Τα λεφτά στο τρύπιο πηγάδι

Ι. Κ. Πρετεντέρης, εφ. Το Βήμα, 28/10/2006

Ας δεχθούμε για μια στιγμή ότι οι κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών ολοκληρώνονται χωρίς καμία συνέχεια. Ότι ξανανοίγουν τα σχολεία και ότι εξανεμίζονται οι καταλήψεις των πανεπιστημίων. Ας δεχθούμε, τέλος, ότι επικρατεί μια μακρά και αδιατάρακτη γαλήνη στην εκπαιδευτική κοινότητα.

Αυτό σημαίνει άραγε ότι θα λυθεί και το εκπαιδευτικό πρόβλημα της χώρας; Ότι θα έχουμε αποκτήσει τα σχολεία και τα πανεπιστήμια που χρειάζεται η σύγχρονη κοινωνία; Ότι τα παιδιά μας θα μαθαίνουν καλύτερα γράμματα, ότι οι σχολές θα παράγουν αρτιότερους επιστήμονες και ότι η χώρα μας θα αποκτήσει τα στελέχη και τους επαγγελματίες που χρειάζεται για να προοδεύσει;

Ασφαλώς όχι. Διότι το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα δεν είναι ούτε οι απεργίες ούτε οι καταλήψεις ούτε οι διαδηλώσεις. Είναι η ίδια η Παιδεία.

Και αυτό το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί όσο δεν συμφωνούμε όχι για το πόσα λεφτά θα μοιραστούν και σε ποιους αλλά για το ποιο είναι το πραγματικό ζητούμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Με αυτό δεν ασχολείται κανείς. Είναι πολύ ωραίο και πολύ σωστό να αφιερώνουμε το 5% του ΑΕΠ στην Παιδεία. Αλλά για να το κάνουμε τι; Για να παράγουμε νέους ανέργους; Για να τροφοδοτούμε περισσότερες καφετέριες στην περιφέρεια; Για να βολέψουμε κι άλλους καθηγητές σε ΤΕΙ αμφίβολης χρησιμότητας; Για να βελτιώσουμε τις εισοδηματικές συνθήκες των εκπαιδευτικών;

Όλα αυτά είναι ενδεχομένως ωραία και θεμιτά. Εξακολουθώ να πιστεύω όμως ότι δεν είναι το ζητούμενο. Διότι το ζητούμενο θα προκύψει μόνο από τη μεταρρύθμιση δομών και νοοτροπιών που όλοι συμφωνούν ότι χρειάζεται η εκπαιδευτική διαδικασία.

Πού είναι λοιπόν αυτή η μεταρρύθμιση; Η κυβέρνηση την επικαλείται αλλά συζητάει δόσεις και επιδόματα. Η αξιωματική αντιπολίτευση ζητάει αναβολές επειδή δεν καταφέρνει να ομονοήσει για την αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος - η πιο μεταρρυθμιστική πρόταση του Γ. Παπανδρέου παρασύρθηκε στο τέλμα του πολιτικού κόστους. Και η Αριστερά προωθεί μια αντίληψη ικανή να παράγει μόνο στελέχη για χρεοκοπημένες σοβιετικές επιχειρήσεις. Ετσι όμως δεν γίνεται δουλειά. Προ μηνών μια ακριτομυθία του Κ. Καραμανλή είχε προκαλέσει αντιδράσεις. Μιλώντας για την περαιτέρω χρηματοδότηση της Παιδείας ο Πρωθυπουργός φέρεται να είπε «εγώ δεν πετάω λεφτά σε τρύπιο πηγάδι».

Δεν ξέρω αν το είπε πραγματικά, αλλά αν το είπε είχε απόλυτο δίκιο: σήμερα στη χώρα μας η εκπαίδευση είναι ένα τρύπιο πηγάδι. Ο έλληνας φορολογούμενος χρηματοδοτεί την επίφαση μιας μόρφωσης που απέχει πολύ από τις ανάγκες της εποχής μας. Και μέσω των δαπανών της εκπαίδευσης επιχορηγεί άλλα κοινωνικά αιτήματα ενδεχομένως αξιοπρόσεκτα αλλά άσχετα με το ζητούμενο.

Ασφαλώς αυτό δεν μπορεί να αλλάξει από τη μία ημέρα στην άλλη. Αλλά κάποιος πρέπει κάποτε να κάνει την αρχή. Η σημερινή κυβέρνηση είχε στα χέρια της μια τεράστια ευκαιρία: ένα ισχυρότατο πολιτικό κεφάλαιο το οποίο δεν θα ξαναβρεί εύκολα άλλη κυβέρνηση τα επόμενα χρόνια.

Το έχει ως τώρα σπαταλήσει σε ανούσιες αψιμαχίες και σε άστοχους χειρισμούς χωρίς αντίκρισμα. Αλλά το πηγάδι παραμένει τρύπιο. Το ευχάριστο είναι ότι ο Πρωθυπουργός δείχνει να το έχει καταλάβει. Το δυσάρεστο, ότι δεν κάνει τίποτε για να το διορθώσει.