Θα διαβάσουν τον Νόμο του Δράκοντος!
Εύη Ελευθεριάδου, εφ. Τα Νέα, 26/8/2005
 |
| Οι αρχαίες λίθινες επιγραφές, που μπήκαν στον επιταχυντή σωματιδίων του Πανεπιστημίου Κορνέλ, δεν διαβάζονται με γυμνό μάτι (στο επάνω μέρος της φωτογραφίας). Τα ηλεκτρόνια στόχευσαν την πέτρα, αποκαλύπτοντας σιγά σιγά τα γράμματα στην επιφάνειά της (στο μεσαίο και κάτω μέρος). Τώρα, ο στόχος είναι ο Νόμος περί ανθρωποκτονίας (εδώ, η δολοφονία του Αστυάνακτος σε ερυθρόμορφο αττικό αγγείο) του Αθηναίου νομοθέτη Δράκοντος |
Στο στόχαστρο της πυρηνικής φυσικής θα βάλουν τα «δρακόντεια μέτρα» οι επιστήμονες. Με τη χρήση υπερσύγχρονης τεχνολογίας (ακτίνες X και ηλεκτρόνια) στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, οι ερευνητές θα επιχειρήσουν να διαβάσουν το χαμένο κείμενο του Νόμου περί ανθρωποκτονίας του νομοθέτη της αρχαίας Αθήνας Δράκοντος, χαραγμένο σε επιγραφή του ύστερου πέμπτου αιώνα π.X.
Δοκιμάζοντας πρώτα την τεχνική τους σε αντικείμενα μικρότερης αξίας, οι επιστήμονες ήδη κατάφεραν να διαβάσουν σβησμένες λίθινες και μαρμάρινες επιγραφές από την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη με τον επιταχυντή ηλεκτρονίων του αμερικανικού Πανεπιστημίου. Με ακτίνες X υψηλής ενέργειας σε επιγραφές ηλικίας 2.400 ετών, ανακάλυψαν γράμματα τα οποία είχαν σχεδόν εξαφανιστεί και δεν διαβάζονταν με γυμνό μάτι. Οι ακτίνες έφεραν στην επιφάνεια ίχνη του χρώματος που είχε χρησιμοποιηθεί για να γραφτούν οι φράσεις στην πέτρα.
«Μετακινούμε την πέτρα μπρος-πίσω κάνοντας χημική ανάλυση σε κάθε σημείο και το κάνουμε με τέτοια ταχύτητα που μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε την εικόνα του γράμματος», εξηγεί στο «Wired News» ο Ρόμπερτ Θορν, καθηγητής Φυσικής στο Κορνέλ. Οι επιστήμονες δημοσίευσαν τώρα τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο εξειδικευμένο περιοδικό «Επιθεώρηση Παπυρολογίας και Επιγραφικής».
Ο φθορισμός των ακτίνων X, όπως λέγεται η τεχνική που χρησιμοποίησαν, απομονώνει μεμονωμένα στοιχεία χωρίς να επηρεάζει τη σύστασή τους και χρησιμοποιείται συχνά στη γεωλογία, την αρχαιολογία και άλλους τομείς στους οποίους χρειάζεται χημική ανάλυση. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν τώρα ότι η μέθοδος μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο στην επιγραφική - τη μελέτη αρχαίων γραπτών σε διάφορες επιφάνειες, όπως η πέτρα. Στο παρελθόν, οι αρχαιολόγοι που μελετούν κλασικά κείμενα και αρχαία αντικείμενα επιχειρούσαν το ίδιο με ακτίνες λέιζερ.
«H νέα τεχνική είναι ένα σημαντικό βήμα που θα μας βοηθήσει να διαβάσουμε αρχαία κείμενα γραμμένα σε πέτρα», λέει ο Κέβιν Κλίντον, καθηγητής Αρχαιοελληνικών στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ. Μόνο στη Μεσόγειο βρίσκονται μισό εκατομμύριο ημικατεστραμμένες αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές επιγραφές.
Ο επόμενος στόχος των ειδικών είναι η επανεξέταση του Νόμου του Δράκοντος, Αθηναίου
νομοθέτη του 7ου αιώνα π.X., που καταγράφηκε ξανά πάνω σε πέτρα στα τέλη του 5ου
αιώνα π.X. «Περισσότερη από τη μισή επιφάνεια δεν διαβάζεται με γυμνό μάτι. Αν ο
φθορισμός των ακτίνων X μας βοηθήσει να διαβάσουμε το υπόλοιπο κείμενο, θα προσθέσουμε
ένα σημαντικό κεφάλαιο στη γνώση μας για τους αρχαίους νόμους και την αθηναϊκή ιστορία».
Διακρίνουν τα αντίγραφα με φορητό επιταχυντή ηλεκτρονίων
Οι επιστήμονες με την ίδια τεχνολογία μπορούν επίσης να αναγνωρίσουν εύκολα τα αντίγραφα από τα αυθεντικά, όπως κι έκαναν με κάποιες επιγραφές που δανείστηκαν από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. H διαδικασία είναι πολύ γρήγορη. Λίγες λέξεις μπορούν να διαβαστούν σε λιγότερο από μία ώρα. Το μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι τα αντικείμενα προς μελέτη πρέπει να μεταφερθούν στον επιταχυντή ηλεκτρονίων, που βρίσκεται στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης - κάτι που αποκλείει τη μελέτη μεγάλων αντικειμένων σε αρχαιολογικούς χώρους ή μουσεία. Γι' αυτό, οι ειδικοί σκέφτονται ήδη τη λύση ενός φορητού επιταχυντή.