Ποιος είπε ότι το διοξείδιο βλάπτει το κλίμα;

Χάρης Καρανίκας, εφ. Τα Νέα, 20/10/2009

Μιλάει στα «ΝΕΑ» ένας από τους αιρετικούς συγγραφείς του «Φρικονόμικς» και αμφισβητεί όσα πιστεύουμε για το περιβάλλον

Το «Superfreakonomics»   που φιλοδοξεί να κλονίσει  τις βεβαιότητές μας για το  κλίμα κυκλοφορεί σήμερα  στις ΗΠΑ

«Σε έρευνα που αναφέρουμε στο βιβλίο μας επισημαίνεται ότι η φύτευση δέντρων με σκουρόχρωμο φύλλωμα που απορροφά την ηλιακή θερμότητα, όταν γίνεται σε συγκεκριμένα μέρη του πλανήτη ενισχύει την υπερθέρμανση. Μπορεί να ακούγεται παράλογο, αλλά έτσι είναι», λέει στα «ΝΕΑ» ο Στέφεν Ντάμπνερ, θέλοντας να δείξει πως όσα ξέρουμε για την κλιματική αλλαγή δεν είναι απαραίτητα και σωστά.

«Η κλιματική αλλαγή έχει πέσει θύμα της απλοποίησης και της υπερβολής», υποστηρίζει. Το προηγούμενο βιβλίο του, «Freakonomics», που έγραψε μαζί με τον οικονομολόγο του Πανεπιστημίου του Σικάγο Στίβεν Λέβιτ, πούλησε παγκοσμίως περισσότερα από 4 εκατομμύρια αντίτυπα σε 35 διαφορετικές γλώσσες.

Αυτή τη φορά ο Στέφεν Ντάμπνερ επιστρέφει στο προσκήνιο με τον ίδιο συνένοχο και το νέο τους παιδί, το «Superfreakonomics», βιβλίο που κυκλοφορεί στα αγγλικά σήμερα και αναλύει ανάμεσα σε άλλα «διαδεδομένες αντιλήψεις» γύρω από την κλιματική αλλαγή.

Μία από αυτές είναι, όπως λέει, ο ρόλος του διοξειδίου του άνθρακα: «Η ιστορική σχέση ανάμεσα στη θερμοκρασία του πλανήτη και του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα είναι περισσότερο πολύπλοκη απ΄ ό,τι πιστεύεται γενικότερα. Επίσης, εσφαλμένες αντιλήψεις υπάρχουν και για τις ιδιότητες του διοξειδίου του άνθρακα», υποστηρίζει ο Ντάμπνερ, μιλώντας για πρώτη φορά στον ελληνικό Τύπο.

Στο νέο βιβλίο ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος αναπαράγει τις απόψεις του διάσημου αστροφυσικού Λόουελ Γουντ, ο οποίος επισημαίνει ότι το βασικό αέριο του θερμοκηπίου δεν είναι το διοξείδιο του άνθρακα αλλά οι... υδρατμοί- τους οποίους μάλιστα δεν μπορούν να υπολογίσουν επαρκώς τα υπάρχοντα μοντέλα πρόβλεψης του κλιματικού μας μέλλοντος.

Πρόσφατη έρευνα που μνημονεύεται στο βιβλίο συμπεραίνει πως το διοξείδιο του άνθρακα ίσως και να έχει μικρή σχέση με την πρόσφατη άνοδο της θερμοκρασίας. Αντίθετα, αναφέρεται πως η ρύπανση των προηγούμενων δεκαετιών πιθανώς να έψυξε την ατμόσφαιρα, ενώ «το φαινόμενο άρχισε να αντιστρέφεται όταν αρχίσαμε την απορρύπανση του αέρα». Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξήθηκε από τα 280 στα 380 μιλιγκράμ ανά λίτρο αέρα, ενώ όταν τα θηλαστικά εξελίσσονταν πριν από 80 εκατομμύρια χρόνια οι συγκεντρώσεις ήταν τουλάχιστον 1.000. Ακόμη τονίζεται ότι «από ευρήματα σε πάγους προκύπτει πως τα τελευταία 100.000 χρόνια αυξήσεις στις συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα παρατηρούνται έπειτα από άνοδο της θερμοκρασία και όχι αντίστροφα». Σύμφωνα με μελέτη, ο διπλασιασμός της ποσότητας του CΟ2 αυξάνει κατά 70% την ανάπτυξη των φυτών, που σημαίνει ότι η αύξηση των συγκεντρώσεων στην ατμόσφαιρα θα οδηγήσει σε βελτίωση της αγροτικής παραγωγής.

Οι ενστάσεις

Πριν καλά καλά κυκλοφορήσει το νέο τους βιβλίο, οι Ντάμπνερ και Λέβιτ έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων με την αιρετική στάση τους. Πρώτο φάουλ που τους χρεώνεται η διατύπωση ότι «το διοξείδιο του άνθρακα δεν είναι ο βασικός “αντίπαλος” σε αυτή τη μάχη». Δεύτερο φάουλ το γεγονός ότι ενώ γνωρίζουν πολύ καλά την αστάθεια που μπορεί να δημιουργηθεί σε ένα σύστημα- οικονομικό ή κλιματικό- με την προσθήκη νέων στοιχείων, δεν αναφέρουν τίποτα στο βιβλίο για τους κινδύνους που ελλοχεύουν με τις ενέσεις διοξειδίου του θείου στη στρατόσφαιρα. «Προτείνεται να ριφθούν μικρές ποσότητες», σχολιάζει στα «ΝΕΑ» ο Ντάμπνερ.

«Το διοξείδιο του θείου στη στρατόσφαιρα»

ΟΙ ΝΤΑΜΠΝΕΡ και Λέβιτ προτείνουν και μία λύση για να αποφύγει ο πλανήτης την υπερθέρμανση: την απόρριψη ποσοτήτων διοξειδίου του θείου στη στρατόσφαιρα μέσω μίας μάνικας μήκους 29 χιλιομέτρων- ένα σχέδιο το οποίο μπορεί να μην έχει καμία σχέση με τα οικονομικά, αλλά σίγουρα ακούγεται «φρικιαστικό».

Στο ερώτημα αν είναι σίγουρο ότι η υγεία των ανθρώπων δεν θα διατρέξει κίνδυνο από το διοξείδιο του θείουτο οποίο προκαλεί την όξινη βροχήο Ντάμπνερ επισημαίνει πως «εκτενείς επιστημονικές αναλύσεις μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Πινατούμπο δείχνουν πως όχι.

»Το διοξείδιο του θείου στη στρατόσφαιρα- αντίθετα με αυτό που εκλύεται από τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής- δεν επιστρέφει στη Γη ως όξινη βροχή».

«Τα υβριδικά δεν είναι λύση»

«Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ενέργειας με πιο καθαρούς τρόπους είναι προφανώς στόχος “πρώτης γραμμής”. Ωστόσο, αρκετά συχνά το θέμα στρέφεται γύρω από το κόστος: τα φτωχότερα έθνη δεν θα θέλουν να επιβαρύνονται με υψηλότερο κόστος ενέργειας κατά την προσπάθειά τους να μιμηθούν τα πλουσιότερα έθνη στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής», ισχυρίζεται ο Ντάμπνερ. Στο «Superfreakonomics» αναφέρεται διά στόματος ειδικού πως η αιολική ενέργεια και οι άλλες εναλλακτικές μορφές είναι «συμπαθητικές», αλλά δεν ανταποκρίνονται στις περιστάσεις. Στο στόχαστρο της κριτικής μπαίνουν τα ηλιακά πάνελ, τα οποία μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρισμό «μόνο σε ποσοστό 12% και η υπόλοιπη ακτινοβολία επανεκπέμπεται ως θερμότητα». Όσο για τα υβριδικά αυτοκίνητα; «Είναι υπέροχα, Όμως οι μεταφορές δεν δεν ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κλιματική αλλαγή», αναφέρεται στο βιβλίο.

«Δεν μπορούμε να προβλέψουμε το κλίμα»

ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ τους οι δύο συγγραφείς, μιλώντας με ειδικούς, διατυπώνουν την αδυναμία της πρόβλεψης του κλίματος. Αναφέρεται μάλιστα πως υπάρχουν πολλά φυσικά φαινόμενα που τα κλιματικά μοντέλα δεν μπορούν να προγνώσουν- όπως οι μεγάλες καταιγίδες και οι τυφώνες- ενώ τονίζεται πως για να γίνουν πιο λεπτομερείς και ακριβείς προβλέψεις του κλίματος σε 20- 30 χρόνια από τώρα χρειάζονται κομπιούτερ με μεγαλύτερη υπολογιστική δύναμη. Όμως, για να μπορέσει η βιομηχανία να φτιάξει τόσο γρήγορους υπολογιστές θα πρέπει να περάσουν σχεδόν 20- 30 χρόνια, σύμφωνα με τον πρώην διευθυντή τεχνολογίας της Μicrosoft και νυν διευθύνοντα σύμβουλο της Ιntellectual Ventures Νέιθαν Μίρβολντ. «Ακόμα και τα πιο εξελιγμένα κλιματικά μοντέλα έχουν περιορισμένες δυνατότητες όσον αφορά τις προβλέψεις. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα δεδομένου ότι το κλίμα είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο σύστημα», λέει ο Ντάμπνερ.

«Ο Γκορ είχε άδικο για τη Φλόριντα»

ΑΝΑΜΕΣΑ στους μύθους της κλιματικής αλλαγής, ο Ντάμπνερ περιλαμβάνει και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας από το λειώσιμο των πάγων. Από τις συναντήσεις με ειδικούς έμαθε ότι ο κίνδυνος καταποντισμού της πολιτείας της Φλόριντας- όπως για παράδειγμα περιγράφεται στην ταινία του Αλ Γκορ «Μία ενοχλητική αλήθεια»- «δεν έχει καμία βάση». Επιπλέον, η άνοδος της στάθμης «οφείλεται κατά κύριο λόγο στη θερμική διαστολή της θάλασσας, δηλαδή στο φούσκωμα του νερού των ωκεανών που οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας και όχι στο λειώσιμο των πάγων». Οι Ντάμπνερ και Λέβιτ γράφουν ότι οι θάλασσες κερδίζουν σε... ύψος τα τελευταία 12.000 χρόνια και από τότε έως σήμερα είναι σχεδόν 140 μέτρα ψηλότερα. «Όπως ανέφερε ο Γουντ, το πλέον αυστηρό σενάριο για την άνοδο της στάθμης είναι τα 50 εκατοστά περίπου έως το 2100, αντί των 10 μέτρων που έχουν προβλέψει κάποιοι για τον επόμενο αιώνα», λέει ο Ντάμπνερ.