→ Προσωπικά Ενδιαφέροντα → Μουσική
«Το χασίς τραγουδήθηκε πολύ»
Χάρη Ποντίδα, εφ. Τα Νέα, 16/4/2008
«Aπό το βράδυ ως το πρωί/ δική μου είναι η ζωή/ κι όλο τον κόσμο αγαπώ/ την άσπρη σκόνη σαν ρουφώ»... Δεκάδες ρεμπέτικα, και όχι μόνο, μιλούν για τις ουσίες. Για το χασίς, τη νικοτίνη, το αλκοόλ, την ηρωίνη, την κοκαΐνη. Τραγούδια που άντεξαν στον χρόνο, ίσως γιατί καθρεφτίζουν στους στίχους τους όλη τη φιλοσοφία ζωής, το χιούμορ και την πίκρα μιας καθημερινότητας που αργότερα λογοκρίθηκε και σκεπάστηκε με την επιβολή του νόμου.
Τα τραγούδια για «Τσίλιες και μία νύχτες» που είδαμε το καλοκαίρι στο Ηρώδειο, με την επιμέλεια του συλλέκτη και μελετητή του ρεμπέτικου Παναγιώτη Κουνάδη, με τον Γιώργο Νταλάρα (και συνεπιβάτες τούς Χρήστο Θηβαίο, Μάρθα Φριντζήλα, Στέλιο Βαμβακάρη, Χαρά Κεφαλά, Νίνα Λοτσάρη, Θέμη Σερμιέ, Ασπασία Στρατηγού, Μπάμπη Τσέρτο, Ζαχαρία Καρούνη και Ταξιάρχη Χάνο), ηχογραφήθηκαν ζωντανά και κυκλοφορούν σε ένα σπάνιο άλμπουμ (βιβλίο, διπλό CD και DVD) μεταφέροντας την ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής της ελληνικής τραγουδοποιίας που ελάχιστα γνωρίζουμε.
«Ακριβώς 25 χρόνια πριν», λέει ο Γιώργος Νταλάρας, «στις συναυλίες του Ορφέα έπαιξα δύο χασικλίδικα, "Η φωνή του αργιλέ" και "Ο Ξεμάγκας" του Παπάζογλου, αναγγέλλοντας παράλληλα την κυκλοφορία ενός ολόκληρου δίσκου μ΄ αυτά τα τραγούδια. Τα χρόνια πέρασαν, οι προτεραιότητες με πρόλαβαν κι αυτός ο δίσκος παρέμενε υπόσχεση».
Εκείνο που ίσως να μη γνωρίζουμε είναι ότι η ελευθερία, το χιούμορ, ο σαρκασμός, η απόγνωση, η κριτική για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας, που με τόση αλήθεια εξέφρασε το ρεμπέτικο τραγούδι μιλώντας για τις ουσίες, πρόλαβαν και πέρασαν σε ένα ευρύτερο κοινό μέσα από τις προπολεμικές επιθεωρήσεις και τις οπερέτες, με αποτέλεσμα να έχουμε παράλληλα ένα πλούσιο υλικό αστικών τραγουδιών που τα ανακαλύπτουμε σήμερα, σχεδόν 80 χρόνια μετά. Αυτή είναι και η σπουδαιότητα της μουσικά και ιστορικά εμπεριστατωμένης έρευνας.
Ο ακροατής βρίσκει ιστορικά στοιχεία που ανασύρει ο Παναγιώτης Κουνάδης, ύστερα από 40 χρόνων έρευνα: «Από την εποχή της ελεύθερης Ελλάδας, από το 1850 δηλαδή μέχρι το 1937 που το απαγόρευσε ο Ιωάννης Μεταξάς, ήταν νόμιμη η καλλιέργεια της καννάβεως και τεράστιος αριθμός αγροτών την καλλιεργούσε και την εμπορευόταν. Η μισή Ελλάδα ήταν καλυμμένη με καλλιέργειες χασίς. Εύκολη καλλιέργεια, με πάμπολλες χρήσεις. Η ινδική κάνναβη φέρνει ευφορία, υπάρχει όμως και η κλωστική κάνναβη από την οποία μπορεί κανείς να παράγει από φυσικά αναλγητικά μέχρι φτηνή καύσιμη ύλη ή να φτιάξει πάρα πολύ ανθεκτικό νήμα. Οι απαγορεύσεις ξεκίνησαν τη δεκαετία του ΄20, στην Αμερική, όταν η εκτεταμένη καλλιέργεια και χρήση της καννάβεως θεωρήθηκε επικίνδυνη από τις φαρμακοβιομηχανίες, τις βιομηχανίες αλκοόλ και τις καπνοβιομηχανίες».
Προκλητική γλώσσα
«Ακόμακαι για μας που κάνουμε αυτή τη δουλειά», λέει ο Γιώργος Νταλάρας, «το υλικό που είδαμε να υπάρχει στο ελαφρό τραγούδι ήταν μια έκπληξη. Αστικά τραγούδια του πρώτου τετάρτου του 20ού αιώνα, επιθεωρησιακά τραγούδια που τραγούδησε ακόμα και η Σοφία Βέμπο, είναι πολύ προκλητικά αν σκεφτεί κανείς και τα ήθη της εποχής. Όσο για τα ρεμπέτικα που γράφτηκαν τότε, τα έφτιαξαν σπουδαίοι συνθέτες, άνθρωποι που έχασαν το κοινωνικό τους κύρος όταν ήρθαν στην Ελλάδα, υποτιμήθηκαν, πέρασαν στο περιθώριο...». Πράγματι, ο ακροατής θα ανακαλύψει ένα μεγάλο εύρος τραγουδιών και μια ευθύτητα και ζωντάνια στη γλώσσα (όλοι οι στίχοι περιλαμβάνονται στο βιβλίο της έκδοσης).