→ Προσωπικά Ενδιαφέροντα → Μουσική

Η Σωτηρία της ψυχής

Στέλιος Ελληνιάδης, εφ. Ελευθεροτυπία, 4/10/2009

Η Σωτηρία Μπέλλου ξεκινάει στα τέλη της δεκαετίας του '40 με ό,τι καλύτερο μπορεί να πει στη ζωή του ένας έλληνας τραγουδιστής: τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» σε πρώτη εκτέλεση!

Είναι προφανές ότι ο Τσιτσάνης, που διακρινόταν για τις αυστηρές επιλογές των ερμηνευτών του, έκρινε ότι η νεαρή Σωτηρία δίπλα στον Πρόδρομο Τσαουσάκη διέθετε όχι μόνο τη φωνητική επάρκεια, αλλά και το ειδικό βάρος για να αποδωθεί αισθητικά άρτια ο εθνικός ύμνος της επικράτειας του ελληνικού τραγουδιού.

Θυμάμαι από τα μικράτα μου στην Κωνσταντινούπολη, στη δεκαετία του '50, την ταραχή που ένιωθα όταν άκουγα τη φωνή της να εκλιπαρεί «Ανοιξε-άνοιξε γιατί δεν αντέχω, φτάνει πια-φτάνει πια να με τυραννάς...», από έναν δίσκο 78 στροφών. Η ερμηνεία της, μέσα σε τρία λεπτά ισοδυναμούσε με μια ολόκληρη δραματική ελληνική ταινία. Η Μπέλλου ήταν πειστική με εκφραστική λιτότητα και, βεβαίως, ήταν αμίμητη, όπως όλες οι καλές τραγουδίστριες της εποχής εκείνης.

Οταν ο Τσαρούχης συχνάζει στα λαϊκά μαγαζιά, η Μπέλλου εξακολουθεί να τραγουδάει στην ψάθινη καρέκλα, φορώντας παπούτσια με κορδόνια και φαρδιές κρεπ σόλες, ενώ οι άλλες έχουν σηκωθεί και τραγουδάνε όρθιες στην πίστα με βραδινά φορέματα και ψηλά τακούνια. Και ξεχωρίζει.

Η επιστροφή του ρεμπέτικου

Η αγάπη και ο θαυμασμός των διανοουμένων για την Μπέλλου προκαλεί το ενδιαφέρον της νεοσύστατης «Λύρας», που, δίπλα στο νέο κύμα, υιοθετεί και τη Σωτηρία, ηχογραφώντας πάνω από εκατό ρεμπέτικα και λαϊκά τραγούδια με τη φωνή της. Εναν θησαυρό! Και πολλά απ' τα διαμάντια αυτού τού θησαυρού θα βρείτε στα τέσσερα cd που θα προσφέρει η «Κ.Ε.» από την ερχόμενη Κυριακή στους αναγνώστες της.

Χάρη σ' αυτή τη συνεργασία με τη «Λύρα», η Μπέλλου ξεκινάει τη δεύτερη δισκογραφική της καριέρα, ενώ το ρεμπέτικο έχει πια περάσει στο περιθώριο. Μια σχέση που ακούσια αποτελεί το πρώιμο μεγάλο βήμα για την επαναφορά του ρεμπέτικου στο προσκήνιο και την επικαιρότητα.

Ηταν ιδιαίτερη η συμβολή της στην αποκαλούμενη αναβίωση του ρεμπέτικου, στις δεκαετίες του '70 και του '80 με την «ανάσυρση» των επιζώντων ρεμπετών από τους Ηλία Πετρόπουλο, Νέαρχο Γεωργιάδη, Τάσο Σχορέλη, Κώστα Χατζηδουλή, Σπύρο Παπαϊωάννου, Παναγιώτη Κουνάδη και δυο-τρεις άλλους συλλέκτες δίσκων 78 στροφών, και με τις επανεκδόσεις δίσκων, τα άρθρα για το ρεμπέτικο και την πρωτοπόρα Ρεμπέτικη Κομπανία των Κοντογιάννηδων και Σία.

Όμως, αυτή η συμβολή της συχνά αγνοείται. Πρώτα πρώτα, γιατί η ίδια η Μπέλλου δεν ενδιαφερόταν για διακρίσεις. Δεύτερον, γιατί ήταν ήδη γνωστή και δημοφιλής, έχοντας περάσει στη νέα εποχή χάρη στις φρέσκες ηχογραφήσεις κλασικών τραγουδιών που είχε την έμπνευση να κάνει μαζί της ο Αλέκος Πατσιφάς από το 1966. Η δε συνεργασία της με τον Βασίλη Τσιτσάνη στο «Χάραμα», μετά τον αναπάντεχο θάνατο του Γιάννη Παπαϊωάννου, της έδινε και ένα στέρεο βήμα για να υποστηρίζει το ρεπερτόριό της χωρίς υποχωρήσεις.

Η «Λύρα» βάζει τη Σωτηρία στο στούντιο για να ηχογραφήσει τραγούδια που έλεγε στα πάλκα και μερικά που είχε ή ίδια τραγουδήσει σε πρώτη εκτέλεση, αλλά είτε ήταν δυσεύρετα σε δίσκους είτε θεωρήθηκαν απαραίτητα για την πληρότητα της νέας σειράς.

Τα περισσότερα είναι τραγούδια που πρωτοτραγουδήθηκαν από τις σπουδαίες ανδρικές φωνές των Στ. Καζαντζίδη, Στ. Περπινιάδη, Οδ. Μοσχονά, Στρ. Παγιουμτζή, Τ. Μπίνη κ.ά., αλλά και τις ωραιότατες γυναικείες των Σ. Χασκίλ, Μ. Νίνου, Κ. Γκρέυ, Μ. Λίντα, Ρ. Ντάλια κ.ά.

Με Σαββόπουλο και Μούτση

Η Μπέλλου, με τη φωνή, το ύφος και το βίο της, καταχωρίστηκε στη συνείδηση των ανθρώπων ως η πιο χαρακτηριστική ερμηνεύτρια του ρεμπέτικου τραγουδιού. Με τις ενορχηστρώσεις του Νίκου Μαμαγκάκη και τα χαρακτικά του Τάσσου στα εξώφυλλα, η παραγωγή αυτών των δίσκων σηματοδοτεί την αγάπη και το θαυμασμό των ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών για τη Σωτηρία και το λαϊκό τραγούδι. Και προετοιμάζει το έδαφος για την τρίτη φάση, που ξεκινάει το 1972 με το «Ζεϊμπέκικο» του Σαββόπουλου και συνεχίζεται με τραγούδια των Κουνάδη, Ανδριόπουλου, Μούτση και άλλων έντεχνων.

Προπολεμικά ρεμπέτικα των Απ. Χατζηχρήστου, Κ. Σκαρβέλη, Β. Παπάζογλου και Μπαγιαντέρα, μεταπολεμικά των Απ. Καλδάρα, Κ. Καπλάνη, Μπ. Μπακάλη, Β. Καραπατάκη κ.ά. με στίχους των Χ. Κολοκοτρώνη, Κ. Βίρβου, Χαρ. Βασιλειάδη, Ε. Παπαγιαννοπούλου και Κ. Μάνεση, παιγμένα από εξαίρετους μπουζουξήδες όπως ο Στέλιος Ζαφειρίου και ο Κώστας Παπαδόπουλος, συνολικά 60 τραγούδια-σταθμοί από την ιστορική σειρά της Σωτηρίας Μπέλλου στη «Λύρα», περιλαμβάνονται στα τέσσερα CDs που προσφέρει η «Κ.Ε.». Μερικά;

«Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Αλήτη μ' είπες μια βραδιά», «Λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω», «Αναψε το τσιγάρο», «Πριν το χάραμα», «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», «Ενας αλήτης πέθανε», «Τι σου λέει η μάνα σου για μένα», «Κάτω στα λεμονάδικα» και πολλά άλλα. Για διαχρονική ακρόαση.