ΕπιπλέονΕπιπλέον

Α'. Σχεδιάγραμμα, Β'. Κείμενα, Γ'. Βιβλιογραφία

Θέμα: Ανακύκλωση/Διαχείριση απορριμμάτων

Α'. Σχεδιάγραμμα

Πρόλογος

Συνώνυμες εκφράσεις

Ε1. Τι μπορεί να ανακυκλωθεί

Ε2.Προβλήματα από τη μη σωστή πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων

Ε3.Οφέλη ανακύκλωσης

Ε4. Με ποιους τρόπους θα γινόταν περισσότερο αποτελεσματική;

Β'. Κείμενα

Η Σουηδία εισάγει σκουπίδια

Εφ. Ναυτεμπορική, 7/9/2014

Η Σουηδία έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό αποτελεσματικότητας στη διαχείριση απορριμμάτων που πλέον εισάγει σκουπίδια από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Ο μέσος κάτοικος της Σουηδίας παράγει την ίδια ποσότητα απορριμμάτων με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, περίπου 461 κιλά το χρόνο, όμως μόλις το ένα τοις εκατό αυτής της ποσότητας καταλήγει στους χώρους υγειονομικής ταφής, χάρις στο πρωτοποριακό σύστημα ανακύκλωσης της χώρας.

Ο πρωταρχικός στόχος των Σουηδών υπευθύνων είναι η γενική μείωση των απορριμμάτων και η αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης, όμως παράλληλα η μισή ποσότητα του συνολικού όγκου σκουπιδιών αναλώνεται σε καύσεις για την παραγωγή ενέργειας.

Η χώρα διαθέτει 32 σταθμούς όπου τα διάφορα απόβλητα αποτεφρώνονται για την παραγωγή ατμού, ο οποίος με τη σειρά του χρησιμοποιείται σε γεννήτριες στροβίλων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι σταθμοί αυτοί προμηθεύουν σχεδόν ένα εκατομμύρια σπίτια στη Σουηδία με θέρμανση, και περίπου 260.000 με ηλεκτρισμό.

Η διαδικασία αυτή μειώνει σημαντικά την ποσότητα απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές, ενώ παράλληλα μειώνει την εξάρτηση της χώρας στα ορυκτά καύσιμα.

Η Σουηδία εισάγει σκουπίδια

«Ένα αξιομνημόνευτο στατιστικό είναι ότι τρεις τόνοι απορριμμάτων περιέχουν την ίδια ενέργεια με ένα τόνο μαζούτ», δήλωσε ο Γκόραν Σκόγκλουντ, εκπρόσωπος μίας εκ των μεγαλύτερων ενεργειακών εταιρειών της Σουηδίας.

Κάθε χρόνο, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών αποτεφρώνονται στη σκανδιναβική χώρα, γεγονός που σημαίνει ότι παράγεται το ισοδύναμο 670.000 τόνων μαζούτ.

Η Σουηδία πλέον αγοράζει απορρίμματα και απόβλητα από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, τη Νορβηγία και την Ιρλανδία, προκειμένου να καλύψει τη ζήτηση των σταθμών αποτέφρωσης.

Ωστόσο η τακτική της καύσης των σκουπιδιών δέχεται κριτική για την απελευθέρωση τοξινών στην ατμόσφαιρα, αν και η σουηδική κυβέρνηση έχει θέσει αυστηρά κριτήρια για τη μείωση των επικίνδυνων εκπομπών και ισχυρίζεται πως η συγκέντρωση αερομεταφερόμενων διοξινών που προκύπτει είναι ιδιαίτερα χαμηλή.

Το νησί που καταναλώνει αποκλειστικά ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές

Εφημερίδα Ναυτεμπορική, 5/4/2015⇗

Ο σταθμός αποτελεί ένα από τα τελευταία έργα που ενέκρινε η ισπανική κυβέρνηση, προτού η οικονομική κρίση την αναγκάσει να διακόψει κάθε επιδοτήσεις για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Το ισπανικό νησί Ελ Ιέρο στα ανοιχτά των δυτικών αφρικανικών ακτών συντηρείται εδώ και μήνες καταναλώνοντας μόνο «πράσινη» ενέργεια, η οποία αποτελείται από ένα μείγμα αιολικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Το νησί, το πιο απομακρυσμένο από τις Κανάριες Νήσους, αποτελεί το πρώτο ενεργειακά αυτόνομο νησί στον κόσμο που προηγουμένως δεν ήταν συνδεδεμένο σε κάποιο ενεργειακό δίκτυο. Το νησί Σάμσο της Δανίας είναι επίσης ενεργειακά αυτάρκες αλλά προηγουμένως ήταν κανονικά συνδεδεμένο στο δανικό δίκτυο ενέργειας και δεν πραγματοποίησε τη μετάβαση σε απομόνωση, όπως το Ελ Ιέρο.

Η τοπογραφία του ηφαιστειογενούς νησιού δεν του επιτρέπει να συνδεθεί στο ισπανικό δίκτυο ενέργειας, με αποτέλεσμα οι ενεργειακές ανάγκες των 10.000 κατοίκων να καλύπτονται από 6.600 τόνους καυσίμων ντίζελ κάθε χρόνο. Τα καύσιμα αυτά, ισοδύναμα με 40.000 βαρέλια πετρέλαιο, μεταφέρονταν στο νησί για τη λειτουργία ηλεκτρικών γεννητριών με πλοία, όμως με υψηλό οικονομικό, περιβαλλοντικό και χρονικό κόστος.

Το περασμένο καλοκαίρι εγκαινιάστηκε στο νησί ο σταθμός αιολικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας Γκορόνα ντελ Βιέντο, ο οποίος μπορεί να καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού, που φτάνουν ως τις 48 γιγαβατώρες ετησίως.

«Οι ανεμογεννήτριες ήταν μία συμβατική παραγγελία, δεν εφηύραμε κάποια τεχνολογία. Το ίδιο έγινε και με το υδροηλεκτρικό σύστημα. Η καινοτομία μας ήταν πως συνδέσαμε τα δύο συστήματα μαζί, ώστε να διασφαλίζεται συνεχής ενεργειακή παροχή», δήλωσε ο Χουάν Μανουέλ Κιντέρο, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του σταθμού.

Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την ισπανική κυβέρνηση και μία ισπανική ενεργειακή εταιρεία, με τη συνεργασία ενός τοπικού πανεπιστημίου. Ο σταθμός αποτελεί ένα από τα τελευταία έργα που ενέκρινε η ισπανική κυβέρνηση, προτού η οικονομική κρίση την αναγκάσει να διακόψει κάθε επιδοτήσεις για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Το επόμενο σχέδιο των αρχών του νησιού είναι η αντικατάσταση όλων των αυτοκινήτων με ηλεκτρικά ως το 2020.

Αγώνας δρόµου για 107 παράνοµες χωµατερές

Εφημερίδα Τα Νέα, 19/4/2011

Φωτογραφία αρχείου από παράνοµη χωµατερή

Ώρα µηδέν έχει σηµάνει για τη διαχείριση των απορριµµάτων στην Ελλάδα. Τα συναρµόδια υπουργεία δίνουν µάχη ώστε µέχρι τα µέσα του 2011 να κλείσουν οι ανεξέλεγκτες χωµατερές, για τις οποίες η χώρα έχει καταδικαστεί από το Ευρωδικαστήριο, ενώ η κατασκευή και λειτουργία αρκετών χώρων απόθεσης απορριµµάτων βρίσκεται ακόµη στον αέρα. 

Εδώ και 27 χρόνια εκκρεµεί η εξεύρεση λύσης για την ολοκληρωµένη διαχείριση των σκουπιδιών της Αττικής. Το 1984 έγινε η πρώτη πρόβλεψη για τη δηµιουργία τριών νέων ΧΥΤΑ στη ∆υτική, τη Βορειοανατολική και τη Νοτιοανατολική Αττική καθώς και ενός µικρότερου στη Λαυρεωτική. 

Από τότε έχουν περάσει χρόνια αντιπαραθέσεων µεταξύ δηµοτικών Αρχών και κατοίκων,για να αναλάβουν την κατασκευή χώρου απόθεσης απορριµµάτων. Ωστόσο, και από το 2003 όταν µε νοµοθετική ρύθµιση καθορίστηκαν οι τρεις χώροι σε Φυλή, Κερατέα και Γραµµατικό ακολούθησε σειρά δικαστικών προσφυγών για να αποτραπεί η κατασκευή. 

Οι αντιδράσεις

Η Κερατέα που απασχολεί τους τελευταίους τέσσερις µήνες το Λεκανοπέδιο µε τις συµπλοκές µεταξύ κατοίκων και αστυνοµικών δυνάµεων, δεν αποτελεί τη µοναδική περίπτωση στη χώρα όπου δεν προχωρούν τα έργα. Από τις Σέρρες µέχρι την Ιστιαία και από τη Λάρισα µέχρι τη Λευκίµµη, οι αντιδράσεις φορέων και κατοίκων έχουν µπλοκάρει την κατασκευή ΧΥΤΑ. 

«Η εφαρµογή αποτελεσµατικού συστήµατος θα απαιτήσει χρόνια», ήταν η διαπίστωση και του επιτρόπου της Ε.Ε. για το Περιβάλλον Γιάνες Ποτότσνικ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. Παρά το γεγονός πως αναγνώρισε τη συστηµατική δουλειά που γίνεται το τελευταίο διάστηµα, επισήµανε ότι «η χώρα βρίσκεται ακόµα πίσω σε θέµατα διαχείρισης απορριµµάτων». 

Για να προλάβουν τα πρόστιµα, στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών κάνουν συνεχείς συσκέψεις στις περιφέρειες. Χθες βρίσκονταν στην Ανατολική Μακεδονία - Θράκη, όπου η κατάσταση παρουσιάζει εξοµάλυνση και µένουν µόνο 6 ανεξέλεγκτες χωµατερές να κλείσουν, ενώ άλλες 26 βρίσκονται σε διαδικασία αποκατάστασης. 

∆ραµατική, αντιθέτως, είναι η εικόνα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου όπου µεταβαίνουν σήµερα τα στελέχη του υπουργείου. Πρόκειται για την περιφέρεια µε τις περισσότερες (30) ενεργές παράνοµες χωµατερές σε όλη τη χώρα και εκκρεµεί η αποκατάσταση για ακόµη 119 ανεξέλεγκτες χωµατερές. Παράλληλα, σοβαρή καθυστέρηση παρουσιάζουν και τα έργα κατασκευής ΧΥΤΑ. 

Για τον λόγο αυτό, το υπουργείο Εσωτερικών έχει αποφασίσει να συνδράµει στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισµού για την υλοποίηση των απαιτούµενων έργων. Ανάλογη απόφαση έχει ληφθεί και για ορισµένα, µικρά κυρίως, νησιά που κρίθηκε ότι είναι αδύνατο να µπορέσουν να κατασκευάσουν τα έργα. 

Στην Αττική παραµένουν ακόµη ανοιχτές δύο παράνοµες χωµατερές και βρίσκονται στο στάδιο αποκατάστασης άλλες 26. Ο µικρός αριθµός οφείλεται στο ότι ύστερα από πολλά χρόνια που ο φορέας διαχείρισης του ΧΥΤΑ Φυλής (ΕΣ∆ΚΝΑ) δεν δεχόταν να µεταφέρουν εκεί τα απορρίµµατά τους οι δήµοι της Ανατολικής Αττικής, πριν από µερικούς µήνες άναψε πράσινο φως για τα σκουπίδια από την περιοχή αυτή. 

Προβλήµατα καταγράφονται και για την κατασκευή και λειτουργία µικρότερων µονάδων όπως είναι οι Σταθµοί Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων (ΣΜΑ). Από τους 5 κεντρικούς Σταθµούς που είχαν προβλεφθεί για την Αττική, µέχρι πρότινος λειτουργούσε µόνο αυτός στο Σχιστό και µάλιστα αδιαλείπτως από το 1991. 

Ο ΣΜΑ Ελαιώνα είχε παγώσει λόγω προσφυγής στο Συµβούλιο της Επικρατείας που ακύρωσε τη µελέτη περιβαλλοντικών όρων το 2005 και πριν από λίγο διάστηµα τέθηκε σε λειτουργία, ενώ για τους ΣΜΑ Βορείων Προαστίων (Κηφισιά) και Υµηττού εκκρεµούσε επί σειρά ετών η διαδικασία χωροθέτησης λόγω αντιδράσεων από τοπικούς παράγοντες. 

Πρόσφατα και αυτοί ολοκληρώθηκαν και δέχονται απορρίµµατα, ενώ τις επόµενες ηµέρες θα λειτουργήσει και ο ΣΜΑ Νοτίων Προαστίων, επίσης έπειτα από χρονοβόρες διαδικασίες για τη χωροθέτησή του. 

Αγνοούνται τα έργα για επεξεργασία

Κι ενώ δεν έχουν ολοκληρωθεί τα βασικά έργα διαχείρισης, η Ελλάδα καλείται να περάσει το ταχύτερο δυνατόν στο επόµενο στάδιο επεξεργασίας. Υποδοµές ανακύκλωσης στους δήµους, κέντρα διαλογής ανακυκλώσιµων υλικών, µονάδες επεξεργασίας και κοµποστοποίησης είναι µερικά µόνον από τα έργα που πρέπει να τρέξουν για να µη βρεθεί η χώρα ενώπιον νέας παραποµπής. 

Άµεσα δηλαδή πρέπει να προχωρήσουν διαγωνισµοί για τη δηµοπράτηση των έργων και όπως έχει διευκρινιστεί από το υπουργείο Εσωτερικών, θα είναι ανοικτοί σε όλες τις τεχνολογίες πλην της καύσης αποβλήτων, µέθοδο που όµως έχει υιοθετηθεί σε ποσοστό 20% κατά µέσο όρο στις χώρες της Ε.Ε. 

Σκουπιδότοποι εκτός ελέγχου

Εγκλωβισµένοι στον Μεσαίωνα των σκουπιδιών

Νικολέττα Μουτούση, εφ. Τα Νέα, 18/4/2011

Στα ευρωπαϊκά κράτη έχουν στήσει και µέσα στις πόλεις εργοστάσια επεξεργασίας και εδώ στήνουµε µπλόκα για τους XYTY

Μεσαίωνας των σκουπιδιών επικρατείστην Ελλάδα: τα άλλα ευρωπαϊκάκράτη έχουν υιοθετήσειεδώ και χρόνια εναλλακτικές µορφές διαχείρισης των απορριµµάτων, ενώστη χώρα µας στήνονταιακόµη µπλόκα για τη δηµιουργία ΧΥΤΥ και ζούµε µε τον κίνδυνο προστίµων για τις ανεξέλεγκτες χωµατερές.

Προειδοποιητικές επιστολές έστειλε στις αρχές Μαρτίου η Κοµισιόν σε 22 κράτη - µέλη, µεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, επισηµαίνοντας τις σηµαντικές καθυστερήσεις στην ενσωµάτωση κοινοτικής Οδηγίας αναφορικά µε τη διαχείριση των αποβλήτων. Σε περίπτωση µη ανταπόκρισηςη χώρα θα βρεθεί για άλλη µίαφορά ενώπιον του ενδεχοµένου παραποµπής στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο. 

Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι άµεσα θα πρέπει να εφαρµοστούν τρόποι διαχείρισης ώστε να διασφαλιστεί, όπως ορίζει η Οδηγία, πως στους χώρους ταφής δεν θα φτάνουν απορρίµµατα χωρίς να έχουν προηγουµένως υποστεί επεξεργασία. Παράλληλα, µέχρι το 2020 τίθεται στόχος η ανακύκλωση να φτάνει στο 50%. 

Σηµαντικά βήµατα έχουν κάνει προς αυτήν την κατεύθυνση οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναιενδεικτικό το ότι η ∆ανία διαθέτει 30 µονάδες θερµικής επεξεργασίας, όπου από την καύση απορριµµάτων παράγει ηλεκτρισµό και θερµότητα, και στη Γερµανία υπάρχουν 61 εργοστάσια θερµικής επεξεργασίας και έχει απαγορευτεί πλήρως η λειτουργία χώρων ταφής απορριµµάτων. 

Άλλες µέθοδοι έχουν υιοθετηθεί σε κάποιες χώρες όπως το παράδειγµα της Μεγάλης Βρετανίας όπου το 50% των σπιτιών πραγµατοποιούν οικιακή κοµποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων και χρησιµοποιούν το παραγόµενο προϊόνγια λίπασµα στους κήπους τους. 

Στην Αυστρία, εκτός από το υπόδειγµα του εργοστασίου καύσης στο κέντρο της Βιέννης, έχει εφαρµοστεί η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και τα απορρίµµατα κάθε νοικοκυριού ζυγίζονται καικαταβάλλονται τα αντίστοιχα τέλη,ενώ εάν εντοπιστούν στους κάδους απορρίµµατα που θα µπορούσαν να ανακυκλωθούν, απλώς δεν τα αδειάζουν. 

Αντιθέτως,στην Ελλάδα έχουµε εγκλωβιστεί µόνον στους ΧΥΤΑ και τα παραδείγµατα εναλλακτικών µεθόδων είναι ελάχιστα, όπως τα µόνον τρία εργοστάσιαενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων – σεΑνω Λιόσια, Ταγαράδες καιΨυττάλεια – η ανακύκλωση δεν αποτελεί προτεραιότητα και δεν έχει ληφθεί κανένα µέτρο για τη µείωση παραγωγής απορριµµάτων καθώςτα τέλη επιβάλλονται βάσει των τετραγωνικών µέτρων κάθε κατοικίας και όχι µε τον όγκο των σκουπιδιών. 

∆εν είναι τυχαίο πως από τους 5,5 εκατ. τόνους απορριµµάτων που παράγονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, τα 2 εκατ. είναι οργανικά απόβλητα –αποφάγια, ληγµένα τρόφιµα – πουθάβονται στουςΧΥΤΑ, ενώ θα µπορούσαν να αξιοποιηθούν γιατην παραγωγή ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας, λιπάσµατος και καυσίµων. 

«ΤΡΕΧΟΥΜΕ να προλάβουµε την Ευρώπη, αλλά είµαστε πίσω συνεχώς», ανέφερε ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας ∆ιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, Κωνσταντίνος Αραβώσης, προσθέτοντας χαρακτηριστικά: «Οι άλλες προηγµένες χώρες της Ε.Ε. ήδη προπορεύονται τουλάχιστον µία δεκαετία». 

Ο ίδιος σηµειώνει πως «η πρόληψη δεν έχει αρχίσει να µας απασχολεί παρά µόνο ως ρητορική,η ανακύκλωση προχωρά,αλλά υπολείπεται των στόχων, ενώ η επεξεργασία των απορριµµάτων έχει “κολλήσει”». Σε κάθε περίπτωση όµως αυτό δεν συνεπάγεται πως οι χώροι απόθεσης απορριµµάτων – όπως αυτός της Κερατέας – είναι άχρηστοι και δεν θα έπρεπε να κατασκευαστούν. Η διαφορά είναι πως εάν έχει προηγηθεί η κατάλληλη επεξεργασία θα φτάνουν στους χώρους αυτούςµόνον τα υπολείµµατα και δενθα ξεπερνούν το 25% του συνολικού όγκου των απορριµµάτων. 

«Ακόµα και αν µπορούσαµε ναπετύχουµε 100% ανακύκλωση, πάλι θα υπήρχε ανάγκη χωροθέτησης και κατασκευής χώρων υγειονοµικής ταφής για τα υπόλοιπα απόβλητα που παράγονται από την επεξεργασία των αποβλήτων και από την ανακύκλωση», σχολίασε σε σχετική ηµερίδα για τη διαχείριση των απορριµµάτων ο περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός. 

«Θα φτάσουµε στο σηµείο να εξάγουµε τα σκουπίδια µας σε άλλες χώρες»

«Οι χώρες που πέτυχαν να αξιοποιήσουν τα απορρίµµατά τους πέρασαν µέσα από επίπονες διαδικασίες και ξεπέρασαν όλοι µαζί µε κοινή λογική το σύνδροµο “όχι στην αυλή µου”, όπως το αντιµετωπίζουµε εµείς σήµερα στην Κερατέα αλλά και το θέµα της επιλογής της τεχνολογίας ή των τεχνολογιών διαχείρισης», υπογράµµισε ο κ. Σγουρός, στα χέρια του οποίου θαπεράσει το επόµενο διάστηµα η διαχείριση των απορριµµάτων της Αττικής. Εκτός από τα περιβαλλοντικά οφέλη, η εφαρµογή στην Ελλάδα ολοκληρωµένου συστήµατος διαχείρισης είτε µε µηχανική - βιολογική επεξεργασία των σκουπιδιών είτε µε θερµική, θα οδηγούσε σε απελευθέρωση περίπου 400 στρεµµάτων, που απαιτούνται για τη λειτουργία ΧΥΤΑ. 

«Κινδυνεύουµε να ζήσουµε µία κόλαση στην Αττική.Θα φτάσουµε στο σηµείο να εξάγουµε τα σκουπίδια µας σε άλλες χώρες», επεσήµανε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συνδέσµου Ελληνικών Βιοµηχανιών Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης, Αθανάσιος Κατρής, που πρόσφατα παρουσίασε µία πρόταση για ανάπτυξη καφέ κάδων σε δήµους, όπου θα πραγµατοποιείται κοµποστοποίηση οργανικών αποβλήτων, σε συνδυασµό µε την επέκταση των µπλε κάδων ανακύκλωσης και δηµιουργία µονάδων ενεργειακής αξιοποίησης σε Καµάρι και Αλιβέρι. Αντίθετες µε την εφαρµογή µεθόδων θερµικής επεξεργασίας εµφανίζονται πάντως οι οικολογικές οργανώσεις. Οπως έχει κατ’ επανάληψη επισηµάνει ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Νίκος Χαραλαµπίδης, η καύση είναιµέθοδος ακριβή και επικίνδυνη. Ο ίδιος υποστηρίζειπως εάν εφαρµοστεί σωστά ο διαχωρισµός των απορριµµάτων και η ανακύκλωση, δεν θα υπάρχει ανάγκη για εργοστάσια καύσης.

Ανακύκλωση πεταμένη στα σκουπίδια

Έφη Χατζηιωαννίδου – Μαρία Δεληθανάση, εφ. Καθημερινή, 6/1/2008

Απογοητευτικά τα επίπεδα συλλογής-επεξεργασίας των υλικών συσκευασίας – Από το 2001 εκκρεμεί στο ΣτΕ σύσταση αρμόδιου φορέα

Oι πολίτες θέλουν, οι φορείς μπορούν, αλλά το σύστημα πάσχει. Η ανακύκλωση στη χώρα μας, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις των αρμοδίων και το τεράστιο κοινωνικό αίτημα, κινδυνεύει να μετατραπεί σε χαμένη ευκαιρία. Κι αυτό διότι το σημαντικότερο κομμάτι της, αυτό δηλαδή που αφορά τη συλλογή, επεξεργασία και ανάκτηση των υλικών συσκευασίας (υλικά που γεμίζουν κατά 50% τις χωματερές), βρίσκεται σε απογοητευτικά επίπεδα. Ποιος φταίει;

Κατ’ αρχήν η πολιτεία. Το τμήμα ανακύκλωσης είναι υποστελεχωμένο και υποβαθμισμένο, ενώ εκκρεμεί στο ΣτΕ, από το 2001, η σύσταση του αρμόδιου για την ανακύκλωση φορέα.

Δεύτερον, οι δήμοι, που προσδοκούν οικονομικά -και άλλα- οφέλη από το πρόβλημα και αν δεν τα κατοχυρώσουν γυρνούν την πλάτη σε μία αναγκαιότητα που κατά -γενική ομολογία- είναι πρώτης προτεραιότητας σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Τρίτον, η Εταιρεία Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Υλικών, ο πιο αδύναμος κρίκος, σύμφωνα με όλους όσοι συμμετέχουν στο μείζον θέμα της ανακύκλωσης υλικών, όπως χαρτί, γυαλί, πλαστικό και αλουμίνιο. Επειτα από πέντε χρόνια ζωής, όχι μόνο δεν κατάφερε να αγγίξει τους ευρωπαϊκούς στόχους, αλλά και έχει εξαγριώσει τους κοινωνικούς της εταίρους. Οι 1.000 και πλέον εταιρείες (που καταβάλλουν ως ρυπαίνοντες τις εισφορές τους στην εν λόγω εταιρεία) είναι δυσαρεστημένες από τη λειτουργία και την αποδοτικότητά της. Παράλληλα, μεγάλοι δήμοι της χώρας (όπως του Πειραιά, της Αθήνας αλλά και του Περιστερίου) δηλώνουν ανοιχτά τον στρεβλό τρόπο λειτουργίας της ΕΕΑΑ και –με τις ευλογίες των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Ενωσης που επισκέφτηκαν πρόσφατα τη χώρα μας και διαπίστωσαν μεγάλη καθυστέρηση στο θέμα– επιδιώκουν τη σύσταση νέας εταιρείας ανακύκλωσης υλικών.

Αντίθετα, θετικότατα είναι τα μηνύματα που στέλνει η αντίστοιχη εταιρεία για την ανακύκλωση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών (η δεύτερη εταιρεία που ανακυκλώνει οικιακά απόβλητα).

Υλικά συσκευασίας

Η αποτυχία των μπλε κάδων

Χωρίς καμπάνιες για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού (στην Ευρώπη αντίστοιχες προσπάθειες ξεκίνησαν με πραγματικό κατακλυσμό μηνυμάτων που διήρκεσε για χρόνια), χωρίς ουσιαστικά κίνητρα στους δήμους, με ελλιπές σχέδιο δράσης, αλλά με ένα σημαντικό αποθεματικό που αγγίζει και ίσως να ξεπερνάει τα 70.000 ευρώ, η Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Υλικών συσκευασίας κατορθώνει ετησίως να ανακυκλώνει περίπου 230.000 τόνους τέτοιων απορριμμάτων σε ένα σύνολο αποβλήτων που ξεπερνάει τους 1.056.000 τόνους. Από το 2003 (όταν άρχισε να λειτουργεί η συγκεκριμένη εταιρεία) ξεκίνησε συνεργασία με δήμους δίνοντάς τους μπλε κάδους και απορριμματοφόρα. Πολύ γρήγορα φάνηκε η αδυναμία των δήμων να ανταποκριθούν, καθώς το νέο σύστημα επέβαλε καινούργια δρομολόγια (αυξήθηκαν οι κάδοι άρα πολλαπλασιάστηκε η διαδικασία αποκομιδής) χωρίς όμως κάποιος να αναλάβει την επιπλέον δαπάνη. Οπως εξηγούν, για παράδειγμα, οι συνεργάτες του κ. Κακλαμάνη, μπορεί η μείωση του όγκου των απορριμμάτων που φτάνει στη χωματερή να έχει μειωθεί με την ανακύκλωση, όμως για τους δήμους αυτό σημαίνει παραπάνω δρομολόγια».

Παράλληλα, δεν συζητήθηκε ποτέ η μείωση του 6% που καταβάλλει κάθε δήμος στον φορέα διαχείρισης της χωματερής, με αποτέλεσμα οι δήμοι να αδιαφορούν για τις ποσότητες των ανακυκλούμενων στην πηγή απορριμμάτων. Ο κύκλος έγινε ταχύτατα φαύλος. Η πολιτεία άφησε το θέμα να γίνει… εσωτερική υπόθεση της ΕΕΑΑ και της ΚΕΔΚΕ (που έτσι και αλλιώς συμμετέχει στην ΕΕΑΑ με ποσοστό 30%).

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ και δήμαρχος Αθηναίων κ. Νικήτας Κακλαμάνης εσχάτως δήλωσε ότι θα σπάσει τη συμφωνία του με την ΕΕΑΑ και θα δημιουργήσει μία νέα εταιρεία που θα λειτουργεί διαφορετικά. Ο ίδιος μάλιστα είχε δηλώσει ότι η ΕΕΑΑ αδιαφορεί και για την ΚΕΚΔΕ αλλά και για τους 1.000 υπόχρεους που καταβάλλουν χρήματα για ανακύκλωση υλικών συσκευασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ενωσης που επισκέφθηκαν πρόσφατα τη χώρα μας και είδαν τον τρόπο λειτουργίας της ΕΕΑΑ παρότρυναν τους Δήμους Αθηναίων, Πειραιώς και Πετρούπολης να προβούν στη σύσταση δικής τους εταιρείας ώστε να προχωρήσει το θέμα της ανακύκλωσης. Οσο για το πρόβλημα της περισυλλογής ανακυκλώσιμων σκουπιδιών από συμβατικά απορριμματοφόρα, η απάντηση από τον Δήμο της Αθήνας είναι η εξής: «Οι κάτοικοι ρίχνουν στους μπλε κάδους και σύμμεικτα απορρίμματα που αναγκαστικά οδεύουν στην κοινή χωματερή».

Συσσωρευτές

Βάρος στα νησιά

Το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσσωρευτών ΣΥ.ΔΕ.ΣΥΣ. Α.Ε. άρχισε να λειτουργεί τον Νοέμβριο 2004. Στο σύστημα συμμετέχουν 265 παραγωγοί και εισαγωγείς συσσωρευτών (μπαταρίες που χρησιμοποιούνται σε ιατρικά μηχανήματα, τη βιομηχανία, τις τηλεπικοινωνίες, τις γεννήτριες, τα αυτοκίνητα και τα πλοία) που καλύπτουν το 90% των υπόχρεων διαχειριστών και έχουν δημιουργηθεί 5.071 σημεία συλλογής σε όλη τη χώρα. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του συστήματος κ. Ηρακλής Βονδικάτης, «μεγάλη βαρύτητα έχει δοθεί στις νησιωτικές περιοχές, τόσο διότι το επιβάλλει η νομοθεσία, όσο και διότι είναι οι πιο δύσκολες περιοχές στο χειρισμό τους ως προς τις δυνατότητες μεταφοράς».

Ετησίως στην Ελλάδα παράγονται 40.000 περίπου τόνοι επικίνδυνων αποβλήτων από συσσωρευτές μολύβδου-οξέος και νικελίου-καδμίου (από αυτούς, οι 8.000 τόνοι είναι διάλυμα θειικού οξέος, ποσότητα που μπορεί να καταστρέφει 8 δισ. λίτρα νερού). Το 2006 είχαν περισυλλεγεί 35.000 τόνοι, το 2005, 28.000 τόνοι και η τάση για το 2007 είναι αυξητική – το σύστημα πρέπει να συλλέγει και εξουδετερώνει ετησίως το 70% της παραγόμενης ποσότητας.

Τα απόβλητα πηγαίνουν για ανακύκλωση σε τέσσερις αδειοδοτημένες μονάδες που βρίσκονται σε Εβρο, Οινόφυτα, Ασπρόπυργο και Πάτρα. Οι συσσωρευτές μολύβδου-οξέος ανακυκλώνονται στην Ελλάδα και οι συσσωρευτές νικελίου-καδμίου στο εξωτερικό. Από τους συσσωρευτές που ανακυκλώνονται στην Ελλάδα παράγεται μόλυβδος και πλαστικά. Ο πρώτος πωλείται και χρησιμοποιείται εκ νέου σε μπαταρίες, σκάγια, μολυβδοσωλήνες, χρώματα, ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Το πλαστικό χρησιμοποιείται για γεω-υφάσματα, μηχανοκίνητες σκούπες κ.ά. Απόβλητα αυτής της εργασίας πρέπει να πηγαίνουν σε ειδικές χημικές χωματερές…

Λιπαντικά έλαια

Πρώτοι στην Ε.Ε.

Το σύστημα συλλογικής εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων λιπαντικών ελαίων ΕΛΤΕΠΕ υπήρχε από το 1998, αλλά πήρε έγκριση ως επίσημος εθνικός φορέας διαχείρισης το 2004. Με το σύστημα έχουν συμβληθεί 124 υπόχρεες εταιρείες, οι οποίες καλύπτουν ποσοστό μεγαλύτερο του 94% της συνολικής αγοράς λιπαντικών. Το δεύτερο εξάμηνο του 2004, οπότε λειτούργησε η εταιρεία, συνελέγησαν 13.000 τόνοι, το 2005 29.000 και το 2006 36.000 τόνοι. Φέτος αναμένονται 40.000 περίπου τόνοι, που αποτελούν το 67% των αποβλήτων λιπαντικών (60.000 τόνοι).

Οπως σημειώνει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του συστήματος κ. Γιώργος Δεληγιώργης, «έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ τον στόχο της διαχείρισης του 42% των αποβλήτων και κατέχουμε την πρώτη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε.». Το σύστημα διαθέτει 25.000 σημεία συλλογής σε συνεργεία, πρατήρια υγρών καυσίμων, βιομηχανίες, δημόσιους φορείς κ.ά.

Οι εξουσιοδοτημένοι συλλέκτες αποθηκεύουν τα απόβλητα σε επτά κέντρα συλλογής που βρίσκονται σε Ασπρόπυργο, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Κοζάνη, Βόλο, Καβάλα και Ηράκλειο. Στη συνέχεια μεταφέρονται στις έξι εγκαταστάσεις αναγέννησης που είναι η Cyclon Hellas στον Ασπρόπυργο, δύο στη Θεσσαλονίκη και από μία σε Βοιωτία, Πάτρα και Εύβοια. Από την αναγέννηση παράγονται λιπαντικά κατάλληλα για χρήση, ενώ για το απόβλητο που μένει υπάρχουν κανονισμοί με βάση τους οποίους πρέπει να διατίθεται ασφαλώς στο περιβάλλον.

Από την τυχαία εναπόθεση λιπαντικών στη Φύση παράγονται διοξίνες, πολυχλωριωμένοι υδρογονάνθρακες, πολυαρωματικές ενώσεις και βαρέα μέταλλα. Τα καμένα λάδια, με τα οποία είχαν αλείψει τους σωλήνες παροχής τροφής στα κοτόπουλα του Βελγίου, ώστε να ρέει ευκολότερα η τροφή, ευθύνονται για το σκάνδαλο των διοξινών.

Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές

Οι Δήμοι κάνουν θαύματα

Η εταιρεία Ανακύκλωσης Συσκευασιών Α.Ε. θα κλείσει φέτος τον ισολογισμό της με θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία θα πρέπει να ανακυκλώνονται στη χώρα μας περίπου 44.000 τόνοι τέτοιων αποβλήτων (δηλαδή 4 κιλά ανά κάτοικο). Κατά το 2007 περισυνελέγησαν 30.000 τόνοι. Αν όλα προχωρήσουν κανονικά, το συγκεκριμένο σύστημα θα μπορέσει να ανακυκλώνει μέχρι και 100.000 τόνους ετησίως. Με ένα εργοστάσιο αποσυναρμολόγησης στους Αγίους Θεοδώρους, με πολλές κεντρικές μονάδες συλλογής σε ολόκληρη τη χώρα (Ηράκλειο, Κέρκυρα, Μυτιλήνη, Ρόδο, Θεσσαλονίκη και αλλού), κυρίως όμως με τη μονάδα που κατασκευάζεται στη Λάρισα, η οποία θα αναβαθμίζει πλακέτες ηλεκτρονικών υπολογιστών για να ξαναχρησιμοποιηθούν (είναι το δεύτερο εργοστάσιο αυτής της τεχνολογίας που κατασκευάζεται στην Ευρώπη) λύνεται ένα σημαντικό πρόβλημα ανακύκλωσης των συσκευών που μέχρι χθες κατέληγαν στις χωματερές. Να σημειωθεί ότι με τη διαδικασία της απορρύπανσης αφαιρούνται από τα παλιά ψυγεία, τους παλιούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές υλικά όπως το φρέον ή το κάδμιο που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα (όταν καίγονται) ή το υδροφόρο (όταν θάβονται).

Ομως, το μεγαλύτερο πρόβλημα για την καλή λειτουργία του συστήματος ήταν και παραμένει η συλλογή των υλικών. «Στην Ευρώπη» λέει στην «Κ» ο κ. Σπύρος Ευθυμίου, πρόεδρος της εταιρείας, «η συγκεκριμένη κατηγορία υλικών συλλέγεται από τους ΟΤΑ. Καθώς τα συγκεκριμένα υλικά δεν δημιουργούν πρόβλημα στους δήμους (σπεύδουν οι περίπου 10.000 γυρολόγοι, τα συλλέγουν, τα πωλούν στις μάντρες και αυτές με τη σειρά τους στις χαλυβουργίες), οι δήμαρχοι δεν δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο. Για τον λόγο αυτόν οι μικρές ηλεκτρικές συσκευές στη μεγάλη τους πλειονότητα πετιούνται στα σκουπίδια. Και όμως, αυτά τα σκουπίδια είναι που δημιουργούν τις σημαντικότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αρκεί να αναφέρουμε ότι μια μικρή μπαταρία, από αυτές που συνήθως υπάρχουν μέσα στα πεταμένα ηλεκτρικά, είναι αρκετή για να μολύνει 400 λίτρα νερού».

Μέχρι στιγμής έχουν συμβληθεί με το σύστημα περίπου 300 δήμοι. Κάποιοι μάλιστα κάνουν… θαύματα, όπως ο δήμος Ρόδου που στέλνει 20 τόνους τον μήνα και η Θεσσαλονίκη που ζήτησε 500 μικρούς κάδους και σήμερα δεν της φτάνουν. Και έπεται συνέχεια, αφού όπως εξηγεί ο κ. Ευθυμίου ο τρόπος λειτουργίας δίνει κίνητρα στους δήμους. Συγκεκριμένα, δίνονται 160 ευρώ/τόνο, άρα σε ένα δήμο όπως η Αθήνα (που θα έπρεπε να μαζεύει 3.000 τόνους/ετησίως) τα έσοδα θα μπορούσαν να φτάσουν τις 480.000 ευρώ.

Μπαταρίες

Κοντά στον στόχο

Το συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης φορητών ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών ΑΦΗΣ ιδρύθηκε το 2004. Πλέον στο σύστημα συμμετέχουν 140 εταιρείες εισαγωγής φορητών μπαταριών κάθε είδους («ψείρες» ρολογιών και ακουστικών βαρηκοΐας, μικρές ΑΑΑ, στρογγυλές, πλακέ, φωτογραφικών μηχανών, βιντεοκαμερών, επαναφορτιζόμενες παιχνιδιών, μπαταρίες που χρησιμοποιούμε σε φορητούς Η/Υ) που αντιστοιχούν στο 97% των υπόχρεων και έχουν τοποθετηθεί 27.000 κάδοι σε όλη τη χώρα (ο μεγαλύτερος απόλυτος αριθμός μετά τη Γερμανία). Μέσα στο 2007 υπολογίζεται ότι έχουν συλλεγεί 370-400 τόνοι μπαταριών σε σύνολο 2.000 περίπου τόνων που αναμένεται να έχουν διατεθεί στην αγορά (περιέχουν μόλυβδο, κάδμιο, υδράργυρο, νικέλιο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο, ουσίες που προκαλούν καρκινογενέσεις, νευρολογικές διαταραχές, τύφλωση, πνευμονοπάθειες κ.ά.). Το 2006 η συλλογή των φορητών μπαταριών ανήλθε σε 218 τόνους.

Οπως σημειώνει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του συστήματος κ. Ηλίας Ορδόλης, «δεν υπάρχει πλέον νομός και κωμόπολη που να μην έχει κάδο. Οταν ξεκινήσαμε χρειάζονταν 3-4 μήνες μέχρι να γεμίσει ένας κάδος. Σήμερα κάδοι έξω από σούπερ μάρκετ γεμίζουν μέσα σε μια εβδομάδα». Με αυτό το ρυθμό εκτιμάται ότι ο στόχος της περισυλλογής του 25% των χρησιμοποιημένων μπαταριών θα επιτευχθεί πριν από το 2012, καταληκτική ημερομηνία επίτευξης του στόχου από την Ε.Ε. Ηδη ο στόχος των 10.000 κάδων μέχρι το 2007 έχει ξεπερασθεί κατά 140%.

Οι μπαταρίες συλλέγονται σε δύο αποθήκες της ΑΦΗΣ, στον Ασπρόπυργο Αττικής και στη Θεσσαλονίκη, και μεταφέρονται για ανακύκλωση στο Βέλγιο και τη Γερμανία.

Ελαστικά οχημάτων

Μεγάλη επιτυχία

Το συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης παλαιών ελαστικών «ECO-ELASTIKA» άρχισε να λειτουργεί τον Νοέμβριο του 2004. Στο σύστημα συμμετέχουν 71 εισαγωγείς ελαστικών και 58 εισαγωγείς οχημάτων που αντιπροσωπεύουν το 98% των εισαγόμενων ελαστικών στη χώρα.

Οπως σημειώνει στην «Κ» η κ. Αθανασία Δούκα, η συλλογή των μεταχειρισμένων ελαστικών γίνεται απευθείας από βουλκανιζατέρ, συνεργεία, αναγομωτήρια και διαλυτήρια αυτοκινήτων που έχουν συμβληθεί με το πανελλαδικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης οχημάτων τέλους κύκλου ζωής (ΟΤΚΖ). Το 2006 συνελέγησαν 47.000 τόνοι (88,85%) από τους 52.500 τόνους παλαιών ελαστικών που απορρίπτονται ετησίως στη χώρα (τα μεταχειρισμένα ελαστικά απελευθερώνουν διοξίνες όταν καίγονται και χρειάζονται μερικές εκατοντάδες χρόνια να αποδομηθούν). Από τις συλλεγείσες ποσότητες η εταιρεία κατάφερε να διαχειρισθεί 37.840 τόνους (82%), ενώ η υπόλοιπη ποσότητα (8.790 τόνοι) παραμένει αποθηκευμένη σε χώρους προσωρινής αποθήκευσης. Το σύστημα ξεπέρασε κατά πολύ τον στόχο της αξιοποίησης του 65% των μεταχειρισμένων ελαστικών.

Αυτή τη στιγμή λειτουργούν 5 μονάδες κοκκοποίησης ελαστικού, μία μονάδα τεμαχισμού και μια μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης (τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ). Το μεταχειρισμένο ελαστικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποστραγγιστικό σε τεχνικά έργα, ως αντικραδασμικό υλικό, ως ηχομονωτικό σε οικοδομές, ενώ το τρίμμα ελαστικού μειώνει την ολισθηρότητα των δρόμων. Το λινό που βρίσκεται μέσα τους και τα σίδερα αποτίθενται σε ΧΥΤΑ…

Ανακύκλωση στο ψυγείο

Εφημερίδα Τα Νέα, 19/10/2006

Οι παλιές οικιακές συσκευές καταλήγουν στα πεζοδρόμια και τη χωματερή

Στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται η Ελλάδα στην ανακύκλωση μεγάλων οικιακών συσκευών. Κουζίνες, ψυγεία, τηλεοράσεις, πλυντήρια καταλήγουν από τα ελληνικά νοικοκυριά στα πεζοδρόμια και από εκεί στις χωματερές - νόμιμες ή παράνομες!

Μέχρι και τις 31 Αυγούστου είχαν περισυλλεγεί μέσω προγραμμάτων των δήμων 4.002 τόνοι μεγάλων οικιακών συσκευών, ενώ ο στόχος που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι περισυλλογή… 44.000 τόνων έως τις 31 Δεκεμβρίου. «Δηλαδή σε τέσσερις μήνες πρέπει να μαζευτούν και να ανακυκλωθούν άλλοι 40.000 τόνοι παλιών πλυντηρίων, κουζινών, ψυγείων, απορροφητήρων», λέει ο περιβαλλοντολόγος Φιλ. Κυρκίτσος.

Υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί λιγότερο από ένα κιλό ανακυκλώσιμων ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών προϊόντων σε κάθε Έλληνα πολίτη, όταν ο Γερμανός ανακυκλώνει 7 κιλά τον χρόνο, ο Αυστριακός 6 κιλά, ο Γάλλος 7 κιλά, ο Βέλγος 6 κιλά. «Η ποσότητα στην πραγματικότητα είναι ακόμα μικρότερη, αφού στους 4.002 τόνους περιλαμβάνονται και μικρές ηλεκτρικές συσκευές (κινητά τηλέφωνα, φωτιστικά είδη κ.λπ.). Οι δυνατότητες όμως είναι πολλές, αφού ο Έλληνας θεωρείται από τους καλύτερους καταναλωτές αυτών των προϊόντων», λένε οι ειδικοί.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που είναι διαθέσιμα, την ολυμπιακή χρονιά του 2004 πωλήθηκαν στην Ελλάδα 535.000 τηλεοράσεις, περισσότερα από 120.000 στερεοφωνικά, 148.000 βίντεο παρ' ότι τεχνολογικά θεωρείται ξεπερασμένη συσκευή, 64.000 βιντεοκάμερες, 300.000 ψυγεία, 200.000 κουζίνες, 220.000 απορροφητήρες, 200.000 πλυντήρια ρούχων και 80.000 πλυντήρια πιάτων.

Η εύκολη λύση

«Δεν είναι στην κουλτούρα του Έλληνα πολίτη, ακόμα τουλάχιστον, η ανακύκλωση αυτών των συσκευών. Παρά το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι δήμοι σε όλη τη χώρα δημιουργούν χώρους υποδοχής τέτοιων απορριμμάτων, οι πολίτες προτιμούν απλώς να τις κατεβάζουν στο πεζοδρόμιο όταν είναι για πέταμα. Επιλέγουν την εύκολη λύση», επισημαίνει ο πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, περιβαλλοντολόγος Φίλιππος Κυρκίτσος.

Οι πλανόδιοι «σπάνε» κάποιες ποσότητες και μεταπωλούν σίδερο, αλουμίνιο και χαλκό, αλλά τα υπόλοιπα προϊόντα καταλήγουν στις χωματερές. «Τα βαρέα μέταλλα, που είναι εξαιρετικά επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία, καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα. Κάδμιο, χρώμιο, μόλυβδος, τοξικά μολύνουν ανεπανόρθωτα έδαφος και υπέδαφος, ενώ τα καρκινογόνα πρόσθετα των πλαστικών συσκευασιών μπορεί να παρασυρθούν χιλιόμετρα μακριά», επισημαίνουν οι επιστήμονες.

Στη χώρα μας λειτουργεί μόνο ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, στους Αγίους Θεοδώρους. Έχει δυνατότητα επεξεργασίας 20.000 τόνων και μετατρέπει τις συσκευές σε ανακυκλούμενα μέταλλα - αλουμίνιο, σίδερο, χαλκό και πλαστικό. Ήδη το εργοστάσιο έχει δημιουργήσει τα πρώτα δημοτικά σημεία περισυλλογής σε 18 δήμους.

Μηδέν… στην ανακύκλωση

Στέλιος Βραδέλης, εφ. Τα Νέα, 18/11/2003

Ουραγός στην ανακύκλωση αποδεικνύεται η Ελλάδα. Το «σκορ» της χώρας μας είναι μακράν το χειρότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η «δαμόκλειος σπάθη» των ιδιαιτέρως αυστηρών προστίμων περιμένει για άλλη μια φορά «στη γωνία».

Στα «κλασικά» σκουπίδια, όπως χαρακτηρίζονται το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο, το πλαστικό, το ξύλο, η Ελλάδα πρέπει να αυξήσει κατά 50% την ανακύκλωση προκειμένου το 2005 να φθάσει τους μέσους κοινοτικούς όρους. Στην ανακύκλωση των αποκαλούμενων «μοντέρνων σκουπιδιών» (παλιά αυτοκίνητα, μπάζα, ηλεκτρικά απόβλητα, κ.τ.λ.) τα ποσοστά είναι… απλώς τραγικά. Απαιτούνται άμεσες και ουσιαστικές παρεμβάσεις όπως ομολογούν οι αρμόδιοι.

Χαρτί

Αποτελεί τον κύριο όγκο των σκουπιδιών που παράγουμε στο σπίτι (18% επί του συνόλου των οικιακών απορριμμάτων).

Αν και έχουν καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες για την ανακύκλωσή του στην Ελλάδα, τα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικά, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι πολλά προγράμματα ανακύκλωσης χαρτιού σταμάτησαν μαζί με τις κοινοτικές επιδοτήσεις. Το 25% που πρέπει να φθάσουμε ως ποσοστό ανακύκλωσης επί της ποσότητας που χρησιμοποιείται κάθε χρόνο μοιάζει περισσότερο με «όνειρο θερινής νυκτός».

Ελαστικά αυτοκινήτων

Τα παλιά ελαστικά για το έτος 2002 ξεπερνούσαν ελαφρώς τις 50.000 τόνους.

Ωστόσο μόνο 3.000 τόνοι (ποσοστό 6%) ανακυκλώνονται, ενώ άλλοι 1.500 τόνοι (ποσοστό 3%) καίγονται σε τσιμεντοβιομηχανίες.

Την 31η Ιουλίου 2006, η αξιοποίηση των μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον στο 65% των αποσυρόμενων ελαστικών. H ανακύκλωση των ελαστικών θα πρέπει να φτάσει το 10%.

Ηλεκτρικά απόβλητα

H Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως κοινοτικό μέσο όρο τη συλλογή 4 κιλών ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών «σκουπιδιών» οικιακής προέλευσης κατά μέσο όρο ανά κάτοικο και έτος μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2006. Το αντίστοιχο ποσοστό της Ελλάδας την κατατάσσει στην τελευταία θέση, με ποσοστό ανακύκλωσης 0,2 κιλά ανά κάτοικο!

Πλαστικά

Με ποσοστό ανακύκλωσης 3,4% στα πλαστικά είδη, η Ελλάδα μπορεί να… υπερηφανεύεται ότι με διαφορά κατέχει την τελευταία και με διαφορά θέση στην E.E. στη σχετική «λίστα της ντροπής». Χρησιμοποιούμε περισσότερο από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους το πλαστικό (26% έναντι 16% μόνο στα υλικά συσκευασίας), ωστόσο μάλλον θεωρούμε ότι η Μητέρα Φύση πρέπει να προνοήσει για την ανακύκλωσή του.

Λιπαντικά έλαια

Μια από τις χειρότερες, ως προς τους δείκτες ανακύκλωσης, κατηγορία. Από τις 140.000 τόνους λιπαντικών ελαίων, μόνο 13.000-15.000 τόνοι ανακυκλώνονται.

Βάσει κοινοτικής οδηγίας είμαστε υποχρεωμένοι έως τις 31 Δεκεμβρίου 2006 να συλλέγουμε τουλάχιστον το 70% κατά βάρος όλων των απόβλητων λιπαντικών ελαίων.

Ηλεκτρικές μπαταρίες

Το ποσοστό ανακύκλωσης για τις 4.000 τόνους ηλεκτρικών στηλών είναι σχεδόν ανύπαρκτο· αντίθετα, είναι αρκετά ικανοποιητική η εικόνα για τις 40.000 τόνους συσσωρευτών που καταναλώνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα (ποσοστό ανακύκλωσης 55%).

Υλικά οικοδομής

Τεσσεράμισι εκατομμύρια τόνοι από υλικά κατεδάφισης και 42 εκατομμύρια τόνοι από υλικά εκσκαφών καταλήγουν συνήθως ως μπάζα σε ρέματα, χαράδρες και οικόπεδα με όλες τις αρνητικές συνέπειες. Οι άμεσοι κοινοτικοί στόχοι προβλέπουν ότι έως την 1η Ιανουαρίου 2006 θα αξιοποιείται κατ' ελάχιστο το 30% κατά βάρος των παραγόμενων αποβλήτων αυτής της κατηγορίας, από το οποίο πρέπει να ανακυκλώνεται τουλάχιστον 15%.

ΤΟΞΙΚΑ ΥΛΙΚΑ: Κανείς δεν ξέρει πού θάβονται

Ανεξέλεγκτη ταφή και διάθεση σε άγνωστες τοποθεσίες συνθέτουν ένα όχι και τόσο κολακευτικό σκηνικό για την Ελλάδα. Περισσότερο από το 70% των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται στις βιομηχανίες της χώρας δεν καταλήγουν όπως θα έπρεπε σε χώρους ανακύκλωσης και επιβαρύνουν σημαντικά το περιβάλλον αλλά και τη δημόσια υγεία με επικίνδυνα τοξικά υλικά.

ΠΑΛΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ: Παράνομη η διαδικασία απόσυρσης

Το κουδούνι προειδοποίησης ήχησε βαρύ για τη χώρα μας. H διαδικασία απόσυρσης των παλιών αυτοκινήτων που ακολουθούν οι περισσότεροι δήμοι της χώρας είναι παράνομη, αφού με τον τρόπο αυτό δεν επιτυγχάνουμε την ανακύκλωση αλλά μόνο τη δημιουργία θέσεων πάρκινγκ στις πόλεις. Το ποσοστό ανέρχεται σε 25-30% (επί των αποσυρόμενων), όταν την 1η Ιανουαρίου 2006 ο κοινοτικός στόχος είναι η αύξηση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση σε ποσοστό τουλάχιστον κατά 80%. Ο στόχος αυτός, έχει σχεδόν επιτευχθεί από το σύνολο των χωρών της E.E.

Γ'. Βιβλιογραφία

Δείτε