→ Προσωπικά Ενδιαφέροντα → Μουσική

Ο «βασιλιάς της επιθεώρησης»

Ιωάννα Κλεφτογιάννη, εφ. Ελευθεροτυπία, 29/8/2005

Στα 83 του «έφυγε» ο Γιώργος Μουζάκης. Αύριο η κηδεία του

Γιώργος Μουζάκης (1922-2005)

Ο «βασιλιάς της επιθεώρησης» και «βασιλιάς της λάτιν στην Ελλάδα», όπως είχε αποκληθεί, ο άνθρωπος που συνέθεσε από αρχοντορεμπέτικα και ρομάντζες μέχρι λαϊκά κι ακόμη και τον ύμνο του Παναθηναϊκού, ο πολυσχιδής Γιώργος Μουζάκης έπειτα από ανακοπή άφησε την τελευταία του πνοή ξημέρωμα Σαββάτου. Ήταν 83 ετών. Η κηδεία του, με δαπάνη του υπουργείου Πολιτισμού, θα γίνει αύριο Τρίτη στις 11.30 π.μ. από τον Ιερό Ναό Αγίου Ισιδώρου του Β' Νεκροταφείου Αθηνών.

Γιώργος Μουζάκης (1922-2005) Ανθρωπος «χορτασμένος», ο συνθέτης-μαέστρος που το 1948 συνόδευσε στις δόξες της την Εντίθ Πιάφ με την ορχήστρα «Κανακάκη», σε μια από τις μεγάλες στιγμές της βραδινής αθηναϊκής ζωής, ο Γιώργος Μουζάκης, πρωτοεμφανίστηκε ως μουσικός με την τρομπέτα του το 1938, για να εισέλθει στη δισκογραφία το 1946. Έκτοτε ο «βασιλιάς της επιθεώρησης», όπως είχε χαρακτηριστεί τη χρυσή εποχή της επιθεώρησης, δεκαετία του '50, συνέθεσε και μελοποίησε περισσότερα από 450 τραγούδια, όπως τα: «Μονοπάτι», «Σκλάβα», «Θέλω να τα σπάσω», «Αδυναμία μου», «Ενας φίλος ήρθε από τα παλιά», «Σου σφυρίζω», «Σ' αγαπώ σ' όλες τις γλώσσες»...

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος παρασημοφορεί τον Γιώργο Μουζάκη για την προσφορά του στην τέχνη (Σεπτέμβριος 2003) «Δεν είχε αναγνωρίσει κανείς επίσημα το έργο μου, γιατί δεν είχα "μπάρμπα στην Κορώνη". Αυτή τη στιγμή νιώθω δικαιωμένος και συγκινημένος», έλεγε, ωστόσο, με πικρία σε συνέντευξή του στον Πάνο Γεραμάνη το 2003, λίγο προτού βραβευτεί από την Πολιτεία (τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο) για τα 68 χρόνια της προσφοράς του. Τιμή και βεβαίως χαρά, την οποία θα μοιραζόταν «με τη σύντροφο της ζωής μου, τη σύζυγό μου Αννα, τα τρία παιδιά μου, τις δύο νύφες και τα δύο εγγόνια μου».

«Το είδος του τραγουδιού που έγραψα και υπηρέτησα από τα παιδικά μου χρόνια και σε προέκταση το ρεπερτόριό μου, το έργο μου, μπήκαν στην άκρη σε μια εποχή που όλοι πρόβαλλαν το ρεμπέτικο, Θεοδωράκη και Χατζιδάκι», προσέθετε στην ίδια ενδιαφέρουσα κουβέντα με τον Γεραμάνη. «Βεβαίως, έδωσαν τεράστιο έργο, αλλά και η δική μου γενιά, ο δικός μου κόσμος, είχαν μεγάλη προσφορά και παρουσία, με τραγούδια που αγαπήθηκαν και τραγουδήθηκαν από το ευρύ κοινό». Δεν είχε άδικο. Ακόμη και σήμερα οι νεότεροι απολαμβάνουν ένα πραγματικά, χωρίς ρυτίδα, τραγούδι του με τη φωνή της Αρβανιτάκη: το «Θέλω κοντά σου να μείνω».

Αρχή σ' ένα γάμο

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος παρασημοφορεί τον Γιώργο Μουζάκη για την προσφορά του στην τέχνη (Σεπτέμβριος 2003)

«Έπαιξα κορνέτα για πρώτη φορά στον Καραγκιόζη του Μόλα και του Μανωλόπουλου. Το πρώτο μεροκάματο το πήρα στα Μέγαρα σ' έναν γάμο, παίζοντας όλη τη νύχτα το τραγούδι "Ο Αντώνης ο βαρκάρης, ο σερέτης"», θυμάται ο Μουζάκης στην αυτοβιογραφία του «Γιώργος Μουζάκης - Βίρα τις άγκυρες» (εκδόσεις «Αγκυρα»), που επιμελήθηκε ο Ιάσων Τριανταφυλλίδης. Από τις σελίδες της οποίας ζωντανεύουν εικόνες, γεγονότα και παραστάσεις από τη θρυλική εποχή της ελληνικής επιθεώρησης και της αθηναϊκής νυχτερινής ζωής, όπου ο Μουζάκης υπήρξε ένας εκ των πρωταγωνιστών της, καθώς και συμβάντα κυρίως μετά την απελευθέρωση -χωρίς πάντως να λείπουν και οι γλαφυρές αναφορές στην προπολεμική εποχή, με τα δύσκολα παιδικά του χρόνια.

Ειδικά στο κεφάλαιο «Ο Γιώργος Μουζάκης θυμάται», ο συνθέτης αναβιώνει προσωπικές αναμνήσεις από πρόσωπα-μύθους, όπως η Μελάγια, η Ρένα Ντορ, ο Κυριάκος Μαυρέας, ο Μπουρνέλης, η κυρία Κυβέλη, ο Γιαννακόπουλος, ο Σακελλάριος, ο Ορέστης Μακρής, ο Βασίλης Αυλωνίτης, ο Γιώργος Τζαβέλλας, η Νίνου, η Μπέλλου, ο Χιώτης, η Πόλυ Πάνου...

«Δεν μπορώ να συγκρατήσω τον αριθμό των διάσημων ξένων καλλιτεχνών που ήρθαν και διασκέδασαν σε κέντρα όπου τραγουδούσα», παραδεχόταν ο Μουζάκης, ο οποίος, αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, με τις μελωδίες της ορχήστρας του στην ασπρόμαυρη τότε κρατική τηλεόραση, σύμφωνα με τον Σταύρο Ξαρχάκο, «γέμιζε με ποιότητα τα κυριακάτικα βράδια».

Σχολιάζοντας πρόσφατα το χώρο της μουσικής βιομηχανίας, ο Μουζάκης έκανε λόγο για «τεράστια συμφέροντα που σκοτώνουν την τέχνη του τραγουδιού». «Εγώ υπηρέτησα μια ολόκληρη ζωή το τραγούδι σαν μουσική τέχνη, γιατί έτσι το πίστεψα. Αλλά και σαν διασκέδαση, το τραγούδι πρέπει να υπηρετεί τον πολιτισμό», αποφαινόταν.

Έγραψε τα πάντα

«Ο Γιώργος Μουζάκης», γράφει ο Ι. Τριανταφυλλίδης στην αυτοβιογραφία, «έγραψε σχεδόν κάθε είδους τραγούδι: ρομάντζες, "δραματικά" αρχοντορεμπέτικα, λαϊκά, ελαφρά, αλλά πριν απ' όλα είναι ο βασιλιάς της λάτιν στην Ελλάδα. Εκείνος την επέβαλε στη χώρα μας. Ισως, γιατί αυτοί οι αποκριάτικοι ρυθμοί ταίριαζαν με το πνεύμα του μεγάλου θεάματος, που κουβαλούσε ο ίδιος. Οι ορχήστρες του με τα πολλά πνευστά έγραψαν ιστορία. Τα τραγούδια του άφησαν εποχή».

Εκτός από τη μουσική, μεγάλο πάθος παρέμεινε διά βίου το ποδόσφαιρο και δη ο Παναθηναϊκός. Η ομάδα της οποίας συνέθεσε τον ύμνο, στο ξεκίνημα της δεκαετίας του '60 (σε στίχους Γιώργου Οικονομίδη).

«Από τα 8 μου χρόνια μέχρι σήμερα είμαι δεμένος συναισθηματικά και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό με το "τριφύλλι"», παραδεχόταν ο 80χρονος Μουζάκης, ο οποίος έγραψε τον ύμνο της αγαπημένης του ομάδας «σε μια στιγμή παραληρήματος», ύστερα από μια ηρωική νίκη της (4-1) επί της Α.Ε. Παγκρατίου.

«(...)έβγαλα το χαρτί από το πακέτο τσιγάρων Κεράνης που είχα πάνω μου, έκανα ένα πρόχειρο πεντάγραμμο και έβαλα νότες. Ο ύμνος του Παναθηναϊκού ήταν έτοιμος σε λίγα λεπτά της ώρας (σ.σ. δίπλα του ο Οικονομίδης αυτοσχεδίαζε). Οταν πήγαμε στο studio για να τον τραγουδήσει ο Γιάννης Βογιατζής, μου ήρθε η ιδέα ότι πριν από τη φωνή του τραγουδιστή χρειαζόταν ένα σφύριγμα. Είχα επηρεασθεί τότε από τη μουσική της βραβευμένης ταινίας η "Γέφυρα του ποταμού Κβάι", που στην εισαγωγή και στα ρεφρέν είχε σφύριγμα. Προσάρμοσα και εγώ τις νότες σ' ένα δικής μου έμπνευσης σφύριγμα και έτσι αρχίζει ο ύμνος του Παναθηναϊκού. Κάθε φορά που τον ακούω, δακρύζω, συγκινούμαι και αναπτερώνεται το ηθικό μου».

Μετά την ανακοίνωση του θανάτου του, τα συλλυπητήριά τους εξέφρασαν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, ο πρωθυπουργός και υπουργός Πολιτισμού Κ. Καραμανλής, καθώς και η λοιπή ηγεσία του ΥΠΠΟ και η ΠΑΕ Παναθηναϊκός.