Όταν η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως... παπαγαλία

Απόστολος Λακασάς, εφ. Καθημερινή, 20/12/2009

Έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος

«Είναι δύσκολο μάθημα που θέλει… παπαγαλία». Αυτό, εν ολίγοις, παραδέχεται η πλειονότητα των εκπαιδευτικών για το μάθημα της Ιστορίας, υποστηρίζοντας ότι η επιτυχία έρχεται μέσα από την αποστήθιση της διδακτέας ύλης... Όσο για τις περιόδους στις οποίες δίνουν βάρος οι καθηγητές και ενδιαφέρουν περισσότερο τους μαθητές είναι εκείνες που σχετίζονται «αμιγώς» με την ελληνική ιστορία και όχι με τη συγκριτική παρουσίαση των ιστορικών περιόδων. Αυτό, έστω κι αν οι περισσότεροι καθηγητές υποστηρίζουν ότι η Ιστορία διδάσκεται ώστε οι μαθητές να αποκτήσουν, κυρίως, ιστορική κρίση και συνείδηση, ενώ λιγότεροι καθηγητές προτάσσουν ως στόχο τη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης και ταυτότητας.

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, η οποία δείχνει ότι η διδασκαλία της ιστορίας πρέπει να αλλάξει καθώς ο χαρακτήρας της είναι στείρος. Ειδικότερα, η έρευνα (με επιστημονική υπεύθυνο την κ. Αναστασία Κυρκίνη l Κούτουλα, και τη συμμετοχή της κ. Έφης Αργυρού, του κ. Δημητρίου Γιαννακόπουλου και της κ. Βασιλικής Σακκά) πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή 971 φιλολόγων που έχουν διδάξει σε λύκεια, τα οποία επελέγησαν αντιπροσωπευτικά από όλους τους νομούς. Τα βασικότερα συμπεράσματα είναι τα ακόλουθα:

- Οι δύο στους τρεις (ακριβές ποσοστό 67,5%) εκπαιδευτικοί θεωρούν τη διδασκαλία της Ιστορίας αρκετά ή πολύ δύσκολη. Έτσι, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση την διδάσκουν οι εμπειρότεροι καθηγητές ηλικίας 56 έως 65 ετών.

- Η συντριπτική πλειονότητα των καθηγητών χρησιμοποιεί για τη διδασκαλία μόνο το σχολικό εγχειρίδιο. Για παράδειγμα, μόλις το 6% χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως εναλλακτική πηγή. Και αυτό παρότι αρκετοί καθηγητές αναφέρουν ότι τα βιβλία Ιστορίας στο λύκειο είναι δυσνόητα, με ύλη συμπυκνωμένη και κουραστική.

- Εύλογο είναι, λοιπόν, τα παιδιά να ωθούνται στην… παπαγαλία. Αλλωστε, ο ένας στους δύο εκπαιδευτικούς (52,10%) δήλωσε ότι ο βαθμός στην Ιστορία στις πανελλαδικές εξετάσεις εξαρτάται «από την αποστήθιση της εξεταστέας ύλης».

- Η Σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, η Νεότερη Ιστορία και η Κλασική αρχαιότητα είναι οι πρώτες ενότητες που, σύμφωνα με τους καθηγητές, θα πρέπει να διδάσκονται οπωσδήποτε στο λύκειο. Αντίθετα, σε δεύτερη μοίρα βρίσκονται ενότητες για τη Ρωμαϊκή Περίοδο, τον Μεσαίωνα, Ανατολικούς Πολιτισμούς, το Ισλάμ, την Κίνα, τη Λατινική Αμερική. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, η στάση των εκπαιδευτικών είναι τοπικιστική και ελληνοκεντρική.

- Για τη διαμόρφωση της στάσης αυτής συμβάλλουν και οι σπουδές στο πανεπιστήμιο, όπου διδάσκονται κυρίως οι περίοδοι της ελληνικής ιστορίας. Από την άλλη, τα πανεπιστημιακά τμήματα της Ιστορίας στις φιλοσοφικές σχολές δεν προσφέρουν επαρκή μαθήματα διδακτικά της Ιστορίας, με αποτέλεσμα το μάθημα να γίνεται ανιαρό και οι «οπαδοί του» να φυλλορροούν. Έτσι, όλο και λιγότεροι μαθητές λυκείου την επιλέγουν για τις πανελλαδικές εξετάσεις…