Ζακλίν ντε Ρομιγί: «Γράφω για να βλέπω!»

Μανώλης Πιμπλής, εφ. Τα Νέα, 7/8/2006

Mε νέο βιβλίο, στα 93 της χρόνια και σχεδόν τυφλή, επιστρέφει η Zακλίν ντε Pομιγί. Οι Aρχαίοι Έλληνες, λέει, της έχουν μεταδώσει την αισιοδοξία τους

«Εκείνο που σε αναστατώνει στον Όμηρο δεν είναι η επική πλευρά του, οι μάχες και η δόξα. Είναι η ανθρωπιά, οι στιγμές γλυκύτητας, τρυφερότητας, λύπης, που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο έπος», λέει η Ζακλίν ντε Ρομιγί

«Κάθε γενιά βρίσκει στα αρχαία κείμενα ιδέες που κανένας δεν είχε δει πριν· και θα βρούμε και άλλες στο μέλλον», λέει η Ζακλίν ντε Ρομιγί. Γι' αυτό και δηλώνει σκανδαλισμένη με τη μοίρα την οποία επιφυλάσσει σήμερα το εκπαιδευτικό σύστημα στις κλασικές σπουδές. «Οι Έλληνες είναι σύγχρονοί μας. Επινόησαν τη δημοκρατία. Ετοιμάζω ένα βιβλίο με συνεντεύξεις πάνω στα κείμενα της περιόδου τής δημοκρατίας, που μπορούν να συμβάλουν στη σημερινή πολιτική συζήτηση», δηλώνει στο περιοδικό «Le Nouvel Observateur». «Άλλωστε είναι λάθος να θεωρείς κατάλληλο για την Εκπαίδευση μόνον ό,τι είναι χρηστικό. Τα Ελληνικά και τα Λατινικά χρησιμεύουν, πριν απ' όλα, στη διαμόρφωση του πνεύματος», συμπληρώνει.

Και να σκεφτεί κανείς ότι τον 20ό αιώνα έγιναν αρκετές ανακαλύψεις που διεύρυναν τις γνώσεις μας για τον αρχαίο κόσμο. «Ήμουν παρούσα όταν ο νεαρός ερευνητής Μάικλ Βέντρις ανακοίνωνε την αποκωδικοποίηση της Γραμμικής B', της αρχαίας γραφής του μινωικού πολιτισμού. Έσπρωξε διά μιας τη γνώση των Ελληνικών πολλούς αιώνες πιο πίσω. Ήμουν παρούσα και όταν ένας Ελβετός σοφός ανακοίνωνε την ανακάλυψη, για πρώτη φορά, μιας ολόκληρης κωμωδίας του Μενάνδρου - ήταν "Ο Δύσκολος". Ο Μένανδρος ήταν από τους συγγραφείς της μόδας στην αρχαιότητα και δεν είχαμε ούτε μία δική του κωμωδία ολόκληρη. Τώρα έχουμε δύο, είναι κι αυτό μια πρόοδος. Θυμάμαι επίσης την ανακάλυψη του τάφου του Φιλίππου. Ήμασταν τυχεροί αυτόν τον αιώνα. Και μια αρχαιολογική αποκάλυψη μπορεί να φωτίσει διαφορετικά τα κείμενα που ήδη έχουμε. Βρήκαμε επίσης πολλές επιγραφές, νέα κείμενα και τώρα καταφέρνουμε να διαβάσουμε απανθρακωμένους παπύρους! Αυτό λοιπόν που συμβαίνει στη Δημόσια Εκπαίδευση, είναι θλιβερό. Και δεν λαμβάνει υπόψη του ούτε καν το γεγονός ότι ο αρχαίος κόσμος παθιάζει άπαντες...»

H Ζακλίν ντε Ρομιγί δημοσίευσε ένα νέο βιβλίο με αναμνήσεις της. Τιτλοφορείται «Les roses de la solitude» (Τα ρόδα της μοναξιάς) και είναι, σύμφωνα με το περιοδικό, «γοητευτικά λογοτεχνικά κείμενα». Στα 93 της χρόνια, η φημισμένη ελληνίστρια δεν μπορεί να γράψει πια γιατί έχει χάσει σχεδόν εξ ολοκλήρου την όρασή της. Αλλά δεν πτοείται. Υπαγορεύει και ηχογραφεί τις σκέψεις της σε κασέτες. «Καθώς τα μάτια μου αδυνατίζουν, το να θυμάμαι κατέστη ουσιώδες. Το να γράφεις τις αναμνήσεις σου, σημαίνει ότι τις ξαναζωντανεύεις». Άλλωστε και η λογοτεχνική γραφή - έπειτα από μια πλούσια ακαδημαϊκή αλλά και συγγραφική (πάνω από 35 βιβλία) σταδιοδρομία στον Θουκυδίδη, τον Περικλή και τους τραγικούς - δεν της είναι ξένη.

Αισιόδοξο πνεύμα

H μητέρα της ήταν αξιόλογη μυθιστοριογράφος (υπέγραφε ως Ζαν Μαξίμ-Νταβίντ)· το γράψιμο στην οικογένεια ήταν κομμάτι της καθημερινότητάς της. Ο πατέρας της, ο φιλόσοφος Μαξίμ Νταβίντ, σκοτώθηκε στα χαρακώματα του A' Παγκοσμίου Πολέμου - την πρώτη μέρα! H Ζακλίν τότε ήταν ενός έτους.

«H μητέρα μου, ευτυχώς, δεν με ανέθρεψε με τη νοσταλγία του παρελθόντος. Ήμασταν πολύ χαρούμενες. Ήταν μια γυναίκα εξαιρετική που φώτισε τη ζωή μου», λέει. Οι λίγες λογοτεχνικές αφηγήσεις τής Ζακλίν ντε Ρομιγί (ένα μυθιστόρημα, τρεις συλλογές διηγημάτων) έχουν συνήθως καλό τέλος. «Δεν θέλω να συμβάλω στη σύγχρονη απομυθοποίηση και παθητικότητα. Πρέπει να το πήρα αυτό από τους Έλληνες που έχουν ένα πνεύμα αισιόδοξο και τονωτικό».