Τα φάρμακα της υπακοής

Μαρίνα Πετροπούλου, εφ. Ελευθεροτυπία, 18/6/2006

Ακούγεται τρελό για τα ελληνικά δεδομένα. Ομως στις ΗΠΑ, όταν ένας μαθητής του δημοτικού ή ακόμη και του νηπιαγωγείου δείχνει περισσότερο υπερκινητικός από τους υπόλοιπους, αμέσως ο γιατρός του σχολείου έρχεται σε επαφή με την οικογένεια και προτείνει τη χορήγηση φαρμάκων.

Στα βρετανικά σχολεία τα φάρμακα για την αντιμετώπιση διαταραχών διαγωγής και συναισθήματος έχουν γίνει της μόδας, όπως αναφέρεται σε πρόσφατο ρεπορτάζ του «Observer», ενώ η γαλλική «Monde» λέει ότι τα «φάρμακα της υπακοής» πουλάνε σήμερα τρεις φορές πάνω σε σχέση με 5 χρόνια πριν.

Έλλειψη παιδοψυχιάτρων

Στην Ελλάδα είμαστε για την ώρα στην άλλη άκρη. Τα στοιχεία της μεγαλύτερης παιδοψυχιατρικής κλινικής, στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», δείχνουν ότι ένα υψηλό ποσοστό παιδιών και εφήβων, που φτάνει μέχρι το 6%, παρουσιάζει διαταραχές διαγωγής που είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά. Πώς να διαγνωστούν όμως, αφού 30 από τους 52 νομούς της χώρας δεν έχουν καμία υπηρεσία ψυχικής υγείας για παιδιά;

**Ο Γεράσιμος Κολαΐτης, επίκουρος καθηγητής Παιδοψυχιατρικής στην πανεπιστημιακή κλινική του «Αγία Σοφία», λέει: «Το 17-20% των παιδιών κάτω από 18 ετών παρουσιάζει διαταραχές διαγωγής, διαταραχές άγχους και κατάθλιψης, καθώς και εξελικτικές διαταραχές. Λιγότερο από 20% των παιδιών αυτών βρίσκεται σε θεραπεία!»

Διαταραχές συναισθήματος, συγκεκριμένα άγχος, παρουσιάζει σήμερα το 2-4% των παιδιών, ενώ στην κατάθλιψη τα ποσοστά είναι ακόμη μεγαλύτερα, ειδικά στους εφήβους, και υπολογίζονται μεταξύ 4-8%.

«Δεν έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι τα ποσοστά το παιδιών με τέτοια προβλήματα είναι χαμηλότερα στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες, ειδικά της Ευρώπης», λέει ο καθηγητής.

«Στη χώρα μας όμως πολλά περιστατικά περνούν απαρατήρητα. Το ανησυχητικό είναι ότι τα προβλήματα διαγωγής στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσουν στην ενήλικο ζωή σε αντικοινωνική-παραπτωματική συμπεριφορά, χρήση ουσιών, κακή επαγγελματική πορεία, διαλυμένους γάμους, ακόμη και εγκλήματα ή αυτοκτονίες. Ολα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν το πρόβλημα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως».

Υπερκατανάλωση χαπιών

Σε πρόσφατο δημοσίευμά της η γαλλική «Le Monde» αναφέρει ότι τα φάρμακα για τη θεραπεία τέτοιων διαταραχών, κυρίως της υπερκινητικότητας, παρουσιάζονται πλέον όπως η ινσουλίνη για τους διαβητικούς. Χρησιμοποιούνται με ευκολία για να τιθασσεύουν τα «δύσκολα» παιδιά, χωρίς στις περισσότερες περιπτώσεις να υπάρχουν πραγματικές ενδείξεις. Δύο από αυτά τα φάρμακα, το Ritaline -που στην Ελλάδα έχει αποσυρθεί- και το Concerta πούλησαν πέρυσι 170.000 κουτιά, διπλάσιο αριθμό σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, το μονοπάτι για την «φαρμακοποίηση» τέτοιων ψυχικών προβλημάτων έχει πλέον ανοίξει και κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πρόκειται για μια διεθνή τάση.

Στην Ελλάδα οι παιδοψυχίατροι είναι ακόμη αρκετά συντηρητικοί και δεν χορηγούν εύκολα φάρμακα. Κανείς όμως δεν αρνείται ότι σήμερα δίνουμε περισσότερα φάρμακα σε παιδιά και εφήβους σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία.

«Τα τελευταία χρόνια», εξηγεί ο Γ. Κολαΐτης, «υποχωρεί όλο και περισσότερο στη χώρα μας η επιφυλακτικότητα που υπήρχε στο παρελθόν για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση. Υπάρχει, άλλωστε, πλέον και καλύτερη γνώση σε σχέση με το πώς ακριβώς δρουν τα φάρμακα αυτά στον οργανισμό του παιδιού».