Αρχική σελίδα → Προσωπικά Ενδιαφέροντα → Μουσική

«Δανεικά» σουξέ

Πάνος Γεραμάνης, εφ. Τα Νέα, 30/1/2003

Το κυνήγι της δόξας και του χρήματος, μέσα από «δανεισμούς» μελωδιών, αποκαλύπτεται στο βιβλίο «Εις ανάμνησιν στιγμών ελκυστικών» του μελετητή του ρεμπέτικου Π. Κουνάδη, αποσπάσματα από το οποίο προδημοσιεύουν «ΤΑ ΝΕΑ»

«Ο Μάρκος Βαμβακάρης δεν απέφυγε την κακοπιστία των συναδέλφων του», γράφει ο Παναγιώτης Κουνάδης για τον ρεμπέτη, πολλές από τις μελωδίες του οποίου «πέρασαν» ως δικές τους αρκετοί συνθέτες -όχι μόνον της εποχής του

Στην έρευνά του για τους «δανεισμούς» και τις «διασκευές» στο ελληνικό λαϊκό τραγούδι, ο μελετητής Παναγιώτης Κουνάδης αναφέρεται, στο βιβλίο «Εις ανάμνησιν στιγμών ελκυστικών» (που θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Κατάρτι), πρώτα σε πρόσωπα και πράγματα από τον χώρο του τραγουδιού και της δισκογραφίας τον προηγούμενο αιώνα. «Ο Μάρκος Βαμβακάρης», γράφει, «παρά το γεγονός ότι άφησε απογόνους και μάλιστα μουσικούς, δεν απέφυγε την κακοπιστία των συναδέλφων του. Ο Απόστολος Νικολαΐδης "πέρασε" στ' όνομά του το "Κάν' τονε, Σταύρο, κάν' τονε" και το "Ο Μάρκος μαθητής" με άλλους τίτλους. Ο Γιώργος Μουφλουζέλης χρησιμοποίησε τη μουσική της "Πολίτισσας" του Βαμβακάρη στο δικό του τραγούδι "Η μόστρα σου είναι όμορφη", ενώ ο Βαγγέλης Κονιτόπουλος προσπάθησε να οικειοποιηθεί το τραγούδι "Θά 'ρθω να σε ξυπνήσω" ("Χαράματα η ώρα τρεις")».

Και μεμονωμένες περιπτώσεις: «Ο Γιώργος Λαύκας "πέρασε" για δικό του τραγούδι το "Απόψε μ' εγκατέλειψες" του Στέλιου Χρυσίνη. Ο Αριστείδης Μόσχος παρουσίασε για δικό του το "Σαν πεθάνω" του Ιάκωβου Μανταφάρη, με τίτλο "Μάνα μου το στήθος μου πονεί". Ο Πρόδρομος Τσαουσάκης το τραγούδι του Γιοβάν Τσαούς "Ο πρεζάκιας", με τον τίτλο "Σ' ένα βαγόνι κάθομαι". Η Άννα Καραμπεσίνη το παραδοσιακό "Περβολαριά", με τίτλο "Παραπονιάρικό μου"».

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην «Ινδοκρατία», με λαϊκά σουξέ που βαφτίστηκαν ελληνικά με... ινδικές μελωδίες, από συνθέτες όπως οι Μπακάλης, Ατταλίδης, ακόμη και Καλδάρας, που έντυσαν ελληνικούς στίχους με μουσικές από ανατολίτικες ταινίες, που παίζονταν και στην Ελλάδα το 1955-1965 -με ερμηνευτές όπως οι: Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης, Αγγελόπουλος, Γαβαλάς, Γκρέυ, Λύδια, Πάνου, Μαρινέλλα, Περπινιάδης, Ζαγοραίος.

Στο κεφάλαιο «Αναζητώντας τους πραγματικούς δημιουργούς» ο Παναγιώτης Κουνάδης γράφει: «Άφησα για το τέλος μερικά "ατοπήματα" συμπαθών και σπουδαίων συνθετών, που σε καμία περίπτωση δεν αλλοιώνουν την εικόνα τής τόσο σημαντικής προσφοράς τους στον μουσικό μας πολιτισμό.

Το πολύ γνωστό τραγούδι του Γιώργου Κατσαρού «Κάθε λιμάνι και καημός», σε στίχους Πυθαγόρα με τον Πάνο Γαβαλά, που παρουσιάστηκε στην ελληνική ταινία «Το κάθαρμα», εντοπίστηκε στην όπερα του Donizetti «Το ελιξίριο του έρωτα» του 1832. Είναι από την άρια «Una Furtiva la crima» (πράξη 2η, σκηνή VIII).

Η μελωδία της γνωστής «Συννεφούλας» του Διονύση Σαββόπουλου ακούγεται στη μουσική του φιλμ «Μπλάκι, ο πειρατής» της δεκαετίας '50-'60. Ο αξέχαστος Μάνος Χατζιδάκις, φεύγοντας από κοντά μας, «αμέλησε» να τακτοποιήσει ένα χρέος ηθικό σ' έναν ευγενή δημιουργό του ρεμπέτικου, τον Τόλη Χάρμα. Κατά τα γυρίσματα της ταινίας του Αλέκου Σακελλάριου «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», στην οποία έπαιζε και ο Τόλης Χάρμας, αναγκάστηκε να εκχωρήσει τα δικαιώματα στον Φιλοποίμενα Φίνο δύο σπουδαίων τραγουδιών του "Γαρύφαλλο στ' αυτί" και "Είμαι άντρας". Ο Φίνος με τη σειρά του για να τακτοποιήσει οικονομικές του υποχρεώσεις προς τον Σακελλάριο και τον Χατζιδάκι τα εκχώρησε σ' αυτούς». Και ο Παναγιώτης Κουνάδης καταλήγει αναφερόμενος στην διεκδίκηση του «Ζορμπά» του Μίκη Θεοδωράκη από την οικογένεια των Κρητών δημιουργών Γιώργου και Στέλιου Κουτσουρέλη.

Ντοκουμέντα

Ιστορικά στοιχεία, ντοκουμέντα, άρθρα, αναλύσεις, ομιλίες, συνεντεύξεις, διάλογοι και 700 φωτογραφίες περιλαμβάνονται στον τόμο των 528 σελίδων καιφωτίζουν πτυχές του ρεμπέτικου και γενικότερα της ελληνικής δισκογραφίας από το 1900 έως το 1998. Στα πρώτα κεφάλαια παρουσιάζονται δημιουργοί, όπως οι Βαγγέλης Παπάζογλου, Βασίλης Τσιτσάνης, Κώστας Σκαρβέλης, Μάρκος Βαμβακάρης, Μίνως Μάτσας και ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος αναπτύσσει θέσεις προβληματισμούς για θεωρητικά μουσικά θέματα και πολιτιστικά τεκταινόμενα.