Αʹ. Σχεδιάγραμμα, Βʹ. Κείμενα, Γʹ. Βιβλιογραφία

Θέμα: Αξιοκρατία

Αʹ. Σχεδιάγραμμα

✍Θέμα: «Όλοι οι Έλληνες εις όλα τα αξιώματα και τιμάς έχουσι το αυτό δικαίωμα· δοτήρ δε τούτων μόνη η αξιότης εκάστου», ανέφερε η Ϛʹ παράγραφος του Συντάγματος της Επιδαύρου, του πρώτου συντάγματος της Ελλάδας*. Αυτό περίπου επαναλαμβάνουν και τα υπόλοιπα ως τα σήμερα, μόνο που στην πράξη, παρόλη την τεράστια σημασία της, η αξιοκρατία είναι αυτή που κραυγαλέα λείπει από τη δημοκρατική κι ευνομούμενη πολιτεία μας. Τα αίτια της έλλειψης αυτής συζητιούνται καθημερινά απ' όλους μας, τις συνέπειες της αναξιοκρατίας τις βιώνουμε, ενώ ευδιάκριτη απαγκίστρωση από το καθεστώς αυτό δε φαίνεται στον ορίζοντα.

* Ψηφίστηκε στην Επίδαυρο την 1η Ιανουαρίου 1822 από την Α' Εθνοσυνέλευση

Πρόλογος

Κυρίως Θέμα

Ε1. Αιτίες αναξιοκρατίας

Ε2α. Σημασία αξιοκρατίας

α) κοινωνία

β) άτομο

Ε2β. Συνέπειες αναξιοκρατίας

Ε3. Τρόποι αντιμετώπισης

Επίλογος

Βʹ Κείμενα

Βrain drain: Μήπως φεύγουνε στο εξωτερικό για να μη γίνουν υπάλληλοι μιας «ελίτ» κληρονόμων;

Βίβιαν Στεργίου, www.lifo.gr, 6/10/2019

Eίμαστε μια κοινωνία ακραίας αδικίας, όπου μετράει υπερβολικά πολύ το πώς λέγεσαι και υπερβολικά λίγο το πόσο καλά και αποτελεσματικά κάνεις τη δουλειά σου.

Πάντα νιώθω περίεργα μ' αυτές τις κουβέντες για το «πώς θα γυρίσουν οι Έλληνες που φύγανε τα χρόνια της κρίσης». Δεν είναι ο μελοδραματισμός τους μόνο που με ενοχλεί. Δεν είναι μόνο αυτή η μόνιμη κλάψα που επικάθεται στις κουβέντες για όλα τα θέματα της κοινής μας ζωής. Δεν είναι που μ' εκνευρίζουν οι προσεγγίσεις του τύπου «χώρα-μανούλα, που την αφήσανε τα παιδάκια της και τώρα περιφέρεται στο σπίτι με σύνδρομο άδειας φωλιάς». Είναι που σ' αυτές τις συζητήσεις δεν αναλύουμε επαρκώς το πόσο χάλια είναι να δουλεύεις υπάλληλος εκτός Δημοσίου στην Ελλάδα.

Πολλοί άνθρωποι που πάνε στο εξωτερικό ψάχνουν κάτι που δεν έχουμε εδώ. Έναν τόπο, όπου αρκεί να είσαι καλός στη δουλειά σου για να βρεις θέση. Συνεντεύξεις για δουλειά, όπου δεν πλανιέται ένα «τίνος είσαι συ;» και «ποιος σε στέλνει;» στον αέρα.

Οι νέοι άνθρωποι που βρίσκονται έξω συνυπολογίζουν στην απόφασή τους να μείνουν εκεί και τις ευκαιρίες που έχουν να βελτιώνονται και να εξελίσσονται. Εκθέσεις και μουσεία στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης δίνουν διαρκώς ερεθίσματα στους καλλιτέχνες, στους φοιτητές και σε όσους θέλουν να μορφωθούν μόνοι τους, χωρίς να ξοδέψουν πολλά λεφτά. Αρκετά πανεπιστήμια του εξωτερικού λειτουργούν πολύ καλά χωρίς να είναι πανάκριβα, ενώ υπάρχουν επιδόματα (ακόμα και για αλλοδαπούς) και ενισχύσεις, ώστε να κάνει κανείς το διάβασμά του χωρίς να σκέφτεται αν θα έχει να φάει.

Οι πληροφορίες για καλές θέσεις διαχέονται με δημοκρατικό τρόπο, συνήθως αρκεί απλώς να μπεις στο Ίντερνετ. Σε προγράμματα έρευνας συμμετέχουν όσοι έχουν καλούς βαθμούς και καλές ιδέες, ούτε γιοι ούτε σύζυγοι. Στις επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι δουλεύουν σε ανομοιογενή περιβάλλοντα με ανθρώπους απ' όλο τον κόσμο, έρχονται σε επαφή με νέες πληροφορίες συνέχεια κι έτσι εξελίσσονται διαρκώς. Υπάρχουν βιβλιοθήκες που δεν λειτουργούν 8-1 σαν να είναι δημόσιες υπηρεσίες και παρέχουν φθηνή πρόσβαση σε υπολογιστές, βιβλιογραφία και πρόσφατα δεδομένα για όλους.

Οι άνθρωποι που δεν τους επιφυλάσσονται έτοιμες θέσεις ή έτοιμες προσβάσεις λόγω κληρονομικού «δικαιώματος» χρειάζονται περισσότερο αυτά τα περιβάλλοντα, ώστε να αναπτυχθούν οι ίδιοι και να αποκτήσουν τις ευκαιρίες και τις προσλαμβάνουσες που οι άλλοι βρήκαν έτοιμες. Βλέπω διάφορους Έλληνες και Ελληνίδες να σταδιοδρομούν σε επιχειρήσεις και οργανισμούς στο εξωτερικό. Να λαμβάνουν μεγάλες χρηματοδοτήσεις για την έρευνά τους. Να μιλάνε σε συνέδρια ή απλώς να βγάζουν χρήματα χωρίς να δουλεύουν ατέλειωτες ώρες.

Δεν σκέφτομαι ότι είναι λιγότερο πατριώτες. Σκέφτομαι ότι είναι λιγότερο κληρονόμοι, λιγότερο προικισμένοι από την τύχη με μια έτοιμη θέση κάπου. Πρόκειται, συχνά, για ανθρώπους που οι γονείς τους είχαν «απλώς» να τους σπουδάσουν, να τους βάλουν στο πανεπιστήμιο και μετά να τους ευχηθούν «καλή τύχη», χωρίς να τους κληροδοτήσουν κάποιο έτοιμο μαγαζί. Σ' αυτούς τους ανθρώπους δεν αρέσουν τα κλειστά συστήματα όπου μπαίνεις μεν, αλλά είσαι πάντα στην περιφέρεια, επειδή λέγεσαι έτσι και όχι κάπως αλλιώς.

Αν οι άνθρωποι που πήγαν έξω για να δουλέψουν, γυρίσουν εδώ, θα αντικρίσουν πάλι αυτό που άφησαν πίσω τους και τους έδιωξε. Εξαιρέσεις, φυσικά, υπάρχουν (ευτυχώς!), αλλά η γενική εικόνα δεν είναι καλή. Θα δουν μπροστά τους μια χώρα παράδεισο της ομοιογένειας, της κλειστότητας και της οικογενειοκρατίας. Οι άνθρωποι που θέλουν να εξελίσσονται μάλλον δεν βρίσκουν ελκυστικό το να δουλεύουν σε περιβάλλοντα όπου όλοι μοιάζουν με όλους και έχουν αποφοιτήσει από τις ίδιες αίθουσες.

Επιπλέον, μάλλον δεν θέλουν να λογοδοτούν στον γιο, στην κόρη ή στον ανιψιό του ιδιοκτήτη και να είναι για όλη τους τη ζωή υπάλληλοι σε κάποια δυναστεία. Ακόμα χειρότερα, μάλλον δεν θα έχουν καμία όρεξη να δουλεύουν κάπου όπου υπάρχει ταβάνι στο τι μπορείς να πετύχεις αν δεν ανήκεις στην αγία ελληνική οικογένεια που τρέχει την επιχείρηση. Δεν μου φαίνεται περίεργο που πολλοί Έλληνες θέλουν να δουλέψουν κάπου απαλλαγμένοι από τον επαρχιωτισμό και την εσωστρέφεια της ελληνικής οικονομικής ζωής. Ούτε μου κάνει εντύπωση που νέοι άνθρωποι με προσόντα δεν έχουν καμία όρεξη να υπακούν σε ανιψιούς και συζύγους.

Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα γυρίσουν να δουλέψουν στη χώρα αν δεν τους δοθεί η εντύπωση πως δεν είμαστε μια κοινωνία ακραίας αδικίας, όπου μετράει υπερβολικά πολύ το πώς λέγεσαι και υπερβολικά λίγο το πόσο καλά και αποτελεσματικά κάνεις τη δουλειά σου. Μπορεί όσοι φεύγουν έξω να αναζητούν μια στοιχειώδη αίσθηση δικαιοσύνης. Για να γυρίσουν, πρέπει να μπορούν να τη βρουν και στον τόπο τους.

Αναξιοκρατία και διαφθορά στο Δημόσιο

Συνέντευξη στη Φωτεινή Kαλλίρη, εφ. Καθημερινή, 9/2/2003.

Ο Ευρωπαίος διαμεσολαβητής Νικ. Διαμαντούρος μιλά για την παθογένεια της κρατικής μηχανής στην Ελλάδα.

Aπό την 1η Aπριλίου αναλαμβάνει το θεσμικό ρόλο του Eυρωπαίου Διαμεσολαβητή, αποδεικνύοντας για άλλη μία φορά ότι η χώρα μας είναι ικανή για σημαντικές διακρίσεις σε ευρωπαϊκούς θεσμούς. O δικός μας Συνήγορος του Πολίτη, καθηγητής Nικηφόρος Διαμαντούρος μιλά στην «K» για την κακοδαιμονία του Δημοσίου, θέτει τον δάκτυλο εις τον τύπον των ήλων για τα φαινόμενα της διαφθοράς και τις εστίες τους, τις διαταραγμένες σχέσεις, σχέσεις καχυποψίας κράτους και πολιτών. Mολονότι στις τέσσερις από τις 10 υποθέσεις η διοίκηση λειτούργησε σωστά, ο πολίτης είναι πεπεισμένος ότι έχει παρανομήσει, επιβεβαιώνοντας την έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει. «Oι υποθέσεις της διαφθοράς δεν αντιμετωπίζονται μόνο με συζητήσεις στη Bουλή», επισημαίνει ο Συνήγορος, «πρέπει ν' ανέβει ο πήχυς», «να υπάρχει σαφής πολιτική βούληση».

- Πού οφείλεται η χρόνια δυσλειτουργία της δημόσιας διοίκησης;

- H παθογένεια του ελληνικού Δημοσίου παραπέμπει σε τέσσερα μεγάλα ζητήματα. Tο πρώτο σχετίζεται με τη λογική στελέχωσης της διοίκησης. Στηριζόταν σε μη αξιοκρατικά κριτήρια, κατεξοχήν πελατειακά κριτήρια, γεγονός που οδήγησε στη στελέχωση του Δημοσίου με άτομα που δεν έχουν τις αναγκαίες δεξιότητες για να μπορέσουν ν' ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις. Eνα δεύτερο θέμα έχει να κάνει με την εξαιρετικά άνιση κατανομή του προσωπικού. Σε ορισμένα υπουργεία παρατηρείται υπερπληθώρα υπαλλήλων και σε άλλες περιφερειακές υπηρεσίες μεγάλη έλλειψη. Eνα τρίτο ζήτημα είναι ότι η νομοθεσία είναι συχνά δυσνόητη, κερματισμένη με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλες επικαλύψεις και αδιαφάνεια. Kι όπου υπάρχει αδιαφάνεια δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μία αυθαίρετη ερμηνεία των διατάξεων που οδηγούν δυνητικά σε κρούσματα διαφθοράς. Kαι τέλος, έχει παρεισφρήσει μία εσφαλμένη λογική σε ό,τι αφορά την έννοια των κυρώσεων. Eάν κανείς επιμένει στο να επιβάλει κυρώσεις κατηγορείται για αντιδημοκρατικός, παραπέμπων σε άλλες εποχές. H επίκληση της Δημοκρατίας για τη μη εφαρμογή των κειμένων διατάξεων έχει δημιουργήσει μία ιδιαίτερη χαλάρωση, ακόμη και αδράνεια των μηχανισμών ελέγχου, που είναι ιδιαίτερα ορατή στη Tοπική Aυτοδιοίκηση. Kαι όλα αυτά μαζί μας δίνουν την κακοδιοίκηση και τις μεγάλες ουρές.

- H διαφθορά, που κατά κοινή ομολογία αποτελεί το καρκίνωμα του δημόσιου τομέα, αναδεικνύεται το μεγάλο «αγκάθι» για την κυβέρνηση. Tι φταίει;

- O Συνήγορος του Πολίτη δεν έχει άμεση επίγνωση της διαφθοράς γιατί κανείς δεν πρόκειται να έρθει να καταγγείλει αθέμιτη συναλλαγή με δημόσιο λειτουργό. Oι έμμεσες ενδείξεις, όμως, που έχουμε και είναι πολλές, μας επιτρέπουν να σχηματίσουμε μία πολύ σαφή εικόνα για τη διαφθορά. Oπου δημιουργούνται μεγάλοι χρόνοι αναμονής διεκπεραίωσης αιτημάτων των πολιτών, όπου δημιουργούνται μεγάλες ουρές, εκεί δημιουργούνται και οι συνθήκες, οι οποίες επιτρέπουν στον πολίτη ν' αναζητήσει να επισπεύσει την ικανοποίηση του αιτήματός του συμμετέχοντας σε μία αθέμιτη σχέση συναλλαγής με τον εμπλεκόμενο δημόσιο λειτουργό. Mε απλά λόγια, μεγάλες ουρές μεγάλη δυνητική πιθανότητα για αθέμιτη συναλλαγή. Kαι όπου υπάρχουν πιθανότητες δημιουργούνται οι νησίδες, οι συνθήκες οι οποίες θα επιτρέψουν τη διαφθορά.

- Ποιες είναι οι εστίες διαφθοράς;

- Eίναι ο χώρος της Tοπικής και Nομαρχιακής Aυτοδιοίκησης με μία σχετική αναλογία 2/3 OTA και 1/3 νομαρχίες, οι πολεοδομίες, ο χώρος των εφοριών και ο τομέας των Aσφαλιστικών Tαμείων, κυρίως σε ό,τι αφορά τον χρόνο έκδοσης και χορήγησης συντάξεων. Aυτές είναι οι δυνητικές εστίες διαφθοράς στο Δημόσιο.

- έχει γνώση ο πολίτης για τα δικαιώματά του και τη χρήση τους;

- Η πλειοψηφία των πολιτών δεν γνωρίζει επαρκώς τα δικαιώματά της σε βάθος.

Ο Έλληνας πολίτης όμως, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη γνώση για τα δικαιώματά του και προσπαθεί να τα εφαρμόσει. Πρέπει συνέχεια ν' ανεβάζουμε τον πήχυ. H αδιαφάνεια, το δυσνόητο των διατάξεων επηρεάζει, από την άλλη, αρνητικά τους πολίτες. Οι πολίτες δεν μπορούν να καταλάβουν πολύ εύκολα μια νομοθεσία, η οποία είναι εξαιρετικά πολύπλοκη, μη κωδικοποιημένη, δυσνόητη και άρα όχι προσβάσιμη. (…)

«Να βρω κάποιον που να ξέρει το TAXIS»

Mαρία Δεληθανάση, εφ. Καθημερινή, 6/10/2002

Ο διάλογος διαδραματίζεται σε κεντρική εφορία (ΔΟΥ) των Αθηνών: Φορολογούμενος: Έχω υποβάλει τη φορολογική μου δήλωση ηλεκτρονικά μέσω του TAXIS, αλλά εσείς με καλέσατε να σας προσκομίσω τα δικαιολογητικά για επαλήθευση στοιχείων. Μάλλον τιμωρούμαι που πείσθηκα ότι το TAXIS ήλθε να διευκολύνει τη ζωή μας. Προϊστάμενος: Καθίστε λίγο να βρω κάποιον που να ξέρει να χειρίζεται το σύστημα που μας εγκατέστησαν από το ΚΕΠΥΟ. Δυστυχώς κανείς από εμάς δεν μπορεί να χειριστεί το TAXIS, εκτός από μία εποχική υπάλληλο η οποία θα μας φύγει σε λίγο. Τέτοιες ιλαροτραγικές ιστορίες καθημερινότητας, ενδεικτικές των οργανωτικών μας αδυναμιών, δείχνουν τη σημασία των επενδύσεων και τον βαθμό αξιοποίησης της τεχνολογίας της πληροφορικής, τουλάχιστον στο ελληνικό Δημόσιο. Από τη μια δαπανούμε εκατομμύρια ευρώ για εγκαταστάσεις και από την άλλη ξεχνάμε πόσο άχρηστες είναι αυτές οι επενδύσεις εάν δεν συνοδευτούν από τη σωστή επιμόρφωση και αναβάθμιση του προσωπικού.

Υποσχέσεις στο χαρτί

H ηλεκτρονική δικτύωση των δημόσιων υπηρεσιών, η πολυδιαφημισμένη Κοινωνία της Πληροφορίας, μας έχει υποσχεθεί πολλά: Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών - να λαμβάνουμε ηλεκτρονικά, χωρίς να τρέχουμε από γραφείο σε γραφείο, ό,τι έγγραφο ή πιστοποιητικό χρειαζόμαστε από υπουργεία ή φορείς του Δημοσίου: φορολογική ενημερότητα, αντίγραφο ποινικού μητρώου, πολεοδομική άδεια, ληξιαρχική πράξη γεννήσεως κ.λπ. Ηλεκτρονικό αρχείο για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα των Ελλήνων - να μην τρέχουμε για άδειες και λοιπά έγγραφα, τέλη, ασφάλεια, από τμήμα σε τμήμα και ο υπάλληλος (του υπουργείου Εμπορίου, του υπουργείου Οικονομικών) να μη χρειάζεται να ανασκαλεύει όγκους χαρτιών, με αμφίβολα αποτελέσματα και μεγάλη απώλεια χρόνου για όλους.

Ασύμβατα συστήματα

Ως ποιο βαθμό μπορούν να γίνουν αυτά (και άλλα πολλά) πραγματικότητα; Κατ’ αρχήν, η γενική αναδιάρθρωση θα θέσει υπό αίρεση όλη τη δομή της δημόσιας διοίκησης. Σήμερα, οι πληροφορίες είναι διασκορπισμένες στα υπουργεία. Το ερώτημα που πρώτο θα τεθεί είναι εάν χρειάζονται όλα τα πιστοποιητικά που ζητούνται ή χορηγούνται σήμερα. Αφού ολοκληρωθεί η επιλογή των χρήσιμων πληροφοριών, θα πρέπει αυτές να καταχωρηθούν κατά τρόπο λειτουργικό. Μοιραία, θα μεταβληθεί εκ βάθρων και η εσωτερική δομή των υπηρεσιών. Και ακόμη, τα πληροφορικά συστήματα θα πρέπει σε κάποιες περιπτώσεις να είναι συμβατά μεταξύ τους. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των Περιφερειακών ΕΣΥ ο φάκελος κάθε ασθενή θα πρέπει να είναι προσβάσιμος από οποιοδήποτε ΕΣΥ της χώρας χωρίς να παραβιάζεται το ιατρικό απόρρητο. Και όμως, κάθε ΠεΣΥ προσανατολίζεται στην ανάπτυξη δικού του πληροφορικού συστήματος, χωρίς να έχει προβλεφθεί η συμβατότητα. Σε μια τέτοια περίπτωση ακυρώνεται μια πολύ βασική συνιστώσα όσον αφορά τη χρησιμότητα της πληροφορικής στην υγεία. Όσο για την τηλεϊατρική, παραμένει επί πολλά χρόνια θεωρία...

Μέχρι το 2006 το 50% τουλάχιστον των συναλλαγών ανάμεσα σε πολίτες και δημόσιες υπηρεσίες θα γίνεται ηλεκτρονικά στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Έτσι, τουλάχιστον, ορίζει η γραφειοκρατική ηγεσία των Βρυξελλών, η οποία έχει ήδη σημειώσει σοβαρή υποχώρηση έναντι του αρχικού της στόχου. Πριν από δύο χρόνια, στη σύνοδο της Λισσαβόνας ως στόχος είχε τεθεί το 100% των συναλλαγών μεταξύ δημοσίων υπηρεσιών και πολιτών να γίνεται ηλεκτρονικά. Στη σύνοδο της Βαρκελώνης, ο στόχος περιορίσθηκε στο 50%. Αλλά και γι’ αυτόν ακόμα τον στόχο διατυπώνονται πολλές επιφυλάξεις από κράτη-μέλη. Στην Ελλάδα, πολλοί φοβούνται ότι εάν δεν λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι υποστηρικτικοί μηχανισμοί, τότε το ένα τρισ. δρχ. του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης για την ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας στη χώρα μας θα έχει μεν διανεμηθεί, αλλά θα απαξιωθεί ταχύτατα. Και αυτό, διότι δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να αναπτύξει ουσιαστικές υποδομές και υπηρεσίες νέας τεχνολογίας. Αυτό, λένε κάποιοι, θα αποτελέσει άλλο ένα ηχηρό χαστούκι για τη θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Τι σημαίνει Κοινωνία της Πληροφορίας; Κατ’ αρχήν, σημαίνει γρήγορη διακίνηση έγκυρης και εύκολα προσβάσιμης πληροφορίας. Κάτι που, όσο κι αν μοιάζει απλό, είναι εξαιρετικά πολύπλοκο για το λαβυρινθώδες ελληνικό Δημόσιο. Κομβικό σημείο για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η δυνατότητα εύκολης πρόσβασης στην πληροφορία. Διαφορετικά, ο πολίτης πολύ απλά δεν θα χρησιμοποιήσει τα συστήματα διαχείρισής της και θα τα ακυρώσει στην πράξη.

Ελλιπής εκπαίδευση

Ένα δεύτερο σημείο, από το οποίο θα κριθεί η επιτυχία της ΚτΠ στη χώρα μας, είναι η επιμόρφωση και η εκπαίδευση των χρηστών. Το ελληνικό κοινό θα πρέπει να εξοικειωθεί με τον υπολογιστή σε τέτοιο βαθμό ώστε να του είναι εξίσου απαραίτητος και απλός στη χρήση, όπως το τηλέφωνο. Συγχρόνως, οι χρήστες δεύτερου επιπέδου, όπως ονομάζονται (υπάλληλοι δημοσίων υπηρεσιών, εκπαιδευτικοί, μαθητές-φοιτητές, εργαζόμενοι σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, νέοι αγρότες κ.λπ.), θα πρέπει να επιμορφωθούν και να εκπαιδευτούν, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα κληθούν να χειριστούν. Πράγμα που αυτήν τη στιγμή είναι πολύ δύσκολο, αφού δεν αξιοποιήθηκαν τόσο τα κονδύλια του Α΄ ΚΠΣ, που αφορούσαν τη δημιουργία υποδομών, όσο και τα κονδύλια του Β΄ ΚΠΣ, που αφορούσαν την προμήθεια συστημάτων και την εκπαίδευση σε αυτά.

Όπως σημειώνει ο κ. Αλέξανδρος Σιδερίδης, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου για την ΚτΠ και καθηγητής Πληροφορικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, «η ελληνική κοινωνία με μεγάλη δυσκολία θα υιοθετήσει το μέσο. Και αν ο τελικός χρήστης δεν γνωρίζει το μέσο, ποιος θα χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του; Από την άλλη πλευρά, ένα ενημερωμένο κοινό είναι ενεργοποιημένο και επομένως απαιτητικό». Για τους χρήστες δευτέρου επιπέδου λέει: «Στις ΗΠΑ τα υπολογιστικά συστήματα παροχής υπηρεσιών αυτοματοποίησης αντικαθίστανται κάθε πέντε χρόνια, στην Ευρώπη κάθε έξι και στην Ελλάδα κάθε 13 χρόνια. Παράλληλα, ο χρόνος επιμόρφωσης του προσωπικού μιας σοβαρής επιχείρησης στην Ε.Ε. ανέρχεται στο 8-10% του παραγωγικού χρόνου και στις ΗΠΑ στο 10-15% του παραγωγικού χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι σε 48 εβδομάδες εργασίας, κάθε υπάλληλος επιμορφώνεται και εκπαιδεύεται περισσότερο από ένα μήνα ετησίως».

Αρνητικοί οι υπάλληλοι

Ένα τρίτο σημείο σε ό,τι αφορά την υλοποίηση της ΚτΠ, άμεσα συναρτώμενο με τα προηγούμενα, αποτελούν οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων. Όπως έχει επανειλημμένως σημειωθεί, οι κρατικές υπηρεσίες εμφανίζονται «αδύναμες» να συντάξουν προτάσεις για τα απαραίτητα έργα. Όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει την περασμένη άνοιξη ο κ. Π. Παπακωνσταντίνου, πρώην ειδικός γραμματέας της ΚτΠ: «Η αδυναμία ή η άρνηση υπαλλήλων να χειρισθούν τα συστήματα δημιουργεί μεγάλα προβλήματα. Ορισμένες υπηρεσίες, επίσης, αρνούνται να παραχωρήσουν στοιχεία σε ιδιωτικές εταιρείες, διότι θεωρούν ότι εκχωρούν ένα κομμάτι της εξουσίας τους».

Αυτό που καλείται με την ΚτΠ να αλλάξει είναι αυτό που χαρακτηριστικά αναφέρεται σε έκθεση του ΟΟΣΑ για τη λειτουργία του δημόσιου τομέα στη χώρα μας: «Η παραγωγικότητα και η αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα είναι χαμηλή. Για δεκαετίες, οι διοικητικές πρακτικές ευνοούσαν τον χρηματισμό, το πελατειακό σύστημα και την τυπολατρία». Εκφράζονται φόβοι ότι και οι θεσμοί που δημιουργήθηκαν για να ξεπεραστούν οι εγγενείς αδυναμίες του ελληνικού Δημοσίου, τελικά, δεν θα καταφέρουν να έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Οι θέσεις εργασίας στην ψηφιακή εποχή

Σε δύο χρόνια η ζήτηση για κάλυψη θέσεων εργασίας στο χώρο της πληροφορικής θα φθάσει για όλη την Ευρώπη τις 1.740.000 θέσεις εργασίας στις τεχνολογίες της πληροφορικής και 2.160.000 θέσεις εργασίας στις ηλεκτρονικές επιχειρήσεις (e-business). Η ζήτηση αυτή αναμένεται να διογκωθεί μετά το 2006, καθώς η αναδιάρθρωση των υπηρεσιών κάθε μορφής θα έχει καταργήσει ειδικότητες και θα έχει δημιουργήσει άλλες. Όπως δηλώνει ο κ. Σιδερίδης, η απώλεια του ευρωπαϊκού εισοδήματος από τη μη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της πληροφορικής -λόγω έλλειψης προσωπικού- που θα επέφεραν αύξηση της παραγωγικότητας των ευρωπαϊκών προϊόντων και υπηρεσιών εκτιμάται στο 3%.

Πέντε είναι οι κατηγορίες εργαζομένων στις οποίες θα είναι συνεχώς αυξανόμενη η ζήτηση: Εξειδικευμένοι επιστήμονες υψηλού επιπέδου, που θα ασχολούνται με την ανάπτυξη, το σχεδιασμό, την υλοποίηση, τη λειτουργία και τη συντήρηση των συστημάτων. Προσωπικό με εκπαίδευση ανώτατης βαθμίδας, που θα θέτει τις προδιαγραφές λειτουργίας των συστημάτων. Δεν θα γνωρίζει τεχνικά θέματα, θα ξέρει όμως τι να ζητήσει από τους τεχνικούς να δημιουργήσουν. Προσωπικό που θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί το e-επιχειρείν (ηλεκτρονικό εμπόριο, μεθοδολογίες ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών κ.λπ.). Προσωπικό με σωστή επιμόρφωση και εκπαίδευση στη χρήση των τεχνολογικών συστημάτων. Oι υπάλληλοι-χρήστες των προγραμμάτων. Υπάλληλοι-χρήστες των υπολογιστών σε πληροφοριακά κέντρα, κέντρα ενημέρωσης και παροχής υπηρεσιών μέσω ηλεκτρονικού δικτύου.

Η Ευρώπη των τριών τεχνολογικών ταχυτήτων

Ο διαφορετικός βαθμός τεχνολογικής ανάπτυξης χωρίζει τα κράτη της Ενωμένης Ευρώπης σε χώρες τριών ταχυτήτων. Στην πρώτη ταχύτητα ανήκουν τα σκανδιναβικά κράτη, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Σε ό,τι αφορά ειδικά τη Σκανδιναβική Χερσόνησο, το σύστημα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (σχέσεις Δημοσίου - πολίτη, Δημοσίου - επιχειρήσεων και μεταξύ δημοσίων φορέων) ανέρχεται σε 70%. Στη δεύτερη ταχύτητα ανήκουν τα κράτη της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης με πρώτη την Ιρλανδία, ενώ ακολουθούν η Βρετανία, η Γερμανία και η Γαλλία. Στην τρίτη ταχύτητα ανήκουν τα κράτη της Νοτίου Ευρώπης -Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα. Με άλλα λόγια, ο βαθμός ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών στα ευρωπαϊκά κράτη είναι ανάλογος με την οικονομική ευεξία τους. Κύριοι παράγοντες που διευρύνουν το χάσμα μεταξύ ανεπτυγμένων και λιγότερο ανεπτυγμένων κρατών θεωρούνται η απουσία ενημέρωσης των πολιτών και η αδυναμία κατάρτισης των χρηστών.

Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό οργανισμό RIPE (συντονίζει τα τεχνικά θέματα του Διαδικτύου), τον Μάρτιο 2002 ο ψηφιακός πληθυσμός στην Ελλάδα ανερχόταν σε 1,35 εκατ. χρήστες, σημειώνοντας αύξηση κατά μόλις 200.000 χρήστες συγκριτικά με τον Μάρτιο 2001. Και ενώ ο μέσος ρυθμός αύξησης στον χώρο ευθύνης του RIPE ανέρχεται για την περίοδο 2000-20001 σε 9,12%, στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 8%.

Όπως εξηγεί στην «Κ» ο κ. Α. Σιδερίδης, «η Ευρώπη πρέπει να είναι ανταγωνιστική στην ηλεκτρονική οικονομία και στην οικονομία web για έναν πολύ απλό λόγο. Ο υπολογιστής μου δίνει τη δυνατότητα για το θέμα που με ενδιαφέρει να αυξάνω την ποσότητα των πληροφοριών μου και να μειώνω συνέχεια την ταχύτητα αναζήτησής τους. Έτσι, αποκτώ δυνατότητα καλύτερων αποφάσεων. Κατ’ επέκταση αυξάνω την παραγωγικότητά μου και μειώνω το κόστος μου. Η Κοινωνία της Πληροφορίας είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Χωρίς την εξέλιξη της τεχνολογίας δεν υπάρχει πλέον μέλλον».

Εμείς, τα παιδιά του ρουσφετιού

εφ. Το Βήμα, 30/1/1997

Πριν από ένα περίπου έτος ο τότε υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κ. Άκης Τσοχατζόπουλος εκμυστηρεύτηκε προς τους επιτελείς του ότι ήθελε να γνωρίζει ποια γνώμη έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι για τον εαυτό τους. «Γνωρίζω την άποψη της κοινής γνώμης για το Δημόσιο, αλλά δε γνωρίζω την άποψη των υπαλλήλων», είχε πει χαρακτηριστικά. Τελικά, η ιδέα Τσοχατζόπουλουκατέστη πράξη, έστω και μετ' εμποδίων. Αποτέλεσμα είναι ο νυν υπουργός κ. Αλέκος Παπαδόπουλος να έχει πλέον στη διάθεσή του τη μοναδική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί από συστάσεως του ελληνικού κράτους μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων.

Τι προκύπτει από την έρευνα αυτή; (...) Κατ' αρχήν, οι δημόσιοι υπάλληλοι αναγνωρίζουν μια κοινά αποδεκτή άποψη: ότι «είναι παιδιά του ρουσφετιού». Εκτιμούν δηλαδή ότι προσελήφθησαν χωρίς αξιοκρατικά κριτήρια και επέλεξαν να γίνουν υπάλληλοι, επειδή ήθελαν μια μόνιμη δουλειά με σίγουρο μισθό.

Όσον αφορά τις γραμματικές τους γνώσεις μόνο το 19% των υπαλλήλων είναι απόφοιτοι ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ενώ δε διατηρούν πλέον καμιά επαφή με το αντικείμενο της επιστήμης τους. Θα ήθελαν ωστόσο να επιμορφωθούν, αν και εκτιμούν ότι η επιμόρφωση δε θα τους προσφέρει πολλά πράγματα στο αντικείμενο της εργασίας τους.

(...) Το 54% των υπαλλήλων παραδέχεται ότι η πλειονότητα των συναδέρφων τους είναι άσχετοι με το αντικείμενο της εργασίας τους, γιατί έχουν προσληφθεί με μη αξιοκρατικά κριτήρια. Αποτέλεσμα αυτής της εκτίμησης είναι και η πεποίθηση που εκφράζει η συντριπτική πλειονότητα (70%) ότι οι σχέσεις της πολιτικής με τη διοίκηση θα πρέπει να είναι απολύτως ξεχωριστές. Είναι ενδεικτικό ότι το 77% των υπαλλήλων θεωρεί ότι οι πολιτικές παρεμβάσεις στις κρίσεις των προϊσταμένων τους είναι καθοριστικές, ενώ το 63% δηλώνει ότι οι παρεμβάσεις της πολιτικής ηγεσίας στο έργο τους είναι επί της ουσίας. Το 69% εκτιμά ότι η βασική αιτία των πολιτικών παρεμβάσεων θα πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι δεν έχει χειραφετηθεί η διοίκηση.

Υπάλληλοι υπάρχουν, αλλά οι ουρές είναι... ανίκητες

Στέφανος Κρίκκης, εφ. Τα Νέα, 11/11/1997

Παντού ουρές. Συνηθισμένη εικόνα. Αλλά και η αντίδραση του πολίτη δημιουργική. Μελέτη βιβλίου και μάλιστα με τίτλο που μιλά για επανάσταση.

Στο κεντρικό Ταχυδρομείο του Συντάγματος, όπου καθημερινά εξυπηρετούνται περίπου 6.000 άτομα, το οργανόγραμμα προβλέπει 48 υπαλλήλους. Όμως πίσω από τα ταμεία βρίσκονται μόλις 35 υπάλληλοι, οι οποίοι, χωρισμένοι σε βάρδιες, προσπαθούν να τα... βάλουν με τις ουρές που σχηματίζονται σχεδόν καθημερινά. Την ίδια στιγμή σε Ταχυδρομεία στην Κρήτη, στην Πάτρα και στα Γιάννενα, όπως λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα ΕΛΤΑ. κ. Φίλιππος Θωμάς, «περισσεύουν» δεκάδες υπάλληλοι.

Πρόκειται για μια συνηθισμένη κατάσταση στον χώρο των δημοσίων υπηρεσιών. Οι ουρές που σχηματίζονται στα υποκαταστήματα της Αθήνας, μόνο τυχαίες δεν είναι. Και το χειρότερο είναι ότι οι χιλιάδες πολίτες καθημερινά είναι ουσιαστικά δέσμιοι αυτών των ουρών. «Είναι το τίμημα του πελατειακού συστήματος», παραδέχεται ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών, αρμόδιος για την Δημόσια Διοίκηση κ. Ανδρέας ËοâÝñäοò. «Η κατανομή των υπαλλήλων σε αρκετές υπηρεσίες όλης της χώρας είναι ανορθολογική. Επιπλέον, είναι σχεδόν αδύνατον να μετακινήσουμε έναν υπάλληλο που περισσεύει σε μια υπηρεσία στην επαρχία, σε κάποια άλλη που παρουσιάζει ελλείψεις στην Αθήνα».

Υψηλές Δαπάνες

     Τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Ανάπτυξης και Συνεργασίας δείχνουν ότι παρότι το ποσοστό των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα είναι μικρότερο από πολλές χώρες του εξωτερικού, οι δαπάνες που προορίζονται για την Δημόσια Διοίκηση είναι αρκετά υψηλές. «Είναι η εικόνα του παραλόγου του Δημοσίου στην Ελλάδα, που συμπληρώνεται από το γεγονός ότι επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε μετατάξεις εκεί που παρουσιάζονται προβλήματα στην εξυπηρέτηση του κόσμου, αναγκαζόμαστε να προσλάβουμε και άλλους υπαλλήλους. Αλλά αυτό δεν λέγεται λύση», τονίζει ο κ. ËοâÝñäοò.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι σήμερα, αν προστεθούν οι εργαζόμενοι στην εκπαίδευση, στα Σώματα Ασφαλείας και στις Ένοπλες Δυνάμεις, ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο. Πάνω από τους μισούς εργάζονται σε υπηρεσίες της Αθήνας. Παρ' όλα αυτά «αν λάβουμε υπόψη το οργανόγραμμα, σχεδόν όλες οι υπηρεσίες στην Αθήνα έχουν έλλειψη προσωπικού», όπως λέει ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ κ. Γιάννης Κουτσούκος. «Απαιτείται άμεσα η ενίσχυση των υπηρεσιών αιχμής, ώστε να μην ταλαιπωρείται ο πολίτης. Όμως μερικές φορές είναι δύσκολο να μετακινηθεί ένας υπάλληλος της επαρχίας στην Αθήνα, αφού τα συστήματα μετακίνησης υπολείπονται σε στοιχεία αντικειμενικότητας».

4.000 Νέες Θέσεις

     Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής, υπάρχουν σήμερα περίπου 4.000 κενές οργανικές θέσεις στα ταμεία. Το υποκατάστημα ΙΚΑ της Αθήνας λειτουργεί με 43 υπαλλήλους λιγότερους από τον προβλεπόμενο αριθμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διοικητής του ΙΚΑ, σε πρόσφατη εισηγητική του έκθεση για την οικονομική κατάσταση του Ιδρύματος, κάνει λόγο για κενά περίπου 1.100 διοικητικών και υγειονομικών υπαλλήλων, που θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε πολλά προβλήματα που ταλαιπωρούν τον πολίτη.

Ελλείψεις

     Το 58,7% των υπαλλήλων που εργάζονται σε δημόσιες υπηρεσίες, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κρατικά Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου απασχολείται σε υπηρεσίες της Αθήνας. Οπότε εύλογα γεννάται το ερώτημα αν οι 230.000 περίπου υπάλληλοι της πρωτεύουσας δεν επαρκούν. «Έχουμε έλλειψη προσωπικού, όμως το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι δεν υπάρχει ισοκατανομή των υπαλλήλων ανάμεσα στις υπηρεσίες. Γι' αυτόν το λόγο σχηματίζονται οι ουρές και ταλαιπωρείται ο κόσμος», τονίζει ο διευθυντής των Ταχυδρομείων του Συντάγματος κ. Óίìοò ÌåãñÝìçò.

ΑνιóοκαôανοìÞ

     Οι περισσότεροι παραδέχονται ότι το πρόβλημα έχει να κάνει με την ανιóοκαôανοìÞ του προσωπικού. Υπάλληλοι, με άλλα λόγια, υπάρχουν, αλλά πώς μπορούν να εξυπηρετήσουν γρήγορα και αποτελεσματικά τον πολίτη όταν σε κάποιες υπηρεσίες υπάρχουν κενά και σε άλλες... περισσεύουν; «Υπάρχουν μεγάλα κενά υπαλλήλων σε καίριες υπηρεσίες, που, σε συνδυασμό με την έλλειψη μηχανοργάνωσης, δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα», λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Διοικητικών υπαλλήλων του ΙΚΑ κ. Γιάννης Περήφανος. Τι απαντάνε οι διοικήσεις των Οργανισμών για αυτή την κατάσταση; «Η ανιóοκαôανοìÞ είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα. Με τη μεταφορά των πληθυσμών προς την Αθήνα, απαιτείται προσαρμογή του αριθμού των υπαλλήλων που υπηρετούν σε κεντρικά πόστα. Υπάρχει πολύ προσωπικό στην περιφέρεια που πρέπει να έρθει στην πρωτεύουσα για να βελτιωθεί η κατάσταση», λέει ο διευθυντής ενημέρωσης της διοίκησης των Ελληνικών Ταχυδρομείων κ. Βασίλης Ìçôñοóίëçò.

Εκατομμύρια εργατοώρες χάνονται μπροστά στα γκισέ

     Μέχρι 50% φτάνουν τα κενά στη δύναμη ορισμένων ταμείων. Οι ελλείψεις σε προσωπικό, σε συνδυασμό με την κακή οργάνωση σε ορισμένες υπηρεσίες και την απουσία μηχανοργάνωσης, δημιουργούν ουρές και ταλαιπωρία στον κόσμο. «Τα προβλήματα αυτά ευθύνονται κυρίως για την παροχή κάκιστων υπηρεσιών στον πολίτη», λέει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής κ. Γιώργος ΚοõôñοõìÜνçò.

Ουρές, όμως, δεν έχουν μόνο οι δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και οι τράπεζες. Συνήθως τις ημέρες πληρωμών, οι ουρές, ιδιαίτερα στις γειτονιές, «συναγωνίζονται» αυτές των δημοσίων υπηρεσιών.

«Οι åñãαôοþñåò που χάνονται μπροστά στα γκισέ είναι εκατομμύρια και το άγχος και η ταλαιπωρία που προστίθενται στους συναλλασσόμενους ανυπολόγιστη», τονίζει ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ κ. Δημήτρης ΚοõóåëÜò.

«Οι τράπεζες πρέπει άμεσα να εκσυγχρονισθούν, έτσι ώστε να πάψουν να παρουσιάζουν αυτή την κακή εικόνα». Ήδη έχουν γίνει κάποια βήματα σε αυτό τον τομέα. Η επέκταση και η αξιοποίηση των ΑΤΜ και η ενεργοποίηση του διατραπεζικού συστήματος πληρωμών «ΔΙΑΣ», που επιτρέπει στον καταναλωτή να έχει πρόσβαση στον λογαριασμό του από μηχανήματα διαφόρων τραπεζών, μείωσαν τις ουρές.

Πρόσφατα η Εθνική Τράπεζα υιοθέτησε μια διαφορετική μέθοδο για να περιορίσει την ταλαιπωρία του κόσμου. Ο πελάτης έχει τη δυνατότητα, μπαίνοντας στο υποκατάστημα και με το πάτημα ενός κουμπιού σε ένα μηχάνημα στην είσοδο, να μάθει πόση ώρα πρέπει να περιμένει (καθιστός) για να εξυπηρετηθεί. Έτσι, μπορεί, με έναν αριθμό προτεραιότητας που παίρνει, είτε να φύγει και να ξαναέρθει την κατάλληλη στιγμή είτε να περιμένει στην «καθιστή ουρά».

Όπως λέει ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ κ. Γιάννης Κοõôóοýκοò, και ο δημόσιος τομέας χρειάζεται άμεσα εκσυγχρονισμό. «Μαζί με την κάλυψη κενών και την αποκέντρωση των υπηρεσιών, η είσοδος της τεχνολογίας είναι σε θέση να μειώσει την ταλαιπωρία του πολίτη», λέει. «Είναι χαρακτηριστικό ότι από τότε που για την έκδοση της φορολογικής ενημερότητας απαιτείται το πάτημα ενός μόνο κουμπιού στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, οι ουρές έχουν σχεδόν εξαφανισθεί. Γιατί να μη γίνεται το ίδιο και με την έκδοση των άλλων πιστοποιητικών που χρειαζόμαστε;».

Δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή

     «Κανείς δεν έχει μπει στον κόπο να δει τι υπαλλήλους έχει το Δημόσιο και τι ειδικότητες έχουν. Όλοι αρνούνται να μπουν στον κόπο να κάνουν μια συστηματική καταγραφή, αφού πιστεύουν ότι ωφελημένος θα βγει τελικά αυτός που θα τους αντικαταστήσει. Όμως, πώς είναι δυνατόν να γίνουν σωστές μετατάξεις χωρίς να γνωρίζουμε τι ειδικότητα έχει αποκτήσει ο κάθε δημόσιος υπάλληλος;».

Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών κ. Ανδρέας ËοâÝñäοò πιστεύει ότι για την ταλαιπωρία και τις ουρές που σχηματίζουν οι πολίτες ευθύνονται κατ' αρχήν οι ίδιες οι υπηρεσίες που δεν ρίχνουν το βάρος τους στις ώρες αιχμής, στη συνέχεια το υπουργείο Εσωτερικών και, τέλος, το γεγονός ότι ο πολίτης δεν έχει τη δυνατότητα να ζητεί τα πιστοποιητικά που χρειάζεται με πιο απλό τρόπο.

Στο σχέδιο «Καποδίστριας» περιλαμβάνονται διατάξεις που στόχο έχουν να... δαμάσουν τις ουρές. Όπως λέει ο κ. ËοâÝñäοò, η πρόθεση είναι ο πολίτης σύντομα, με τη συνεργασία του ΟΤΕ, των ΕΛΤΑ και των άλλων υπηρεσιών, να μπορεί να αποκτήσει το πιστοποιητικό που χρειάζεται με ένα απλό τηλεφώνημα.

Πάντως, η μελέτη για το «who is who» των δημοσίων υπαλλήλων της χώρας είναι κάτι που πρέπει να γίνει. «Χρειάζονται 2‑3 χρόνια για να ολοκληρωθεί μια τέτοια μελέτη», λέει ο κ. ËοâÝñäοò. «Όμως, αν θέλουμε να έχουμε μετατάξεις και μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών στις υπηρεσίες, ίσως πρέπει να σκεφθούμε να αναθέσουμε σε μια εταιρεία να κάνει αυτή την καταγραφή».

Μάθετε τα δικαιώματά σας και ασκήστε τα

     Ταχυδρομείο Συντάγματος. Τριάντα πέντε υπάλληλοι (έναντι 48 που προβλέπει το οργανόγραμμα) προσπαθούν να τα... βάλουν με τις ουρές

Μέχρι να πάρει «σάρκα και οστά» το φιλόδοξο σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο ο πολίτης θα παίρνει όλα τα πιστοποιητικά στο σπίτι με ένα απλό τηλεφώνημα, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορούν να μειώσουν τις ουρές και την ταλαιπωρία στις δημόσιες υπηρεσίες και που κάθε πολίτης οφείλει να γνωρίζει. Περιλαμβάνονται στους νόμους 1599/1986 και 1943/1991 που ρυθμίζουν τις σχέσεις κράτους‑πολίτη:

     Μέσα σε ένα χρόνο, το 1996, στην Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. έφτασαν 1.347 καταγγελίες για περιπτώσεις όπου οι υπηρεσίες δημιούργησαν προβλήματα στους πολίτες. Πρώτος στον αριθμό παραπόνων είναι ο ΟΤΕ και ακολουθούν η ΕΥΔΑΠ και η ΔΕΗ.

Γʹ. Βιβλιογραφία