ΕπιπλέονΕπιπλέον

Α'. Σχεδιάγραμμα, Β'. Κείμενα, Γ'. Βιβλιογραφία

Θέμα: Νέοι

Παράλληλα θέματα

Α) Σχεδιάγραμμα

✍Θέμα: Στην εποχή μας οι νέοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, άλλα λιγότερο σοβαρά κι άλλα περισσότερο. Εντόπισέ τα και παράθεσέ τα αξιολογικά. Εν συνεχεία αναφέρσου στα εφόδια που χρειάζεται να έχουν (καθώς και στις προϋποθέσεις ή τους τρόπους) με τα οποία θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα προβλήματα αυτά και να προοδεύσουν.

Πρόλογος

Κυρίως Θέμα

Ε1. Προβλήματα

Ε2. Εφόδια, Προϋποθέσεις, Τρόποι

Επίλογος

Άσχημες εκδηλώσεις (μερικών) σημερινών νέων

Β) Κείμενα

Έρευνα: «Εξαρτημένοι» από την τεχνολογία οι έφηβοι στην Ελλάδα

Εφημερίδα Το Βήμα, 3/4/2015

Ανησυχητικά και τα στοιχεία για την ενασχόληση τους με τον τζόγο

Ατελείωτες ώρες μπροστά από την οθόνη -του υπολογιστή και της τηλεόρασης- περνούν οι έφηβοι στη χώρα μας. Παράλληλα, ανησυχητικά είναι και τα δεδομένα για την ενασχόληση τους με τον τζόγο...

Το τσιγάρο και το αλκοόλ «δηλητηριάζουν» τους εφήβους

http://news.in.gr, 19/3/2015

Από την εφηβεία ξεκινούν τις κακές συνήθειες τα ελληνόπουλα: το 36,9% των 15χρονων παραδέχεται ότι έχει καπνίσει τουλάχιστον μία φορά στην ζωή του, εκ των οποίων ένας στους τρεις ανάβει τσιγάρο καθημερινά.

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από νέα μελέτη, σύμφωνα με την οποία οι έφηβοι κάνουν την… επανάστασή τους και μέσω της κατανάλωσης αλκοόλ...

Ουσίες και οινοπνεύματα πληγές για τους εφήβους

Εύη Σάλτου, εφ. Τα Νέα, 9/7/2012

Στο τραπέζι της καφετέριας...

H νέα γενιά της επανάστασης

Andrew Mueller (Επιμέλεια: Αμαλία Νεγρεπόντη), εφ. Τα Νέα, 13/8/2005

Άλλαξαν ριζικά το πολιτικό τοπίο στην Aνατολική Eυρώπη και τη Mέση Aνατολή - Συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Aκτιβισμού των Tιράνων

Eιρηνική εξέγερση εφήβων και τριαντάρηδων, ρίχνει κυβερνήσεις.

Μπορεί μια ομάδα εφήβων και νέων να ρίξει μια κυβέρνηση; Φυσικά. Έχει συμβεί αρκετές φορές τον τελευταίο καιρό, σε πολλές γωνιές της Ευρώπης, αλλά και της Μέσης Ανατολής. Πριν από λίγες μέρες οι νεαροί ηγέτες των εξεγέρσεων που μέσα στην τελευταία πενταετία άλλαξαν ριζικά το πολιτικό τοπίο στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Ακτιβισμού των Τιράνων.

Εκ πρώτης όψεως οι συνωστιζόμενοι στο μοδάτο μπαρ «Λίβινγκ Ρουμ» των Τιράνων είναι απλοί νέοι: καμιά τριανταριά εικοσάρηδες και τριαντάρηδες ντυμένοι με τζιν, μακό μπλουζάκια και αθλητικά παπούτσια, οι οποίοι πίνουν μπίρα και διάφορα κοκτέιλ. Δύσκολα θα φανταζόταν επομένως κανείς ότι αυτή είναι μια από τις συγκεντρώσεις επαναστατών σε ολόκληρη τη σύγχρονη Ιστορία.

Εκσυγχρονιστές. Όλοι οι συγκεντρωμένοι είναι σύνεδροι του πρώτου Φεστιβάλ Ακτιβισμού των Τιράνων. Είναι οι ηγέτες οργανώσεων όπως η Ότπορ της Σερβίας, η Κμάρα της Γεωργίας και η Πόρα της Ουκρανίας, καθώς και οι οικοδεσπότες της διοργάνωσης, η αλβανική Μτζαφτ, οι οποίοι έχουν εκσυγχρονίσει το μοντέλο ειρηνικής αντίστασης του Γκάντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, χρησιμοποιώντας ορισμένες ιδιαίτερα σύγχρονες μεθόδους του μάρκετινγκ και της διαφήμισης, χάπενινγκ, μιντιακά τερτίπια και φυσικά τις άπειρες επικοινωνιακές δυνατότητες που προσφέρει το Ίντερνετ. Οι νέοι αυτοί έχουν ήδη παίξει κρίσιμο ρόλο στην πτώση κυβερνήσεων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, τη Γεωργία, την Ουκρανία και τον Λίβανο. Και εάν κρίνει κανείς από τον δυναμισμό και την όρεξη που επέδειξαν κατά τη διήμερη συνάντησή τους, δεν βρίσκονται παρά μόνο στην αρχή...

Διαψεύδουν για τη CIA. Υπάρχει βέβαια μια θεωρία συνωμοσίας που περιβάλλει τους νέους οι οποίοι συμμετέχουν στα κινήματα αυτά. «Ξέρω αυτά που λέγονται, ότι είμαστε δημιούργημα της CIA» λέει ο Ιβάν Μάρκοβιτς του Ότπορ (της σερβικής Αντίστασης). «Όμως η CIA είναι μια οργάνωση αυστηρά μυστική, ακριβώς το αντίθετο από αυτά τα κινήματα, που δεν έχουν ιεραρχική δομή και είναι κάθε άλλο παρά μυστικά». Ο 31χρονος Μάρκοβιτς είναι ένας από τους αστέρες αυτού του διημέρου. Ιδρυτικό μέλος του Ότπορ και εκ των αρχιτεκτόνων της επανάστασης που έριξε τον πρώην πρόεδρο της χώρας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, έχει έκτοτε μεταδώσει τη σχετική εμπειρία του σε αντίστοιχα κινήματα που έχουν αναπτυχθεί στην Ουκρανία, τη Γεωργία και τον Λίβανο.

Βιντεογκέιμ. Ο Μάρκοβιτς ασχολείται τώρα με τη δημιουργία ενός βιντεογκέιμ με τίτλο «Μία Πιο Ισχυρή Δύναμη", στο οποίο οι παίκτες καλούνται να δημιουργήσουν το δικό τους μη βίαιο κίνημα για να ρίξουν μία εικονική κυβέρνηση. Είναι ένας ιδιαίτερα έξυπνος αναλυτής του μάρκετινγκ και της επανάστασης και παραδέχεται ότι το Ότπορ δέχθηκε βοήθεια από το εξωτερικό. «Είμαστε αναγκασμένοι να το κάνουμε αυτό και να δεχτούμε ξένη βοήθεια», επισημαίνει. «Δεν είχαμε εσωτερικές πηγές χρηματοδότησης».

Ένα μεγάλο μέρος αυτής της βοήθειας ήταν αμερικανική, πράγμα που ισχύει και για όλα τα παρόμοια κινήματα. Το φυλλάδιο του φεστιβάλ που έφτιαξε η Μτζαφτ («Αρκετά», στα αλβανικά) αναγνωρίζει τη χρηματοδότησή του, μεταξύ άλλων, από τον Οίκο της Ελευθερίας («Freedom House», μία αμερικανική οργάνωση που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες υπέρ της δημοκρατίας) και από το αμερικανικό κράτος (από την Αμερικανική Υπηρεσία για Διεθνή Ανάπτυξη).

«Αυτό το θέμα ήταν δίλημμα για μας», αναφέρει ο Μάρκοβιτς. «Όταν διαδηλώσαμε για πρώτη φορά, το 1996, η Αμερική υποστήριξε τον Μιλόσεβιτς εναντίον μας, επειδή ήταν εγγυητής των Συμφωνιών του Ντέιτον. Τρία χρόνια αργότερα, η Αμερική στράφηκε εναντίον του. Τι έπρεπε να κάνουμε εμείς; Να γίνει ο Μιλόσεβιτς φίλος μας; Όχι, αφού παρέμενε εχθρός μας. Οπότε πράγματι λάβαμε χρήματα, αλλά ποτέ δεν λάβαμε διαταγές από κανέναν. Γι' αυτό πετύχαμε. Όταν οι άνθρωποι μιας χώρας δέχονται εντολές από το εξωτερικό για την επίτευξη κάποιου στόχου, συνήθως αυτός αποτυγχάνει. Άλλο είναι να σε υποστηρίζουν και άλλο είναι να σε ενορχηστρώνουν».

Αντιγράφοντας το... στυλ της Κόκα-Κόλα

Νεαροί Ουκρανοί φορούν τα μπλουζάκια - σύμβολα της πορτοκαλί επανάστασης

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η σερβική οργάνωση Ότπορ αποτέλεσε έμπνευση για τόσο πολύ κόσμο, αλλά και για τις διάφορες άλλες νεανικές επαναστατικές οργανώσεις που «ξεφύτρωσαν» όπου βασίλευε η τυραννία διεφθαρμένων καθεστώτων. H «παρέα» του Ότπορ όχι μόνον κατάφερε να ρίξει έναν δικτάτορα, αλλά το έκανε και με στυλ! Το κίνημα χρησιμοποίησε ως όπλα μπογιές και αυτοκόλλητα αντί για σφαίρες και βόμβες, επιθυμώντας να γελοιοποιήσει την εξουσία, αντί να την πολεμήσει. Ο Μάρκοβιτς αναφέρει ως μία από τις βασικές πηγές έμπνευσης της επαναστατικής οργάνωσης την Κόκα-Κόλα. «Καταλάβαμε ότι ενώ υπάρχουν ορισμένες εξαιρετικές πορτοκαλάδες που κυκλοφορούν στην αγορά, κανένας δεν τις πίνει και όλοι πίνουν ένα φρικτό καφετί ζουμί με πολλή ζάχαρη. Γιατί; Επειδή η Κόκα-Κόλα είναι η πιο ισχυρή φίρμα του κόσμου, με ένα απλό, δυνατό μήνυμα. Το σήμα της Κόκα-Κόλα υπάρχει παντού και γι' αυτό κι εμείς βάλαμε παντού το σήμα της Ότπορ - σε αναπτήρες, ομπρέλες, αυτοκόλλητα τα οποία κολλούσαμε παντού. Γίναμε η φίρμα της επανάστασης, με το σύμβολο της σφιγμένης γροθιάς και από κάτω το σλόγκαν «Γκοτόβ Τζε!» («Είναι τελειωμένος»).

Αυτόχειρες λόγω εφηβείας

Εφ. Ελευθεροτυπία, 20/8/1998

Παγκόσμιο φαινόμενο, με ανησυχητικές διαστάσεις και στη χώρα μας: οι αυτοκτονίες εφήβων... Tα οικογενειακά και προσωπικά προβλήματα οδηγούν μεγάλο αριθμό νέων στο θάνατο. Οι σύγχρονοι έφηβοι, τονίζουν οι ειδικοί, αντιμετωπίζουν μια πολύ ζοφερή και επικίνδυνη πραγματικότητα από αυτήν που αντιμετώπιζαν οι παλαιότερες γενιές. Σήμερα, ένα στα τέσσερα παιδιά προβλέπεται ότι θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στην εφηβεία.

Στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών παρατηρείται ότι αυξάνεται συνεχώς ο δείκτης αυτοκτονιών στις ηλικίες 13-20 ετών. Tο ποσοστό στην Eλλάδα είναι 3, 8 αυτοκτονίες ανά 100.000 νέους για τα αγόρια και 0, 8 για τα κορίτσια, ενώ το διάστημα '80-'90 είχαμε αύξηση σε ποσοστό 45%!

Aπό μελέτες, μάς ενημερώνει η κλινικός ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Xαρά Nομικού, προκύπτει ότι το 58% των περιπτώσεων απόπειρας αυτοκτονίας έχουν ως αίτια απόπειρας οικογενειακές καταστάσεις (διαζύγιο, διάσταση γονέων, σύγκρουση γονιών-παιδιών), ερωτικούς λόγους και σχολικές αποτυχίες.

Οι μισοί από τους Eλληνες εφήβους που αποπειρώνται, είναι περιορισμένοι από το σπίτι τους, γιατί οι γονείς δεν στηρίζουν την αυτονομία των παιδιών τους. Δυστυχώς, σημειώνει η κ. Nομικού, οι γονείς αντιδρούν στις απόπειρες με θυμό, νιώθουν ενοχές σε ποσοστό 39, 1%, με πανικό, κατάπληξη και ξυλοδαρμό σε ποσοστό 28, 3%. Kαι αυτό, γιατί το παιδί τούς «εκθέτει» ως «κακούς γονείς».

Στο 55% των περιπτώσεων, το μέσο για την απόπειρα είναι φάρμακα των γονιών, όπως ασπιρίνες ή ψυχοφάρμακα ή και φυτοφάρμακα. H συχνότητα, πάντως, στην Eλλάδα είναι χαμηλότερη σε σχέση με άλλα κράτη. Στις HΠA, 270.000 μαθητές Λυκείου κάνουν κάθε χρόνο απόπειρα αυτοκτονίας, λόγω κατάθλιψης, κοινωνικής απομόνωσης, αλκοολισμού και χρήσης τοξικών ουσιών. Στη Γαλλία καταγράφονται περισσότερες από 700 αυτοκτονίες ετησίως, που αφορούν ηλικίες 15-21 ετών.

Kύριες αιτίες για τη σημερινή κατάσταση, αναφέρει η κ. Nομικού, θεωρούνται το άγχος, η κατάθλιψη, ο χωρισμός των γονιών, συναισθηματικοί λόγοι, υπερευαισθησία, σχολικά και άλλα ψυχολογικά προβλήματα. H εφηβεία, τονίζει, είναι μια εποχή σημαντικών αλλαγών στη ζωή των ανθρώπων, αλλά δεν έχει πια την ίδια σημασία που είχε στην εποχή των παππούδων μας.

H αυτοκτονία συνήθως συνοδεύεται από μία καταθλιπτική αντίδραση, της οποίας τα δυναμικά συνδέονται με ιδέες αυτοκτονίας. Mπορούμε να πούμε ότι συνυπάρχει η μείωση της αυτοεκτίμησης, ένα έντονο συναίσθημα αποτυχίας για την επίτευξη στόχων, οι οποίοι τις περισσότερες φορές δεν είναι του παιδιού, αλλά των γονιών ή των δασκάλων.

Aπόπειρες αυτοκτονίας

H απόπειρα αυτοκτονίας χρησιμοποιείται πολλές φορές από τον έφηβο για να εκφράσει μια βαθιά προσωπική κρίση, αλλά δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα σοβαρής κατάθλιψης. Συνήθως, συμβαίνουν στις νεαρές ηλικίες και κυρίως στα αγόρια, αλλά πολύ σπάνια σε ηλικίες κάτω των 12 ετών.

Οι συναισθηματικές διακυμάνσεις είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της εφηβείας. Πολύ συχνά οι έφηβοι εκδηλώνουν ακραίες μεταβολές διάθεσης και περνούν περιόδους έντονης μελαγχολίας, κατά τις οποίες έχουν την αίσθηση ότι ζωή είναι δύσκολη ή απογοητευτική. Όπως έχουν δείξει έρευνες, συνήθως αυτές οι μεταβολές παρουσιάζονται γύρω στα 14, αλλά γρήγορα περνούν και τα περισσότερα παιδιά προσαρμόζονται εύκολα, χωρίς να γίνει αντιληπτή η δυστυχία τους. Ωστόσο, ορισμένα παιδιά δεν συνέρχονται εύκολα από μια αναποδιά ή μια αποτυχία. H δυστυχία τους συνεχίζεται ακόμη και όταν δεν υπάρχει κάποιος λόγος. Όταν η κατάθλιψη είναι σοβαρή, επηρεάζει τη σχολική εργασία, την κοινωνική ζωή, καθώς και, γενικότερα, τις φιλίες και τις σχέσεις με την οικογένεια.

Eκτός από την κατάθλιψη, η αιτία μιας απόπειρας μπορεί να είναι η έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς, με στόχο των παιδιών να τραβήξουν την προσοχή τους, με αρνητικό βέβαια τρόπο. Mια αρνητική προσπάθεια να αλλάξουν τη ζωή τους. Πολύ περισσότερα είναι τα παιδιά που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν για να περάσουν κάποιο μήνυμα, σημειώνει η κ. Nομικού και όχι γιατί πραγματικά θέλουν να πεθάνουν. Mερικές απροσεξίες, όμως, μπορεί τελικά να επιφέρουν το θάνατο...

Tα κυρίαρχα συναισθήματα ενός εφήβου που αποπειράται να αυτοκτονήσει είναι ο θυμός, η απογοήτευση, η απελπισία, η μοναξιά, το αίσθημα ότι τον αφήνουν αβοήθητο, ενώ παράλληλα νιώθει μια επιτακτική ανάγκη να ξεφύγει από όλα αυτά τα επώδυνα συναισθήματα. H απόπειρα δεν είναι τελικά παρά μια κραυγή απελπισίας για βοήθεια, που απευθύνει ο έφηβος στους γονείς του και στον κοινωνικό περίγυρο.

Aπό μόνη της εκφράζει μια παθολογία και στο οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και στο ίδιο το παιδί, που δεν φαίνεται να μπορεί να βρει λύσεις και να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τα προβλήματα της ζωής. Kυρίως, δεν έχει την ικανότητα να βρει εναλλακτικές λύσεις. Aν προσπάθησε μία φορά να αυτοκτονήσει, είναι πολύ πιθανό να ξαναπροσπαθήσει, αν δεν του δοθεί ψυχολογική βοήθεια.

Aυτό που είναι σημαντικό, επισημαίνει η κ. Nομικού, είναι να προλάβουμε τέτοιες καταστάσεις, από διάφορα σημάδια που μπορεί να μας δείξουν τη επικινδυνότητα της κατάστασης. Οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν όταν δουν ότι το παιδί τους παρουσιάζει αλλαγές στη συμπεριφορά του, στο σχολείο, στις επιδόσεις του, ή στις συνήθειές του στο φαγητό και τον ύπνο.

Bέβαια, πολλοί έφηβοι, εξαιτίας της κακής σχέσης που έχουν με τους γονείς τους, δεν αφήνουν να φανεί τίποτα από όλα αυτά, κυρίως όταν έχουν υπερπροστατευτικούς γονείς, από το φόβο μιας επιπλέον υπερπροστατευτικής συμπεριφοράς προς αυτούς. Eκτός από την καταπίεση, υπάρχουν και άλλοι τρόποι να προστατέψουμε τα παιδιά, καταλήγει η κ. Nομικού.

Tο να τα περιορίζουμε και να τους φερόμαστε αρνητικά, έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή της σχέσης γονιού-παιδιού και την απομάκρυνση του παιδιού από την οικογένειά του. Πρέπει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο, για να δούμε και να κατανοήσουμε από τι απειλούνται τα παιδιά μας, ώστε να μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε να βρουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους.

Mην αγνοείτε την κραυγή αγωνίας του παιδιού σας, αν η συμπεριφορά του είναι επικίνδυνη προς τον εαυτό του ή προς τους άλλους. Kάτι τέτοιο πρέπει να σας προβληματίσει, ώστε να πάρετε αμέσως τα κατάλληλα μέτρα για να το βοηθήσετε.

Επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες, μακριά από τα κόμματα

Νίκος Μάστορας, εφ. Τα Νέα, 17/11/1999

Η νέα γενιά, η γενιά του 2000, η γενιά της αντίφασης. Λέει ναι σε αξίες όπως η οικογένεια, η φιλία, ο έρωτας, ο γάμος, η ισότητα των φύλων. Ναι και σε θεσμούς όπως ο στρατός, η Εκκλησία, το σχολείο. Αλλά λέει όχι στα κόμματα, στους πολιτικούς και στα συνδικάτα, θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλη διαφθορά στην κοινωνία και χρειάζεται βαθιές αλλαγές, αλλά δεν πιστεύει στην επανάσταση και αδιαφορεί για την πολιτική. Επιπλέον, εμφανίζεται να πιστεύει και στον Θεό και στο Χρηματιστήριο.

Πριν από 26 χρόνια, η τότε νέα γενιά είχε σαφή αντίπαλο και ιδανικά. Σήμερα; Η νέα γενιά είναι περισσότερο οργισμένη από ποτέ με την ελληνική κοινωνία και την πολιτική. Το 56% των νέων 15-29 ετών δηλώνουν αδιάφοροι αν δουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαλύεται παρ' ότι το 53% έχει θετική εντύπωση γι' αυτήν, όπως εξάγεται από τη μελέτη έρευνας του Ινστιτούτου V-ΡRC για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Παρόμοια έρευνα είχε γίνει και τον Νοέμβριο του '97.

Γενιά με αυξημένη εθνική υπερηφάνεια, με την εμπιστοσύνη στην Εκκλησία να αυξάνει κατά περίπου 10% μέσα σε δύο χρόνια, με τον στρατό να καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην εμπιστοσύνη, με το σχολείο και τα Πανεπιστήμια να ακολουθούν παρά τις αντιδράσεις για τη μεταρρύθμιση και με την οικογένεια να παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο για το 99% των νέων. Ταυτόχρονα, με κάθε μορφής κοινωνική διαμαρτυρία, όπως οι καταλήψεις , να έχει αποκτήσει μεγαλύτερη αποδοχή μέσα στα ίδια 2 χρόνια ιδιαίτερα ανάμεσα στους μαθητές.

Κατά δική της ιεράρχηση, «αγχωμένη, καλομαθημένη και αδιάφορη» γενιά, όμως καθόλου αδιάφορη για το Χρηματιστήριο, για το οποίο το 46% έχει θετική εικόνα. Γενιά που αμφισβητεί περισσότερο από ποτέ την τοποθέτησή της στην κλίμακα Δεξιά-Αριστερά (17% άρνηση αυτοτοποθέτησης), αλλά ταυτόχρονα οι περισσότεροι δηλώνουν κεντρώοι και αξιολογούν ως κυρίαρχες αξίες της γενιάς τους την οικολογία, τον εκσυγχρονισμό και το... κέρδος. Οι ίδιοι νέοι, σε ποσοστό 44% θεωρούν θεμιτή τη λογοκρισία και το 24% συμφωνεί ότι το σχολείο πρέπει να του διδάξει... την υπακοή στην εξουσία. Και με 75% να θέλει να επιβάλλονται αυστηρότερες ποινές στους παράνομους. Γενιά, που το 17% των μελών της θεωρεί τα ανθρώπινα δικαιώματα ως ύψιστο ιδανικό, δεύτερο πίσω από την ειρήνη, και ταυτόχρονα το 30% θεωρεί τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις πάντα λάθος και το 45,7% τη θανατική ποινή κατάλληλη για ορισμένα εγκλήματα.

Αντιφατικά αποτελέσματα, που έκαναν χθες τον υπουργό Παιδείας κ. Γερ. Αρσένη να μιλήσει για ακραίες αντιφάσεις, τον γραμματέα Νέας Γενιάς κ. Π. Σφηκάκη να μιλήσει για μια νέα ιδεολογία και τους εκπροσώπους των πολιτικών νεολαιών να μιλήσουν γενικόλογα. Κανείς δεν μπορούσε να είναι σαφέστερος.

Οι νέοι του 2000 δεν αμφισβητούν πια, αλλά εμπιστεύονται ορισμένους θεσμούς του κράτους με πρώτο τον Στρατό, και στη συνέχεια τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια (παρά τις αντιδράσεις στη μεταρρύθμιση) και την Εκκλησία, σε ποσοστά άνω του 65%. Το ίδιο είχε συμβεί και το 1997, αλλά εφέτος ειδικά στον Στρατό και στην Εκκλησία, εκφράστηκε ακόμα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, ενώ στα σχολεία και τα ΑΕΙ μικρή μείωση. Μείωση εμφανίστηκε και στην εμπιστοσύνη για την Αστυνομία, στο 42,1% από 48,8% το '97. Αντιθέτως, οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί της Δημοκρατίας, όπως τα κόμματα, η Βουλή, η κυβέρνηση, τα συνδικάτα, οι πολιτικοί, εμφανίζουν μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης που επίσης υπερβαίνει το 65%. Και σε σύγκριση με το 1997 το έλλειμμα έχει διευρυνθεί, όπως π.χ. με τα κόμματα που η εμπιστοσύνη μειώθηκε από 11,1% σε 7,4%, ή τους πολιτικούς που από το 8,1% τώρα τους εμπιστεύεται μόνο το 4,8%...

Οι αξίες

Στον αντίποδα βρίσκεται το όραμα των νέων για τις αξίες και τα ιδανικά τους. Οικογένεια, δουλειά, προσωπική ελευθερία, αγάπη, φιλία, έρωτας, μόρφωση, πατρίδα, ελεύθερος χρόνος και πίστη στον Θεό, είναι οι δέκα αξίες στις οποίες πιστεύουν περισσότερο. Και παγκόσμια ειρήνη, ανθρώπινα δικαιώματα, καταπολέμηση φτώχειας, προστασία του περιβάλλοντος και ελευθερία του ατόμου, είναι τα πέντε πρώτα ιδανικά που θέτουν ως σκοπό της ζωής τους. Η επανάσταση, που και μόνο ως λέξη κάποτε δονούσε τις καρδιές των νέων, παραμένει ιδανικό μόλις για έναν στους εκατό ¬ και η Ενωμένη Ευρώπη για άλλον έναν...

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Το 68,8% ζουν με τους γονείς τους. Παράλληλα, οι νέοι, σε ποσοστό 99%, θεωρούν ότι η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους.

ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ: Επτά στους δέκα εμπιστεύονται τον θεσμό της εκπαίδευσης αλλά και τον Στρατό. Αντιθέτως, το 94% δεν εμπιστεύεται τους πολιτικούς.

ΠΟΙΝΕΣ: Αναγκαίες θεωρεί τις αυστηρότερες ποινές το 74,2%.

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ: Οκτώ στους δέκα συμφωνούν με μορφές διαμαρτυρίας όπως συγκεντρώσεις, ενώ σε μεγαλύτερο ποσοστό (96,1%) διαφωνούν με τις καταστροφές.

ΑΥΤΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ: Βασικά χαρακτηριστικά της γενιάς είναι: «αγχωμένη» 26,8%, «καλομαθημένη» 13,9%, «αδιάφορη» 12,2%, «μέσα στα πράγματα» 11,6%.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Περίπου επτά στους δέκα έχουν κατακριτική στάση απέναντι στην ελληνική κοινωνία, στην οποία το 89,9% θεωρεί ότι υπάρχει πολλή διαφθορά και ατιμία.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ένα ποσοστό 65,8% της νεολαίας εκφράζει «αδιαφορία, απογοήτευση και δυσπιστία» για την πολιτική. Αντιθέτως, το 89% έχει θετική γνώμη για την οικολογία και το 75,4% για τον εκσυγχρονισμό.

ΙΔΑΝΙΚΑ: Ευαισθητοποιημένοι εμφανίζονται για την ειρήνη (20,4%), τα ανθρώπινα δικαιώματα (17,1%) και την καταπολέμηση της φτώχειας (14,6%). Μόλις 1% θεωρεί σημαντική την επανάσταση.

ΕΥΡΩΠΗ: 5 στους 10 εμφανίζονται αδιάφοροι απέναντι σε μια πιθανή διάλυση της Ένωσης, ενώ το 29% θεωρεί δυσάρεστη την πιθανότητα αυτή και 11% θα αισθανθεί ανακούφιση.

ΑΞΙΕΣ: Περίπου 9 στους 10 έχουν θετική εντύπωση για τη δημοκρατία και την κοινωνική ισότητα. Το 46% έχει θετική εντύπωση για το Χρηματιστήριο.

Κοντά στην οικογένεια, μακριά από την πολιτική

Νίκος Μάστορας, εφ. Τα Νέα, 14/11/1997

ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΔΕΙΧΝΕΙ Η ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΡΕΙΑΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ

Ο Ισορροπιστής εκ του ασφαλούς είναι το «ίνδαλμα» των σημερινών νέων. Ο ακροβάτης, που απαιτεί όμως να υπάρχει δίχτυ από κάτω προτού να διασχίσει τον λάκκο των λεόντων, είναι η εικόνα της «αγχωμένης, αδιάφορης και καλομαθημένης», κατά δική της ιεράρχηση, γενιάς. (…)

Σε τι πιστεύουν (Αξίες)

- Οικογένεια: 97,8%

- Αυτοκίνητο/Μηζανή: 45,4%

- Δουλειά: 97,5%

- Αθλητισμός/Σπορ: 68,3%

- Γάμος: 73,4%

- Μόρφωση/Διάβασμα: 89,3%

- Φιλία: 97,4%

- Πολιτική: 31,9%

- Προσωπική Ελευθερία: 97,9%

- Αγάπη: 98,7%

- Ελεύθερος Χρόνος: 91,6%

- Δράση για το καλό της κοινωνίας: 79,5%

- Χρήματα: 86,9%

- Διακοπές/Ταξίδια: 81,3%

- Πατρίδα: 92,6%

- Διασκέδαση: 84,9%

- Πίστη στο Θεό: 84,6%

- Έρωτας: 96,6%

- Άνετο Σπίτι: 75,3%

Φόβοι, προσδοκίες αλλά και ιδανικά

- Τέσσερις στους δέκα (40,7%) συμφωνούν ότι η λογοκρισία είναι αναγκαία για να διατηρήσουμε τις ηθικές μας αξίες.

- Για μερικά εγκλήματα αξίζει η θανατική ποινή, υποστηρίζει το 44,7%.

- Το 68,6% βλέπει καθημερινά τηλεόραση και το 20,1% διαβάζει καθημερινά εφημερίδα.

- Επτά στους 10 συμφωνούν με μορφές διαμαρτυρίας όπως συγκεντρώσεις, πορείες, απεργίες, αλλά διαφωνούν με καταστροφές και καταλήψεις δρόμων κτιρίων.

• ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Το 66,2% ζει με του γονείς του. Ακόμα και μετά την ένταξη στην παραγωγή, το 62% παραμένει.

• ΜΕΛΛΟΝ: Αύξηση ανεργίας (17,9%), ναρκωτικών (16,7%) και εξάπλωση του AIDS (15,8%) τους φοβίζουν περισσότερο.

• ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Επτά στους δέκα πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις ασχολούνται λίγο ή καθόλου με τα προβλήματα της νεολαίας. Αντίστοιχο ποσοστό νιώθει «αδιαφορία, απογοήτευση και δυσπιστία» για την πολιτική.

• ΑΓΧΟΣ: Τα τρία βασικά χαρακτηριστικά της γενιάς: «Αγχωμένη» 26,9%, «Αδιάφορη» 14,1%, «Καλομαθημένη» 13%.

• ΕΥΡΩΠΗ-ΒΑΛΚΑΝΙΑ: Το μέλλον της Ευρώπης αφορά μόλις το 3,4% και τα προβλήματα των Βαλκανίων μόνο το 5,4%.

• ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: Επιστήμη, τεχνολογία και πληροφορική συγκινούν το 14% των νέων.

• ΙΔΑΝΙΚΑ: Η ειρήνη (21,7%), το περιβάλλον (15,3%) και η καταπολέμηση της φτώχειας (12,9%) συγκινούν. Αντίθετα, η επανάσταση (1,1%), η Ενωμένη Ευρώπη (1,2%) και η Ορθοδοξία (3,8%) τους αφήνουν αδιάφορους.

• ΑΝΕΡΓΙΑ: Το 68,5% θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο ανεργίας στα δύο επόμενα χρόνια.

Τι εμπιστεύονται και τι όχι

Η νεολαία δεν αμφισβητεί πια όπως παλαιότερα, αλλά αντίθετα εμπιστεύεται και νομιμοποιεί σε μεγάλο βαθμό τους θεσμούς του κράτους και ιδιαίτερα τους εκπαιδευτικούς στους οποίους εντάσσεται. Η κρίση, πάντως, της πολιτικής αντιπροσώπευσης αντικατοπτρίζεται στη χαμηλή εμπιστοσύνη που επιδεικνύουν οι νέοι στους αντίστοιχους θεσμούς. Οι τυπικά ουδέτεροι θεσμοί του κρατικού πυρήνα (στρατός, Εκκλησία, δικαστήρια, αστυνομία οριακά η τελευταία), συγκεντρώνουν υψηλά ποσοστά εμπιστοσύνης, που υπερβαίνουν το 50%.

Αντιθέτως, οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί (κόμματα, Κοινοβούλιο, συνδικάτα, πολιτικοί) εμφανίζουν μεγάλο και διευρυμένο έλλειμμα εμπιστοσύνης. Υψηλή εμπιστοσύνη δείχνουν οι νέοι και στην Εκκλησία, παρά το γεγονός ότι δεν συνοδεύεται η εμπιστοσύνη τους με ενίσχυση του θρησκευτικού συναισθήματος ούτε με αύξηση της συχνότητας εκκλησιασμού. Επίσης, η κρατική τηλεόραση και το ραδιόφωνο συγκεντρώνουν υψηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης από την ιδιωτική τηλεόραση. Αξιοσημείωτο είναι ακόμα ότι ενώ ζούμε μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και τόσα ακούγονται καθημερινά, οι νέοι επιδεικνύουν την μεγαλύτερη εμπιστοσύνη από όλους τους θεσμούς στο σχολείο (77%) και στο πανεπιστήμιο (75%).

Το γεγονός εκτίμησε χθες ο αναλυτής κ. Γ. Μαυρής και αντικατοπτρίζει την προσδοκία τους για επαγγελματική κατοχύρωση και αποφυγή της ανεργίας. Τέλος, η Βουλή των Εφήβων αποδεικνύεται εξαιρετικά επιτυχής πρωτοβουλία, καθώς συγκεντρώνει ποσοστό εμπιστοσύνης άνω του 70%, το οποίο μάλιστα είναι ακόμα μεγαλύτερο (80%) μεταξύ των εφήβων που ερωτήθηκαν. Συμπέρασμα, όπως το έθεσε ο καθηγητής κ. Γ. Πανούσης: «Θέλουν να παίζουν μπάλα εντός γηπέδου, αλλάζοντας όμως μπαλιές στο κέντρο. Δεν τους ενδιαφέρει ο διαιτητής!».

Μακριά από την κλασική λογοτεχνία οι νέοι μας

Λαμπρινή Σταμάτη, εφ. Τα Νέα, 30/7/1998

Οι «μολυβιές», τα «τόξα» που συνδέουν κλασικούς Έλληνες συγγραφείς με τα έργα τους, με πολύ γνωστά βιβλία όπως «Τα λόγια της πλώρης» ή το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», κάπου στον δρόμο μπερδεύτηκαν. Πολλοί οι περισσότεροι ίσως από τους νέους, οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα της εταιρείας V-PRC για «ΤΑ ΝΕΑ», δεν αναγνώρισαν τους ανθρώπους που έγραψαν «Τα μυστικά του βάλτου», τη «Φόνισσα» ή το «Ένα παιδί μετράει τ' άστρα». Το βιβλίο, «Το Λάθος», το συνέδεσε με τον Αντώνη Σαμαράκη μόνο το 20,2% των νέων ηλικίας από 15 έως 24 ετών, ενώ το 71,9% «δεν γνώριζε». Ορισμένοι ανησυχούν για τα υψηλά αυτά ποσοστά άγνοιας, κάποιοι άλλοι όχι. «Μπόρα είναι θα περάσει», φαίνεται να λέει η κ. Μαριέττα Ρήγα - Πεπελάση, η οποία αναφέρει την «τάση των νέων να αμφισβητούν και να συγκρούονται με κάθε τι το "κλασικό", αναζητώντας νέους δρόμους και ταυτότητες». Αισιόδοξο είναι και το παράδειγμα της Ειρήνης Χέλιου, 21 ετών, η οποία, αν και μεγάλωσε μακριά από τη λογοτεχνία και τα βιβλία, αναζήτησε αυθόρμητα πριν από μερικά χρόνια τους θησαυρούς τους.

Οι μισοί περίπου δεν γνωρίζουν ότι ο Νίκος Καζαντζάκης έχει γράψει το βιβλίο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» και ας δηλώνουν πως τον θαυμάζουν ως συγγραφέα. Έπειτα από αυτό, η συνέχεια ίσως να μην εκπλήσσει. Στο πλαίσιο της έρευνας που πραγματοποίησε η εταιρεία V-PRC για «ΤΑ ΝΕΑ», οι ερευνητές έθεσαν υπ' όψιν των 623 νέων, ηλικίας από 15 έως 24 ετών, εννέα τίτλους πολύ γνωστών βιβλίων κλασικής λογοτεχνίας, ζητώντας τους να βρουν τον συγγραφέα.

«Νικητής» σ' αυτό το πρωτότυπο «κουίζ» ήταν η «άγνοια», γεγονός που αποδεικνύει πως η λογοτεχνία τουλάχιστον η ελληνική κλασική λογοτεχνία δεν αγγίζει την ψυχή της νέας γενιάς. Τα ποσοστά εκείνων που απαντούν «δεν γνωρίζω» και όσων δίνουν λάθος απάντηση είναι, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, πολύ υψηλότερα από τα ποσοστά εκείνων που γνωρίζουν και αναφέρουν τους συγγραφείς του κάθε βιβλίου.

Τον Ανδρέα Καρκαβίτσα αναγνώρισαν ως συγγραφέα του βιβλίου «Τα λόγια της πλώρης» μόνο δύο στους δέκα νέους. Το 64,8% απάντησε πως δεν γνωρίζει ποιος έχει γράψει το βιβλίο, ενώ λάθος απάντηση έδωσε το 11,6% των ερωτωμένων. Το εκπαιδευτικό επίπεδο των νέων που συμμετείχαν στην έρευνα διαφοροποιεί «αντιστρόφως ανάλογα» τη σχέση τους απέναντι σε κλασικούς συγγραφείς, όπως ο Καρκαβίτσας ή ο Καζαντζάκης. Λάθος απάντηση, στην ερώτηση για το βιβλίο «Τα λόγια της πλώρης», έδωσαν περισσότεροι νέοι με ανώτερη μόρφωση (ποσοστό 15%) από εκείνους που φοιτούν στη Μέση Εκπαίδευση (ποσοστό 11,3%).

Πολλοί ήταν εκείνοι που απογοητεύτηκαν από τα αποτελέσματα της έρευνας, η ψυχολόγος κ. Μαριέττα Ρήγα-Πεπελάση, όμως, προτιμά να βλέπει το... ποτήρι μισογεμάτο. «Μελετώντας τα στοιχεία της έρευνας που παρουσιάζουν "ΤΑ ΝΕΑ", εύκολα διαπιστώνει κανείς πως οι νέοι βρίσκονται σε σύγχυση. Αυτή η σύγχυση όμως μπορεί να είναι και... δημιουργική. Οι νέοι βρίσκονται σε διαδικασία αναζήτησης, συγκρούονται και αμφισβητούν το "κλασικό", στην προσπάθειά τους να χτίσουν το "νέο"». Η κ. Πεπελάση επισημαίνει επίσης πως «η λογοτεχνία είναι ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά κομμάτια της ταυτότητάς μας. Κι είναι φανερό πως αυτήν την ταυτότητα ανανεωμένη και προσαρμοσμένη στα μέτρα τους και στα δεδομένα της εποχής αναζητούν να βρουν οι σύγχρονοι νέοι». Έτσι, θεωρεί «σημεία των καιρών» τη στάση αυτή των νέων και δεν φαίνεται να την ανησυχεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι επτά στους δέκα νέους (ποσοστό 71,9%) αγνοούν πως συγγραφέας του βιβλίου «Το Λάθος» είναι ο Αντώνης Σαμαράκης ούτε το ότι περισσότεροι από 66% δεν αναγνωρίζουν την Πηνελόπη Δέλτα, ως συγγραφέα του βιβλίου «Τα μυστικά του βάλτου».

Γ) Βιβλιογραφία

...