Οι μαθητές, η δυσλεξία και η άγνοια

Περικλής Κοροβέσης, εφ. Ελευθεροτυπία, 1/7/2002

Δεν ξέρω αν αυτή η χώρα είχε τη δυνατότητα να δημιουργήσει έναν Αλμπερτ Αϊνστάιν, ένα Λεονάρντο ντα Βίντσι, έναν Θωμά Εντισον ή έναν Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, αλλά είναι σίγουρο πως καταδίκασε διά μέσου του εκπαιδευτικού της συστήματος δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην αγραμματοσύνη, αποκλείοντάς τους από την Παιδεία. Και ένας αγράμματος Αϊνστάιν δεν θα μπορούσε να γίνει Αϊνστάιν. Ο λόγος, για τους δυσλεκτικούς.

Το κοινό που έχουν όλες αυτές οι προσωπικότητες είναι η δυσλεξία, μια ιδιαιτερότητα στην ανθρώπινη συμπεριφορά, που δεν είναι πάθηση και, ιδίως, δεν είναι ένδειξη μειωμένης ευφυΐας, όπως αποδεικνύουν τα εκατομμύρια των δυσλεκτικών, επώνυμων ή ανώνυμων.

Όλοι μας είχαμε κάποιον συμμαθητή που δεν «έπαιρνε τα γράμματα». Έγραφε ανάποδα τα γράμματα, μπέρδευε τις λέξεις που έμοιαζαν οπτικά ή ακουστικά, και το δένω το έλεγε μένω, ή παρουσίαζε καθρεφτική ανάγνωση ή γραφή (χα αντί αχ). Δηλαδή τα κλασικά συμπτώματα της δυσλεξίας ήταν απόδειξη της βλακείας του και ο δάσκαλος καλούσε τους γονείς να πάρουν το παιδί τους από το σχολείο και να το βάλουν να μάθει καμιά τέχνη. Και ο μαθητόκοσμος, που πάντα έχει την τάση για καζούρα, ενισχυμένος από το κύρος του δασκάλου που είχε την ίδια γνώμη μ' αυτούς, περιέπαιζαν τον μπούφο. Ακόμα και σήμερα, στον 21ο αιώνα, δυσλεκτικός μαθητής χλευάστηκε επειδή είπε τον Βενιζέλο Βαζελίνο!

Αφορμή γι' αυτό το σημείωμα στάθηκε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου που έδωσε η Ελληνική Εταιρεία Δυσλεξίας, την προπερασμένη Τετάρτη στο «Τριφύλιον Ίδρυμα». Ένα στα είκοσι παιδιά παρουσιάζει δυσλεξία και ο επίσημος αριθμός των δυσλεκτικών ξεπερνάει τους πέντε χιλιάδες μαθητές. Όταν λέμε επίσημος αριθμός, εννοούμε τις διαγνώσεις της πολιτείας, από κρατικά νοσοκομεία και ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, που είναι και τα μόνα αρμόδια για την έκδοση αυτών των βεβαιώσεων.

Βάσει στοιχείων, την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των δυσλεκτικών μαθητών αυξάνεται. Ενώ διεθνώς το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 6%-8% του συνολικού μαθητικού πληθυσμού, εμείς έχουμε πολύ παραπάνω.

Και αυτό έκανε κάποιους - να μιλήσουν για κομπίνα και λαδώματα, με αποτέλεσμα να πληρώσουν την αμάθειά τους είκοσι τρεις δυσλεκτικοί μαθητές της Μυτιλήνης που κλήθηκαν, παραμονές των εξετάσεών τους, να εμφανιστούν στο Βοστάνειο Νοσοκομείο του νησιού για τη διενέργεια ιατρικής πραγματογνωμοσύνης. Σε περίπτωση άρνησης, είχαν κάθε δικαίωμα να το κάνουν, ο εισαγγελέας δεν είναι γιατρός για να στέλνει κόσμο στο νοσοκομείο, η τιμωρία του νόμου τους περίμενε, όπως προβλέπει το άρθρο 229 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Όλα τα παιδιά βρέθηκαν δυσλεκτικά. Αυτό όμως δεν έφερε δικαίωση. Ένα από τα παιδιά αισθάνθηκε τόσο ταπεινωμένο από αυτήν τη διαδικασία που αρνήθηκε να πάρει μέρος στις εξετάσεις. Αυτοί που ξεκίνησαν αυτό τον αγώνα εναντίον των δυσλεκτικών πρέπει να αισθάνονται δικαιωμένοι. Ένας δυσλεκτικός λιγότερος!

Στην Ελλάδα, το υψηλό ποσοστό των δυσλεκτικών που εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια οφείλεται στο ότι μόλις τώρα πήραμε χαμπάρι το πρόβλημα, και αυτό γιατί κάποιοι γονείς δυσλεκτικών παιδιών πήραν πρωτοβουλίες, δημιούργησαν την Εταιρεία Δυσλεξίας, και βρέθηκαν άνθρωποι, σαν την κ. Αλίκη Τζεν, που έκαναν τη δυσλεξία έργο ζωής και πιέστηκε η πολιτεία να πάρει κάποια μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά, όπως πάντα, τελείως ανεπαρκή.

Πόσοι από τους εκπαιδευτικούς ή ακόμα και από τους ίδιους τους γονείς δυσλεκτικών παιδιών έχουν καταλάβει πως η δυσλεξία δεν είναι ασθένεια, άρα δεν μπορεί να θεραπευτεί, δεν οφείλεται σε οργανική δυσλειτουργία της όρασης ή της ακοής, δεν υπάρχει κάποια αναπτυξιακή ανωριμότητα, άρα είναι άχρηστο να μένει στην ίδια τάξη. Μ' άλλα λόγια, ο δυσλεκτικός μαθητής είναι ένα απολύτως φυσιολογικό άτομο που απλώς κατανοεί τον λόγο μ' ένα δικό του τρόπο.

Και επειδή πάντα η γραφή και η ανάγνωση ήταν συνώνυμα του εγγράμματου, όποιος παρουσιάζει δυσκολία σ' αυτά θεωρείται μπούφος, άσχετα αν είναι άτομο με ιδιαίτερα υψηλό δείκτη ευφυΐας. Πράγμα που σημαίνει ένα κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης των δυσλεκτικών, στην ίδια τάξη με τα άλλα παιδιά που απαιτεί ειδικό προσωπικό, και πληροφόρηση της κοινής γνώμης, που εύκολα ετικετοποιεί το διαφορετικό και το άλλο.

Η δυσλεξία δεν παρουσιάζει τα ίδια συμπτώματα και δεν εμφανίζεται στον ίδιο βαθμό σ' όλα τα παιδιά. Από αυτή την άποψη, λοιπόν, όλοι είμαστε κάπου δυσλεκτικοί. (Άλλοι στον κομπιούτερ, άλλοι στα μαθηματικά, άλλοι δεν ξέρουν πόσα χρήματα έχουν στην τσέπη τους κ.λπ.)