Mυροβόλος και ανεξερεύνητη

Αντώνης Ιορδάνογλου (Φωτό: A. Ιορδάνογλου - Γ. Ντρενογιάννης), εφ. Τα Νέα, 03/09/2004

Ποτέ άλλο νησί του Αιγαίου δεν ταυτίστηκε τόσο με ένα άρωμα: λες Χίος και μοσχοβολάει το στόμα μαστίχα. Και γλυκό μανταρίνι από τον Κάμπο. Και ανθισμένες νεραντζιές. Αναμφίβολα, νησί των αρωμάτων, η Χίος μένει στη μνήμη σαν βαθιά αρωματική σφραγίδα. Αρκεί μία φορά να πας, για να μην την ξεχάσεις ποτέ.

Νησί γνωστό, θα πείτε και πολύ φυσικά. Ποιος δεν ξέρει τη Χίο, τα Μαστιχοχώρια της και τους περίφημους ανά την Μεσόγειο καπετάνιους της; Κι όμως, είναι ένα από τα πιο άγνωστα και ανεξερεύνητα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Από τα ελάχιστα αξιοποιημένα από την τουριστική βιομηχανία. Και ένα από τα νησιά που μπορούν να εκπλήσσουν με τα πολλά και πανέμορφα πρόσωπά τους.

H ναυτική παράδοση στη Χίο είναι μια ιστορία που κρατάει από την αρχαία Ελλάδα, καθώς οι Χιώτες είχαν από τότε έναν από του μεγαλύτερους και ικανότερους στόλους στο Αιγαίο. Στο νησί τους άνθησαν οι δημοκρατικές ιδέες, πολύ προτού περάσουν τις ακτές και ριζώσουν στην Αττική.

Πάντοτε το άρωμα της μαστίχας και το εμπόριο σημάδευαν την ιστορία του νησιού, περισσότερο όμως τα χρόνια των Γενουατών της οικογένειας Ιουστινιάνι, οι οποίοι για περισσότερο από δύο αιώνες διοικούν το νησί. Τότε χτίζονται τα Μαστιχοχώρια με τη μορφή καλά οχυρωμένων οικισμών, τότε χτίζονται οι βίγλες της Χίου, τότε χτίζονται και τα πρώτα αρχοντικά στον Κάμπο. Τα χρόνια της ακμής κρατούν και κατά την τουρκοκρατία, χάρη στα προνόμια που λόγω μαστίχας απολαμβάνει το νησί. Μέχρι τη «μαύρη άνοιξη» του 1822, όταν οι Τούρκοι πνίγουν στο αίμα το επαναστατημένο νησί σοκάροντας ολόκληρο τον τότε πολιτισμένο κόσμο.

Το τοπίο των ανθρώπων

H Χίος, νησί σημαδεμένο βαθιά από την Ιστορία, κράτησε μέχρι σήμερα τα ίχνη των ανθρώπων, διατηρώντας έτσι μια σπάνια φυσιογνωμία, η οποία μαζί με την ποικιλία της τοπιογραφίας της την κάνει ανεπανάληπτη. Στα βόρεια η άγρια, ολιγάνθρωπη και φτωχική Χίος, η πολιορκημένη από τους βοριάδες του Αιγαίου και καλά οχυρωμένη στις πλαγιές του Πεληναίου και της Αμανής, συνεχίζει τον δρόμο της σχεδόν χαμένη μέσα στις μεθυστικές μυρωδιές του απόβροχου και δίπλα στη σκιά κάποιου μεσαιωνικού πύργου. Στα νότια τα τοπία αλλάζουν, μέσα από τους πευκώνες του Προβάτειου και τις βραχουριές του Αίπους το νησί απλώνει τους κάμπους με τα καμπουριασμένα μαστιχόδενδρα, ανάμεσα στα οποία ανάβουν τα φωτάκια τους τα βράδια τα ωραιότερα μεσαιωνικά χωριά του Αιγαίου, τα περιλάλητα Μαστιχοχώρια, τα φρούρια δίχως κάστρα, τα οχυρά δίχως τείχη και επάλξεις, τα σταχτοκίτρινα χωριά που θαρρείς ότι αντηχούν ακόμη στα σοκάκια τους τη βαριά περπατησιά του Γενουάτη αφέντη. Κοντά τους οι ακτές σχεδιάζουν μια πέτρινη δαντέλα με ερημικές αμμουδιές, με βοτσαλωτές αγκάλες πάντα ήσυχες στο καλοκαιρινό μελτέμι. Και πιο ανατολικά, η Χώρα με το κάστρο και τις οθωμανικές κρήνες της κοιτάζει τη Μικρασία και τις Οινούσσες. Πολιτεία μεθυσμένη από τα αρώματα που ξεχύνονται από τα περιβόλια και τους κήπους του Κάμπου, του στολισμένου με τα αισθησιακά αρχοντικά με την καστανοκόκκινη πέτρα των Θυμιανών. Αυτή η Χίος δεν βγαίνει από το όνειρο. Υπάρχει. Και είναι άλλες εκατό φορές πιο όμορφη και άγνωστη.

Τα καλοκαίρια μαζί με τα μελτέμια έρχονται στη Χίο και όσοι δέθηκαν με τα μάγια του νησιού για πάντα. Θα τους δείτε να σεργιανάνε στην προκυμαία αμέριμνοι, να κολυμπάνε στις αμμουδιές της Λήμνου και του Μέγα Γιαλού, θα τους δείτε να πεζοπορούν μέσα στους πευκώνες, να ψάχνουν με τα μηχανάκια τους τη Γερίτα και το Καλολιμάνι και να θαυμάζουν το σούρουπο στο Άγιο Γάλας, στον Μελανιό και στη Βολισσό. Θα πίνουν ούζο Απαλλαρίνα ή Τέττερη και θα έχουν το χαμόγελο των ανθρώπων που ξέρουν. Τι; H Χίος θα σας το πει. Αυτό σίγουρα...

3 πράγματα που δεν πρέπει να χάσετε στη Χίο

1. Να μείνετε σε παραδοσιακό ξενώνα στον Κάμπο. Για να νιώσετε κι εσείς όπως οι Χιώτες αριστοκράτες και ακόμη καλύτερα. Οι ξενώνες του Κάμπου είναι φτιαγμένοι σε αυθεντικά παλαιά αρχοντικά, τριγυρισμένοι από ονειρικά περιβόλια με λεμονιές, μανταρινιές, πορτοκαλιές, νεραντζιές, κληματαριές, παρτέρια με λουλούδια, κρήνες και στέρνες με υδρόβια φυτά. H φιλοξενία είναι υψηλών προδιαγραφών και η διακόσμηση υψηλής αισθητικής, ο σεβασμός στην απόλαυση του επισκέπτη αυτονόητος. Κορυφαίες επιλογές είναι ο «Περλέας» και το «Μαυροκορδάτικο», ενώ πολύ καλό είναι και το «Περιβόλι», ένα από τα ομορφότερα αρχοντικά του Κάμπου. Παντού θα απολαύσετε διαμονή που θα σας μείνει αξέχαστη: ευτυχία διακοπών δεδομένη (ποιος νοιάζεται για την τιμή;).

2. Να κάνετε μία (μία; Τι να σας κάνει μόνο μία;) βόλτα στα Μαστιχοχώρια. Είναι περίπου 20, βρίσκονται στη νότια Χίο και - όπως καταλαβαίνετε - γύρω από αυτά καλλιεργούνται τα περίφημα μαστιχόδενδρα. Τα χωριά δημιουργήθηκαν μετά το 1346, όταν η Χίος πέρασε στα χέρια της γενοβέζικης οικογένειας Ιουστινιάνι. Όλα τα χωριά είναι αόρατα από τη θάλασσα και τους πειρατές και είναι χτισμένα έτσι, ώστε οι τοίχοι των σπιτιών να σχηματίζουν τείχος με ελεγχόμενες εισόδους. Από τα ωραιότερα Μαστιχοχώρια είναι, φυσικά, το Πυργί και τα Μεστά, ενώ από τα υπόλοιπα δείτε οπωσδήποτε τους Ολύμπους, τη Βέσσα, τα Αρμόλια, τα Νένητα και τα Πατρικά. H βόλτα στα δρομάκια τους είναι μαγεία, ενώ αν έρθετε τον Αύγουστο θα δείτε στα γύρω χωράφια και τη συλλογή της μαστίχας από τα πληγωμένα δένδρα, που δακρύζουν τους πολύτιμους κρυστάλλους.

3. Να κάνετε μία μεγάλη μεγάλη βόλτα στη βόρεια Χίο. Καλή επιλογή είναι ο γύρος του Πεληναίου, ξεκινώντας από τα Καρδάμυλα και ακολουθώντας τη διαδρομή Ναγός - Αμάδες - Βίκι - Καμπιά - Κηπουριές - Διευχά και επιστροφή στα Καρδάμυλα μέσω Πιτυούς. Τα τοπία γύρω από το ψηλότερο βουνό της Χίου είναι συναρπαστικά, τα χωριά γραφικότατα, και πολλοί χωματόδρομοι θα σας φέρουν σε κρυφές ερημικές παραλίες. Για τους θαρραλέους προτείνεται η παράκαμψη προς το εγκαταλειμμένο χωριό Αγρελωπό και τα Λεπτόποδα και εν συνεχεία στα χωριά της Αμανής και της βορειοδυτικής εσχατιάς της Χίου. Αν και θα είστε τριγυρισμένοι από μνημεία της φύσης, μην παραλείψετε να δείτε και μερικά, ούτως ειπείν, μνημεία όπως η εκπληκτική Μονή Μουνδών, το Κάστρο της Ωριάς, τα βυζαντινά μνημεία στο Άγιο Γάλας και τα λείψανα του μεσαιωνικού πύργου και του χωριού Ταμάρκου, κοντά στην Πισπιλούντα.

ΤΟΠ 10 ΣΤΗ ΧΙΟ

1. Βόλτα στον Κάμπο Μόλις μία ανάσα από την πρωτεύουσα της Χίου βρίσκονται τα περίφημα αρχοντικά του Κάμπου, οι επιβλητικές επαύλεις της χιώτικης αριστοκρατίας του 19ου και του 20ού αι., χτισμένα με την κιτρινοκόκκινη θυμιανούσικη πέτρα, με θαυμάσιες μνημειακές αυλόθυρες, εκπληκτικά μπαλκόνια και σκάλες, τριγυρισμένα από ψηλούς μαντρότοιχους, μέσα από τους οποίους απλώνεται ένας μικρός ιδιωτικός παράδεισος με εσπεριδοειδή, μυριάδες λουλούδια, στέρνες, κρήνες και παμπάλαια πηγάδια. Την άνοιξη, δε, οι βόλτες σας θα είναι πράγματι ατελείωτες!

2. Βίγλες Σπαρμένες στους κάβους της νότιας Χίου, είναι από τα σημαντικότερα και ρομαντικότερα απομεινάρια των Γενοβέζων στις χιώτικες εξοχές. Χτισμένες σε επιλεγμένα υψώματα με ανεμπόδιστη θέα στο πέλαγος, ειδοποιούσαν με φωτιές τα Μαστιχοχώρια για την έλευση ύποπτου πλοίου. Δείτε από κοντά στις Βίγλες της Αγίας Ελένης, της Αγίας Δύναμης και στο Τραχήλι. Είναι από τις πιο καλοδιατηρημένες.

3. Πυργί Ίσως το πιο παραμυθένιο χωριό της Ελλάδας, αφού όλες οι προσόψεις των σπιτιών είναι ζωγραφισμένες! Τα λευκόγκριζα σχέδια (τα οποία γίνονται με ξύσιμο πάνω σε φρέσκο σοβά) ονομάζονται ξεστά και χαρίζουν στο χωριό μια εντελώς ονειρική όψη. Μαζί, φυσικά, με την εκπληκτική μεσαιωνική πολεοδομία του, η οποία κάνει τη βόλτα στα στενά πράγματι αξέχαστη.

4. Μεστά Αν τα υπόλοιπα Μαστιχοχώρια σάς ενθουσιάσουν, στα Μεστά θα μαγευτείτε! Το χωριό είναι υπόδειγμα διατηρητέου οικισμού (κάτι που οφείλεται κυρίως στις σωτήριες παρεμβάσεις που έκανε το τμήμα παραδοσιακών οικισμών του ΕΟΤ) και δεν θα δείτε ούτε μία παραφωνία. H βόλτα στα στενά δρομάκια, η κατάδυση στον μαγευτικό κόσμο με τις στοές, τις καμάρες, τα τόξα, τα άψογα καλντερίμια και τα κρυφά ανοίγματα είναι ένα ταξίδι στο ελληνικό μεσαίωνα.

5. Χιώτικες παραλίες Είναι αμέτρητες, πανέμορφες και οι περισσότερες σχεδόν έρημες. Οι κοσμοπολίτες θα πάνε στην Καρφά, στο Ναγό, στην Αγία Φωτεινή, στον Άγιο Αιμιλιανό και, φυσικά, στα διάσημα Μαύρα Βόλια. Οι... άλλοι θα αναζητήσουν την Καρίντα, την Αγία Δύναμη και τους κοντινούς ορμίσκους, τη Μερικούντα, τα Δίδυμα, τη Γερίτα, την Παπαλιά, την Ελίντα και το Καλολιμάνι.

6. Βόρεια Χίος Είναι, αναμφίβολα, το πιο εξωτικό

και ερημικό κομμάτι της Χίου. Απίστευτης γραφικότητας ορεινά χωριά, άλλα έρημα, άλλα σχεδόν, με συναρπαστική αρχιτεκτονική, κρυμμένα στους πευκώνες του Πεληναίου και στους θαμνότοπους της Αμανής και, ακόμη, κρυφές παραλίες με θεόρατα βότσαλα, ξεχασμένα εκκλησάκια στο έλεος του πελάγους, τα πάντα πνιγμένα στα βαριά αρώματα του βουνού. Σημειώστε οπωσδήποτε τα χωριά Άγιο Γάλας, Νενητούρια, Κουρούνια, Πισπιλούντα, Παλιά Ποταμιά, Καμπιά, Βίκι, Παρπαριά.

7. Φαγητό στο Μάκελο Είναι η καλύτερη εμπειρία στην αυθεντική χιώτικη γαστρονομία. Την ταβέρνα θα βρείτε στο γραφικότατο ορεινό χωριό Πιτυός, θα καθίσετε κάτω από τον θεόρατο πλάτανο και θα παραγγείλετε τα πάντα: κοπανιστόπιτες, χιώτικο τυρί μαστέλο, πούλουδα, χερίσια μακαρόνια, γίδα κοκκινιστή, μπουρέκια, ζυμωτό ψωμί με γλυκάνισο και ένα σωρό άλλα. Να πάτε οπωσδήποτε πεινασμένοι!

8. Ορεινές διαδρομές Το άγνωστο

highlight της χιώτικης φύσης. Αν και τα βουνά είναι ταλαιπωρημένα από παλιές πυρκαγιές, διατηρούν ωστόσο εξαίσια τοπία και εικόνες. Ψάξτε τον χωματόδρομο βόρεια από τον Άγιο Γεώργιο Συκούση έως τα Αυγώνυμα και γύρω από τον Ανάβατο, τη διαδρομή Βολισσός - Λεπτόποδα με τις παρακάμψεις προς Σπαρτούντα, Βίκι και Καμπιά και οπωσδήποτε τη διαδρομή Παρπαριά - Κουρούνια μέσα από τα τοπία της Αμανής. Μη φοβάστε το χώμα: οι δρόμοι είναι, σχεδόν όλοι, άψογοι.

9. Ανάβατος Δύσκολα

θα μπορέσετε να ξεχάσετε την πρώτη εικόνα του Ανάβατου, έτσι όπως θα εμφανιστεί μπροστά σας σε μια απότομη στροφή του δρόμου: ένας πέτρινος κώνος από κυβόσχημα σπιτάκια με μαύρες κηλίδες από ανοιχτά πορτοπαράθυρα, ένας πέτρινος πύργος στημένος πάνω από την ερημιά του δάσους να κρέμεται δίπλα στον αβυσσαλέο γκρεμό. Το εγκαταλειμμένο από τα χρόνια της σφαγής της Χίου χωριό δημιουργεί ακόμη έντονα συναισθήματα, γι' αυτό είναι ίσως το διασημότερο μνημείο της Χίου.

10. Νέα Μονή Είναι το σημαντικότερο μοναστήρι της Χίου και ένα από τα σημαντικότερα όλης της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1024 από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ' Μονομάχο και ήταν πάντοτε μεγάλο, πλούσιο και διάσημο, μέχρι τη σφαγή της Χίου, όταν στο χώρο της Μονής έγιναν ανομολόγητες φρικαλεότητες (τα κρανία των νεκρών στο παρεκκλήσι της Μονής είναι αψευδείς μάρτυρες της τραγωδίας). Δείτε οπωσδήποτε το συγκλονιστικό καθολικό της Παναγίας, στους τοίχους του οποίου θα διαπιστώσετε ότι αστραποβολούν μερικά από τα ομορφότερα βυζαντινά ψηφιδωτά του κόσμου, φτιαγμένα από μοναδικούς Κωνσταντινουπολίτες καλλιτέχνες.

6+1 ασύγκριτες παραλίες

Αγία Δύναμη. Είναι σχετικά ερημική, μικρή αλλά πανέμορφη και με χρυσή άμμο. Βρίσκεται κάτω από τους Ολύμπους και γύρω της υπάρχουν κάμποσοι, ακόμη, αμμουδεροί ορμίσκοι με κρυστάλλινα νερά. Για ψαγμένους.

Πραστιά - Γερίτα. Είναι δίπλα δίπλα και από τις ομορφότερες ερημικές παραλίες της Χίου. Γαλαζοπράσινα νερά, ψιλό κατάλευκο βοτσαλάκι, ερημιά, ησυχία και λίγο νοτιότερα βρύση της δασικής υπηρεσίας με παγωμένο νερό. Ποιος νοιάζεται για τον χωματόδρομο;

Μακρά Άμμος. Ερημική, αλλά όχι έρημη τα καλοκαιρινά σαββατοκύριακα, καθώς είναι δημοφιλής στους φίλους τους ελεύθερου κάμπινγκ. Νερά βαθιά και γαλαζοπράσινα, άμμος χορταστική και, δίπλα, η παραλία Τηγάνι με μερικά πευκάκια για σκιά. Έχει και ωραία βίγλα η γειτονιά για να χαζέψετε.

Καρφάς. Για πολλούς είναι η μοναδική αμμουδιά της Χίου που θα γνωρίσουν. Πού να τρέχουν αλλού, άλλωστε; Ο Καρφάς τα έχει όλα: υπήνεμος στο μελτέμι, ζεστά και ρηχά νερά, ψιλή άμμο, μυριάδες ομπρέλες, ξαπλώστρες και όλα τα σχετικά κομφόρ. Και φυσικά, πολύ και ωραίο κόσμο. H καλύτερη αμμουδιά για δημόσιες σχέσεις.

Ναγός. Τα νερά στη μικρή, χαριτωμένη παραλία με τα λευκά βοτσαλάκια είναι να τα πιεις στο ποτήρι (κυριολεκτικά, αφού εκεί καταλήγει μια βουερή πηγή από την καρδιά του Πεληναίου). H προσφορά χώρου στην παραλία το καλοκαίρι δεν καλύπτει με τίποτα τη ζήτηση, οπότε με το στρίμωγμα θα δημιουργήσετε και συντροφιές. Προσοχή στο παρκάρισμα, γιατί τα πρόστιμα πέφτουν φωτιά.

Βρουλίδια. Υπέροχη παραλία με πεντακάθαρα και βαθιά νερά, τριγυρισμένη από τις ορθοπλαγιές και τις βραχουριές του Ψάρωνα (ο οποίος κάποτε ήταν ηφαίστειο). Το καλοκαίρι είναι δημοφιλής αλλά άνετη. Προσοχή στα σκαλάκια γιατί είναι απότομα.

Μαύρα Βόλια Είναι, ίσως, η διασημότερη παραλία του νησιού, γεμάτη από μεγάλα και γυαλιστερά μαύρα βότσαλα (μην πάρετε πολλά γιατί λιγοστεύουν), λείψανα από το ηφαιστειακό παρελθόν της περιοχής. Από εδώ περνούν όλοι!

ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ

Όπως θέλετε φυσικά, αφού το αεροδρόμιο της Χίου - απέχει περίπου 2 χιλιόμετρα από την πόλη - σας δίνει τη δυνατότητα να φθάσετε γρήγορα και άνετα στο νησί. Προς Χίο εκτελούνται δρομολόγια και από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» (Ο.A. 210-9666666, Aegean Airlines 210-9988300) και από το αεροδρόμιο Μακεδονία (Ο.A. 2310-368311). Αν θέλετε την κλασική θαλάσσια οδό, τότε μπορείτε να φύγετε είτε από Πειραιά (Λιμεναρχείο 210-4226000), είτε από Βόλο (Λιμεναρχείο 24210-28888), είτε από Θεσσαλονίκη (Λιμεναρχείο 2310-531505), είτε από Καβάλα (Λιμεναρχείο 2510-223716).

ΔΙΑΜΟΝΗ

Κοντά στην πόλη, αναμφίβολα οι καλύτερες επιλογές είναι στα διαμορφωμένα σε ξενώνες αρχοντικά του Κάμπου. Σημειώστε: «Περλέας» (22710-32962), «Μαυροκορδάτικο» (22710-32900), «Περιβόλι» (22710-31973) και «Αστρακιά» (22710-31609). Πολύ καλό είναι το ξενοδοχείο «Grecian Castle» στην πόλη (22710-44740), το οποίο στεγάζεται σε μία εξαιρετικά διαμορφωμένη παλιά βιοτεχνία ζυμαρικών, ενώ το «Chios Chandris Hotel» (22710-44401) εκτός από τη δεδομένη πολυτέλεια έχει και υπέροχη θέα στο λιμάνι. Στην ωραία και γραφικότατη Βολισσό θα βρείτε τους εξαιρετικούς παραδοσιακούς ξενώνες «Τα σπίτια της Στέλλας» (22740-21421) και το υπέροχα αναστηλωμένο «Pyrgos Village» (22740-22050), ένα σύνολο από 32 παλαιά πέτρινα σπίτι που έγιναν θαυμάσιοι ξενώνες. Στον κοσμοπολίτικο Καρφά θα βρείτε το «Golden Sand» (22710-32080), το «Ωκεανία» (22710-32270), το γνωστό «Ερείθα» (22710-32336) και το καλαίσθητο «Αερικό» (22710-32336). Τέλος, ξεχωριστή εμπειρία είναι η διαμονή στο μεσαιωνικό χωριό Αυγώνυμα, στα καταπληκτικά «Σπιτάκια» (22710-43052) για να βλέπετε το μαγευτικό δειλινό πάνω από τα Ψαρά.

ΦΑΓΗΤΟ

Χιώτικη μαστίχα, χιώτικα γλυκά του κουταλιού - με κορυφαίο το μοναδικό χιώτικο μανταρίνι και τοπ μάρκα τα γλυκά «Κοράκη» -, τυρί μαστέλο (ψημένο είναι θαύμα) και τοπικό ούζο - δύο κυρίαρχες ιστορικές μάρκες «Απαλλαρίνα» και «Τέττερης» - είναι μερικές από τις εμβληματικές γεύσεις του νησιού. Για φαγητό στην πόλη ψάξτε τον διάσημο «Χότζα» (από τις παλαιότερες και καλύτερες ταβέρνες του νησιού, στολισμένη με τους παμπάλαιους άμβυκες με τους οποίους οι παππούδες του σημερινού ιδιοκτήτη έφτιαχναν ούζο από το 1882), το ωραίο «Απόμερο» (με την εκπληκτική θέα στις μικρασιατικές ακτές και τα εξαιρετικά πιάτα όπως ο μεζές του Μάστορα), τα δημοφιλή ουζερί «Κατσικαδέλης» και «Θεοδοσίου» στο λιμάνι και το συμπαθητικό ουζερί «Ιάκωβου Πλυτά».

Εκτός πόλης, σημειώστε: στο Λιθί την «Κυρά Δέσποινα» και τα «Τρία Αδέλφια» (αμφότερα για φρέσκα ψάρια, αστακούς και λοιπά θαλασσινά), στο Λιμένα Μεστών τον «Σέργη» (για ψάρι επίσης), στα Αυγώνυμα τις ταβέρνες «Αρχοντικό» και «Πύργος» με εξαιρετική τοπική κουζίνα, στα Μεστά τις all time classic ταβέρνες «Μεσαίωνας» και «Ο Μοριάς στα Μεστά», στη Συκιάδα το «Αλωνάκι» και στη Λαγκάδα τη γνωστή «Ταβέρνα του Πασά».

Ωστόσο, τις πιο αυθεντικές χιώτικες γεύσεις σε όλο το νησί θα βρείτε στον «Μάκελο» στο χωριό Πιτυός (όλο τα ίδια θα λέμε;).