Α'. Σχεδιάγραμμα, Β'. Κείμενα, Γ'. Βιβλιογραφία

Θέμα: Ναρκωτικά

Α'. Σχεδιάγραμμα

✍Θέμα: Η διάδοση των ναρκωτικών έχει λάβει στις μέρες μας απειλητικές διαστάσεις και όλες σχεδόν οι χώρες λαμβάνουν μέτρα στο εσωτερικό τους και συντονίζουν τις ενέργειές τους σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση της σύγχρονης αυτής μάστιγας. Πώς, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η διάδοση των ναρκωτικών και ποια πρέπει να είναι η στάση της κοινωνίας και της πολιτείας απέναντι στα εξαρτημένα απ’ αυτά άτομα; (Το θέμα ετέθη στις πανελλήνιες εξετάσεις το 1990 στη Δ’ Δέσμη)

✍Θέμα: Συχνά ενημερωνόμαστε για τραγικούς θανάτους νέων από ναρκωτικά. Το πρόβλημα τείνει στις μέρες μας τόσο στην Ελλάδα όσο και σ’ όλο τον κόσμο να μετατραπεί σε επιδημία, με ολέθριες συνέπειες σε πολλούς τομείς. Ποιες είναι οι αιτίες και οι συνέπειες του φαινομένου; Πιστεύετε πως τα εμπόδια που απαιτείται να ξεπεραστούν για την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ανυπέρβλητα; Αν όχι, πώς βλέπετε να ξεπερνιούνται;

Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

Πρόλογος

Κυρίως θέμα

Ε1α. Αιτίες

Συλλογικές

Ατομικές

Ε1β. Συνέπειες

Ατομικές

Κοινωνικές

Β'. Κείμενα

Τα κινητά αντικαθιστούν τα ναρκωτικά

Matt Richel, The New York Times (εφ. Η Καθημερινή, 24/3/2017⇗)

Η 17χρονη Αλεξάντρα Έλιοτ στο σπίτι της με το κινητό της, που την κάνει, όπως παραδέχεται, να νιώθει όμορφα

Τη στιγμή που οι ΗΠΑ βιώνουν μια πραγματική επιδημία

Καθηγητής του Χάρβαρντ ζητά τη νομιμοποίηση όλων των ναρκωτικών

Εφημερίδα Το Βήμα, 5/3/2013

«Θα μειωθεί το ρίσκο και η βία και θα εξοικονομηθούν πόροι»

Καθηγητής του Χάρβαρντ ζητά τη νομιμοποίηση όλων των ναρκωτικών

Τοξικομανής καπνίζει ηρωίνη σε δρόμο του Καράτσι. REUTERS/Akhtar Soomro

Επί σειρά ετών ο Τζέφρι Μάιρον, καθηγητής  Οικονομικών του πανεπιστημίου Χάρβαρντ υποστήριζε ότι όλα τα ναρκωτικά θα έπρεπε να νομιμοποιηθούν, καθώς και ό,τι η απαγόρευσή τους είναι πιο επικίνδυνη από το αν πωλούνταν στο σουπερμάρκετ.

Σε συνέντευξη που έδωσε στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» και τον συντάκτη Τάκις Βούργκερ ισχυρίζεται ότι για την αποτροπή της χρήσης, η απαγόρευση είναι το χειρότερο μέσο. «Πρώτον δημιουργεί μία μαύρη αγορά που είναι διαφθαρμένη και κοστίζει ανθρώπινες ζωές. Δεύτερον, περιορίζει ανθρώπους που δεν θα έκαναν κατάχρηση ορισμένων ναρκωτικών ουσιών. Τρίτον, η απαγόρευση των ναρκωτικών είναι πολύ ακριβή. Αν τα ναρκωτικά νομιμοποιούνταν, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εξοικονομούσαν 85 με 90 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Περίπου τα μισά από αυτά ξοδεύονται στις τρέχουσες πολιτικές κατά των ναρκωτικών  και τα άλλα μισά θα προέρχονται από τη φορολόγηση των νόμιμων  ναρκωτικών», εξηγεί.

Στην ερώτηση αν η νομιμοποίηση θα οδηγούσε τελικά στον εθισμό περισσότερων στα ναρκωτικά, ο καθηγητής Μάιρον υποστηρίζει ότι «τουλάχιστον από οικονομικής άποψης αυτό θα είναι καλό για το κράτος. Δεν είναι ο εθισμός το πρόβλημα: πολλοί είναι εθισμένοι στην καφεΐνη ή τα σπορ αλλά κανένα από τα δύο δεν ενοχλεί το κράτος», υποστηρίζει.

Σύμφωνα με τον Μάιρον, δεν είναι τόσο οι ουσίες, όσο οι ζωές των ανθρώπων που ευθύνονται για τους θανάτους.  «Οι συνέπειες των ναρκωτικών έχουν υπερεκτιμηθεί. Υπάρχουν χρηματιστές που κάνουν κοκαΐνη, αλλά έχουν υψηλούς μισθούς, υγειονομική περίθαλψη, οικογένειες και σταθερή ζωή. Υπάρχουν και χρήστες κρακ που έχουν χαμηλά ή καθόλου εισοδήματα, κακή υγεία και συχνά έχουν κακό τέλος, αλλά για αυτό ευθύνεται η άθλια ζωή τους»

Στην ερώτηση του Βούργκερ αν ο καθηγητής πιστεύει στα αλήθεια ότι το κρακ είναι αβλαβές, ο Μάιρον επιμένει ότι οι συνέπειες των ναρκωτικών διογκώνονται από το λόμπι υπέρ της απαγόρευσής τους. «Μπορείς να παίρνεις κρακ για μεγάλο χρονικό διάστημα και μετά να το κόψεις; Ναι, και αυτό υποστηρίζεται από τις στατιστικές.  Δεν είναι ξεκάθαρο όμως ότι η κατανάλωση μαριχουάνας ή κοκαΐνης έχει σημαντικές αρνητικές επιδράσεις εάν το προϊόν είναι σε λογική τιμή, δεν χρειάζεται να διακινδυνέψει κανείς  τη ζωή του για να το βρει και αν το προϊόν δεν έχει αραιωθεί με ποντικοφάρμακο», λέει.

Ομοίως υποστηρίζει ότι θα μειώνονταν και τα ποσοστά βίας, τα οποία όπως τονίζει συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με το αλκοόλ, το οποίο όμως δεν απαγορεύεται. «Όταν κάνει κανείς την μαύρη αγορά αναπόφευκτο φαινόμενο, αυξάνονται τα περιστατικά βίας, καθώς οι εμπλεκόμενες πλευρές δεν μπορούν να λύσουν τις διαφορές τους δια της νόμιμης οδού. Αναγκάζονται να δρουν λοιπόν υπογείως όπου αντί να προσλαμβάνουν δικηγόρους, απλώς πυροβολούν ο ένας τον άλλο.  Υπολογίζεται μάλιστα ότι το ποσοστό δολοφονιών στις ΗΠΑ θα έπεφτε κατά 25% αν τα ναρκωτικά ήταν νόμιμα», εξηγεί.

Βασικό του επιχείρημα όμως είναι ότι στο πλαίσιο της ελευθερίας, της ατομικότητας, της προσωπικής υπευθυνότητας, δηλαδή των αξιών που υποτίθεται ότι πιστεύουν οι Αμερικανοί, το κράτος δεν πρέπει να προσπαθεί να σώσει τους πολίτες από τον εαυτό τους. «Το περισσότερο που μπορεί το κράτος να κάνει είναι να επιτρέπει την χρήση όσο αυτή δεν βλάπτει κάποιον άλλο.  Οι άνθρωποι που θέλουν να βλάψουν τον εαυτό τους παίρνοντας ναρκωτικά, θα το κάνουν όπως και να έχει, ανεξαρτήτως αν οι ουσίες που παίρνουν είναι νόμιμες ή όχι», καταλήγει.

Νόμος-τομή για τα ναρκωτικά

Κωστής Παπαϊωάννου, εφ. Τα Νέα, 6/10/2011

Μια ιστορική πρωτοβουλία και η αυτοϋπονόμευσή της στην πράξη

Σύντομα θα συζητηθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τα ναρκωτικά. Η ψήφισή του θα αποτελέσει ιστορική τομή. Επί σχεδόν έναν αιώνα η ποινική αντιμετώπιση της διακίνησης από χρήστες και η θεραπευτική μεταχείριση του εξαρτημένου παραβάτη παλινωδούσαν μεταξύ της πρόσληψης της εξάρτησης ως ιδιότυπης μάλλον ανίατης «ασθένειας» ηθικού χαρακτήρα και μιας «μεικτής» αντιμετώπισης του εξαρτημένου δράστη ως θύματος και ως θύτη. Αναπόφευκτο αποτέλεσμα ήταν το σωφρονιστικό μας αδιέξοδο. Το 2009 οι ελληνικές διωκτικές αρχές απήγγειλαν 17.535 κατηγορίες εις βάρος 16.469 ατόμων για χρήση, παραγωγή, καλλιέργεια και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών. Ο πληθυσμός των φυλακών απαρτίζεται κατά τα 2/3 από άτομα που έχουν καταδικαστεί για παραβάσεις της νομοθεσίας περί ναρκωτικών και σχετικές με τη χρήση. Οι φυλακές μας είναι ένας ιδιότυπος «τόπος φύλαξης» εξαρτημένων ανθρώπων.

Η ισχύουσα νομοθεσία αναπαράγει την πλασματική εικόνα ότι ο χρήστης/θύμα και ο έμπορος/θύτης είναι δύο απολύτως διαχωρισμένες κατηγορίες, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι εύκολο να διαχωριστούν, ιδίως όσον αφορά τους κύριους αποδέκτες της καταστολής, τα «βαποράκια». Οι πολέμιοι κάθε ηπιότερης ποινικής αντιμετώπισης του εξαρτημένου χρήστη, είτε προέρχονται από τα δεξιά είτε από τα αριστερά, αναπαράγουν αυτή τη βασική σύγχυση και παραβλέπουν ότι και οι πλέον αυστηροί νόμοι δεν ανέστειλαν τη ραγδαία διάδοση των ναρκωτικών ουσιών. Αντίθετα, μάλλον συντελούν στη διαιώνιση της παράνομης διακίνησης, ενώ η εμπλοκή του χρήστη στον ποινικό μηχανισμό ευνοεί τη συνέχιση και όχι τη διακοπή της χρήσης.

Μεγάλη λοιπόν η σπουδαιότητα του νομοσχεδίου αφού κατοχυρώνει το δικαίωμα του εξαρτημένου χρήστη στη θεραπεία, εισάγει έναν αναγκαίο εξορθολογισμό των ποινών, προβλέπει προσεκτικό διαχωρισμό μεταξύ των ελαφρύτερων περιπτώσεων διακίνησης και των βαρύτερων και οργανωμένων μορφών, για τις οποίες διατηρεί την αυστηρή καταστολή, και εισάγει επιπλέον αποδεικτικά μέσα για τη διάγνωση της εξάρτησης, εκτός από την έκθεση πραγματογνωμοσύνης και μόνο, όπως ισχύει μέχρι σήμερα.

Oι προθέσεις του νομοθέτη δυναμιτίζονται όμως εκ προοιμίου από τις δραματικές περικοπές στις χρηματοδοτήσεις των προγραμμάτων απεξάρτησης και αυτών της υποκατάστασης. Και αυτό, σε οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που σπρώχνουν όλο και διευρυνόμενα στρώματα πληθυσμού στο περιθώριο, ωθούν δηλαδή τον χρήστη στην εξάρτηση και τον απεξαρτημένο στην υποτροπή. Ωστόσο, ακόμα και η πιο στενή λογιστική λογική δεν μπορεί να παραβλέπει ότι το κόστος της εξάρτησης από τα ναρκωτικά είναι, για το κράτος, πολλαπλάσιο του κόστους λειτουργίας των προγραμμάτων απεξάρτησης εντός και εκτός φυλακής. Ταυτόχρονα, η αποτελεσματικότητα της στεγνής απεξάρτησης έχει αξιολογηθεί και τεκμηριωθεί. Ενδεικτικά, έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας έδειξε πως από την ηρωίνη απομακρύνθηκε το 11% όσων πέρασαν από τις θεραπευτικές διαδικασίες για τρεις μήνες, το 31% όσων παρέμειναν εκεί 3 έως 9 μήνες, το 47% όσων παρέμειναν 9 έως 12 μήνες και το 76% όσων συμπλήρωσαν έτος.

Υπό το φως των παραπάνω, οι περικοπές της κρατικής επιχορήγησης προς το ΚΕΘΕΑ κατά 51%, που απειλούν να στερήσουν από τις υπηρεσίες του οργανισμού χιλιάδες άτομα, είναι ευθεία βολή κατά της πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης. Είναι λανθασμένη κίνηση και με οικονομικά κριτήρια, δεδομένου ότι με κάθε μία νομισματική μονάδα που δίνεται στη θεραπεία εξοικονομούνται μέχρι και 23 από τη μείωση των επιπτώσεων της εξάρτησης στην κοινωνία. Μια μικρή μείωση σε στοχευμένες κοινωνικές δαπάνες σήμερα σημαίνει μεγάλη αύξηση των δαπανών για τη δημόσια υγεία, τη δίωξη και την απονομή ποινικής δικαιοσύνης αύριο. Με άλλα λόγια, ορισμένες φαινομενικά «φθηνές λύσεις» μπορεί να είναι δημοσιονομικά και κοινωνικά πανάκριβες.

Οι πολέμιοι της μεταρρύθμισης στο πεδίο της αντιμετώπισης των ναρκωτικών θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευθούν τις αντιφάσεις που προαναφέραμε για να δικαιολογήσουν τη συλλήβδην απόρριψη οποιασδήποτε αλλαγής. Το νομοσχέδιο πρέπει λοιπόν να ψηφιστεί. Πρόσθετο επιχείρημα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η ευρεία κοινωνική στήριξη που εκδηλώνεται τις τελευταίες ημέρες προς τις δοκιμαζόμενες δομές του ΚΕΘΕΑ. Αποτελεί δείγμα υγιών αντανακλαστικών και σαφές νεύμα της κοινωνίας ότι υπερασπίζεται την κοινωνική συνοχή και την κοινή λογική. Η κυβέρνηση οφείλει να το αξιολογήσει κατάλληλα.

* Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Το αλκοόλ είναι πιο επικίνδυνη ουσία από την ηρωίνη!

Μάρω Βακαλοπούλου, εφ. Τα Νέα, 2/11/2010

Η επίδρασή του στην κοινωνία το κατατάσσει πάνω από τα ναρκωτικά

Εάν τα ναρκωτικά ταξινοµούνταν µε βάση τις βλαβερές συνέπειές τους, το αλκοόλ θα ήταν πρώτο στην κατάταξη, ξεπερνώντας ακόµη την ηρωίνη και την κοκαΐνη, σύµφωνα µε νέα βρετανική έρευνα που δηµοσιεύθηκε χθες στην Ιατρική Επιθεώρηση «Lancet».

Η µελέτη, που διενεργήθηκε από την Ανεξάρτητη Βρετανική Επιστηµονική Επιτροπή για τα Ναρκωτικά (ΙSCD), αφορά συνολικά 20 ναρκωτικές ουσίες, οι οποίες βαθµολογήθηκαν µε βάση την εκατοντάβαθµη κλίµακα ως προς τη βλάβη που προκαλούν αφενός στους χρήστες και αφετέρου στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Συνολικά, οι εξαρτησιογόνες ουσίες αξιολογήθηκαν ως προς 16 κριτήρια – από τον θάνατο και τις εγκεφαλικές βλάβες ώς τη διάλυση των ανθρώπινων σχέσεων. Οι επιστήµονες ανακάλυψαν πως η ηρωίνη, το κρακ και η κρυσταλλική µεθυλαµφεταµίνη είναι τα πλέον βλαβερά ναρκωτικά για τον ίδιο τον άνθρωπο, ενώ το αλκοόλ, η ηρωίνη και η κοκαΐνη είναι πιο βλαβερά για την κοινωνία. Όσο για τον καπνό, από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι έχει τις ίδιες βλαβερές συνέπειες µε την κοκαΐνη. Στο τέλος, όταν προστέθηκαν οι βαθµολογίες των ναρκωτικών ουσιών και στις δύο κατηγορίες, στην κορυφή του καταλόγου βρέθηκε το αλκοόλ.

«Αν και η κοκαΐνη προκαλεί µεγαλύτερο εθισµό, το αλκοόλ είναι το πιο επιζήµιο συνολικά, επειδή χρησιµοποιείται ευρέως», παρατηρεί ο επικεφαλής της έρευνας δρ Ντέιβιντ Νατ και πρόεδρος της ΙSCD. Επιπλέον εξηγεί πόσο σηµαντικό είναι να διαχωριστούν οι καταστροφικές συνέπειες στους ανθρώπους και στο περιβάλλον τους. Οι µελετητές δεν προχώρησαν ωστόσο στην αξιολόγηση της βλάβης που µπορεί να προκληθεί από την ταυτόχρονη χρήση περισσότερων της µίας ουσιών.

Η νέα µελέτη αποτελεί εξέλιξη µιας παλαιότερης έρευνας του δρος Νατ και µέρος ενός ευρύτερου διαλόγου στη Βρετανία σχετικά µε την επικινδυνότητα του αλκοόλ και του καπνού που νοµίµως διατίθενται στην αγορά.

Το 2007, προτού απολυθεί από τη θέση του συµβούλου της βρετανικής κυβέρνησης σε θέµατα ναρκωτικών, ο δρ Νατ είχε υποστηρίξει πως οι εξαρτησιογόνες αυτές ουσίες είναι πιο επικίνδυνες από την κάνναβη και το LSD. «Με βάση τα νέα ευρήµατα, πρέπει να αναθεωρήσουµε τον τρόπο που αξιολογούµε τα ναρκωτικά», επισηµαίνει στην «Γκάρντιαν», ενώ στο πόρισµά του καταλήγει πως η κυβέρνηση θα πρέπει να επανεξετάσει τις χαµηλές τιµές και τη διαφήµιση των αλκοολούχων ποτών.

Το 25% έκανε, έστω μία φορά, χρήση κοκαΐνης

Πέννυ Μπουλούτζα, εφ. Καθημερινή, 19/12/2007

Ένας στους τέσσερις νεαρούς Αθηναίους, θαμώνες νυχτερινών κέντρων διασκέδασης, έχει κάνει έστω και μία φορά στη ζωή του χρήση κοκαΐνης. Μάλιστα, την τελευταία οκταετία έχει διπλασιαστεί ο αριθμός των νέων που δηλώνουν ότι έχουν χρησιμοποιήσει κοκαΐνη, στοιχείο που έρχεται σε πλήρη «συμφωνία» με τη γενικότερη τάση που καταγράφεται στην Ευρώπη για αύξηση της χρήσης κοκαΐνης στους νεαρούς ενήλικες. Αυτό είναι ένα από τα βασικά, ανησυχητικά, συμπεράσματα έρευνας που έγινε σε δείγμα 168 νεαρών θαμώνων νυχτερινών κέντρων διασκέδασης της Αθήνας ηλικίας 15 έως 30 ετών, την άνοιξη του 2006, στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος που υλοποιείται σε εννέα ευρωπαϊκές πόλεις. Η έρευνα περιλαμβάνεται στην έκθεση για το 2006 του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ), την οποία παρουσίασαν χθες η επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου κ. Μανίνα Τερζίδου και ο καθηγητής κ. Αντ. Κουτσελίνης, μέλος του Δ.Σ. του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας η πιο δημοφιλής παράνομη ουσία μεταξύ των νεαρών θαμώνων είναι η κάνναβη (65% δήλωσαν ότι την έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν) με το 15,5% να αναφέρει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και ακολουθεί η κοκαΐνη και το «έκσταση». Το 25% δήλωσε ότι έχει κάνει χρήση κοκαΐνης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, και αξίζει να σημειωθεί ότι σε παρόμοια έρευνα που έγινε το 1998 το σχετικό ποσοστό ήταν 11,9%. Επίσης, χρήση του «έκσταση» -τουλάχιστον μία φορά- δήλωσε το 18,5% των νεαρών θαμώνων με το αντίστοιχο ποσοστό το 1998 να είναι 12,5%.

Για τους νεαρούς θαμώνες που συμμετείχαν στην έρευνα μία νυχτερινή έξοδος το Σαββατοκύριακα διαρκεί περίπου πέντε ώρες και το κόστος μιας εξόδου φτάνει κατά μέσο όρο τα 35 ευρώ. Το 65,5% των νεαρών θαμώνων που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνει ότι κάνει χρήση αλκοόλ τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, ενώ το 62,5% ανέφερε ότι έχει μεθύσει τουλάχιστον μία φορά τον τελευταίο μήνα. Τόσο ο κ. Κουτσελίνης, όσο και η κ. Τερζίδου επεσήμαναν την ανάγκη εφαρμογής προγραμμάτων πρόληψης που θα επικεντρώνονται σε πληθυσμιακές ομάδες με συμπεριφορές «υψηλού κινδύνου» όπως είναι οι νέοι που συχνάζουν σε κέντρα νυχτερινής διασκέδασης.

Στα θετικά στοιχεία σχετικά με την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ελλάδα για το 2006 συμπεριλαμβάνεται η μείωση -για πρώτη φορά μετά το 2003- του αριθμού των βεβαιωθέντων θανάτων από υπερβολική δόση. Πέρυσι αναφέρθηκαν συνολικά 273 θάνατοι από υπερβολική δόση εκ των οποίων -έως και τις 12 Σεπτεμβρίου 2007- είχαν επιβεβαιωθεί με τοξικολογικές αναλύσεις οι 173. Για το 2005 οι βεβαιωθέντες θάνατοι εξαιτίας υπερβολικής δόσης ήταν 314. Φέτος η έκθεση, δεν παρουσιάστηκε με τη μορφή τόμου όπως συνέβαινε ως σήμερα, καθώς το ΕΚΤΕΠΝ, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων του δεν μπορούσε να διαθέσει 7.500 ευρώ για την εκτύπωσή της. Ωστόσο, την ίδια στιγμή ο ΟΚΑΝΑ χρωστά στο Κέντρο για τα τελευταία τέσσερα χρόνια περίπου 1,7 εκατ. ευρώ. Όπως επεσήμαναν οι ομιλητές, παρά τις σχετικές υπουργικές αποφάσεις του υπουργείου Υγείας με τις οποίες εντέλλεται ο ΟΚΑΝΑ να καταβάλει τις δόσεις της χρηματοδότησης, ο Οργανισμός υπολείπεται των οικονομικών του υποχρεώσεων. Αποτέλεσμα είναι να έχουν μείνει απλήρωτοι επί τρεις μήνες οι εργαζόμενοι στο ΕΚΤΕΠΝ, να μην εφαρμόζονται προγράμματα εκπαίδευσης επαγγελματιών των θεραπευτικών μονάδων και να εμποδίζεται η συμμετοχή του Κέντρου σε ευρωπαϊκά προγράμματα.

Ένας στους τέσσερις νέους έχει δοκιμάσει κοκαΐνη

Μάρθα Καϊτανίδη, εφ. Τα Νέα, 19/12/2007

Η ΚΟΚΑΪΝΗ είναι το ναρκωτικό των μπαρ: αυτό αποκαλύπτει μελέτη, σύμφωνα με την οποία ένας στους τέσσερις νεαρούς Αθηναίους που διασκεδάζουν σε νυχτερινά κέντρα έχει δοκιμάσει έστω και μία φορά στη ζωή του κοκαΐνη! Αύξηση, όμως, παρουσιάζει και η χρήση της ουσίας «έκσταση» μεταξύ των θαμώνων των κλαμπ.

Η τελευταία έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ), στην οποία κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγιο 168 νέοι ηλικίας από 15 έως 30 ετών, κατέληξε στο συμπέρασμα πως η κάνναβη παραμένει η πιο δημοφιλής ναρκωτική ουσία, αφού το 65% των συμμετοχόντων δήλωσαν πως έχουν δοκιμάσει στο παρελθόν την ουσία αυτή. Μάλιστα, περίπου δύο στους δέκα είπαν πως κάνουν χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα! Ιδιαίτερα ανησυχητική όμως, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, είναι η αύξηση χρήσης κοκαΐνης, καθώς το ποσοστό των χρηστών έχει διπλασιαστεί σε λιγότερο από μία δεκαετία: από 11,9% το 2008 άγγιξε το 25% το 2006!

Απλήρωτοι οι ερευνητές

Απλήρωτοι επί τρεις μήνες είναι οι εργαζόμενοι του ΕΚΤΕΠΝ, καθώς το ΟΚΑΝΑ χρωστάει στο Κέντρο περίπου 1,7 εκατ. ευρώ. Γι΄ αυτόν τον λόγο έχουν διακοπεί τα προγράμματα εκπαίδευσης επαγγελματιών των θεραπευτικών μονάδων, ενώ πίσω μένουν και τα ευρωπαϊκά προγράμματα (εκπαιδευτικά προγράμματα για άλλες χώρες). Χαρακτηριστικό των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το Κέντρο είναι πως για πρώτη φορά η ετήσια έκθεση μοιράστηκε σε δισκέτες και όχι τυπωμένη, «αφού δεν είχαμε 7.500 ευρώ για τα έξοδα. Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι πως η ποιότητα των ερευνών μας πέφτει σταδιακά», ανέφερε μεταξύ άλλων η επιστημονική υπεύθυνη του ΕΚΤΕΠΝ κ. Μανίνα Τερζίδου, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου.

Αυξήθηκαν οι θάνατοι,10.000 υποθέσεις σε ένα χρόνο...

Εφημερίδα Καθημερινή, 27/6/2006

Αύξηση των θανάτων από ναρκωτικά καταγράφεται στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, το 2005 αναφέρθηκαν 333 θάνατοι χρηστών ναρκωτικών, εκ των οποίων επιβεβαιώθηκε ότι οφείλονταν σε χρήση οι 255. Oι αντίστοιχοι αριθμοί για το 2004 ήταν 261 αναφερθέντες θάνατοι και 250 βεβαιωθέντες και για το 2003, 229 και 217 αντίστοιχα. Για το 2006, το υπουργείο Δημόσιας Tάξης κατέγραψε έως την 31η Μαΐου 103 αναφορές θανάτου χρηστών ναρκωτικών ουσιών. H ουσία που αποτέλεσε την αιτία θανάτου στη συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων είναι η ηρωίνη (πέρυσι αναφέρθηκαν δύο θάνατοι από χρήση κοκαΐνης και δύο από χρήση ψυχοτρόπων ουσιών), ενώ τα περισσότερα θύματα ήταν ηλικίας 21-30 ετών, άνδρες, ελληνικής υπηκοότητας, άγαμοι και άνεργοι.

Πέρυσι, οι διωκτικές αρχές ασχολήθηκαν με 10.183 υποθέσεις ναρκωτικών και από τις αρχές του 2006 έως τα τέλη Μαΐου με περίπου 3.900 σχετικές υποθέσεις. O αριθμός των κατηγορηθέντων ατόμων για παραβιάσεις του νόμου περί ναρκωτικών ουσιών το 2005 ήταν 14.558 και τους πρώτους πέντε μήνες του 2006, 5.580.

Tο 2005 κατασχέθηκαν από τις διωκτικές αρχές της χώρας μας 34.843 φυτά κάνναβης, περίπου 39 κιλά κατεργασμένο χασίς και 8 τόνοι ακατέργαστο (οι κατασχεθείσες ποσότητες κάνναβης για τους πέντε πρώτους μήνες του 2006 είναι 5.978 φυτά, 50 κιλά κατεργασμένο χασίς και 4 τόνοι ακατέργαστο). Επιπλέον, πέρυσι κατασχέθηκαν περίπου 299 κιλά ηρωίνη και μορφίνη, 42 κιλά κοκαΐνη, 145.394 δισκία έκσταση, 119 δισκία αμφεταμίνης και 57.378 ηρεμιστικά δισκία.

Τέλος, το 2005 καταγράφηκαν 43 διαρρήξεις φαρμακείων για την κλοπή ηρεμιστικών και άλλων ψυχοτρόπων φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Η στατιστική του λευκού θανάτου

Παναγιώτης Μπουγάνης, εφ. Ελευθεροτυπία, 21/8/2005

Μετά την τεράστια διόγκωσή του κατά την επταετία 1995-2002, το πρόβλημα των ναρκωτικών φαίνεται να κινείται σε σταθερά επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Για μείωσή του ούτε λόγος. Οι αριθμοί ήταν και είναι αμείλικτοι...

Πάνω από 250 νεκροί (226 βεβαιωθέντες θάνατοι), περίπου 20.000 χρήστες ηρωίνης, 12.823 κατηγορηθέντες για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών, 3.600 άτομα στις φυλακές (το 40,6% των κρατουμένων). Απέναντι σ' αυτή την κατάσταση δίνουν τη δική τους μάχη 50 αναγνωρισμένα θεραπευτικά προγράμματα δύο ταχυτήτων (στεγνά και «υποκατάστασης»).

*Τα στοιχεία αυτά αφορούν το 2004 και προέρχονται από την τελευταία ετήσια έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ). Την ίδια στιγμή, οι αρμόδιοι φορείς υποστηρίζουν ότι η χρήση παράνομων ουσιών μειώθηκε το διάστημα 1998-2004.

Είναι όμως έτσι; Φαινομενικά ναι.

1 Στην τελευταία πανελλήνια έρευνα για επικράτηση της χρήσης στον γενικό πληθυσμό, που πραγματοποίησε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, το 8,6% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει δοκιμάσει μία φορά τουλάχιστον στη ζωή του κάποια παράνομη ουσία.

Το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο από εκείνο της προηγούμενης έρευνας που έγινε το 1998 (ήταν 12,2%) και διπλάσιο της αντίστοιχης του 1984. Η πτώση, όμως, δεν οφείλεται σε κάμψη της χρήσης τής -ιδιαίτερα φθηνής τελευταία- ηρωίνης, αλλά της (πιο ακίνδυνης) κάνναβης.

*Η ηρωίνη είναι εκείνη που συνεχίζει να σπέρνει πτώματα: Οι 223 από τους βεβαιωθέντες θανάτους του 2004 οφείλονται σε αυτήν. Στη γεωγραφική κατανομή των θυμάτων, η Αθήνα κατέχει την πρώτη θέση με 47,8% (56,7% το 2003), ενώ ακολουθεί με αυξημένα ποσοστά η Θεσσαλονίκη (21,7%).

*Επίσης, μεγαλύτερος εκτιμάται ότι είναι ο αριθμός των προβληματικών χρηστών ηρωίνης σε σχέση με το 2003 (από 17.767 σε 19.601).

2 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το προφίλ του χρήστη, βάσει του Δείκτη Αίτησης Θεραπείας που εφαρμόζεται από το ΕΚΤΕΠΝ.

*Τα 4.269 άτομα που απευθύνθηκαν για βοήθεια σε υπηρεσίες απεξάρτησης, στην πλειονότητά τους είναι άνδρες (84%). Ο μέσος όρος των ηλικιών είναι τα 28 έτη. Το 23,6% των χρηστών είναι απόφοιτοι δημοτικού, το 34,8% απόφοιτοι γυμνασίου και άλλοι τόσοι λυκείου (35,7%).

*Φυσικά οι περισσότεροι χρήστες (58,9%) είναι άνεργοι, ενώ 22,8% έχει σταθερή ή περιστασιακή εργασία. Η πλειονότητα ζει με γονείς, ενώ σχεδόν όλοι έχουν σταθερή στέγη. Περίπου οι μισοί χρήστες δεν έχουν υποβληθεί ποτέ σε θεραπεία στο παρελθόν. Το 28,3% παίρνει μόνο του την πρωτοβουλία να ζητήσει βοήθεια, ενώ άλλοι τόσοι ενθαρρύνονται από την οικογένεια.

*Η συνηθέστερη ουσία κατάχρησης είναι ηρωίνη/οπιούχα (88,7%), ακολουθούν η κάνναβη (7%), η κοκαΐνη (2,2%) και τα χάπια (1,2%). Το 50% αυτών που παίρνουν ηρωίνη κάνουν ενέσιμη χρήση της ουσίας (το 35,1% χρησιμοποίησε κοινή σύριγγα).

*Μεγάλο είναι το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποιούν περισσότερες από μία ουσίες. Ως βάση έχουν την ηρωίνη την οποία εναλλάσσουν με κάνναβη (62,7%), χάπια (50,2%) και κοκαΐνη (29,9%). Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι χρήστες που δηλώνουν οπιούχα ως κύρια ουσία κατάχρησης, τα δοκίμασαν πρώτη φορά στα 20, ενώ εκείνοι της κάνναβης στα 16 τους χρόνια.

3 Αναλυτική είναι η έκθεση σχετικά με την πορεία της απεξάρτησης στην Ελλάδα. Υπάρχουν 40 προγράμματα. Από αυτά, 25 είναι «στεγνά» (εσωτερικής διαμονής) και τα υπόλοιπα υποκατάστασης. Στο σύνολο των θεραπευτικών μονάδων, η δυναμικότητα σε θέσεις είναι 3.923 άτομα, ενώ η μέση δύναμη κατά τη διάρκεια του έτους είναι κατά προσέγγιση 2.783.

*Το 2004 παρακολούθησαν συνολικά την κυρία φάση των υπηρεσιών 5.160 άνθρωποι. Η συνολική δυναμικότητα των «στεγνών» προγραμμάτων είναι 1.119 άτομα. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές, το 2004 παρατηρήθηκε μικρή μείωση στο σύνολο των ατόμων που τα παρακολουθούν (1.967 το 2003, 1.824 το 2004). Ο αριθμός εισαγωγών κινήθηκε στα περσινά επίπεδα.

*Ο κυριότερος λόγος εξόδου των ασθενών από τα «στεγνά» προγράμματα είναι η εθελούσια αποχώρηση (53,5%). Πολλοί, όμως, έφυγαν γιατί ολοκλήρωσαν τη θεραπεία τους (36,5%).

*Εκείνα που κάνουν θραύση είναι τα προγράμματα υποκατάστασης (μεθαδόνη, βουπρενορφίνη). Παρά την αύξησή τους κατά 30% περίπου, η όλο και πιο μεγάλη ζήτηση που υπάρχει δημιουργεί τεράστιες λίστες αναμονής.

*Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΚΑΝΑ, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που περιμένουν είναι 3.154 (2.589 στην Αθήνα και τον Πειραιά, 565 στη Θεσσαλονίκη). Αλλοι 553 βρίσκονται σε αναμονή για χορήγηση βουπρενορφίνης.

*Το 2004 λειτούργησαν 15 προγράμματα υποκατάστασης τα οποία παρακολούθησαν 3.336 άτομα. Οι επτά υπηρεσίες χορήγησης μεθαδόνης καλύπτουν το 72,8% των θεραπευόμενων.

Κυριότερος λόγος εξόδου στα 10 από τα 15 προγράμματα υποκατάστασης είναι η παραπομπή σε άλλη μονάδα ή υπηρεσία, ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη. Επίσης, ποσοστό 15,4% διακόπτει αυτόβουλα τη χορήγηση μεθαδόνης, ενώ πολύ μεγαλύτερο (27%) εκείνη της βουπρενορφίνης.

4 Τι γίνεται όμως μετά τη θεραπεία; Το 2004 λειτούργησαν 16 κέντρα κοινωνικής επανένταξης. Σε αυτά δέχτηκαν υπηρεσίες 748 υπό απεξάρτηση χρήστες, αριθμός σαφώς μεγαλύτερος σε σχέση με το 2003. Σημαντική, ωστόσο, είναι η μείωση στον αριθμό των ατόμων που επωφελήθηκαν από τα επιδοτούμενα προγράμματα του ΟΑΕΔ.

Λέγεται ότι πριν απ' όλα υπάρχει η πρόληψη. Τι ακριβώς συμβαίνει; Στις αρχές του 2005 λειτουργούσαν 64 κέντρα πρόληψης που καλύπτουν ανεπαρκώς 47 από τους 52 νομούς της χώρας. Στα σχολεία η πρόληψη γίνεται μέσω των αυξημένων τα τελευταία χρόνια προγραμμάτων Αγωγής Υγείας.

Πολλοί εκπαιδευτικοί παρακολουθούν σεμινάρια όμως αρκετά λιγότεροι υλοποιούν παρεμβάσεις. 5 Αύξηση παρουσιάζουν οι κατασχεθείσες ποσότητες ναρκωτικών ουσιών για το 2004. Αυτό προκύπτει κυρίως από τα κατασχεθέντα δενδρύλλια κάνναβης (από 21.060 το 2003 σε 39.820), τα δισκία μεθαδόνης (2,5 φορές περισσότερα), το LSD (διπλάσιες δόσεις) και τα συνθετικά ναρκωτικά.

*Η κατακόρυφη αύξηση της κοκαΐνης (1.152 κιλά) οφείλεται στον εντοπισμό στην Καλαμάτα ενός τόνου που είχε έρθει με καράβι από τη Μαρτινίκα.

*Μεγάλη μείωση υπάρχει στις κατασχεθείσες ποσότητες κάνναβης που διοχετεύονται στην αγορά (4.777 κιλά, από 7.243 το 2003 και 14.144 το 2002).

*Στα φυσιολογικά επίπεδα επανήλθαν οι κατασχέσεις ηρωίνης (315 κιλά) μετά τη μεγάλη υποχώρηση του 2003. Σε σταθερό επίπεδο έμειναν τα ηρεμιστικά χάπια (43.722) που έπεσαν στα χέρια των αρχών (περίπου ίδια ποσότητα με τις προηγούμενες χρονιές).

*Μειωμένος, τέλος, εμφανίζεται ο αριθμός των κατηγορηθέντων για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών (12.823). Είχε προηγηθεί η έξαρση της τριετίας 2001-2003, όταν οι παραβάτες έφτασαν περίπου τους 47.000...

ΣΤΑ 13,6 έτη ξεκινούν πλέον και η ελληνική οικογένεια εμφανίζει «ανοχές»

Νάντια Γιαννίρη, εφ. Ελευθεροτυπία, 20/10/2004

Όλο πιο νέοι στα ναρκωτικά

Το οικογενειακό «ιστορικό» φαίνεται ν' αποτελεί έναν από τους κρισιμότερους παράγοντες στην πολυπαραγοντική αιτιολογία της χρήσης ουσιών, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την ετήσια έκθεση της κοινότητας του ΚΕΘΕΑ «Στροφή».

Όπου μεταξύ άλλων διαπιστώνεται η αύξηση της γονικής «ανοχής», αφού το 30% των εφήβων παραπέμπονται στο πρόγραμμα από την οικογένεια μεν αλλά μετά την πάροδο ήδη 5 χρόνων κατάχρησης, ενώ το 25% των εφήβων φτάνει από μόνο του στην κοινότητα εκφράζοντας αίτημα για θεραπεία.

Δηλαδή ο έφηβος που είναι ευαίσθητος αποδέκτης της όποιας οικογενειακής δυσλειτουργίας, είναι και αυτός που φτάνει στο σημείο να πιέσει τα πράγματα απευθυνόμενος για θεραπεία και συχνά οι γονείς αναζητούνται στη συνέχεια από τους θεραπευτές.

Στην έννοια οικογενειακό ιστορικό περιλαμβάνονται η κατάχρηση ή εξάρτηση από αλκοόλ ή ουσίες, η θετική στάση της οικογένειας απέναντι στη χρήση, οι αναποτελεσματικές ή ασυνεπείς πρακτικές οικογενειακής διαχείρισης, η σύγκρουση και ο χωρισμός στην οικογένεια.

Η εκπαίδευση

Τεράστιο ρόλο στο ζήτημα της χρήσης ουσιών έχει να παίξει η εκπαίδευση που επιπλέον αποτελεί και ισχυρή διέξοδο για το μέλλον και για την πρόληψη της υποτροπής. Η πορεία στη χρήση ανάγλυφη: Στα 13,6 έτη ξεκινά κατά μέσο όρο η χρήση, στα 15,3 η χρήση της κύριας ουσίας (ηρωίνη), στα 16 σταματά το σχολείο, στα 16,4 ξεκινά η ενέσιμη χρήση, στα 18 συνήθως ο έφηβος προσέρχεται για θεραπεία.

Ο υπεύθυνος του μεταβατικού σχολείου της «Στροφής», Π. Κουτρουβίδης, επισήμανε χθες πως στόχος είναι η επανασύνδεση με τη σχολική εκπαίδευση σε άτομα που έχουν απαξιώσει το ιδανικό της εκπαίδευσης και ότι από τους 141 μαθητές που παρακολούθησαν το σχολείο από το 1998, οι 130 πέτυχαν το στόχο τους, 15 εισήχθησαν σε ΑΕΙ-ΤΕΙ. «Το σχολείο είναι ανάγκη. Εγώ μετά 4 χρόνια αποχής κατάφερα να αποφοιτήσω και να μπω σε σχολή ΤΕΙ της επιλογής μου, κάτι που δεν θα μπορούσα καν να φανταστώ χωρίς τη βοήθεια κυρίως των καθηγητών μου», είπε χθες ο 22χρονος Αχιλλέας από τη «Στροφή».

Όλο πιο νέοι

Η ολοένα νεαρότερη ηλικία έναρξης της χρήσης ουσιών -13,6 έτη- παραμένει τελευταία βασικό χαρακτηριστικό. Φέτος το αλκοόλ συγκαταλέγεται μεταξύ των δευτερευουσών ουσιών παράλληλης χρήσης με 6 στους 10 να κάνουν χρήση περιστασιακά, 2 στους 10 καθημερινά. Υπηρεσίες το 2003 προσφέρθηκαν σε 236 εφήβους και 416 γονείς και αδέλφια. Κύρια ουσία κατάχρησης η ηρωίνη για 67,8% των αγοριών -80,8% των κοριτσιών.

Ένας στους 5 εφήβους ήταν κορίτσι, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που εμφανίζεται στα προγράμματα ενηλίκων. Ένας στους 10 εφήβους ήταν αλλοδαπός. Οι 9 στους 10 ζούσαν με τους γονείς, στο 31% είναι χωρισμένοι οι γονείς, σχεδόν δύο στους 10 (περισσότερα κορίτσια) συγκατοικούσαν με άλλον χρήστη. Οι μισοί γονείς ασκούσαν επάγγελμα χαμηλής ειδίκευσης, το μέσο μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα ήταν 1.800 ευρώ και 3 στις 10 οικογένειες είχαν 1.000 ευρώ εισόδημα. Το 8,4% δήλωσε χρήση ουσιών από τον πατέρα, το 14% χρήση αλκοόλ, το 10% χρήση ουσιών από τη μητέρα, το 20% χρήση από το αδέλφι. Μόνο το 6,3% των εφήβων παραπέφθηκαν από ιατρική ή κοινωνική υπηρεσία, γεγονός που καταδεικνύει την ανεπάρκεια αυτών των υπηρεσιών. Επεισόδια υπερβολικής δόσης ανέφερε 1 στους 3 εφήβους, 2 στους 3 νοσηλεύτηκαν μετά το περιστατικό. Οκτώ στα 10 αγόρια και 4 στα 10 κορίτσια είχαν συλληφθεί για κάποιο αδίκημα, στην πλειοψηφία για κατοχή και χρήση ουσιών, οι 4 στους 10 πριν από τα 15 έτη. Ενας στους 3 δήλωσε εισόδημα 300 ευρώ μηνιαίως από παράνομες πηγές.

Διλήμματα

Άννα Κοκέβη, εφ. Τα Νέα, 20/2/2004

H Άννα Κοκκέβη είναι πρόεδρος του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ).

H αντιμετώπιση του νέου που παίρνει ναρκωτικά δεν μπορεί να είναι η φυλάκιση

Συνεχίζουν να ακούγονται φωνές στη χώρα μας ενάντια στη θεραπεία υποκατάστασης με το επιχείρημα ότι δεν αποτελεί θεραπεία αλλά αντικατάσταση ενός ναρκωτικού από άλλο. Δυστυχώς αυτές οι φωνές υψώνονται ενίοτε και από επαγγελματίες στον χώρο της υγείας, οι οποίοι θα όφειλαν να υποστηρίξουν και να προστατεύσουν τους ασθενείς και τη θεραπεία τους.

Γιατί οι εξαρτημένοι είναι ασθενείς και μάλιστα πάσχουν από μια χρόνια υποτροπιάζουσα ασθένεια η οποία χρειάζεται μια συνεχόμενη φαρμακευτική αγωγή, όπως συμβαίνει με άλλες χρόνιες παθήσεις. Το επιχείρημα ότι τα υποκατάστατα δεν εξασφαλίζουν την ίαση δεν αφαιρεί το δικαίωμα στη θεραπεία. Μήπως λοιπόν αυτή η θέση εκφράζει την απόρριψη του ασθενούς - συνειδητή ή ασυνείδητη - από τον γιατρό ή άλλο ειδικό γιατί απέτυχε να τον θεραπεύσει;

Τα περίπου 5.000 άτομα (2.200 που παρακολουθούν πρόγραμμα υποκατάστασης και γύρω στα 2.500 που βρίσκονται στη λίστα αναμονής) είναι άτομα που έχουν κάνει προηγούμενη προσπάθεια σε «στεγνά» προγράμματα.

To χειρότερο είναι ότι ο απλός πολίτης ακούγοντας αυτές τις τοποθετήσεις μπερδεύεται και τις χρησιμοποιεί για να στηρίξει τη δική επιθυμία εξοστρακισμού του εξαρτημένου ατόμου. Φθάνουμε λοιπόν στη θλιβερή εικόνα πολίτες, συχνά δυστυχώς και πολιτικά πρόσωπα, να ξεσηκώνονται με φανατισμό ενάντια στη δημιουργία νέων θεραπευτικών μονάδων. Πιστεύουν ότι έτσι θα αποφύγουν να βλέπουν γύρω τους εξαθλιωμένους χρήστες και καταφέρνουν ακριβώς το αντίθετο.

Πώς είναι δυνατόν να συνεχίζει να αμφισβητείται στη χώρα μας μια θεραπεία που έχει βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως και που στην Ευρώπη καλύπτει τα 3/4 των εξαρτημένων;

Πώς είναι δυνατόν να απορρίπτουμε μια θεραπεία που έχει αποδείξει ότι βοηθάει στην ομαλοποίηση της ζωής των ανθρώπων αυτών και στην αποφυγή της περαιτέρω περιθωριοποίησής τους;

Πώς είναι δυνατόν να απορρίπτουμε μια θεραπεία που έχει συμβάλει σημαντικά στο να μειωθεί κατά το 1/3 τουλάχιστον μέσα στα δύο τελευταία χρόνια η καλπάζουσα στη χώρα μας αύξηση των θανάτων από ναρκωτικά;

Μήπως θα πρέπει να διερωτηθούμε αν με αυτές τις αντιλήψεις δεν κάνουμε άλλο από το να εξασφαλίζουμε πελάτες στους διακινητές των ναρκωτικών και να ενισχύουμε τη δραστηριότητά τους;

Υπάρχουν όμως και άλλα διλήμματα (ή ψευτοδιλήμματα;) που προβάλλονται σχετικά με το θέμα της χρήσης ουσιών.

Και το γεγονός ότι δεν υπήρξε έως σήμερα κάποιος θεαματικός περιορισμός του προβλήματος είναι αναμενόμενο να γεννά ερωτήματα για το εάν ακολουθούμε την ενδεδειγμένη πολιτική ή η πολιτική μας κινείται σε λάθος δρόμο.

Οι οξύτερες αμφισβητήσεις ως προς την ενδεδειγμένη πολιτική εστιάζονται - εκτός από τη θεραπεία με υποκατάστατα - σε θέματα όπως αυτά του διαχωρισμού των «σκληρών» από τα «μαλακά» ναρκωτικά, της αποποινικοποίησης της χρήσης.

Αμφισβητήσεις που πηγάζουν από αντιλήψεις και θέσεις οι οποίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα χαρακτηρίζονταν, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, αναχρονιστικές.

Αποποινικοποίηση. Δεν αμφισβητείται σήμερα το ότι το εξαρτημένο από ναρκωτικά άτομο είναι ασθενής. Ότι η αντιμετώπιση του νέου που αρχίζει να παίρνει ναρκωτικά δεν μπορεί να είναι η ποινή φυλάκισης. Ότι η φυλάκιση οδηγεί σε επιβάρυνση του προβλήματος. Ότι για τον νέο χρήστη απαιτείται έγκαιρη παρέμβαση για την πρόληψη του κινδύνου επανάληψης της χρήσης και της εισόδου του στην εξάρτηση, ενώ για τον εξαρτημένο χρήστη απαιτείται άμεση εξασφάλιση μιας θέσης θεραπείας.

Πολύ αποτελεσματικότερη της απειλής φυλάκισης θα ήταν η δέσμευση από τον νεαρό χρήστη να δεχθεί συμβουλευτικές υπηρεσίες από δομές που έχουν συσταθεί και λειτουργούν για τον σκοπό αυτό σήμερα, όπως οι Μονάδες Εφήβων ή τα Κέντρα Πρόληψης. Για τους ενήλικους χρήστες, οι ποινές διοικητικού τύπου (αφαίρεση άδειας οδήγησης, πρόστιμο κ.λπ.) θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά.

Αποποινικοποίηση όμως δεν σημαίνει νομιμοποίηση των ναρκωτικών, δηλαδή παρόμοια διάθεσή τους με αυτή που ισχύει για το αλκοόλ και τον καπνό. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η κάνναβη δεν είναι ακίνδυνη, ιδιαίτερα όταν η χρήση της γίνεται από τα άτομα νεαρής ηλικίας.

Μαλακά - σκληρά. Αναμφισβήτητα υπάρχουν παράνομες ουσίες που είναι λιγότερο επικίνδυνες και βλαβερές από άλλες και αυτό, από φαρμακολογικής πλευράς, δικαιολογεί τον διαχωρισμό τους. Όμως η πολιτεία οφείλει να ασκήσει όλα τα προληπτικά μέτρα - όχι ποινές φυλάκισης - για όλους τους χρήστες, ανεξαρτήτως ουσίας.

Πιο νέοι στα ναρκωτικά

Λία Νεσφυγιέ, εφ. Τα Νέα, 7/10/1999

Όλο και πιο νέοι πέφτουν θύματα της ηρωίνης. Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ειδικοί επιστήμονες και του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν με δραματικό τρόπο τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Από το 4,6% του συνόλου των θυμάτων της περιόδου 1988-95, έφθασαν στο 13,3% την τελευταία τριετία. Ενώ ο συνολικός αριθμός των θυμάτων παρουσιάζει φέτος μείωση, τουλάχιστον στην Αττική, ο αριθμός των ανηλίκων αυξάνει. Ο κύκλος των χρηστών της ηρωίνης διευρύνεται προς τις νεαρές ηλικίες. Όλο και πιο πολλοί ανήλικοι βρίσκονται παγιδευμένοι στα σκληρά ναρκωτικά.
     Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της Διεύθυνσης Ναρκωτικών του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, την τελευταία τριετία παρατηρείται μια μεγάλη αύξηση των θυμάτων της ηρωίνης ηλικίας κάτω των 20 χρόνων. Από τα μονοψήφια νούμερα των νεαρών θυμάτων της περιόδου 1988-95, φθάσαμε στους 14 νεκρούς το 1996, στους 24 το 1997 και στους 33 το 1998. Φέτος, από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα, οι νέοι ηλικίας μέχρι 20 χρόνων που χτυπήθηκαν από την ηρωίνη, ανέρχονται σε 25.
     Αιτία, όπως λένε οι ειδικοί επιστήμονες, δεν είναι άλλη από τη μείωση της μέσης ηλικίας των νέων που μπαίνουν στα ναρκωτικά. «Το όριο ηλικίας των χρηστών έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, όπως αποδεικνύουν οι μελέτες. Όλο και περισσότεροι ανήλικοι παρασύρονται και αρκετοί από αυτούς περνούν στην ηρωίνη με τραγικά αποτελέσματα», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» η εγκληματολόγος κ. Βάσω Αρτινοπούλου, καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου.
     Μια άλλη επισήμανση που φανερώνει την αύξηση των ανήλικων χρηστών σχετίζεται με την ηλικιακή ομάδα (21-30 ετών), όπου σημειώνονται οι περισσότεροι θάνατοι. «Νεαροί ηλικίας 20 έως 30 ετών, που έχουν αρχίσει τη χρήση από μικρότερες ηλικίες, βρίσκονται χρόνια εγκλωβισμένοι στην ηρωίνη με τραγικές συνέπειες», παρατηρεί η κ. Αρτινοπούλου. Άεργοι, με στοιχειώδη ή μέση εκπαίδευση, χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις, αποτελούν τις πιο ευάλωτες ομάδες. Το προφίλ τους συνδέεται με τα χαρακτηριστικά του εξαθλιωμένου χρήστη, του κοινωνικά αποκλεισμένου, υπογραμμίζει η κ. Αρτινοπούλου.
     Ως προς την ταυτότητα των θυμάτων, από τα στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης προκύπτει ότι στην πλειονότητα τους τα θύματα είναι άνδρες, ενώ από το 1996 μέχρι σήμερα παρατηρείται και μία αύξηση στον αριθμό των γυναικών που πέφτουν θύματα των ναρκωτικών. Στη λίστα των θυμάτων βρίσκονται σε συντριπτικό ποσοστό Έλληνες, ενώ ελάχιστοι, μετρημένοι στα δάκτυλα, είναι οι αλλοδαποί. Το 1999 σε σύνολο 140 θυμάτων, οι 129 ήταν Έλληνες και μόλις 11 οι αλλοδαποί. Κατά κύριο λόγο τα θύματα είναι άγαμοι, με γραμματικές γνώσεις μέσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης. Το 1999 μόνον ένα από τα 140 θύματα είχε τελειώσει κάποια ανώτατη σχολή.
     Την ίδια στιγμή, όπως προκύπτει από την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων, ύστερα από πολλά χρόνια, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά μικρή μείωση του αριθμού των θυμάτων στην περιοχή της Αττικής. Από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα έχουν καταγράφει 114 θάνατοι από ναρκωτικά, ενώ πέρυσι, το ίδιο χρονικό διάστημα, είχαν σημειωθεί 139 θάνατοι.
     Η μεγάλη έκρηξη στους θανάτους των χρηστών σημειώθηκε το 1994. Μια θλιβερή χρόνια-σταθμός, που ο αριθμός των θυμάτων αυξήθηκε κατακόρυφα και «σημάδεψε» και τις επόμενες χρονιές. Το 1993 ο αριθμός των θυμάτων της ηρωίνης ήταν 78, ενώ τον επόμενο χρόνο ο αριθμός των χρηστών που θέρισε η ηρωίνη αυξήθηκε στους 146. Με ανησυχητικούς ρυθμούς συνεχίσθηκε η ανοδική πορεία και τα δύο επόμενα χρόνια με 176 και 226 θύματα, αντίστοιχα και σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία μέσα σε τρία χρόνια σημειώθηκε αύξηση των θυμάτων κατά 135% σε σχέση με την προηγούμενη τριετία.
     Σχεδόν καθημερινές ήταν οι σκηνές-σοκ με νεκρούς χρήστες σε αλσύλλια, δωμάτια ξενοδοχείων, ακατοίκητα σπίτια, σπαρμένα με σύριγγες που είχαν μετατραπεί σε στέκια τοξικομανών.
     Η δραματική αύξηση των θανάτων προβλημάτισε τις αρχές και αποφασίσθηκαν μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Από το 1997, άρχισαν να σταθεροποιούνται οι δείκτες με μικρές αυξήσεις, 232 νεκροί το 1997 και 244 το 1998, ενώ φέτος σε όλη τη χώρα από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 140 θάνατοι.
     Σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση του αριθμού των θυμάτων, όπως λένε ανώτατοι αξιωματικοί της Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών, έπαιξαν τα προγράμματα μεθαδόνης του ΟΚΑΝΑ, καθώς και τα μέτρα της Αστυνομίας με τους συστηματικούς ελέγχους, που στοχεύουν στην εξάρθρωση κυκλωμάτων μεγαλεμπόρων ναρκωτικών. Στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος της εισαγωγής μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών εντάσσεται και η «θωράκιση» των συνόρων με την ίδρυση και λειτουργία, τα δύο τελευταία χρόνια, Υπηρεσιών Δίωξης Ναρκωτικών στην παραμεθόριο ζώνη.

Ναρκωτικά και εξουσία

Κλεάνθης Γρίβας, Περιοδικό Virtual School, τ.2, Αύγουστος 1998

Ανήκω σ’ εκείνους που αγωνίζονται εναντίον του παραλογισμού της καταστολής και ελπίζουν γιά το καλύτερο, περιμένοντας το χειρότερο. Κι αυτό γιατί απλούστατα, εξαιτίας του επαγγέλματός μου, ξέρω καλά πόσο ακατανίκητη είναι η δύναμη της βλακείας των επαγγελματιών πολιτικών που διαχειρίζονται την εξουσία ως αποικιακοί διοικητικοί υπάλληλοι των Ηνωμένων Πολιτειών.
     Ως ψυχίατρος έλκομαι από το διανοητικό παιχνίδι των πιθανών ερμηνειών που υπόσχεται η εφαρμογή της θεωρίας της αλλοτρίωσης ή της οικονομίας της ψυχικής ενέργειας.
     Ως νευρολογός είμαι πεπεισμένος ότι η εξαρτηση από τις ψυχοτρόπες ουσίες (και ιδιαίτερα από τα οπιούχα) είναι ζήτημα βιολογικό και ερμηνεύεται ικανοποιητικά μετά την ανακάλυψη των ειδικών υποδοχέων της μορφίνης στον εγκέφαλο (1973) και η απομόνωση των ενδορφινών και των εγκεφαλινών (1975 και 1976).
     Αλλά ως ενεργός πολίτης, είμαι πεπεισμένος ότι το πρόβλημα των “ναρκωτικών” είναι πρωτίστως ένα πρόβλημα πολιτικό και οικονομικό, το οποίο συμβαίνει να έχει πολλές κοινωνικές και ορισμένες ψυχολογικές, ιατρικές και νευροφυσιολογικές παραμέτρους.
     Και θα υπερασπιστώ αυτή την άποψη, προσπαθώντας να αποδείξω ότι στην Ελλάδα, αλλά και σ’όλο τον υπόλοιπο κόσμο, πριν από την παρόξυνση της κατασταλτικής πολιτικής απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες οι πιό συμφέρουσες συναλλαγές γίνονταν με ρήτρα δολαρίου ή ECU, ενώ σήμερα οι πλέον κερδοφόρες συναλλαγές γίνονται με ρήτρα ηρωίνης. 1. Μαύρη αγορά: Με ρήτρα ηρωίνης
     Στην Ελλάδα, μια χώρα με 10 εκατ. κατοίκους που είναι ημικαθυστερημένη από πολιτική, οικονομική και πολιτισμική άποψη, 80.000 εξαρτημένοι από νοθευμένη ηρωίνη διαμορφώνουν μιά τεράστια μαύρη αγορά νοθευμένης ηρωίνης που ο ετήσιος τζίρος της φτάνει τα 500 δισεκατ. δραχμές. Αυτοί οι 80.000 εξαρτημένοι αντιστοιχούν στο 0,8% του συνολικού πληθυσμού, πράγμα που σημαίνει ότι 1 στους 125 Ελληνες είναι εξαρτημένος χρήστης νοθευμένης ηρωίνης.
     Αν θεωρηθεί ότι ο μέσος όρος των ημερήσιων αναγκών κάθε εξαρτημένου είναι 625 χιλιοστά του γραμμαρίου νοθευμένης ηρωίνης είναι φανερό ότι οι εξαρτημένοι χρήστες που υπολογίζονται σε 80.000 καταναλώνουν κάθε μέρα 50.000 γραμμάρια νοθευμένης ηρωίνης (δηλαδή 50 κιλά ημερησίως ή 18.000 κιλά ετησίως από τα οποία οι αστυνομικές αρχές συλλαμβάνουν 40 κιλά ετησίως, δηλαδή γύρω στο 0,2% του συνόλου).
     Αυτά τα 18.000 κιλά διατίθενται στον τελικό καταναλωτή που τα εγχύει στη φλέβα του προς 25 έως 30 χιλιάδες δραχμές το γραμμάριο. Δηλαδή ο ετήσιος κύκλος εργασιών στη μαύρη αγορά της νοθευμένης ηρωίνης στην Ελλάδα είναι της τάξεως των 500 δισεκατομμύριων δραχμών (ποσό που λόγω της παράνομης καταγωγής του έχει και το μείζον πλεονέκτημα να διαφεύγει τη φορολογία νομίμως).
     Στην Ελλάδα, ο ετήσιος τζίρος της νοθευμένης ηρωίνης είναι μεγαλύτερος από το σύνολο των κερδών των 50 μεγαλυτέρων εμπορικο-βιομηχανικών εταιρειών της χώρας. Το 1992, ο ετήσιος τζίρος της, ήταν τετραπλάσιος από το σύνολο των κερδών όλων των τραπεζών που λειτουργούσαν στη χώρα, και τα οποία ανήλθαν σε 89 δισεκ. δρχ.
     Xάρη στην κατασταλτική πολιτική της εξουσίας απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες, διαμορφώνεται μια τεράστια μαύρη αγορά και λειτουργεί με τέτοιο τρόπο ώστε όλα τα κέρδη που πραγματοποιούνται σ’ αυτή να τα καρπώνεται οι μεγάλες εγκληματικές οργανώσεις που την ελέγχουν, και όλο το κόστος των παρενεργειών της λειτουργίας της να το επωμίζεται η κοινωνία (καταβάλλοντας ένα υψηλό τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και σε σπατάλη δημοσίου χρήματος για τη συντήρηση ενός ήδη υπερκορεσμένου και δυσλειτουργικού διωκτικού, δικαστικού, σωφρονιστικού και νοσηλευτικού μηχανισμού, τη δημιουργία και τη συντήρηση ειδικών “απεξαρτησιακών” μονάδων, δήθεν “θεραπευτικών” κοινοτήτων, κλπ.).
Οι πολιτικές συνέπειες: Ναρκω-ολοκληρωτισμός
     Αυτή η τρομακτική οικονομική ισχυροποίηση του οργανωμένου εγκλήματος που ελέγχει τη διακίνηση και την εμπορία των “ναρκωτικών”, του δίνει τη δυνατότητα να εξαγοράζει μαζικά διάφορους κυβερνητικούς και κρατικούς αξιωματούχους, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται ο φαύλος κύκλος της χρήσης των απαγοερυμένων ουσιών και της καταστολής (πράγμα που εξασφαλίζει όλο και πιο μεγάλα κέρδη στο οργανωμένο έγκλημα) και να τίθενται σε άμεσο κίνδυνο οι δημοκρατικοί θεσμοί.
     Η απαγόρευση της χρήσης ορισμένων ψυχοτρόπων ουσιών αποτελεί μέγιστη απειλή για κάθε ανοικτή κοινωνία. Κι απέναντι σ’ αυτή την απειλή δεν είναι δυνατό να προβληθεί οποιαδήποτε άμυνα, εξαιτίας της εμμονής των εκάστοτε διαχειριστών της πολιτικής εξουσίας σε μιά καταστροφική κατασταλτική πολιτική απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες. 3. Εξαρτημένοι: Αλμα εις ύψος
     Χάρη στη δαιμονολογική κατασταλτική αντιμετώπιση των “ναρκωτικών” και το “ζήλο” των δήθεν αντιναρκωτικών” υπηρεσιών (αστυνομικών και μη), οι εξαρτημένοι από οπιούχα, που υπολογίζονταν κατά προσέγγιση σε 2.000 το 1980 έκαναν ένα εντυπωσιακό άλμα στις 20.000 το 1985 (ποσοστό αύξησης 1.000%) και εκτοξεύτηκαν στις 80.000 το 1990 (ποσοστό αύξησης 4.000%). Και ο αριθμός τους συνεχίζει να αυξάνεται.
     Απέναντι σ’ αυτή τη ζοφερή προοπτική (που προβλεπόταν με μαθηματική ακρίβεια) οι επαγγελματίες πολιτικοί αποφάσισαν να αντιπαραθέσουν κάποια έργα βιτρίνας, που ούτε καν αγγίζουν το ζήτημα των “ναρκωτικών” αλλ’ απλώς απενοχοποιούν προσωρινά την κρατική εξουσία στα μάτια της Ελληνικής κοινωνίας, σε σχέση με το ρόλο της στη δημιουργία και την επιδείνωση του προβλήματος των “ναρκωτικών”.
     Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, το 1983 μεθοδεύτηκε το “πείραμα” της ψευτο-θεραπευτικής κοινότητας “Ιθάκη” (με την εφαρμογή του φασιστοειδούς προγράμματος “Daytop” που είναι από τα πλέον επικρινόμενα από τη διεθνή ιατρική κοινότητα) και το 1996, το “πείραμα” της περιορισμένης χορήγησης μεθαδόνης σε 300 από τους 80.000 εξαρτημένους χρήστες που την έχουν ανάγκη.
     Είναι απάτη, αγυρτεία και τσαρλατανισμός των διαχειριστών της εξουσίας να παραγνωρίζουν συστηματικά τα επιστημονικά δεδομένα που αφορούν την εξάρτηση και να φενακίζουν την πραγματικότητα, αρνούμενοι να αποδεχτούν ότι εμμένοντας στις προσφιλείς κατασταλτικές μεθόδους τους, δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να επιδεινώνουν διαρκώς το πρόβλημα που υποτίθεται ότι θέλουν να αντιμετωπίσουν.
     Γιατί με όρους στοιχειώδους λογικής, είναι αντικειμενικά αδύνατη η παραμικρότερη ανακοπή της ραγδαίας ανάπτυξης της κακοήθους νεοπλασίας που παράγει ο συνδυασμός της εξάρτησης από απαγορευμένες ουσίες και της καταστολής.
Συλλήψεις και καταδίκες
     Σύμφωνα με τα στοιχεία των διωκτικών αρχών οι συλλήψεις για αδικήματα που σχετίζονται με τα “ναρκωτικά” από 784 το 1981 έφτασαν τις 3.065 το 1989 (δηλαδή αυξήθηκαν κατά 400% περίπου, με μέσο όρο ετήσιας αύξησης 40%).
     Οι αριθμοί αυτοί απέχουν πολύ από την πραγματικότητα λόγω του είδους του αντικειμένου της δίωξης και των ιδιότυπων σχέσεων αλληλοεκδούλευσης που αναπτύσσονται πολλές φορές μεταξύ διώκτη και διωκόμενου, όπως αποδεικνύεται κι απ’ τις δημόσιες διαβεβαιώσεις των επιτελών της υπηρεσίας δίωξης “ναρκωτικών”, σύμφωνα με τις οποίες “μόνο το 20% των συλληφθέντων φθάνει στα δικαστήρια”.
     Παρεμφερή αυξητική πορεία ακολούθησαν οι ποινικές διώξεις που ασκήθηκαν και οι καταδίκες που επιβλήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία (1980-1989), με αποτέλεσμα σήμερα στο σύνολο των 4.916 ατόμων τα οποία κρατούνται στις Ελληνικές φυλακές, οι 1.524 (δηλαδή ποσοστό 31% του συνόλου) να είναι υπόδικοι ή κατάδικοι για αδικήματα σχετικά με “ναρκωτικά”.
     Και στη συντριπτική τους πλειοψηφία, πρόκειται γιά εξαρτημένους μικροδιακινητές ή απλούς χρήστες, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι μεταξύ των 1.524 κρατουμένων υπάρχουν 22 με ισόβια (ή 1,4% του συνόλου) και 47 με ποινές άνω των 15 χρόνων (ή 3% του συνόλου), κι αν φυσικά ανταποκρίνεται στην αλήθεια η διακήρυξη ότι η δικαιοσύνη εξαντλεί την αυστηρότητά της στους εμπόρους των “ναρκωτικών” κι όχι στα θύματά τους.
Θάνατοι: Ad Majorem Dei Gloriam
     Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία (που αμφισβητούνται για πολλούς σοβαρούς λόγους), οι θάνατοι από νοθευμένη ηρωίνη από 5 το 1980 ανέβηκαν σε πάνω από 200 το 1996 δηλαδή αυξήθηκαν κατά 4.000% (που αντιστοιχεί σε μέσο ποσοστό ετήσιας αύξησης 400%).
     Φυσικά, ο πραγματικός αριθμός των θανάτων από νοθευμένη ηρωίνη είναι πολύ μεγαλύτερος, με δεδομένη την προσπάθεια επικάλυψης της πραγματικής αιτίας του θανάτου που καταβάλουν οι συγγενείς του θύματος για ν’ αποφύγουν τον κοινωνικό στιγματισμό.
     Η απόδοση όλων αυτών των θανάτων με τους ουδέτερους ιατρικούς όρους “υπερβολική δόση”, “πνευμονικό οίδημα”, “εμβολή”, αποκρύπτει το γεγονός ότι μοναδικός υπεύθυνος γι’ αυτούς είναι η κατασταλτική πολιτική της εξουσίας απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες, η οποία προκαλεί τη συνεχή άνοδο της τιμής της νοθευμένης ηρωίνης που διατίθεται στη μαύρη αγορά και καθιστά εξαιρετικά κερδοφόρα και την παραμικρότερη νόθευσή της.
     Η απαγόρευση και η δίωξη των “ναρκωτικών” είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τους θανάτους από υπερβολική δόση, λόγω της άγνοιας και της κακής πληροφόρησης που επιβάλει σχετικά με το τι και πότε είναι υπερβολική μιά δόση. Γιατί βέβαια, κανένας εξαρτημένος δεν παίρνει ηρωίνη γιά να αυτοκτονήσει. Την παίρνει γιά να προσποριστεί τα ψυχικά και βιολογικά αποτέλεσμα της δράσης της. Και συνεπώς, μόνο η άγνοια μπορεί να τον σπρώξει στη λήψη μιας θανατηφόρας “υπερβολικής δόσης”.
     H κατασταλτική πολιτική απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες ενοχοποιείται επίσης και γιά τους θανάτους από πνευμονικό οίδημα και εμβολές, οι οποίοι δεν οφείλονται στην ηρωίνη αυτή καθαυτή, αλλά στις ουσίες με τις οποίες νοθεύεται (άμυλο, ταλκ, κινίνη, στρυχνίνη, κονιοποιημένο γυαλί, κ.α.), με σκοπό τη μεγιστοποίηση τους κέρδους. 6. Οι δύο δυνατές επιλογές (εκτός της “Τελικής Λύσης”)
     Το 1990, η Διακομματική Επιτροπή για τα “ναρκωτικά” του Ελληνικού κοινοβουλίου, υπολόγιζε ότι σε ότι ο αριθμός των εξαρτημένων από ηρωίνη στην Ελλάδα, “μέσα στα 5 επόμενα χρόνια θα κάνει ένα άλμα από τις 80.000 στις 300.000” (εφημ. Νέα, 17.11.90).
     Μπροστά σ’ αυτή την προοπτική, είναι φανερό πως υπάρχουν δυο δυνατές επιλογές:
     Είτε θα υιοθετήσουμε μια γνήσια φιλελεύθερη, αντιαπαγορευτική και αντικατασταλτική στάση απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες, που μας εξασφαλίζει την εξάλειψη του καρκινώματος της μαύρης αγοράς, της εγκληματικότητας, της αρρώστιας και του θανάτου.
     Είτε θα εξακολουθήσουμε να εφαρμόζουμε την απαγορευτική και κατασταλτική πολιτική που εφαρμόζεται επί δεκαετίες με παταγώδη αποτυχία, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.
     Παρένθεση: Υπάρχει βέβαια και μια τρίτη επιλογή, αλλά η παραμικρότερη αναφορά σ’ αυτή προκαλεί τον υποκριτικό αποτροπιασμό κάθε “πολιτισμένης” κοινωνίας. Πρόκειται για την “Τελική Λύση” με την οποία έκλεισε η γιγαντιαία ναζιστική επιχείρηση “απολύμανσης” των λαών της Ευρώπης. Ένας ειδικός τρόπος παλινδρόμησης στη βαρβαρότητα, που αρχίζει με τη νομοθεσία περί “φυλετικής καθαρότητας” και τελειώνει με το Αουσβιτς, λίγο πριν να παραπεμφθεί στη Νυρεμβέργη. Την θέτω υπόψη των διαχειριστών της εξουσίας στον τόπο μας. Ίσως αυτοί σταθούν πιό “τυχεροί” από τους Ναζί ομοτέχνους τους.
     Στην πρώτη περίπτωση, με την υιοθέτηση μιας φιλελεύθερης αντικατασταλτικής πολιτικής, η κοινωνία, απαλλαγμένη από το κόστος των ατομικών και κοινωνικών τραγωδιών που συνεπάγεται η καταστολή, μπορεί να επικεντρώσει την προσοχή και τις δυνάμεις της στα όσα τραγικά της κληρονομεί η κατασταλτική παράνοια.
     Στη δεύτερη περίπτωση, με την εμμονή στον κατασταλτικό παραλογισμό, θα πρέπει να υπερβεί πολλές φορές τα “πλάνα” αρκετών πενταετών σχεδίων, προκειμένου να κατασκευαστούν σ’ όλη την επικράτεια πολλές δεκάδες φυλακές, ψυχιατρεία και “θεραπευτικές” κοινότητες και να εκπαιδευτεί ένας απροσδιόριστος αριθμός ατόμων που θα αναλάβουν το ρόλο των ανθρωποχειριστών και των ανθρωποφυλάκων.
     Οι πολιτικοί διαχειριστές της εξουσίας κάνουν πάντα τη δεύτερη επιλογή. Κι όταν καθίσταται εμφανής η αποτυχία της, όντας ανίκανοι και ν’ αναρωτηθούν μήπως έκαναν λάθος, αναζητούν τις ευθύνες σε οτιδήποτε άλλο εκτός του εαυτού τους. Γι’ αυτούς,
     Χθες ευθυνόταν η ανυπαρξία “σύγχρονου” νομοθετικού πλαισίου (kαι το κατασκεύασαν εν μια νυκτί, μεταγλωττίζοντας το ΝΔ 104/1973 στη “δημοτική” και μετονομάζοντάς το σε Ν. 1729/1987, τον οποίο, εν συνεχεία, τροποποίησαν με τον Ν. 2161/1993, σύμφωνα πάντα με τις επιταγές του αμερικανικού παράγοντα). Σήμερα ευθύνεται η “έλλειψη υποδομής” (!) που δεν επιτρέπει τη “σωστή εφαρμογή” του νόμου. Αύριο θα ευθύνεται η ανυπαρξία του “σωστού νόμου” που δεν επιτρέπει τη λειτουργία της “σύγχρονης υποδομής”, διότι, βεβαίως, και οι νόμοι υφίστανται τη φθορά του χρόνου, κ.ο.κ.
Στο μεταξύ οι τιμές διάθεσης της νοθευμένης ηρωίνης στη μαύρη αγορά αυξάνουν συνεχώς, η εγκληματικότητα μεγεθύνεται, οι συλλήψεις και οι καταδίκες πολλαπλασιάζονται, οι θάνατοι πληθαίνουν, οι αρρώστιες θερίζουν, οι μεγάλες εγκληματικές οργανώσεις ισχυροποιούνται, η κρατική εξουσία ενδυναμώνεται και ατομικές ελευθερίες αποδυναμώνονται, στ’ όνομα της ανέφικτης προστασίας της κοινωνίας από έναν εχθρό που επινοήθηκε απ’ τους πολιτικούς διαχειριστές της.
     Ο Α. Koestler αναφέρει στην αυτοβιογραφία του, ένα επεισόδιο κατά το 2o Συνέδριο της Ένωσης των Συγγραφέων (Μόσχα, αρχές της δεκαετίας του 1930): Ενώ συζητούσαν για τη νοηματοδότηση του θανάτου της ανθρώπινης ύπαρξης, κάποιος αιφνιδίασε τους πάντες θέτοντας το ερώτημα: “Και τι γίνεται μ’ έναν άνθρωπο που τον πατάει το τραμ;”. Ύστερα από αρκετά λεπτά αμηχανίας και σιωπής, ο κομμουνιστής υπουργός συγκοινωνιών πήρε το λόγο και δήλωσε: “Στην τέλεια σοσιαλιστική κοινωνία, το συγκοινωνιακό σύστημα θα λειτουργεί τόσο άρτια, ώστε δε θα γίνονται δυστυχήματα”. Στην τέλεια κοινωνία (!), όποια κι αν είναι αυτή, ίσως να μην υπάρχουν εξαρτημένοι. Όμως, μέχρι τότε υπάρχουν και θα υπάρχουν. Κι ακριβώς η ύπαρξή τους είναι που θα θέτει εσαεί επί τάπητος το καίριο ερώτημα:
     “Και τι γίνεται με τον άνθρωπο που πεθαίνει, επειδή του επιβάλλουμε να χύσει στη φλέβα του τη νοθευμένη ηρωίνη μας, για την απόκτηση της οποίας ξεπουλάει τα υλικά αγαθά, το κορμί, την υγεία και την ελευθερία του;”
     Κι αυτό ακριβώς είναι που καθιστά ζωτική την ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους ότι “όσο θα υπάρχουν άνθρωποι στο δρόμο και θύματα στη λόχμη, που θα τους χωρίζει το φράγμα της ψευδαίσθησης, ο πολιτισμός μας θα είναι κίβδηλος”. (Α. Κoestler)
     Ογδόντα χρόνια καταστολής είναι μάλλον αρκετά για να καταδειχτεί πέρα από κάθε αμφιβολία ο ατελέσφορος χαρακτήρας, η επιστημονική ανυποληψία και η κοινωνική και πολιτική επικινδυνότητα της κατασταλτικής “αντιναρκωτικής” πολιτικής που εφαρμόζει η κρατική εξουσία, μέσω της οποίας εισήγαγε την κοινωνία στο φαύλο κύκλο της διαρκούς αλληλοενίσχυσης της καταστολής και της εξάρτησης και την κατέστησε ανίκανη να αμυνθεί απέναντι και στη μιά και στην άλλη.
     Κατά τη γνώμη μου, το “πρόβλημα των “ναρκωτικών”” δεν αφορά τους εκάστοτε διαχειριστές της κρατικής εξουσίας (που η δεδηλωμένη ανεπάρκεια ή η ιδιοτέλειά τους δεν τους επιτρέπει να προσεγγίσουν οποιαδήποτε άποψη πλην της δαιμονολογικής). Αφορά αποκλειστικά και μόνο την κοινωνία που συνειδητοποιεί καθημερινά το αδιέξοδο στο οποίο παραδέρνει, την αδυναμία της να διαφύγει απ’ τον αφανιστικό φαύλο κύκλο στον οποίο την εγκλώβισε η εξουσία, και την ανυπαρξία κάθε πιθανότητας να απεμπλακεί από το ψεύτικο δίλημμα της επιλογής ανάμεσα στην εξάρτηση και την καταστολή, δεδομένου ότι η μία προϋποθέτει και συνεπάγεται την άλλη. Αφορά μια κοινωνία που, μετά από 80 χρόνια συστηματικής πλύσης εγκεφάλου, διαπιστώνει έκπληκτη ότι:
     α) Οι αντίπαλοι της απαγόρευσης δεν ανήκουν στο κοινωνικό περιθώριο (όπως προπαγανδίζουν ανενδοίαστα οι επαγγελματίες της καταστολής και της “θεραπείας”), αλλά, αντίθετα, είναι ενεργοί πολίτες: επιστήμονες απ’ όλα τα γνωστικά πεδία, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, συγγραφείς και καλλιτέχνες απ’ όλους τους χώρους (με εξαίρεση τα δυο άκρα του πολιτικού φάσματος). Πρόκειται γιά ένα ευρύτατο συνασπισμό ανθρώπων που η κοινωνική τους λειτουργία διαμορφώνει αργά αλλά σταθερά τον τρόπο με τον οποίο συλλαμβάνουμε και αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τον κόσμο μας.
     β) Οι υποστηρικτές της απαγόρευσης και της καταστολής, είναι ένα πολύμορφο δίκτυο από επαγγελματίες “ανθρωποσωτήρες” που απαρτίζεται από ορισμένους πολιτικούς, κυβερνητικούς και κρατικούς αξιωματούχους, δικαστικούς και αστυνομικούς, δικηγόρους και γιατρούς, και πλείστους άλλους ανθρωποκυνηγούς και ανθρωποφύλακες, στη ουρά των οποίων προστίθεται εν είδει τσόντας, η εμπροσθοφυλακή του “θεραπευτικού” γενιτσαρισμού: Κάποιοι πρώην εξαρτημένοι χρήστες που επενδύουν στο χρηματιστήριο της ατομικής και κοινωνικής αποσύνθεσης τις μετοχές της προσωπικής εμπλοκής τους στο “λούκι” των “ναρκωτικών”, υποδυόμενοι τους επαγγελματίες “σωτήρες” και “θεραπευτές” των τέως “συντρόφων” τους.
     Όλοι αυτοί οι σύγχρονοι “σταυροφόροι”, ως σύνολο συγκροτούν έναν νέο άτυπο Ιεροεξεταστικό θεσμό ο οποίος αναλαμβάνει διακηρυκτικά (και με το αζημίωτο πάντοτε) τη σωτηρία της ψυχής μας, αφήνοντας το κορμί μας στην αρμοδιότητα των λαθρεμπόρων των “ναρκωτικών”, των διωκτών και των βασανιστών (που ειδικεύονται επαγγελματικά στην εξολόθρευση των θυμάτων, υποδυόμενοι τους κυνηγούς των θυτών).
     Πολιτική θρησκεία των επαγγελματιών πολιτικών είναι ο μονοθεϊστικός κατασταλτισμός που συνεχώς αναπαράγει με διευρυμένο τρόπο τα προβλήματα που υποτίθεται πως αντιμετωπίζει.
     “Η πολιτική όλο και περισσότερο θεωρείται ως (αναγκαίο ακόμη, δυστυχώς) επάγγελμα, που ασκείται από πρόσωπα που το μυαλό τους δεν επαρκεί γιά την επιστήμη, το ταλέντο τους δεν επαρκεί γιά την τέχνη κι ούτε έχουν αρκετή γνώση και εμπειρία της τεχνικής. Η εξουσία, όπως κι αν το πάρεις, είναι δουλειά των ιδεολογικών μεγαφώνων και των ειδικών της τακτικής της κρυψίνοιας και της κολακείας”, διαπίστωνε ο Ernst Fischer.
     Συνεπώς, αν πράγματι θέλουμε να τελειώνουμε οριστικά με τη μαύρη αγορά, με τα κυκλώματα λαθρεμπορίας των “ναρκωτικών” και με τα όσα συνεπάγεται η ύπαρξή τους γιά την κοινωνία μας, πρέπει να θέσουμε υπό αυστηρό έλεγχο την κλίκα των επαγγελματιών πολιτικών που διαχειρίζονται την εξουσία, και να τους επιβάλλουμε το δικαίωμά μας να καθορίζουμε όχι μόνο το ποιός θα τη διαχειρίζεται (που μάλλον είναι άνευ σημασίας) αλλά και το πώς θα τη διαχειρίζεται.
     Τα ογδόντα χρόνια της καταστολής των απαγορευμένων ουσιών συνθέτουν μιά σύγχρονη “Τελευταία Κρίση”: Συλλήψεις και κακοποιήσεις. Δίκες και καταδίκες. Τραγωδίες ατομικές και οικογενειακές. Εγκληματικότητα και εκπόρνευση. Εκμετάλλευση οικονομική και σωματική. Αρρώστια και θάνατος. Υπονόμευση και ανατροπή των δημοκρατικών θεσμών. Μια πληθώρα auto da fe που αυτοαναπαράγονται ασταμάτητα, μετατρέποντας τον άνθρωπο από αξία καθεαυτή σε αξία χρήσης και μόνο, προς δόξαν της εξουσίας.
     Αυτός ο εφιάλτης που μπορεί να πάρει τέλος μόνο με την εφαρμογή μιας φιλελεύθερης αντιαπαγορευτικής πολιτικής απέναντι στις απαγορευμένες ουσίες που διαμορφώνεται γύρω από 4 βασικούς άξονες:
1)Αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των ψυχοτρόπων ουσιών.
2)Αποποινικοποίηση της καλλιέργειας μικρών ποσοτήτων κάνναβης για προσωπική χρήση.
3)Διαχωρισμός των ψυχοτρόπων ουσιών με κριτήριο την επικινδυνότητά τους.
4)Διάθεση των εξαρτησιογόνων (ή “σκληρών”) ουσιών υπό ιατρικό έλεγχο.
     Αλλά, οι εκάστοτε αποικιακοί διοικητικοί υπάλληλοι που διαχειρίζονται την εξουσία στον τόπο μας κωφεύουν, αναπαλαιώνοντας απλώς την κατασταλτική πολιτική των προκατόχων της. Γιατί είναι ίδιον των επαγγελματιών της πολιτικής να ασχημονούν. Όσο τους επιτρέπουμε να το κάνουν.

250 δισ. ο τζίρος από ναρκωτικά

Αποκαλυπτικά στοιχεία σε συνέδριο στη Θεσσαλονίκη (εφ. Ελευθεροτυπία)

Ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο δολάρια (250 δισεκατομμύρια δραχμές) ο ετήσιος τζίρος των εμπόρων ναρκωτικών στην Ελλάδα, ενώ πάνω από ένα εκατομμύριο είναι οι βεβαιωμένοι χρήστες ναρκωτικών στην Ευρώπη. Η αναλογία είναι περίπου ένας στους 370 κατοίκους, ενώ οι θάνατοι από τη χρήση ναρκωτικών πενταπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια.
     Ιδιαίτερα ανησυχητικά για την Ευρώπη είναι τα πρόσφατα στοιχεία που προσκομίζουν οι ειδικοί και κατατίθενται στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ενδεικτικά στο Παρίσι, ενώ το 1980 είχαν σημειωθεί 140 θάνατοι από ναρκωτικά, το 1991 έφθασαν τους 700. Αυξημένα είναι επίσης και τα κρούσματα του AIDS σε άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών. Στους άνδρες το 34% των χρηστών έχει μολυνθεί από τον ιό, ενώ στις γυναίκες το ποσοστό ανέρχεται σε 54%.
     Τα εντυπωσιακά ‑αλλά και ιδιαίτερα ανησυχητικά‑ στοιχεία κατέθεσε στη διάρκεια της εισήγησής του στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μελέτης Εξαρτησιογόνων Ουσιών που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη ο καθηγητής Ιατρικής του Α.Π.Θ. κ. Αντώνης Τρακατέλης... Ιδιαίτερη αύξηση παρουσιάζουν οι τοξικομανείς στις φυλακές. Το 35% των φυλακισμένων στην Ευρώπη κάνει χρήση ναρκωτικών, ενώ ειδικά στις φυλακές της Στοκχόλμης το ποσοστό ανέρχεται στο 60%.
     Τεράστια είναι επίσης -όπως είναι γνωστό αλλά μη αντιμετωπίσιμο- και τα κέρδη που αποκομίζουν οι έμποροι ναρκωτικών στην Ευρώπη. Ο ετήσιος τζίρος από την πώληση ναρκωτικών σε όλο τον κόσμο κυμαίνεται από 240 δισεκατομμύρια δολάρια και φθάνει στο ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, ενώ ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι από 80 έως 400 δισεκατομμύρια δολάρια. Ειδικά στην Ελλάδα ο τζίρος των εμπόρων ναρκωτικών ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο δολάρια.

Πρόληψη και όχι καταστολή

Βάσω Αρτινοπούλου, Πρόληψη και όχι καταστολή, εφ. Τα Νέα, 23/5/1995 (Η Βάσω Αρτινοπούλου είναι δρ Εγκληματολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου)

Ξεπερνούν τους 100.000 οι χρήστες ηρωίνης στην Ελλάδα, ενώ κάθε 16‑18 ώρες πεθαίνει στη χώρα μας ένας νέος άνθρωπος από χρήση ναρκωτικών.

Ορθώς γίνονται τέτοιες έρευνες κι ας μας τρομάζουν τα υψηλά νούμερα. Προκειμένου τα αποτελέσματα να είναι έγκυρα, η μεθοδολογία πρέπει να είναι αυστηρή. Μπορεί ο αριθμός των χρηστών ηρωίνης να μας κάνει εντύπωση, να δίνει ανάγλυφα την ανησυχητική έκταση του φαινομένου, οφείλουμε όμως να αναζητήσουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Οφείλουμε να διερευνήσουμε αν υπάρχουν και ποιες είναι οι ευάλωτες κατηγορίες ατόμων, ποιες οι παράμετροι του προβλήματος. Οι επιπτώσεις εξάλλου είναι εμφανείς και στη μεγάλη αύξηση της εγκληματικότητας. Σε αυτά τα ερευνητικά δεδομένα πρέπει να στηρίζεται η οποιαδήποτε απόπειρα σχεδιασμού και χάραξης μιας πολιτικής πρόληψης και όχι καταστολής. Η εμπειρία άλλων χωρών θα ήταν επίσης χρήσιμη προς την κατεύθυνση αυτή.

Γ'. Βιβλιογραφία