Α'. Σχεδιάγραμμα, Β'. Κείμενα, Γ'. Βιβλιογραφία

Θέμα: Αυτογνωσία

Α) Σχεδιάγραμμα

✍Θέμα: Το «γνῶθι σαυτόν» ήταν απ’ την εποχή του Σωκράτη και του Πλάτωνα μια βασική επιδίωξη, ενσυνείδητη ή ασυνείδητη, όλων των ανθρώπων. Κι αυτό γιατί η αξία της αυτογνωσίας ήταν και είναι σημαντική, τόσο για το άτομο όσο κι ευρύτερα για την κοινωνία. Όμως τα εμπόδια που ορθώνονται μπροστά στην επίτευξη αυτού του στόχου είναι πολλά. Να αναπτυχθεί.

Πρόλογος

Ορισμός: Όπως και η ίδια η λέξη δηλώνει, αυτογνωσία είναι η γνώση που έχει κάποιος για τον εαυτό του στο σύνολό του: εξωτερικά χαρακτηριστικά και σωματικά γνωρίσματα και αντοχές, πνευματική υπόσταση, ψυχική κατάσταση. Κι όσο κι αν φαίνεται απλό, κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί, όσο και αναπόδραστα απαραίτητο…

Συνώνυμα: αυτεπίγνωση, αυτοσυνείδηση, αυτοσυνειδησία, αυτοπαρατηρησία, αυτοεξέταση, αυτοέλεγχος,

Κυρίως θέμα

Ε1. Αξία Αυτογνωσίας

Ε2. Εμπόδια

Ε?. Προϋποθέσεις Αυτογνωσίας

Επίλογος

     Επιβάλλεται να τη θέσουμε ως ιδανικό‑στόχο άμεσης προτεραιότητας…

Β) Κείμενα

Αυτογνωσία

Γιαβρής Άρης, Η οργάνωση του λόγου, εκδ. Goutenberg, Αθήνα 1990, τ. Β’, σελ. 101‑102

Ακούμε συχνά τη φράση: «Ο άνθρωπος πρέπει να υπερασπιστεί την ελευθερία του». Η φράση αυτή, όσο κι αν είναι σημαντική, πρέπει να διευκρινιστεί. Τι πρέπει να υπερασπίζουμε; Ποιος μπορεί να επιβουλεύεται την ελευθερία μας; Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι να διακηρύξουμε τόσο την ανάγκη της ελευθερίας, όσο το να επινοήσουμε τη μέθοδο για την υπεράσπισή της.

Μπορούμε να υπερασπίσουμε την ελευθερία προσπαθώντας να διαφυλάξουμε την εσωτερική ζωή, τον εσωτερικό κόσμο, που κινδυνεύει κάθε στιγμή να διαβρωθεί από τα δελεαστικά μηνύματα μιας πολύχρωμης όσο και αντιφατικής πραγματικότητας ή από τη σκληρότητα του καθημερινού κοινωνικού ανταγωνισμού. Η εσωτερική ζωή είναι η πρώτη ύλη του ανθρώπου. Στην περίπτωση αυτή η αυτογνωσία είναι μια πράξη οριοθέτησης και διεύρυνσης αυτού του εσωτερικού κόσμου. Δεν μπορούμε λοιπόν να υπερασπίσουμε κάτι, του οποίου αγνοούμε τα όρια και το περιεχόμενο.

Επομένως, η αυτογνωσία είναι αναγκαία προϋπόθεση για την προάσπιση της ελευθερίας· είναι η εσωτερική ελευθερία. Μόνο κάτω απ’ αυτή την προϋπόθεση μπορεί ο άνθρωπος να κερδίσει την αξιοπρέπεια, δηλαδή την απαίτηση να σέβονται οι άλλοι, όποιοι κι αν είναι ή όποια κοινωνική θέση κι αν έχουν, το δικαίωμα να πραγματοποιεί την εσωτερική ζωή του, τη σκέψη, τις ιδέες, τα ιδανικά του και να αγωνίζεται γι’ αυτά. Εσωτερική ζωή λοιπόν είναι η δύναμη του ανθρώπου να αντιστέκεται σε ό,τι έχει σκοπό να τον ισοπεδώσει και να του στερήσει το δικαίωμα να είναι ο εαυτός του.

Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την προσπάθεια παρέμβασης στην πραγματικότητα. Αν η εσωτερική ζωή κερδίζεται με την αυτογνωσία, η υπεράσπισή της εκφράζεται με την πολιτική συνείδηση και τη συμμετοχή στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. (…)

Γ) Βιβλιογραφία