Τα τζάκια «ζεσταίνουν» και το νέφος της Αθήνας

Στέφανις Κρίκκης, εφ. Τα Νέα, 10/12/2010

Αύξηση στα καυσαέριά τους φέρνει η πτώση της θερµοκρασίας

Ζεσταίνουν, αλλά και µολύνουν τα τζάκια στην Αττική. Αν καιο περισσότερος κόσµος τα ανάβει τις κρύες µέρες του χειµώνα για να δηµιουργούν όµορφη ατµόσφαιρα, οι ρύποι που εκπέµπονται από τις καµινάδες µπορεί να συνεισφέρουν στη δηµιουργία τουνέφους στο Λεκανοπέδιο.

Κάτι αντίστοιχο αναµένεται να συµβεί και τα επόµενα 24ωρα, όπου τόσο στην Αττική όσο και στην υπόλοιπη χώρα, η θερµοκρασία θα πέσει κατακόρυφα και θα εκδηλωθούν χιονοπτώσεις. Σύµφωνα µάλιστα µε ορισµένες εκτιµήσεις, τα τζάκια που λειτουργούν µια χειµωνιάτικη µέρα στην Αττική εκλύουν την ίδια ποσότητα κάπνας µε τα τσιγάρα που καπνίζουν οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου το ίδιο χρονικό διάστηµα.

Το πόσα τζάκια υπάρχουν στην Αθήνα, δεν το ξέρει κανείς. Οµως σύµφωνα µε στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και µέχρι την εκδήλωση της παγκόσµιας οικονοµικής κρίσης, ανεγείρονταν στον Νοµό Αττικής περί τις 8.000 - 9.000 οικοδοµές ετησίως. Τα νεόκτιστα διαµερίσµατα σε ποσοστό τουλάχιστον 80% ήταν εξοπλισµένα µε τζάκι.

Οι ρύποι που εκπέµπονται από την καµινάδα κάθε φορά που ανάβει το τζάκι είναι πολλοί. Εκτός από τα αιωρούµενα µικροσωµατίδια PM 10 έως PM 2,5, µε την καύση απελευθερώνονται επίσης µονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου και διοξείδιο του αζώτου. Σύµφωνα µε ορισµένες µετρήσεις, ένα τζάκι που λειτουργεί για τρεις ώρες, εκπέµπει έως και 50 γραµµάρια ρύπων.

Νέφος σε... άδεια

Το ευτύχηµα όµως είναι ότι την εποχή που τα τζάκια δουλεύουν στο φουλ, δηλαδή µέσα στο καταχείµωνο, το νέφος της Αθήνας κάνει... χρήση της χειµερινής του άδειας. Ο δρ Μιχάλης Πετράκης, αντιπρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών και Βιώσιµης Ανάπτυξης, λέει στα «ΝΕΑ» ότι «οι εποχές κατά τις οποίες καταγράφονται οι µεγαλύτερες συγκεντρώσεις ρύπων στον ουρανό της Αθήνας, είναι το φθινόπωρο και η άνοιξη προς τις αρχές καλοκαιριού».

Ο κ. Μ. Πετράκης εξηγεί ότι από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Αστεροσκοπείο, η δηµιουργία του νέφους στην Αθήνα οφείλεται κατά 95% στα καυσαέρια από τις εξατµίσεις αυτοκινήτων και παρατηρεί ότι τα τελευταία χρόνια έχει µειωθεί και η επιβάρυνση της ατµόσφαιρας από τους καυστήρες πολυκατοικιών επειδή το πετρέλαιο που καίνε είναι καλύτερης ποιότητας µε χαµηλή περιεκτικότητα σε διοξείδιο του θείου.

Οπωςλέειστα«ΝΕΑ»ο αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Εφαρµοσµένων Μαθηµατικών και Φυσικών Επιστηµών του ΕΜΠ Αλέξανδρος Παπαγιάννης, η όποια επιβάρυνση της ατµόσφαιρας από τον καπνό των τζακιών δεν είναι ενιαία, αλλά έχει τοπικό χαρακτήρα, καθώς εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε διάφορες περιοχές του νοµού.

«Για παράδειγµα, συνήθως στα βόρεια προάστια ο χρόνος λειτουργίας των τζακιών είναι µεγαλύτερος από περιοχές µε πιο ήπιο καιρό όπως στα νότια», προσθέτει ο κ.Α.

Παπαγιάννης. Ο ίδιος, πάντως, θεωρεί ότι η συµβολή των ρύπων από τα τζάκια στον σχηµατισµό του νέφους είναι µεν υπαρκτή αλλά µικρή «και δεν πρέπει να ξεπερνά το 1% σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις µας».

Αυτό ωστόσο που έχει ιδιαίτερη σηµασία και τονίζουν οι επιστήµονες, είναι ότι η επιβάρυνση που προκαλεί ένα τζάκι δεν εξαρτάται τόσο από το χρονικό διάστηµα που είναι αναµµένο, αλλά από το τι καίει.

«Εχει µεγάλη διαφορά να ρίξουµε στο τζάκι καθαρά ξύλα από το να χρησιµοποιήσουµε ό,τι βρεθεί µπροστά µας, όπως για παράδειγµα κοµµάτια από έπιπλα που έχουν πάνω τους µπογιές ή βερνίκια», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Γιάννης Ζιώµας, αναπληρωτής καθηγητής στο Τµήµα Χηµικών Μηχανικών του ΕΜΠ.

Σε αυτή την περίπτωση, µπορεί να απελευθερωθούν πολύ επικίνδυνες χηµικές ουσίες, όπως αρσενικό και υδράργυρος µε άµεσο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.

Απαγορευµένα τα συµβατικά τζάκια

ΣΕ ΠΟΛΕΙΣ του εξωτερικού όπως το Λονδίνο, τα συµβατικά τζάκια έχουν απαγορευτεί. Ο κ. Αλέξανδρος Παπαγιάννης εξηγεί ότι από τα παλιά χρόνια η ατµόσφαιρα στη βρετανική πρωτεύουσα ήταν επιβαρυµένη επειδή στα τζάκια γινόταν καύση λιθάνθρακα που είναι εξαιρετικά ρυπογόνος, καθώς εκλύει αιωρούµενα σωµατίδια και διοξείδιο του άνθρακα. Μάλιστα, σύµφωνα µε έρευνες που είχαν γίνει πριν από µερικά χρόνια, είχε αποδειχθεί ότι στα τζάκια στο εξωτερικό, που άναβαν πολύ περισσότερες µέρες τον χρόνο συγκριτικά µε την Ελλάδα, χρησιµοποιούνταν πολλές φορές ως καύσιµη ύλη ακατάλληλα ξύλα που είτε ήταν εµποτισµένα µε φυτοφάρµακα είτε είχαν υποστεί επεξεργασία µε χηµικές ουσίες.