Ο ωκεανός της Πίνδου

Στέφανος Κρίκκης, εφ. Τα Νέα, 29/4/2009

Δημιουργήθηκε πριν από 200.000.000 χρόνια από εκρήξεις βουνών που ήταν ηφαίστεια

Έναν ολόκληρο ωκεανό, αυτόν της Πίνδου, που πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια σκέπαζε μεγάλο μέρος της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, δημιούργησαν με τις αλλεπάλληλες εκρήξεις τους τέσσερα... βουνά της χώρας μας που τότε ήταν υποθαλάσσια ηφαίστεια.

Ήταν μια περίοδος όπου η ξηρά είχε τελείως διαφορετική μορφή από τη σημερινή. Οι ήπειροι και οι ωκεανοί δεν είχαν αρχίσει ακόμη να σχηματίζονται και ολόκληρη σχεδόν η ξηρά ήταν ενωμένη σε μια υπέρ ήπειρο την Παγγαία που βρεχόταν από τον ωκεανό της Τηθύος. Το κομμάτι της Γης πάνω στο οποίο βρισκόταν η Ελλάδα είχε επίσης διαφορετική μορφή και ένα μεγάλο κομμάτι θάλασσας, ο λεγόμενος ωκεανός της Πίνδου, εκτεινόταν στην περιοχή από τη σημερινή Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβία μέχρι νότια στη Ναύπακτο και τη Λαμία.

Στον βυθό αυτού του ωκεανού, που σταδιακά εξαφανίστηκε, βρίσκονταν τα σημερινά βουνά του Κόζιακα, της Όθρυος, της Οίτης και του Καλλιδρόμου. Εκείνη την εποχή όμως δεν ήταν ακριβώς βουνά, αλλά υποθαλάσσια ηφαίστεια και έμοιαζαν περισσότερο με ρήγματα που είχαν στις παρυφές τους κρατήρες.

Μεγάλες εκρήξεις

«Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι τα συγκεκριμένα βουνά βρίσκονταν πριν από εκατομμύρια χρόνια στον βυθό της θάλασσας, αλλά δεν γνωρίζαμε ότι με τις μεγάλες εκρήξεις που προκάλεσαν εκείνη την εποχή συνέβαλαν στη δημιουργία του ωκεανού της Πίνδου», λέει στα «ΝΕΑ» ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Βασίλης Τσικούρας, ο οποίος μαζί με τον καθηγητή Κωνσταντίνο Χατζηπαναγιώτου και άλλους ειδικούς εξέτασαν τα πετρώματα που αποτελούν τα τέσσερα αυτά βουνά.

Λαμβάνοντας δείγματα των πετρωμάτων και πραγματοποιώντας μια σειρά από αναλύσεις, διαπίστωσαν ότι τα βουνά αποτελούνταν από μαγματικά πετρώματα τα οποία είχαν ξεπηδήσει από τη Γη, όταν βρίσκονταν στον πυθμένα της θάλασσας. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας πολωτικό μικροσκόπιο -το οποίο απομονώνει τα συστατικά στοιχεία του πετρώματος, επιτρέποντας την καλύτερη παρατήρηση των χαρακτηριστικών τους- διαπίστωσαν ότι στην Όθρυ, τον Κόζιακα, την Οίτη και το Καλλίδρομο, υπήρχαν υπολείμματα από το στερεοποιημένο μανδύα της Γης ο οποίος την ώρα των εκρήξεων βρήκε διέξοδο και ξεπήδηξε μέσα από τα ηφαίστεια και διασκορπίστηκε στον πυθμένα του ωκεανού της Πίνδου.

Πολλές φορές η λάβα που έβγαινε από το εσωτερικό της Γης στον πυθμένα είχε τη μορφή φυσαλίδων και όταν ερχόταν σε επαφή με το νερό του ωκεανού, πάγωνε αμέσως δημιουργώντας ένα αποστρογγυλωμένο κέλυφος. Έτσι έπαιρνε τη μορφή μαξιλαριού και αυτοί οι σχηματισμοί που λέγονται μαξιλαροειδείς λάβες είναι ακόμη και σήμερα ορατοί στα τέσσερα βουνά, μαρτυρώντας από πρώτο χέρι το «εκρηκτικό» παρελθόν τους.

ΑΠΟ ΑΛΒΑΝΙΑ ΜΕΧΡΙ ΛΑΜΙΑ

Από τη σημερινή Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβία μέχρι νότια στη Ναύπακτο και τη Λαμία εκτεινόταν ο ωκεανός της Πίνδου