→ Προσωπικά Ενδιαφέροντα → Καλαμπάκα, Μετέωρα & πέριξ

Το σπηλαιώδες εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου στο Γάβρο Καλαμπάκας

Γιάννης Ψαρρής, εφ. Τα Νετέωρα, 15/1/2018

Ο βράχινος σχηματισμός των Μετεώρων δεν τελειώνει στο τμήμα που υπάρχει σε Καλαμπάκα και Καστράκι. Συνεχίζει, με μικρότερους και αραιότερους βράχους, βόρεια, σε αρκετά χιλιόμετρα.

Βράχοι, με την ίδια σύσταση των βράχων των Μετεώρων, υπάρχουν και στο χωριό Γάβρος (παλιό όνομα Γαύροβο) που απέχει 28 χιλιόμετρα από την Καλαμπάκα και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 470 μέτρων. Το ψηλότερο σημείο της περιοχής είναι η «Αρκούδα» με ύψος, από την επιφάνεια της θάλασσας, 800 μ. Σε σπηλιά ενός βράχου του χωριού υπάρχει εξωκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Αυτό αποφασίσαμε να επισκεφτούμε στα τέλη του 2017.

Αφήνοντας το αυτοκίνητο στην πλατεία του Γάβρου, ξεκινήσαμε την πεζοπορία με τον συνοδοιπόρο μου, Μπάμπη, περνώντας ανάμεσα στην εκκλησία του χωριού, την Κοίμηση της Θεοτόκου, και το κτήριο του Δημοτικού Σχολείου, που κτίστηκε το 1937, οπλισμένοι με αρκετή όρεξη και θάρρος.

Οι γνώσεις μας για το εξωκκλήσι λιγοστές, ό,τι αποκομίσαμε από χάρτες και τις ελάχιστες πληροφορίες του διαδικτύου. Ο Μπάμπης πρώτη φορά επισκεπτόταν τον Γάβρο. Εγώ, από την άλλη, έχω επισκεφτεί πολλές φορές το χωριό. Μάλιστα, έχω περπατήσει στους βράχους και στη γύρω περιοχή με την Ορειβατική Λέσχη Καλαμπάκας.

Για καλή μας τύχη ανταμώσαμε κάτοικο του χωριού. Μας είπε προς τα πού να πάμε, αλλά τον ακριβή βράχο δεν μας τον υπέδειξε, αν και φαινόταν. Περάσαμε το πρώτο ρέμα με τα αρκετά πλατάνια, τα πεσμένα φύλλα των οποίων σχημάτιζαν ένα παχύ στρώμα στο έδαφος. Μάλιστα, ένας κουφαλιαρός πλάτανος ήταν αρκετά μεγάλος. Βγήκαμε σε ένα ξέφωτο και μετά σε φρεσκοκομμένο δάσος δρυός.

Ψάχναμε με τα μάτια, για να δούμε σπηλιά ή κτίσμα. Επειδή δεν βλέπαμε κάτι, αποφασίσαμε ανηφορίζοντας, να περάσουμε αριστερά από έναν ψηλό βράχο, όπου υπήρχε πέρασμα. Η εμπειρία και η κατόπτευση της περιοχής, με προσοχή σ’ αυτές τις περιπτώσεις, παίζει μεγάλο ρόλο στην επίτευξη του σκοπού.

Εκεί, συναντήσαμε χωματόδρομο. Πρέπει να είναι αυτός που είδαμε πριν φτάσουμε στο χωριό και πήγαινε αριστερά. Δεν τον ακολουθήσαμε, διότι δεν γνωρίζαμε σε τι κατάσταση θα είναι. Προχωρώντας είδαμε σε μεγάλη βελανιδιά ζωγραφισμένο έναν σταυρό με λευκό χρώμα και δεξιά σε κοίλωμα του βράχου έναν τοίχο, χτισμένο με ποταμίσιες πέτρες και λάσπη, που στηριζόταν σε τρία ξύλινα ζωνάρια.

Εξωτερικά τα σημάδια εγκατάλειψης ήταν εμφανή. Τα σανίδια της στέγης είχαν φύγει και ο τοίχος δεν ήταν στην καλύτερή του κατάσταση. Μια σιδερένια σκάλα με δεκαπέντε (15) σκαλιά που έχουν κλίση προς τα έξω, άρα είναι επικίνδυνα για να συμβεί ατύχημα, οδηγούν τον επισκέπτη στην πόρτα εισόδου και από εκεί σε ένα χώρο κάπως ευρύχωρο σε σχέση με τον ναό.

Άλλη είσοδος σε εισάγει στον μικρό ναό, που νομίζω –δεν έβαλα πυξίδα- είναι λάθος προσανατολισμένος. Στο τέμπλο που είναι σκαλιστό υπάρχουν οι εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου που κρατά τον Χριστό. Στο Ιερό, κάτω από την Πλατυτέρα, υπάρχουν οι Άγιοι Νικόλαος, Χρυσόστομος, Βασίλειος και Γρηγόριος. Γύρω–γύρω υπάρχουν διάφορες τοιχογραφίες Αγίων, μεταξύ αυτών και της Αγίας Παρασκευής.

Φαίνεται ότι ο λαϊκός αγιογράφος ήταν Βλάχος, διότι οι Βλάχοι τιμούν την Αγία Παρασκευή. Δεν είμαι ειδικός να κρίνω την τεχνοτροπία και τα προσόντα του αγιογράφου, του «εκόμης Σαμαρίνης», όπως υπογράφεται. Είναι άγνωστο, τουλάχιστον σ’ εμένα, το πότε χτίστηκε αυτός ο ναός. Στην κεφαλαιογράμματη και ανορθόγραφη επιγραφή αναφέρεται ότι ο ναός ιστορήθη το 1893 στις 12 Μαΐου.

Επειδή βιαζόμασταν, δεν είχαμε χρόνο να δούμε περισσότερα. Ίσως μια άλλη φορά και με καλύτερες συνθήκες να δούμε περισσότερα.

Οι ακτίνες του ήλιου που έδυε και η αραιή ομίχλη μάς εμπόδιζαν να βγάλουμε καθαρές φωτογραφίες, ειδικά του χωριού. Επιστρέψαμε από την ίδια διαδρομή.

Δυο γυναίκες που συναντήσαμε μας είπαν ότι το εξωκκλήσι δεν εορτάζει και δεν γίνονται λειτουργίες. Στην πλατεία ένας κάτοικος μας είπε ότι το λειτούργησαν μοναχοί από τα Μετέωρα.

Τελειώνοντας αυτό το μικρό οδοιπορικό, θέλω να αναφέρω ότι σ’ αυτούς τους βράχους θέλουν κάποιοι να κατασκευάσουν «Αναρριχητικό Κέντρο», στο οποίο θα πάνε αναρριχητές για αναρρίχηση, μια που οι βράχοι των Μετεώρων, που είναι απείρως καλύτεροι από πολλές απόψεις για τον σκοπό αυτό, με τον «νόμο της Μιμής» έχουν καταστεί Ιερός Χώρος, και κάποιοι θέλουν να απαγορεύσουν την αναρρίχηση σ’ αυτούς.

Πάντα ψηλά.