαφορετικά ρεύματα και επιρροές από τις χώρες του εξωτερικού, στις οποίες έχουν σπουδάσει και εργαστεί, επιστρέφουν στη χώρα τους επιχειρώντας ένα νέο κινητικό λεξιλόγιο. Το αποτέλεσμα; Μια πλούσια χορογραφική παραγωγή, που διακρίνεται για την πολυμορφία της.

Ένα αντιπροσωπευτικό τρίπτυχο από την πλουραλιστική αυτή βεντάλια θα παρακολουθήσουμε από σήμερα έως τις 28 Νοεμβρίου στο Ιδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης».

Ονειρα συνύπαρξης

- Ο 32χρονος Αρκάντι Ζάιντες παρουσιάζει το «Quiet», το πιο πολιτικό και αιχμηρό έργο από τα τρία. Χορεύουν σε αυτό δύο Αραβες και δύο Ισραηλινοί περφόρμερ. Ο ίδιος πάντως αποφεύγει να το χαρακτηρίσει «πολιτικό». «Πρόκειται απλώς για έναν αντικατοπτρισμό της πραγματικότητας. Επί σκηνής υπάρχουν Αραβες και Ισραηλινοί περφόρμερ, όπως συμβαίνει και μέσα στα σύνορα της χώρας», εξηγεί. Δεν ήταν εύκολο πράγμα η συνεργασία τους. «Χρειάστηκε να ξεπεράσουμε πολλές δυσκολίες: καλλιτεχνικές, κοινωνικές, προσωπικές. Προτού αρχίσουμε να κινούμαστε έπρεπε να έχουμε βρει μια κοινή γλώσσα επικοινωνίας. Αλλά και να χτίσουμε τη μεταξύ μας εμπιστοσύνη», λέει.

Τελικά; «Ολοι μας βγήκαμε κερδισμένοι, και προσωπικά και καλλιτεχνικά». Οσο για τα τυχόν προβλήματα; «Δεν εντόπισα κανένα. Παρά μόνο ένα σωρό προκλήσεις και μια τεράστια επιθυμία για να γίνει η δουλειά».

Ύλη, η εκρηκτική

Προέκυψε ένα εκρηκτικό έργο, όσο εκρηκτική ήταν και η πρώτη ύλη του, δηλαδή η καθημερινότητα σε μια τόσο ταραγμένη περιοχή, αλλά και οι προβληματισμοί και οι προτεινόμενες λύσεις που βρίσκουν -αυτή τη φορά- έναν ειρηνικό τρόπο να εκφραστούν. Καθένας από τους ερμηνευτές διηγείται τη δική του ιστορία και εισβάλλει στην ιστορία τού άλλου χωρίς σταματημό, χωρίς αποτέλεσμα. Παρουσιάζουν τελικά ένα τοπίο επιθετικότητας, βίας, σύγχυσης, απελπισίας και κάποτε συμπόνιας και τρυφερότητας, μα πάνω απ' όλα προσμονής για έναν τόπο ελπίδας.

«Το Quiet έχει να κάνει πάνω απ' όλα με ανθρώπους. Ανθρώπους που βρίσκονται σε έναν τόπο μαζί, αλλά ουσιαστικά είναι μόνοι. Κάθε περφόρμερ έχει ερωτηθεί: "ποιο είναι το προσωπικό όνειρο που φέρει στην καθημερινή του ζωή;". Τα όνειρα είναι η βάση για τη συμπύκνωση της δουλειάς μας. Με το να τα επαναλαμβάνουμε κάθε βράδυ θεωρώ πως μπορούν να πραγματοποιηθούν, ακόμη και σε ιδιωτικό επίπεδο», λέει ο Αρκάντι Ζάιντες. Γεννημένος στη Σοβιετική Ενωση, ζει στο Ισραήλ από το 1990. Τελευταία δουλεύει όλο και περισσότερο σε διαφορετικές κοινότητες, εστιάζοντας κυρίως στον αραβικό κόσμο του Ισραήλ. Στο «Quiet» χρησιμοποιεί ένα μίγμα από σύγχρονο χορό, καποέιρα και τζούντο. «Ετυχε», λέει, «οι περφόρμερ μου να γνωρίζουν αυτές τις πολεμικές τέχνες και τελικά να ταιριάζουν με το περιεχόμενο του έργου, που εξετάζει την ύπαρξη βίας στο σώμα».

Μπορεί τελικά ο χορός να έχει παρεμβατικό και διαπραγματευτικό ρόλο, όταν ο λόγος απλώς δεν είναι αρκετός; Για τον Ζάιντες ο χορός έχει «την ικανότητα να αγγίζει τους θεατές σε πολύ βαθύτερο επίπεδο. Είναι σαν να συγκρίνουμε μια ομιλία για τη φτώχεια με το να βλέπεις ένα ταλαιπωρημένο και παραμορφωμένο από τη φτώχεια σώμα ενός αστέγου. Ή σαν να μιλάμε γενικώς για τη βία σε σύγκριση με το να γινόμαστε μάρτυρες ενός βίαιου γεγονότος. Το σώμα που μετέρχεται μια αληθινή εμπειρία δεν μπορεί να ψεύδεται. Γι' αυτό θεωρώ πως ένα χορευτικό κομμάτι μπορεί να επικοινωνήσει μια οποιαδήποτε ιδέα, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών», λέει.

Με έμπνευση τον Αλμπι

Την άποψή του συμμερίζονται και οι υπόλοιποι συνάδελφοί του, αν και έρχονται με έργα που έχουν στο επίκεντρό τους αισθητικού τύπου ζητήματα (όπως η τελειότητα της κίνησης, η εικαστική αρτιότητα, η δημιουργία ατμόσφαιρας, συγκίνησης) και στη θεματολογία τούς απασχολούν ζητήματα διαπροσωπικών σχέσεων.

- Το δίδυμο Νιβ Σέινφελντ και Ορέν Λαόρ, που ακολουθούν με το «Post Martha», μπορεί να εμπνέονται από το «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Εντουαρντ Αλμπι και να θέτουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους τις σχέσεις αγάπης και μίσους του ηλικιωμένου και άτεκνου ζευγαριού, όμως εξακολουθούν να πιστεύουν στην πολιτική δύναμη του χορού. Εχουν άλλωστε μόλις αφήσει πίσω τους μια άκρως πολιτική δουλειά, το «Big Mouth», μια «κριτική αντανάκλαση του πολιτικού και κοινωνικού κλίματος στο σημερινό Ισραήλ».

Η μεγαλύτερη δυσκολία τους ήταν τελικά να ισορροπήσουν μεταξύ θεάτρου και χορού. «Να αφήσουμε, δηλαδή, όσο πιο ανοιχτά ζητήματα γίνεται για χάρη του χορού από τη μια και να μιλήσουμε συγκεκριμένα, όπως θέλει το θέατρο, από την άλλη», μας επισημαίνουν.

Στερεότυπα των φύλων

- Αλλά και η ποιητικότερη όλων, Γιασμίν Γκόντερ, της οποίας δουλειά έχουμε δει στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας 2006, θεωρεί πως «το σώμα μπορεί να είναι ένας έξοχος φορέας πολιτικών ιδεών», παρ' όλο που το έργο της «Love fire» πραγματεύεται τη δύναμη του έρωτα. Συγκεκριμένα, «τις φαντασιώσεις και αντιλήψεις του "ρομαντισμού" μέσω μιας προσωπικής προοπτικής: την επιθυμία να ερωτευτούμε, να χάσουμε τον έλεγχο, να μεταφερθούμε και να παρασυρθούμε από το πάθος», όπως μας εξηγεί.

Τα ζητήματα αυτά το έργο της τα διερευνά μέσω σωματικών και πλαστικοποιημένων εικόνων, οι οποίες δίνουν «μια νέα τροπή στα στερεότυπα της ανδρικής και γυναικείας ταυτότητας, αλλά και των ρόλων που παίζουν μέσα σε μια σχέση», όπως μας εξηγεί. «Χρησιμοποιώντας φθηνούς έλικες που βρίσκει κανείς σε καταστήματα ειδών τρικ, οι περφόρμερ σωματοποιούν πνευματικές ενώσεις ρομαντικής φαντασίας που συνδέονται με την Ιστορία της Τέχνης. Οι ταινίες του Ταρζάν και οι εικόνες που έχουμε από τα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας διέρχονται από μια μεταμορφωτική και καθαρτική εμπειρία στη σκηνή».

Το έργο της συμπληρώνει μια εικαστική εγκατάσταση του Yochai Matos, ενώ η μουσική είναι ο «Μπλε Δούναβης» του Στράους, μια συνθήκη που της δόθηκε από την επιτροπή που παρήγγειλε το έργο και που η ίδια αντιμετώπισε ως «ένα φυσικό εμπόδιο». *

info: Τρίπτυχο Σύγχρονου Χορού από το Ισραήλ

Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος, τηλ. 210-3418550)

Εισιτήρια: 20 ευρώ , 15 ευρώ μειωμένο, 50 ευρώ και για τις τρεις παραστάσεις.

- Σήμερα και αύριο στις 9 μ.μ.: «Quiet» του Αρκάντι Ζάιντες

- Κυριακή 21/11 και Δευτέρα 22/11 στις 8.30 μ.μ.: «Post-Martha» των Νιβ Σέινφελντ και Ορέν Λαόρ.

- Σάββατο 27/11 και Κυριακή 28/11 στις 8.30 μ.μ.: «Love Fire» της Γιασμίν Γκόντερ.