Καλά Χριστούγεννα

http://www.videoseven.gr

Κάριον Κρίστιαν, Καλά Χριστούγεννα, εκδ. Μέδουσα, 2005, σελ. 156, 11,70 €. [Το βιβλίο αφηγείται την πραγματική ιστορία της συνάντησης των γερμανικών, γαλλικών και βρετανικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στα γάλλο-ελβετικά σύνορα. Με τα Χριστούγεννα να πλησιάζουν, οι τρεις στρατοί μετά από πολύμηνες μάχες βρίσκονται καθηλωμένοι στα χαρακώματά τους, εγκλωβισμένοι στη λάσπη και έχοντας χάσει κάθε ελπίδα να περάσουν τα Χριστούγεννα με τις οικογένειές τους. Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1914 και με αφορμή τη μουσική που ακούγεται μέσα από κάποια χαρακώματα, οι τρεις αρχηγοί των στρατευμάτων αρχικά και αργότερα το σύνολο των στρατιωτών, έρχονται σε επαφή και αποφασίζουν να κάνουν ανακωχή για τη γιορτή των Χριστουγέννων. Την επόμενη ημέρα οι στρατιώτες αρνούνται να συνεχίσουν τον πόλεμο, προκαλώντας την οργή των διοικητών τους που τους θεωρούν προδότες. Μέσα από τα μάτια ενός άγγλου ιερέα, ενός φιλόδοξου γάλλου υπολοχαγού, ενός γερμανού τενόρου και μιας σοπράνο, ο συγγραφέας διηγείται την ιστορία την οποία ο ίδιος μετέφερε με επιτυχία στην μεγάλη οθόνη.]

Καλά Χριστούγεννα

ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ, εφ. Ελευθεροτυπία, 24/11/2005

Joyeux Noel. Γαλλία / Γερμανία / Βρετανία / Βέλγιο / Ρουμανία. 2005. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κριστιάν Καριόν. Ηθοποιοί: Νταϊάν Κρούγκερ, Γκιγιόμ Κανέ, Μπένο Φούρμαν, Γκάρι Λούις, Ντάνιελ Μπρουλ. 116' λεπτά.

«Καλά Χριστούγεννα», μια αληθινή ιστορία από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο σε σκηνοθεσία και σενάριο του Κριστιάν Καριόν

Στα χαρακώματα, στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, οι στρατιώτες από τρεις στρατούς (Γάλλων, Βρετανών και Γερμανών) γιορτάζουν μαζί τα Χριστούγεννα, κάνοντας εκεχειρία, σε μια ταινία βασισμένη σε αληθινό γεγονός και δοσμένη με ειλικρίνεια, συγκίνηση και ανθρωπιά.

Μια δυνατή, συγκινητική, και, όσο και να φαίνεται απίθανη, αληθινή, είναι η ιστορία της ταινίας αυτής που έγραψε και σκηνοθέτησε ο Γάλλος Κριστιάν Καριόν. Το 1914, παραμονή Χριστουγέννων, στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, κάπου στα χαρακώματα, στα γαλλο-ελβετικά σύνορα, οι τρεις αρχηγοί των στρατευμάτων (Γάλλων, Άγγλων και Γερμανών) αποφασίζουν να κάνουν ανακωχή για τη γιορτή των Χριστουγέννων. Σε λίγο οι στρατιώτες της μιας πλευράς τρέχουν να συναντήσουν τον «εχθρό» τους στην ουδέτερη ζώνη κι αρχίζουν ν' ανταλλάσσουν δώρα, να πίνουν σαμπάνια, να μοιράζονται τσιγάρα και σοκολάτες και να συναδελφώνονται προς μεγάλη αγωνία των αρχηγών τους που την επόμενη μέρα τούς θέλουν να επιστρέψουν στο δικό τους χαράκωμα και να συνεχίσουν να πολεμάνε. Μόνο που τη φορά αυτή οι στρατιώτες, που έχουν ανακαλύψει πως οι εχθροί δεν είναι καθόλου όπως τους παρουσιάζονται, αλλά απλοί άνθρωποι σαν κι αυτούς, αρνούνται να πολεμήσουν.

Καταλαβαίνει κανείς τη δύναμη ενός τέτοιου μηνύματος σε μια εποχή που η Ευρώπη, παρ' όλο που έχει ενωθεί, υπάρχουν ακόμη σημεία της όπου ο πόλεμος, συχνά αδελφοκτόνος, συνεχίζεται, με την ενθάρρυνση και τις ευλογίες (συχνά και την κρυφή συμμετοχή) ξένων δυνάμεων. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ο κινηματογράφος παρουσιάζει τη συναδέλφωση εχθρών στη διάρκεια πολέμου. Σκηνοθέτες όπως ο Παμπστ (Westfront) και ο Ρενουάρ («Η μεγάλη χίμαιρα») καταπιάστηκαν με παρόμοιο θέμα (οδηγώντας συχνά στην απαγόρευσή τους από τις αντίστοιχες λογοκρισίες). Ο Καριόν στηρίζεται σ' ένα αληθινό γεγονός για να αναπτύξει τη δική του, συγκινητική, ιστορία, σε μια ταινία στημένη με γνώση, ρυθμό και ατμόσφαιρα (και κάποιο πρέπει να πω διδακτικό μήνυμα, απαραίτητο ίσως στις μέρες μας), τονίζοντας από τη μια τη φρίκη και την ηλιθιότητα του πολέμου, αλλά και τον παραλογισμό του πατριωτισμού κι ενός δήθεν καθήκοντος κι από την άλλη, τη δύναμη της λογικής και της ανθρωπιάς, αναπλάθοντας την περίοδο με ξεχωριστή φροντίδα στη λεπτομέρεια, και αντλώντας εξαιρετικές ερμηνείες από ένα καστ έμπειρων ηθοποιών.

Κάντε μουσική, όχι πόλεμο

Δημήτρης Δανίκας, εφ. Τα Νέα, 24/11/2005

H μουσική εξημερώνει τα ήθη «λέει» και ο έτερος Γάλλος, ο Κριστιάν Καρόν («Ένα χελιδόνι έφερε την άνοιξη»), του ιδρύματος φιλανθρωπίας με τον τίτλο «Καλά Χριστούγεννα» και με ευρωπαϊκό κόστος τόσο αλμυρό όσο αξίζουν 22 εκατομμύρια ευρώ. Τόσο όσο δύο φορές και πλέον ο προϋπολογισμός του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Τόσο αξίζει σήμερα ένα... Κατηχητικό!

«Καλά Χριστούγεννα». H μουσική εξημερώνει τα ήθη!

Το στόρι - με παραλήπτες τους δακρυγόνους αδένες των αφελών Αμερικανών και των μελών της Ακαδημίας του «θείου» Όσκαρ - προέρχεται από αληθινό περιστατικό που έλαβε χώρα παραμονή Χριστουγέννων του 1914 στα χαρακώματα του A' Παγκοσμίου Πολέμου, με αντιπάλους τους Γερμανούς του Κάιζερ από τη μια και τους Γαλλο-Βρετανούς φαντάρους από την άλλη. Μέσα λοιπόν στον χορό του θανάτου και τον απίστευτο χαμό, μια σοπράνο από τη Δανία (Νταϊάν Κρούγκερ) και ένας τενόρος από τη Γερμανία επιβάλλουν με τα χρυσά λαρύγγια τους εκεχειρία, ειρήνη, συγκίνηση και προσωρινή συμφιλίωση. Το ηθικοπλαστικό δίδαγμα εντελώς αμερικανικο-χολιγουντιανό.

Ο Καρόν διεκπεραιώνει τις αρχικές σκηνές πολέμου με τη βοήθεια άφθονων κομπάρσων, οπτικών εφέ και μιας λουστραρισμένης φωτογραφίας. Από τη στιγμή όμως που αρχίζουν τα τραγούδια και υποχωρεί η βία, η ιστορία πάει καλειά της και η ταινία έχει εκπνεύσει πριν φτάσει στη μέση. Συμβαίνει και στις καλύτερες ελληνικές οικογένειες. Ανεξαρτήτως κόστους και χρημάτων. Με μια καλή ιδέα δεν μπορείς να κάνεις μια καλή ταινία. Αλλιώτικα δεν χρειάζεται να μπαίνουμε στον κόπο, να πληρώσουμε για να χάσουμε δύο ώρες από τον ελεύθερο χρόνο μας. Απλώς θα γράφαμε στους τοίχους «Αφήστε τα κανόνια και πιάστε τα τραγούδια. Ο πόλεμος σκοτώνει, η μουσική εξημερώνει». Μωρέ τι μας λες;

Kαλά Xριστούγεννα...

Νατάσα Μπαστέα, εφ. Τα Νέα, 22/11/2005

«Εάν μπορούσαμε να γνωρίζουμε τις κρυφές ιστορίες των εχθρών μας, θα βρίσκαμε στη ζωή του καθενός θλίψη και βάσανα, ικανά να αφοπλίσουν όλη την έχθρα». Ο Χένρι Λονγκφέλο ρίχνει, σχεδόν δύο αιώνες πριν, μια ανθρώπινη ματιά στον πόλεμο - μια ματιά που βλέπει κάθε στρατιώτη ως αυτό που είναι: πατέρας, σύζυγος, αδελφός, γιος, φίλος.

Ένα από τα πιο συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ που έχω δει, είναι της γαλλικής τηλεόρασης και αφορά τα Χριστούγεννα του 1914, καθώς στο γαλλο-γερμανικό μέτωπο μαίνεται ο A' Παγκόσμιος Πόλεμος. Μέσα από γράμματα οπλιτών προς τις οικογένειές τους και ελάχιστες φωτογραφίες, σκιαγραφείται μια αναπάντεχη ιστορία που κρατήθηκε μυστική από την επίσημη Ιστορία: μέσα στη βροχή και στο κρύο, στρατιώτες του γαλλικού, του σκωτσέζικου και του γερμανικού στρατού, βρίσκονται χωμένοι στα χαρακώματα, σε ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους. Ανάμεσά τους, στη νεκρή ζώνη, βογγάνε οι τραυματίες και σαπίζουν τα πτώματα. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που χρησιμοποιείται σε τέτοια έκταση το πυροβολικό και οι απώλειες είναι τεράστιες. Κάποιοι Γερμανοί αρχίζουν να τραγουδούν την «Άγια Νύχτα», οι Σκωτσέζοι τους συνοδεύουν και μετά μπαίνουν και οι Γάλλοι. Δειλά δειλά, βγαίνουν από τα χαρακώματα, γνωρίζονται και περνούν μαζί τις άγιες ημέρες. Στα γράμματά τους - που έχουν σωθεί - περιγράφουν μια απίστευτη ιστορία συμφιλίωσης, με αποκορύφωμα την κοινή λειτουργία και εορτασμούς όπου μοιράζονται τα λιγοστά εφόδιά τους. Όταν όλα αυτά γίνονται γνωστά στους ανωτέρους τους, τιμωρούνται αυστηρά, διότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν κακό παράδειγμα για το υπόλοιπο στράτευμα και ο πόλεμος να σταματήσει...

Αυτό το απίστευτο περιστατικό είναι το θέμα της ταινίας «Καλά Χριστούγεννα», που βγαίνει αυτές τις ημέρες στους κινηματογράφους. Ήταν μία μέρα μόνο που ανέτρεψε όσα πίστευαν οι άνθρωποι. Μία μέρα που θέλησαν να τη σβήσουν για να μην εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά. «Μία μόνο μέρα», έγραψε ο Σοφοκλής, «ταπεινώνει και ανυψώνει πάλι όλα τ' ανθρώπινα...».

«Tότε, τα όπλα σίγησαν»

Γιώργος Αγγελόπουλος, εφ. Τα Νέα, 12/11/2003

Tα Xριστούγεννα του 1914, Γερμανοί και Σύμμαχοι γιόρτασαν παρέα

Ενώ οι ανασκαφές στη Φλάνδρα αποκάλυψαν σχεδόν άθικτο ένα περίπλοκο δίκτυο χαρακωμάτων από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο - λείψανα με στολές και αρβύλες δίπλα σε φλασκιά για ρούμι, κάλυκες και συρματοπλέγματα -, ένα νέο βιβλίο εκδόθηκε στη Γερμανία και αποκαλύπτει λεπτομέρειες για ένα από τα πιο εντυπωσιακά επεισόδια του πολέμου εκείνου.

Τα απομεινάρια. Μέσα στις λάσπες της Φλάνδρας αποκαλύφθηκαν τα χαρακώματα του A' Παγκοσμίου Πολέμου

Πρόκειται για το βιβλίο του Γερμανού ιστορικού και συγγραφέα Μίχαελ Γιούργκς με τίτλο «Der Kleine Frieden im Grossen Krieg» (H μικρή ειρήνη στον μεγάλο πόλεμο, εκδ. Bertelsmann) και περιγράφει, από την πλευρά των Γερμανών, ένα επεισόδιο που ξέραμε ώς τώρα μόνον από την πλευρά των Συμμάχων: οι Γερμανοί και οι Βρετανοί στρατιώτες, αψηφώντας τις διαταγές των επιτελείων τους, βγήκαν από τα χαρακώματα για να παίξουν ποδόσφαιρο, ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1914.

Σύμφωνα με έως τώρα αδημοσίευτες επιστολές και ημερολόγια Γερμανών που βρίσκονταν στα χαρακώματα εκείνα, οι μπάλες ήταν σε πολλές περιπτώσεις από άχυρο δεμένο με σπάγκο ή άδεια κονσερβοκούτια. Τα γκολπόστ φτιάχτηκαν με ξύλα, χλαίνες και κράνη. Τα ματς διήρκεσαν περίπου μία ώρα. Μετά, οι παίκτες που για μέρες είχαν στερηθεί τον ύπνο, κοιμήθηκαν εξαντλημένοι.

Το ημερολόγιο

Ήταν μια εκεχειρία εκ του προχείρου, που επεκτάθηκε σε ολόκληρο το Δυτικό Μέτωπο πέντε μήνες μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Στο βιβλίο του Γιούργκς περιλαμβάνονται αποσπάσματα από το εκπληκτικό ημερολόγιο ενός Γερμανού υπολοχαγού, του Κουρτ Τσέχμις, που ανακαλύφθηκε πριν από τέσσερα χρόνια σε μια σοφίτα σε σπίτι κοντά στη Λειψία. Ο Τσέχμις, ένας δάσκαλος που μιλούσε αγγλικά και γαλλικά, αφηγείται πως την παραμονή των Χριστουγέννων τα πυρά ξαφνικά σταμάτησαν. Από το γερμανικό τάγμα ακούστηκε ένα δυνατό σφύριγμα. Αμέσως οι Άγγλοι απάντησαν με τον ίδιο τρόπο. «Ο στρατιώτης Μέκελ από τον λόχο μου, ο οποίος είχε ζήσει πολλά χρόνια στην Αγγλία, φώναξε στους Βρετανούς μιλώντας τους στα αγγλικά και σύντομα ξεκίνησε μια ζωηρή συζήτηση». Δύο στρατιώτες από κάθε πλευρά βγήκαν από τα χαρακώματα, έσφιξαν τα χέρια στην ουδέτερη ζώνη και αλληλοευχήθηκαν χαρούμενα Χριστούγεννα. Συμφώνησαν ότι την επομένη κανείς δεν θα πυροβολούσε. «Μετά βάλαμε ακόμη περισσότερα κεριά από πριν κατά μήκος του χαρακώματός μας, που είχε μήκος ένα χιλιόμετρο, καθώς και χριστουγεννιάτικα δένδρα» γράφει ο Τσέχμις στο ημερολόγιό του. «Οι Βρετανοί εξέφρασαν τη χαρά τους για τη φωταψία με σφυρίγματα και χειροκροτήματα. Πέρασα όλη τη νύκτα ξύπνιος, όπως και οι περισσότεροι. Ήταν μια υπέροχη, αν και κάπως κρύα νύκτα».

Μιλούσαν αγγλικά

Σύμφωνα με τον Γιούργκς, η αδελφοποίηση αυτή, στην οποία συμμετείχαν κυρίως καθολικά σαξονικά και βαυαρικά συντάγματα, κατέστη δυνατή μόνον επειδή πολλοί από τους Γερμανούς στρατιώτες μιλούσαν καλά αγγλικά, καθώς προηγουμένως εργάζονταν στη Βρετανία. «Είχαν δουλέψει ως οδηγοί ταξί και κουρείς σε μέρη όπως το Μπράιτον, το Μπλάκπουλ και το Λονδίνο» λέει ο ιστορικός στην «Γκάρντιαν». «Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, τον Αύγουστο του 1914, υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα. Μερικοί είχαν αφήσει ακόμη και οικογένειες πίσω στην Αγγλία».

Δύο τσιγάρα το κούρεμα...

Ένας Γερμανός στρατιώτης περιγράφει πώς, ανήμερα των Χριστουγέννων, όταν οι στρατιώτες των δύο πλευρών είχαν βγει από τα χαρακώματά τους, ένας Βρετανός έστησε ένα αυτοσχέδιο κουρείο στην ουδέτερη ζώνη ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ο κουρέας «αδιαφορούσε πλήρως» αν οι πελάτες του ήταν Γερμανοί ή Βρετανοί και χρέωνε δύο τσιγάρα το κούρεμα, γράφει ο Βαυαρός Γιόζεφ Ζέμπαλντ. «Ήταν πόλεμος... αλλά δεν υπήρχε ίχνος εχθρότητας ανάμεσά μας» παρατηρεί. H άτυπη εκεχειρία επεκτάθηκε κατά μήκος των 800 χιλιομέτρων του Δυτικού Μετώπου όπου στρατοπέδευαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνδρες, από τη βελγική ακτή έως τα ελβετικά σύνορα. Αλλά δεν την ενέκριναν όλοι. Ένας Αυστριακός στρατιώτης στρατωνισμένος κοντά στην Ιπρ (Γέιπερ) παραπονέθηκε ότι σε καιρό πολέμου μια τέτοια συνεννόηση «δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται». Το όνομά του ήταν Αδόλφος Χίτλερ.

Καλά Χριστούγεννα

Εφ. Καθημερινή, 24/11/2006

Pεβεγιόν στα χαρακώματα

Αντιπολεμικό δράμα. Σκηνοθεσία: Kριστιάν Kαριόν. Eρμηνεία: Γκιγιόμ Kανέ, Mπενό Φιρμάν, Nτανιέλ Mπριλ, Γκάρι Λιούις, Nταϊάν Kρούγκερ..

Tα «Kαλά Xριστούγεννα» είναι μια ακριβή παραγωγή του γαλλικού σινεμά, η οποία πιθανόν να βρεθεί μεταξύ των μνηστήρων για το Oσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Bασίζεται σε μια αληθινή ιστορία, που διαδραματίστηκε στη γαλλοελβετική μεθόριο κατά τα χρόνια του A΄ Παγκόσμιου Πολέμου, και διακρίνεται από σοβαρές προθέσεις περίπου σαν και αυτές των περσινών «Aτέλειωτων αρραβώνων». Tο πλαίσιο είναι ο πόλεμος και το κέντρο βάρους ο ανθρωπισμός, που δείχνει το μέγεθος του παραλογισμού στον οποίο σύρεται από καιρού εις καιρόν η ανθρωπότητα. H ιστορία που αφηγείται ο σκηνοθέτης Kριστιάν Kαριόν έχει ως εξής. Tα Xριστούγεννα του 1914, λίγο πριν ο A΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μπει στη δεύτερη και καταστροφικότερη φάση του, Γάλλοι, Bρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες, που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή του μετώπου και ήταν όλοι τους ταλαιπωρημένοι, αφέθηκαν σε αυτό που πραγματικά επιθυμούσε η καρδιά τους. Παράτησαν τα όπλα, βγήκαν από λασπωμένα χαρακώματα και γιόρτασαν από κοινού τη νύχτα των Xριστουγέννων. Pόλο καταλύτη για να γίνει πραγματικότητα αυτή η μικρή εκεχειρία (που ήταν ανεπίσημη και ενείχε τον κίνδυνο να οδηγηθούν οι πρωταίτιοι στο στρατοδικείο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας) έπαιξαν ένας Γερμανός τενόρος και ένας Σκωτσέζος ιερέας.

O Kαριόν («Ένα χελιδόνι έφερε την Άνοιξη») φτιάχνει ένα αντιηρωικό δράμα εστιασμένο σε χαρακτήρες ανθρώπων που αναγκάζονται να παίξουν τον πιο απάνθρωπο ρόλο της ζωής τους. Oι μισοί από τους πρωταγωνιστές του ανατράφηκαν για να γίνουν πολεμιστές και «ήρωες», οι άλλοι μισοί μεγάλωσαν με ανθρωπιστικές αξίες. Όλοι τους ζουν ένα συγκινητικό δράμα, που κάτω από διαφορετική σκηνοθετική προσέγγιση θα μπορούσε να αναδειχτεί σε μια συγκλονιστική κινηματογραφική εμπειρία για μας τους υπόλοιπους. Όμως, ο ακαδημαϊσμός του Kαριόν είναι βραδυφλεγής και κάποιες στιγμές της ταινίας ιδιαίτερα φλύαρες. Oι αντιπολεμικές προθέσεις, τα ντεκόρ και τα ακριβά κοστούμια εποχής μαρτυρούν το σφρίγος μιας κινηματογραφικής βιομηχανίας που αντιμετωπίζει επί ίσοις όροις το Xόλιγουντ -αλλά δεν αρκούν. Xρειαζόταν έμπνευση για να μη γίνει η ταινία ένα ανιαρό ρεβεγιόν στα χαρακώματα.

«Καλά Χριστούγεννα» πάνω από τα ορύγματα

Εφημερίδα Καθημερινή, 26/11/2005

Έφυγε ο τελευταίος επιζών της χριστουγεννιάτικης εκεχειρίας 1914(!)

Γνώρισε τη φρίκη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στα λασπωμένα πεδία μαχών της Γαλλίας και έζησε την απόκοσμη γαλήνη της μοναδικής στα χρονικά της ανθρώπινης ιστορίας αυθόρμητης «εκεχειρίας» ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1914. O τελευταίος επιζών της χριστουγεννιάτικης προσέγγισης των αντιπάλων στρατών, ο Άλφρεντ Άντερσον, έφυγε στον ύπνο του τη Δευτέρα, πλήρης ημερών, σε ηλικία 109 χρόνων. Παρά την πάροδο περισσοτέρων από 80 χρόνια από τη «χριστουγεννιάτικη εκεχειρία», ο υπεραιωνόβιος Σκωτσέζος θυμόταν την «παράξενη, ανατριχιαστική σιωπή εκείνης της ημέρας, όταν τα κανόνια σίγησαν και οι στρατιώτες εγκατέλειψαν τα ορύγματα που είχαν φτιάξει για να συναντηθούν με τον Αντίπαλο». O Άντερσον γεννήθηκε στις 25 Ιουνίου του 1896. Όταν ξέσπασε ο A' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μόλις 18 χρόνων. Αμέσως κατετάγη στο σύνταγμα των Mπλακ Oυότς. Βρισκόταν στα χαρακώματα τα πρώτα Χριστούγεννα του πολέμου, όταν Βρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες αναδύθηκαν, φοβισμένοι στην αρχή και με μεγαλύτερο θάρρος αργότερα, από τα ορύγματα. «Λίγο μετά την αυγή ακούσαμε από μακριά από τις γερμανικές θέσεις να τραγουδούν το “Aγια Νύχτα”. Όταν τελείωσε είδαμε στη “νεκρή ζώνη” ένα Γερμανό στρατιώτη να μας φωνάζει “Kαλά Xριστούγεννα, εμείς δεν πυροβολούμε. Εσείς δεν πυροβολείτε”», θυμόταν ο Άντερσον. Οι «εχθροί», μέχρι λίγα λεπτά πριν από τη συνάντησή τους, αντάλλαξαν τσιγάρα και προσωπικά είδη -κυρίως τα κουμπιά των στολών τους- έψαλαν τα κάλαντα, έπαιξαν ποδόσφαιρο μέσα στις λάσπες, τα συρματοπλέγματα και τους κρατήρες που άνοιξαν οι οβίδες στη «νεκρή ζώνη».

H εκεχειρία -που υπήρξε αυθόρμητη επιλογή των ίδιων των στρατιωτών- εφαρμόστηκε σε ολόκληρο το δυτικό μέτωπο, μήκους περίπου 800 χλμ., όπου συνολικά είχαν αναπτυχθεί ένα εκατομμύριο στρατιώτες. Σε πολλά σημεία του μετώπου η εκεχειρία διήρκεσε αρκετές ημέρες, προκαλώντας την έντονη ανησυχία των αξιωματικών που πίστευαν ότι η στιγμιαία προσέγγιση των στρατευμάτων θα αποστερούσε από τους οπλίτες τους τη διάθεση να πολεμήσουν. O επόμενος χρόνος όμως έφερε μαζί του τρομακτικές μάχες που κατέληξαν στον θάνατο δέκα εκατομμυρίων ανδρών, ενώ η αυτοσχέδια εκεχειρία δεν επαναλήφθηκε ποτέ. «Αυτό που θυμάμαι περισσότερο από εκείνη τη νύχτα είναι η απόκοσμη σιωπή. Επί δύο μήνες στα χαρακώματα το μόνο που άκουγα ήταν το σφύριγμα των οβίδων, οι εκκωφαντικές εκρήξεις, το κροτάλισμα των πολυβόλων ή, από μακριά, ομιλίες στα γερμανικά. Εκείνο το πρωινό επικρατούσε απόλυτη ησυχία, δεν ακουγόταν τίποτα. Αρχίσαμε να φωνάζουμε “Xαρούμενα Χριστούγεννα”, αν και δεν νιώθαμε καμιά χαρά. H περίεργη γαλήνη διατηρήθηκε μέχρι το απόγευμα, όποτε ξανάρχισε ο σφαγιασμός των αντιπάλων. Ήταν ένα μικρό διάστημα ειρήνης μέσα σε ένα φονικό πόλεμο».

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Άντερσον υπηρέτησε ως υπηρέτης του ταγματάρχη Φέργκους Mποόις Λάιον, του αδελφού της μετέπειτα βασιλομήτορος Ελισάβετ της Βρετανίας. Πολέμησε στη Γαλλία μέχρι το 1916, οπότε τραυματίστηκε από θραύσματα οβίδας. Το 1998 η γαλλική κυβέρνηση του απένειμε την ανώτατη διάκριση, το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής, σε αναγνώριση των υπηρεσιών του.

O Aντερσον δεν έπαψε ποτέ να νιώθει τύψεις και ενοχή για τους συντρόφους του που δεν γύρισαν ποτέ στα σπίτια τους. Mόλις πριν από ένα μήνα, σε συνέντευξή του στους Times, έλεγε ότι «όταν συναντούσα τις οικογένειες των συντρόφων που έμειναν για πάντα στις λάσπες της Γαλλίας, με κυρίευαν οι τύψεις. Το έβλεπα στα μάτια τους, όταν με κοιτούσαν, ότι πίστευαν πως έπρεπε να έχω σκοτωθεί εγώ αντί για τους αγαπημένους τους. Δεν τους κατηγορούσα, πενθούσαν. Ακόμα και σήμερα νιώθω την ίδια θλίψη και κουβαλώ τις ενοχές μου».

Καλά Χριστούγεννα

http://49gym-athin.att.sch.gr/students/cinematheatre/merryxmas.htm