Aσπροπόταμος Tρικάλων

Άγγελος Σινάνης, εφ. Τα Νέα, 14/5/2004

Στα ορεινά βλαχοχώρια

H Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου εκτείνεται στον πολυδαίδαλο γεωγραφικό χώρο των βουνών της Κεντρικής Πίνδου, που περικλείουν οι ορεινοί όγκοι του Περιστερίου (ύψος 2.295 μ.), της Κακαρδίτσας (ύψος 2.429 μ.) και της Τριγγίας (ύψος 2.204 μ.). Σε ένα ευρύτερο περίγραμμα ανήκουν τα χιλιοτραγουδισμένα βουνά Μοράβα - Τζουμέρκα - Αυγό - Χατζής, που αγκαλιάζουν τον μυθικό ποταμό Αχελώο.

H περιοχή είναι ευρύτερα γνωστή σαν Δασικό Σύμπλεγμα Ασπροποτάμου. Στο σύνολό της είναι μια συγκροτημένη μεγάλη δασική έκταση με φυσιογραφική μοναδικότητα. Λέγεται σύμπλεγμα, γιατί είναι οκτώ δάση μαζί, το ένα κοντά στο άλλο, ώστε όλα μαζί να απαρτίζουν ένα μοναδικό για τη χώρα μας σε έκταση (280.000 χιλ. στρ.) και ομορφιά οικοσύστημα. Αυτός, ο άγνωστος στους πολλούς, τεράστιος ορεινός χώρος, αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια με γοργούς ρυθμούς, και τείνει να χαρακτηριστεί κέντρο των ορεινών Τρικάλων όσον αφορά τις ήπιες δραστηριότητες περιπέτειας (καταβάσεις ποταμών, κανόε - καγιάκ, παραπέντε, διασχίσεις φαραγγιών κ.ά.). Είναι μοναδική περιοχή, γιατί ταυτόχρονα μπορεί να μετρά και να αναμοχλεύει στο πέρασμα του χρόνου τις μνήμες και το παρελθόν, από μια ενότητα ολοπέτρινων χωριών που είναι ευρύτερα γνωστά σαν Βλαχοχώρια του Ασπροποτάμου.

Προτεινόμενες διαδρομές

1. Στην κομβική τοποθεσία «Τρία ποτάμια» δεσπόζει στο κατάφυτο περιβάλλον το νεόκτιστο πετρόκτιστο Διοικητήριο της Διευρυμένης Κοινότητας Ασπροποτάμου. Το κτίριο περιλαμβάνει, εκτός από τις διοικητικές υπηρεσίες, κέντρο περιβαλλοντικής ενημέρωσης - εκπαίδευσης, που δημιουργήθηκε με τη συνδρομή του «Αρκτούρου», σχολή κανό - καγιάκ, και πρόσφατα εστιατόριο - καφετέρια.

Υπάρχει σήμανση που οδηγεί, από το πρώτο παρακλάδι της διαδρομής, στα χωριά Κατάφυτο, Ανθούσα (και από εκεί Καλαρρύτες ή Ματσούκι), Χαλίκι (και από εκεί Μέτσοβο - Βάλια Κάλντα). Στο Κατάφυτο (παλιό Κόττορι) βρίσκεται η αξιόλογη διώροφη πετρόκτιστη «Νίκειος Σχολή» (το σχολείο), η αξιοζήλευτη βασιλική του Αγίου Νικολάου, με ένα έντονα χρωματισμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο με δράκοντες και λέοντες, δεκάδες φορητές εικόνες και εντυπωσιακές τοιχογραφίες. Επίσης, υπάρχει στην άκρη του χωριού, αναστηλωμένος πλέον, ο παλιός νερόμυλος. Τη φιλοξενία στον ξενώνα, και τους μεζέδες των επισκεπτών αλλά και των ντόπιων, έχει αναλάβει ο Λάκης και ο αδελφός του Κώστας Βούκιας στο μοναδικό καφενεδάκι του χωριού.

2. Συνεχίζοντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς το τελευταίο χωριό του Ασπροποτάμου, το Χαλίκι, φτάνετε στη διασταύρωση προς Ανθούσα (παλιά Λίπιντζα) και μόλις 1 χλμ φτάνει για να ξεπροβάλει η γραφική της όψη. Στην είσοδο του παραδοσιακού και διατηρητέου οικισμού, υπάρχει το ομώνυμο πέτρινο γεφύρι «της Ανθούσας». Μέσα στο χωριό συναντάτε λίγες παλιές πετρόκτιστες λαϊκές κατοικίες, αλλά και αρχοντικά με ισόγειο και δύο ορόφους σκεπασμένα με πλάκα (Παπαστεργίου και Σίμου). Θρησκευτικά μνημεία περιστοιχίζουν και οροθετούν την περιοχή με προεξάρχουσα την μεγαλοπρεπή εκκλησία των Αγίων Πάντων. Στη μεγάλη, ευρύχωρη για τους χορούς και τα πανηγύρια πλατεία, βρίσκεται η ονομαστή μαρμάρινη «βρύση του παππού», ενώ το καλοκαίρι λειτουργεί ο ξενώνας και το καφενεδάκι των αδελφών Τύμπα με νοστιμότατους μεζέδες και γνήσιο ντόπιο τσιπουράκι.

3. Τελευταίο στη διαδρομή, και το πιο απομακρυσμένο από τα Τρίκαλα, είναι το παραδοσιακό και διατηρητέο Χαλίκι. Στην ολόδροση πλατεία του (ύψος 1.240 μ.) βρίσκεται η τρισυπόστατη τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Παρασκευής ίσως η σημαντικότερη, και πάντως πιο αρχοντική, από τις οκτώ του χωριού αλλά και ολόκληρων των ορεινών Τρικάλων. Ο προσεκτικός ταξιδιώτης θα προσέξει στον εξωτερικό τοίχο του ιερού τα λιθανάγλυφα σταυρών διαφορετικών θρησκειών και πεντάλφα (αστέρι του Δαυίδ), που η παράδοσή μας διασώζει ότι αποτρέπουν το κακό. Απέναντι από το χωριό είναι το παλιό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, ενώ κάτω από την πλατεία υπάρχουν δύο πανέμορφα πέτρινα γεφύρια της «Καπραλιάς» και του «Χαλικιού ή Άσπρου». Περπατώντας ή συζητώντας με τους ντόπιους στις πλατείες των χωριών θα διαπιστώσετε και εσείς τις αμέτρητες χάρες που κρύβονται εδώ. Σε τόσο μικρό γεωγραφικό χώρο συνωστίζονται δεκάδες θρησκευτικά μνημεία, πέτρινα γεφύρια, αρχοντικά και κρήνες οδηγώντας σας σιγά-σιγά να συνειδητοποιήσετε την ιστορία και την πολιτιστική αξία του τόπου.

4. Από τον κεντρικό δρόμο (προς Πύλη) συνεχίστε την περιήγηση περνώντας τις διασταυρώσεις προς Πολυθέα και Μηλιά με κατεύθυνση τη διασταύρωση προς Αγ. Παρασκευή (παλιά Τζούρτζια), ένα αθέατο πραγματικά χωριό γαντζωμένο στις πλαγιές του Λάκκου (ύψος 1.988 μ.) που ανήκει στο συγκρότημα της Κακαρδίτσας.

Ξεχωριστό χωριό με πολλά παλιά καλντερίμια και μια όμορφη πλακόστρωτη πλατεία δίπλα σχεδόν από την μεγαλόπρεπη τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Παρασκευής κτισμένη το 1896. Οι τρεις συνοικίες του χωριού Πάνω και Κάτω Μαχαλάς με το Μεσοχώρι είναι σχεδόν ενωμένες από τις πολλές καινούργιες ή επεκτάσεις των παλιών κατοικίες που κτίζουν οι Τζουρτζιώτες. Στην παλιότερη πετρόκτιστη εκκλησία του χωριού, με τον σταυροειδή με τρούλλο, Άγιο Γεώργιο, που κτίστηκε πριν από το 1790, φτάνετε περπατώντας στον πλακόστρωτο δρόμο του κάτω μαχαλά.

ΑΞΙΖΕΙ NA ΔΕΙΤΕ

ΚΑΤΑΦΥΤΟ: Την εκπληκτική διαδρομή στο δάσος με τις βελανιδιές, που αρχίζει από τον ανηφορικό τσιμεντόδρομο δίπλα από την παιδική χαρά, με κατάληξη την όμορφη Καλλιρρόη.

ΑΝΘΟΥΣΑ: Πανέμορφες διαδρομές, σε μέρη με δεκάδες φαρμακευτικά φυτά και νοστιμότατα μανιτάρια. Γευματίστε μέσα στο μεγαλύτερο και πλουσιότερο δάσος οξιάς στην Ελλάδα, περιπλανώμενοι ανάμεσα στα εξίσου όμορφα δάση ελάτης, βελανιδιάς μέσα από μυθικούς, σαν σε όνειρο δρόμους. Επισκεφθείτε τη σεβάσμια, αναστηλωμένη I. Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου (Παναγία Γαλακτοτροφούσα) μόλις δύο χλμ από την πινακίδα «Καλαρρύτες», σχεδόν πάνω στον δρόμο, κτισμένη δίπλα από τον πολύβουο Αχελώο και τον παραπόταμό του Νέγκρη. Λίγο πριν από την I. Μονή, ένας κατηφορικός χωματόδρομος σας φέρνει στο δίτοξο γεφύρι «του Μίχου».

ΧΑΛΙΚΙ: Την πρόσφατα ανακαινισμένη Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος με τον τρούλλο, και το μικρότερο κτίσμα της Μονή Προφήτη Ηλία. Πραγματοποιήστε τις δύο διαδρομές από το Χαλίκι προς τη Ρόνα και τη Βουρτόπα (προς Μέτσοβο) αλλά και την όχι άδικα διάσημη Δρακολίμνη της Βερλίγκας ή Βρίγγας (προς το βουνό Περιστέρι). Είναι βέβαιο ότι θα σας προσδώσουν μιαν άλλη διάσταση για τον τόπο.

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Περίπου 10 χλμ οδήγησης (4X4) σε ένα μαγευτικό περιβάλλον και φτάνετε στο μεγάλο λιβαδάκι, δεξιά σας, όπου το μονοπάτι, πλέον, οδηγεί σε 15' - 20' στην κοίτη της μεγάλης χαράδρας και στον μεγάλο καταρράκτη «Μαντάνι του Δαίμονα». Ο κεντρικός χωματόδρομος συνεχίζει ψηλότερα, φτάνει στην διάσημη «Βρύση Γραίκου» σε υψόμετρο 1.700 και συνεχίζει προς το αλπικό οροπέδιο «Δοκίμι», πάνω στα χνάρια της παλιάς βλαχόστρατας Τζούρτζια - Ματσούκι. H καλύτερη εποχή για αυτή τη διαδρομή είναι φυσικά το καλοκαίρι, που σε αυτά τα μέρη είναι πολύ δροσερό (18 - 25ο C), ή αργά το φθινόπωρο που οι δρόμοι είναι ακόμα ανοιχτοί. Αν μάλιστα έχετε και τον κατασκηνωτικό σας εξοπλισμό μαζί (προμήθειες παίρνετε από την Αγ. Παρασκευή) τότε θα σας μείνει αξέχαστη.

ΠΩΣ ΘΑ ΦΤΑΣΕΤΕ

Βόρεια είσοδος Από Αθήνα E-75 έως Λαμία, και E-65 έως Καρδίτσα, Τρίκαλα, Καλαμπάκα 361 χλμ, Χάνι Μουργκάνι + 48 για «Τρία Ποτάμια». Από Θεσσαλονίκη E-75 έως Λάρισα που ο E-92 οδηγεί στα Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Χάνι Μουργκάνι, σύνολο 246 χλμ + 48 για «Τρία ποτάμια».

Δυτική είσοδος Από Αθήνα E - 75 έως Λαμία, E - 65 έως Καρδίτσα, Τρίκαλα, επαρχιακός Νο 30 προς Πύλη, Ελάτη, σύνολο 360 χλμ + 52 για «Τρία ποτάμια». Από Θεσσαλονίκη E - 75 έως Λάρισα, E - 92 οδηγεί στα Τρίκαλα και ο Νο 30 προς Πύλη, σύνολο 254 χλμ + 52 για «Τρία ποτάμια».

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ

Στη Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου υπάρχουν πολλά καταλύματα, που ταυτόχρονα προσφέρουν και υπηρεσίες εστίασης. Ξενοδοχεία: Ο «Πύργος Μαντάνια» στην Καλλιρρόη είναι ανοιχτά χειμώνα καλοκαίρι (και εστιατόριο), 87351 www. mantania-ae.gr, Χαλίκι: Κώστας Λεβέντης (και εστιατόριο): 87247, 87239, Ανθούσα: Αφοι Τύμπα (και εστιατόριο) 87248, Κατάφυτο: Κώστας και Απόστολος Βούκιας (και εστιατόριο) 87252, 87387, Πολυθέα: Ιωάννης Τζιμουράγκας «Κάζα Κάλντα» (και εστιατόριο) 87288, Κρανιά: Αφοι Ψαρή (και εστιατόριο) 87235.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΟ

Εκτός των εστιατορίων, που διαθέτουν όλα τα καταλύματα, υπάρχουν και έξι γνωστά ταβερνάκια. Τρία Ποτάμια (στο διοικητήριο) Δρόσος Απόστολος 87702 - 3, 6972921999, Στέφος Ζαραμπούκας (στη διασταύρωση για Κρανιά ) 87688, Χαλίκι: Δημήτρης & Γρηγόρης 87183, Αγία Παρασκευή: Αφοι Τριζώνη 2434096270, «Σαλατούρα» Σωκράτης Γιαννίτσης 2434096180, Κουκουφλί: Αναστασία Νταμάτη 87368, 87275.

info

(Κωδικός/Πρόθεμα: 24320) Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου: 2431077641, 710, A' Βοήθειες: Καλαμπάκα: 22222, Πύλη: 22870 - 1, Αστυνομία: Καστανιά: 61202. Πύλη 22201.