Μυαλά σε φόρμα με... γυμναστική!

Κατερίνα Τζαβάρα, εφ. Ελευθεροτυπία, 25/8/2004

Μπορεί οι αρχαίοι να έλεγαν τα δικά τους για την ανάγκη ένα υγιές μυαλό να φιλοξενείται σε ένα υγιές σώμα, αλλά στις σύγχρονες συνθήκες ζωής -που η κουλτούρα της φυσικής άσκησης πέρασε όπως όπως, έστω εν είδει μόδας στην καθημερινότητά μας- δεν είναι άστοχο να ξανασκεφτούμε και την ανάγκη εξάσκησης του εγκεφάλου μας. Η όλη ιδέα ανήκει σε έναν Αμερικανό ειδικό στη νευροφυσιολογία, τον Λόρενς Κατς, του Πανεπιστημίου Ντιουκ, που συνόψισε την πρότασή του στο βιβλίο «Κρατήστε ζωντανό το μυαλό σας», το οποίο αποτελεί ένα εγχειρίδιο καθημερινής άσκησης του εγκεφάλου.

Η λογική φαίνεται απλή και απολύτως ερμηνεύσιμη: όταν χρησιμοποιούμε το μυαλουδάκι μας και αποκτούμε καινούργιες αξιοποιήσιμες εμπειρίες, συντελούμε στον πολλαπλασιασμό των συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες του εγκεφάλου. Περισσότερες τέτοιες συνδέσεις σημαίνει μεγαλύτερες πνευματικές δυνατότητες, με μια προοπτική να ξεπεραστούν οι δεδομένες δυνατότητες που έχουν σχέση με την ηλικία και τη γενικότερη πνευματική μας κατάσταση.

Η αρχική ιδέα γεννήθηκε από την ανάγκη να ξεπεραστούν προβλήματα ανθρώπων που έπρεπε να αντιμετωπίσουν την παράλυση κάποιου μέλους. Όπως εξηγεί στην ιταλική εφημερίδα «Ρεπούμπλικα» ο δρ Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Σαν Ραφαέλε του Μιλάνου, Αντόνιο Μαλγκαρόλι, με την άσκηση μπορεί να δοθεί το κίνητρο επαναλειτουργίας κάποιου τμήματος του εγκεφάλου που έχει αδρανήσει -και μάλιστα να καλυφθεί ένα σημαντικό κομμάτι καλής πνευματικής απόδοσης μέσω απλών κινητικών ασκήσεων, που μπορεί με την πρώτη ματιά να μη δείχνουν αποτελεσματικές.

Ας λύσουμε και μια παρεξήγηση: το να κρατάμε το μυαλό μας σε φόρμα δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι πρέπει να ασχολούμαστε με ασκήσεις ευφυΐας, αλλά να αναπτύσσουμε νέες κινητικές δεξιότητες. Για παράδειγμα, μια άσκηση που βοηθάει σημαντικά είναι να μάθουμε να πλένουμε τα δόντια μας με το αριστερό μας χέρι (ή, αντίστροφα, με το δεξί αν είμαστε αριστερόχειρες). Στην Ιταλία, μάλιστα, το ρεύμα που διαμορφώθηκε, με βάση το βιβλίο του Κατς, σχημάτισε οργανωμένη ομάδα στο Τορίνο. «Δεν είμαστε γιατροί και δεν θέλουμε να μπούμε στα χωράφια της ιατρικής», εξηγεί ο Ιβάν Τσίντι, εκ των ιδρυτικών μελών της ομάδας. «Προσπαθούμε, όμως, να ξεπεράσουμε καταστάσεις της καθημερινότητας που προκαλούν ακαμψία στο μυαλό μας και εξελίσσονται σε πηγή άγχους. Με τις δικές μας συμβουλές μπορεί να εξασκηθεί κανείς στο να ξεπερνά τα καθημερινά του προβλήματα, χρησιμοποιώντας κάθε φορά έναν διαφορετικό και κυρίως αποτελεσματικό τρόπο».

Όπως και στη φυσική άσκηση, και στην περίπτωση της νοητικής άσκησης ρόλο παίζει η ανάπτυξη της τεχνικής, γι' αυτό και η καλλιέργεια φυσικών ταλέντων είναι πάντοτε σημαντική.

Αυτές τις μέρες, που είναι παραπάνω από επίκαιρες οι περί ρεκόρ αναφορές, μπορεί και να είναι μια καλή ευκαιρία να κάνουμε την αρχή, ώστε να βελτιώσουμε και σε ένα άλλο επίπεδο το χρόνο και τις επιδόσεις μας!