Γλώσσα-Έκθεση Γ' Λυκείου: Θέματα Πανελληνίων Εξετάσεων

2000 (Δεσμών)

Ο Τ.Σ. Έλιοτ γράφει στα 1923 για τον πληθυσμό της Μελανησίας: "Οι κάτοικοι του δυστυχισμένου αυτού αρχιπελάγους πεθαίνουν κυρίως γιατί ο "Πολιτισμός" που τους ανάγκασαν να δεχτούν, τους στέρησε από κάθε ενδιαφέρον για τη ζωή. Πεθαίνουν από καθαρή πλήξη. Όταν το κάθε θέατρο αντικατασταθεί από 100 κινηματογράφους, όταν το κάθε μουσικό όργανο αντικατασταθεί από 100 γραμμόφωνα, όταν το κάθε άλογο αντικατασταθεί από 100 φτηνά αυτοκίνητα, όταν γίνει βολετό για το κάθε παιδάκι, με τη βοήθεια των ηλεκτρικών εφευρέσεων, ν' ακούει τα παραμύθια της γιαγιάς του από ένα μεγάφωνο, . . . δε θα είναι διόλου εκπληκτικό αν ο πληθυσμός ολόκληρου του πολιτισμένου κόσμου ακολουθήσει γρήγορα την τύχη των Μελανησίων". (Από τις Δοκιμές του Γιώργου Σεφέρη)

α) Υπάρχουν στη σημερινή πραγματικότητα καταστάσεις, φαινόμενα, γεγονότα, τα οποία επαληθεύουν τους φόβους που διατύπωσε ο Έλιοτ το 1923;

β) Νομίζετε ότι η χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας αναγκαστικά ισοπεδώνει τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες κοινωνικών ομάδων και λαών; Να τεκμηριώσετε τις απόψεις σας. (Α'-Β'-Γ'-Δ' δέσμη)

1999 (Δεσμών)

Α) "Οι πολιτιστικές αξίες τότε και μόνον αποκτούν διάρκεια, εφόσον είναι πανταχού παρούσες. Αλλιώς αφήνουν εντυπώσεις, αλλά όχι ήθος. Η αρχιτεκτονική των κτηρίων, η αισθητική μιας διαφημίσεως ή μια εκπομπή από το ραδιόφωνο είναι, με το δικό τους μέτρο, επίσης πολιτιστικές εκφράσεις. Στο σύνολό τους, εξίσου σημαντικές με την ύπαρξη μιας συμφωνικής ορχήστρας ή ενός ωραίου μνημείου. Ο πολιτισμός της καθημερινότητας είναι μια πρόταση προς το μέλλον, που αγκαλιάζει ωστόσο το παρόν. Ότι ο πολιτισμός αυτός της καθημερινότητας ασφυκτιά στη σημερινή Ελλάδα, δίκαια προκαλεί την αγωνία σε όσους έχουν ακόμα τα μάτια και την ψυχή ανοικτή". (Γ. Γραμματικάκης, Κοσμογραφήματα).

Πώς κρίνετε την άποψη του συγγραφέα ότι οι διάφορες όψεις της καθημερινής ζωής αποτελούν σημαντικές εκφράσεις πολιτισμού;

Ποιες εκδηλώσεις και συμπεριφορές συντελούν, κατά τη γνώμη σας, στην υποβάθμιση του "πολιτισμού της καθημερινότητας" στη χώρα μας;

Πώς νομίζετε ότι μπορούμε να βελτιώσουμε το πολιτιστικό επίπεδο της ζωής μας; (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) "Οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στο παρελθόν τους, ακριβώς όπως έχουν δικαίωμα και να το απαρνούνται. Η ιστορία είναι ένας από τους πολλούς τρόπους για την ανάκληση αυτού του παρελθόντος και τη δημιουργία μιας πολιτισμικής ταυτότητας. Είναι επίσης ο δρόμος που οδηγεί στις εμπειρίες και τον πλούτο του παρελθόντος άλλων πολιτισμών. Η ιστορία είναι η επιστήμη που ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη μιας κριτικής προσέγγισης στην πληροφόρηση και την ελεγχόμενη φαντασία.

Η ιστορία διαδραματίζει επίσης κεντρικό πολιτικό ρόλο στη σημερινή Ευρώπη. Μπορεί να συμβάλλει στη μεγαλύτερη κατανόηση, ανοχή και εμπιστοσύνη μεταξύ των ατόμων και μεταξύ των λαών της Ευρώπης, μπορεί όμως και να γίνει αιτία διαιρέσεων, βίας και μισαλλοδοξίας" (Συμβούλιο της Ευρώπης, Τακτική συνεδριακή περίοδος 1996, Οδηγία 1283).

Να αναλύσετε την πολλαπλή χρησιμότητα της ιστορικής γνώσης στη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, με βάση το κείμενο της οδηγίας.

Κάτω από ποιες συνθήκες η ιστορία μπορεί να γίνει αιτία διαιρέσεων, βίας και μισαλλοδοξίας;

Πώς νομίζετε ότι εσείς, η νέα γενιά πολιτών, μπορείτε να αξιοποιήσετε θετικά τις ιστορικές σας γνώσεις ; (Δ' δέσμη)

1998 (Δεσμών)

Α) "Δε χρειάζεται να γίνει ιδιαίτερος λόγος για το πόσο απαραίτητο είναι το γέλιο στη ζωή μας. Η παρουσία του είναι ευεργετική και, αντίθετα, η απουσία του γίνεται δυσάρεστα αισθητή σε κάθε σχεδόν εκδήλωση της κοινωνικής ζωής. Η ευαισθησία και ο συναισθηματικός κόσμος μιας κοινωνίας, η πνευματική της στάθμη και η αισθητική της καλλιέργεια μπορούν με πολύ ασφαλή τρόπο να προσδιοριστούν τόσο από τη συχνότητα του γέλιου όσο και από την ποιότητα των μέσων που την προκαλούν". (Ηλ. Σπυρόπουλος, Τα Αρχαία Ελληνικά στο Γυμνάσιο και το Λύκειο Αθήνα,1980).

Με αφορμή τις απόψεις του συγγραφέα, να απαντήσετε τεκμηριωμένα στα ακόλουθα ερωτήματα:

α) Θεωρείτε απαραίτητο το γέλιο στη ζωή μας, και

β) συνδέεται η συχνότητα του γέλιου και η ποιότητα των μέσων που το προκαλούν με την ευαισθησία, την πνευματική στάθμη και την αισθητική καλλιέργεια μιας κοινωνίας; (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) Ο λογοτέχνης Ασημάκης Πανσέληνος, αναπολώντας τα εφηβικά του χρόνια, γράφει: "Τι όμορφο πράγμα θα ήταν η ομαδικότητα στη ζωή των ανθρώπων να εκφραζόταν με μικρούς κύκλους μονάχα, συγκροτημένους αυτόματα με την ελεύθερη προσέγγιση των μελών τους χωρίς καμιά εξωτερική πειθαρχία ή καθοδήγηση. Η παρέα! Αυτή είναι η μόνη ελεύθερη ομάδα, ως τα σήμερα, στη ζωή των ανθρώπων".

α) Πώς κρίνετε τη θέση του συγγραφέα ότι η παρέα είναι η μόνη ελεύθερη ομάδα, ως τα σήμερα, στη ζωή των ανθρώπων;

β) Ποιες επιπτώσεις έχει η βαθμιαία αποδυνάμωση της ομαδικότητας στην προσωπικότητα κάθε ατόμου και στη συνοχή της κοινωνίας;(Δ' δέσμη)

1998 (Τεχνικών)

Η βία, με τις διάφορες μορφές της, έχει προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου. Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα αίτια, ποιες οι συνέπειες του φαινομένου και πώς αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί;

1998 (Ομογενών)

Το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου συναντήθηκαν στην Πορτογαλία έξι χιλιάδες νέοι και πεντακόσιες νεανικές οργανώσεις από όλο τον κόσμο με το σύνθημα: «Mαζί για να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο».

Οι νέοι συζήτησαν και πρότειναν λύσεις για κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα.

1) Αν είχατε τη δυνατότητα συμμετοχής, ποιες σκέψεις θα εκφράζατε;

2) Με ποιους άλλους τρόπους και μέσα νομίζετε ότι οι νέοι μπορούν να προβάλλουν και να προωθoύν τις απόψεις τους σχετικά με τα ζητήματα αυτά;

1997 (Δεσμών)

Α) Ένας μαθητής, μέλος της βουλής των εφήβων, στην προχθεσινή αγόρευσή του είπε και το εξής: "...και αν η σημερινή κοινωνία επιβάλλει το συντηρητισμό, εμάς θα μας επιτρέψετε να ονειρευόμαστε". Σ' αυτή τη φράση υπάρχει μια διαπίστωση, η επιβολή του συντηρητισμού από την κοινωνία, και ένα αντίπαλο δέος, το όνειρο. Ποιος είναι ο ρόλος σας σε μια τέτοια κοινωνία; Νομίζετε ότι τα όνειρά σας μπορούν να δράσουν επαναστατικά απέναντι σ' αυτή την επιβολή; (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) "Δεν υπάρχει πια καμιά κοινωνική αναγκαιότητα να μεταχειρίζονται ( κάποιοι ) τα ανθρώπινα όντα ως μηχανικά στοιχεία στην παραγωγική διαδικασία. Αυτό μπορούμε να το υπερβούμε με μια κοινωνία ελευθερίας και ελεύθερης επικοινωνίας, στην οποία η δημιουργική παρόρμηση, που εγώ θεωρώ εγγενή στην ανθρώπινη φύση, θα μπορεί αληθινά να πραγματώσει τον εαυτό της με όποιον τρόπο θελήσει" (Απόσπασμα συζήτησης του Νόαμ Τσόμσκυ με τον Μισέλ Φουκώ).

Ο Τσόμσκυ πιστεύει ότι ο άνθρωπος χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία ως μηχανικό στοιχείο. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή; Γιατί νομίζετε ότι ο Τσόμσκυ προβάλλει με ιδιαίτερη έμφαση την αξία της ανθρώπινης δημιουργικότητας σε μια κοινωνία ελευθερίας; (Δ' δέσμη)

1997 (Τεχνικών)

«Ο άνθρωπος μπαίνει στο επάγγελμα όπως σε μια σφαίρα από την οποία δεν πρόκειται πια να βγει, όσο μακρά ζωή κι αν ζήσει· και το επάγγελμα μπαίνει μέσα στον άνθρωπο, τον κυριεύει, κι αυτή η υπόταξη διαρκεί όσο περίπου και η ζωή του. Το επάγγελμα σχηματίζει τον άνθρωπο, τον φτιάχνει». (Ε. Παπανούτσος)

1) Να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους η εκλογή του επαγγέλματος έχει βαρύνουσα σημασία για τον άνθρωπο.

2) Να καθορίσετε τους παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογή του επαγγέλματος και

3) να εντοπίσετε τις προϋποθέσεις που πρέπει να λάβει υπόψη του ο άνθρωπος, για να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει.

1997 (Ομογενών)

Ποιος είναι ο ρόλος και η αποστολή του ελληνισμού σήμερα, μέσα στα πλαίσια της παγκόσμιας κοινότητας;

1996 (Δεσμών)

Α) Κατά τον περασμένο αιώνα, τον αιώνα της βιομηχανικής επανάστασης, παρατηρήθηκε μια άγρια εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας στους χώρους της βιομηχανικής παραγωγής, που είχε πολύ σοβαρές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών. Στις σημερινές κοινωνίες, κυρίως στις μεγαλουπόλεις, παρατηρείται μιας άλλης μορφής εκμετάλλευση παιδικής εργασίας, όχι πια τόσο στους χώρους της βιομηχανικής παραγωγής: στα σταυροδρόμια, στους δρόμους και στα κέντρα διασκέδασης και αλλού ένα πλήθος παιδιών "εργάζονται" νυχθημερόν προσπαθώντας να προσφέρουν κάποια υπηρεσία έναντι απροσδιόριστης "αμοιβής". Σας ζητείται να εξηγήσετε τους λόγους που προκαλούν τη σημερινή μορφή εκμετάλλευσης της παιδικής εργασίας και να διατυπώσετε τις σκέψεις σας για τη θέση που πρέπει να έχει το παιδί στην κοινωνία. (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) Σε παλαιότερες εποχές η τρίτη ηλικία κατείχε μία εξέχουσα θέση στην κοινωνία και οι παλαίμαχοι της ζωής απολάμβαναν γενικό σεβασμό.

α) Ποια θέση κατέχουν οι ηλικιωμένοι στην ελληνική κοινωνία σήμερα;

β) Με ποιους τρόπους οφείλει να τους βοηθήσει η οικογένεια, ο κοινωνικός περίγυρος και η πολιτεία για να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα προβλήματά τους και να έχουν μια ζωή "γεμάτη" και ενδιαφέρουσα;

γ) Ποιες αντιστάσεις μπορούν να προβάλλουν οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι απέναντι στα γηρατειά; (Δ' δέσμη)

1996 (Ομογενών)

Έχοντας παραμείνει αρκετό χρονικό διάστημα σε μια άλλη χώρα μπορούμε, συγκρίνοντας τον τρόπο ζωής, την οργάνωση, τα προβλήματα και άλλα, να εκτιμήσουμε ορθότερα τη δική μας χώρα.

Ποιες είναι οι σκέψεις και οι απόψεις σας για τη χώρα μας μέσα από τις εμπειρίες που αποκτήσατε στον τόπο τον οποίο ζήσατε;

1995 (Δεσμών)

Α) Παρόλο που το βιβλίο είναι παράθυρο ανοιχτό προς τον κόσμο της γνώσης και της καλλιέργειας, δε βρίσκει ανάλογη ανταπόκριση από το κοινό. (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

α) Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι αιτίες αυτού του φαινομένου;

β) Ποιους τρόπους θα προτείνατε, ώστε να αυξηθεί το ενδιαφέρον για το βιβλίο;

Β) Η μίμηση ως γενικό κοινωνικό φαινόμενο χαρακτηρίζει και τους νέους.

α) Τι μιμούνται οι νέοι; β) Ποια είναι τα κίνητρα αυτής της τάσης τους; γ) Ποιες είναι οι θετικές και οι αρνητικές συνέπειες της μίμησης για τους ίδιους και για την κοινωνία; (Δ' δέσμη)

1995 (Ομογενών)

Στην εποχή μας υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων διαφορετικών χωρών. Να εξετάσετε ποιες μορφές παίρνει αυτή η επικοινωνία, σε ποιους λόγους οφείλεται η ανάπτυξή της και ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει.

1994 (Δεσμών)

Α) Ο ουσιαστικός διάλογος εξαρτάται από ορισμένες προϋποθέσεις, τόσο κοινωνικές, όπως για παράδειγμα η ελευθερία λόγου, το μη αυταρχικό κλίμα, η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, όσο και ατομικές, όπως η προσωπικότητα και η συμπεριφορά των συνομιλητών. Να αναλύσετε τις προϋποθέσεις αυτές και να δείξετε πώς συμβάλλουν στην επιτυχία του διαλόγου. (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) Ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης. Η πληροφορία έχει όλο και μεγαλύτερη σημασία για τη ζωή μας: συμβάλλει στη διακίνηση γνώσεων και ιδεών, μας βοηθάει στη λήψη αποφάσεων και στην αντιμετώπιση πρακτικών προβλημάτων. Μερικές φορές όμως μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες, ιδιαίτερα όταν προκαλεί σύγχυση και αποπροσανατολισμό. Να σχολιάσετε τις διαπιστώσεις αυτές, τεκμηριώνοντας τις απόψεις σας. (Δ' δέσμη)

1994 (Ομογενών)

Τα τελευταία χρόνια αναβιώνει σε χώρες κυρίως της Ευρώπης το φαινόμενο του ρατσισμού. Οι διακρίσεις δεν περιορίζονται πλέον μόνο στο χρώμα και τη φυλή, αλλά παίρνουν και κοινωνική διάσταση, αφού περιλαμβάνουν μετανάστες, ανέργους, πολιτικές και θρησκευτικές μειονότητες και άλλες ομάδες πληθυσμού. Ποια πιστεύετε πως είναι τα αίτια του κοινωνικού αυτού ρατσισμού και ποια πρέπει να είναι η στάση των σημερινών νέων απέναντί του;

1993 (Δεσμών)

Α) Στη σημερινή εποχή του τεχνολογικού θριάμβου, το άτομο κινδυνεύει να χάσει την ανθρωπιά του. Να προτείνετε τρόπους με τους οποίους θα μπορέσει να κρατήσει την ανθρωπιά του αξιοποιώντας ταυτόχρονα την τεχνολογία προς όφελός του. (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) Η πρόοδος και η ανάπτυξη κάθε κοινωνικού συνόλου είναι συνάρτηση όχι μόνο της συνειδητοποίησης και διεκδίκησης από τα μέλη του των δικαιωμάτων τους, αλλά και της εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους. Πιστεύετε ότι ο σημερινός άνθρωπος, και ειδικότερα ο νέος, έχει κατανοήσει αυτήν την πραγματικότητα; Αναπτύξτε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας. (Δ' δέσμη)

1993 (Ομογενών)

Στόχος του νέου ανθρώπου είναι να πετύχει στη ζωή του. Ποια είναι σήμερα κατά τη γνώμη σας τα γνωρίσματα του επιτυχημένου ανθρώπου;

1992 (Δεσμών)

Α) Στην κοινωνία μας υπάρχουν ή προβάλλονται διάφορα πρότυπα. Οι σημερινοί νέοι έχουν ανάγκη από αυτά και ποια ανταποκρίνονται στα ιδανικά τους; (Α'-Β'-Γ' δέσμη)

Β) Η παραγωγικότητα και η υπευθυνότητα προβάλλουν ως επιτακτικό αίτημα της εποχής μας για την πρόοδο ατόμων και κοινωνιών. Να αναπτύξετε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας. (Δ' δέσμη)

1992 (Ομογενών)

Η συμβολή του απόδημου Ελληνισμού στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας και στην προώθηση των εθνικών μας θεμάτων.

1991 (Δεσμών)

Το αθλητικό ιδεώδες είναι παγκόσμια αποδεκτό, παρατηρούνται όμως και φαινόμενα εκφυλισμού του. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα φαινόμενα αυτά, πού οφείλονται και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν;

1991 (Ομογενών)

Ο Ελληνισμός, παρά τις ιστορικές του περιπέτειες επέζησε και διακρίθηκε. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι αρετές της φυλής μας, που την έσωσαν και την ανέδειξαν, και ποια είναι τα μειονεκτήματά της, για τα οποία γνώρισε συμφορές;

1990 (Δεσμών)

Α) Με δεδομένη την πρόοδο που παρατηρείται στην πορεία για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, επισημαίνεται από ορισμένους ο κίνδυνος απώλειας της εθνικής ταυτότητας των ευρωπαϊκών λαών. Πιστεύετε ότι ευρωπαϊκή ενοποίηση και εθνική ταυτότητα είναι έννοιες που αποκλείει η μία την άλλη; Να αναπτύξετε τεκμηριωμένα τις απόψεις σας.

Β) Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος ως αντικείμενο γενικού προβληματισμού, αποτελεί θέμα καθημερινής ειδησεογραφίας, συζητήσεων, αλλά και συγκεκριμένων προτάσεων για την αντιμετώπισή της. Αναπτύξετε τις απόψεις σας σχετικά με το ρόλο της τεχνολογικής εξέλιξης στην καταστροφή, αλλά και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Γ) Η διάδοση των ναρκωτικών έχει λάβει στις μέρες μας απειλητικές διαστάσεις και όλες σχεδόν οι χώρες λαμβάνουν μέτρα στο εσωτερικό τους και συντονίζουν τις ενέργειές τους σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση της σύγχρονης αυτής μάστιγας. Πώς, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η διάδοση των ναρκωτικών και ποια πρέπει να είναι η στάση της κοινωνίας και της πολιτείας απέναντι στα εξαρτημένα απ' αυτά άτομα. (Δ' δέσμη)

1990 (Ομογενών)

Υποστηρίζεται η άποψη ότι ο σύγχρονος αθλητισμός δεν εξελίσσεται με βάση το αθλητικό πνεύμα της ελληνικής αρχαιότητας. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι αρνητικές πλευρές του σύγχρονου αθλητισμού και ποιοι πρέπει να είναι οι πραγματικοί του στόχοι;

1989 (Δεσμών)

Στην κρίσιμη εποχή που ζούμε οι διαφορές και οι ιδιαιτερότητες των κρατών και των εθνών (πολιτισμικές, πολιτικές, κοινωνικές και άλλες) επιβάλλεται να αποτελούν όχι αφορμές για άγονη αντιπαράθεση και βίαιες συγκρούσεις αλλά παράγοντες για την πρόοδο και την ευημερία της ανθρωπότητας.

Να αναπτύξετε τις απόψεις σας για τη θέση αυτή και να αναφέρετε τρόπους με τους οποίους αυτές οι διαφορές και οι ιδιαιτερότητες μπορούν να λειτουργήσουν γόνιμα και δημιουργικά.

1989 (Ομογενών)

Ένα από τα πιο μεγάλα προβλήματα της εποχής μας είναι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι σπουδαιότερες αιτίες που δημιουργούν το πρόβλημα αυτό και ποιες οι συνέπειές του για τον άνθρωπο; Τι νομίζετε ότι πρέπει να κάνει ο καθένας μας και τι η πολιτεία για την αντιμετώπισή του;

1988 (Δεσμών)

«Είναι μέσα στη φύση των νέων, στην αδιάφθαρτή τους αγνότητα, να πιστεύουν το τέλειο και όταν βλέπουν τις αδυναμίες ή τα ελαττώματα των μεγαλυτέρων τους, να πιστεύουν πως αυτοί, όταν πάρουν τη δύναμη στα χέρια τους, θα ξεριζώσουν την κάθε κακία και θα πλάσουν έναν κόσμο δίχως καμία ατέλεια και αδικία».

1. Να διατυπώσετε τις απόψεις σας για τις θέσεις που περιέχονται στο απόσπασμα αυτό.

2. Νομίζετε ότι οι νέοι σήμερα έχουν τη διάθεση και τη δυνατότητα να συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός καλύτερου κόσμου;

1988 (Ομογενών)

Οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας καθώς και οι σχέσεις των πολιτών μεταξύ τους στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις έχουν θετικές και αρνητικές πλευρές. Να διατυπώσετε τις απόψεις σας.

1987 (Δεσμών)

«Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια φαίνονταν οι φλέβες τους τόσην εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα ‘χαν πάρει κάτι στρατιώτες και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων χίλια τάλαρα γύρευαν...

Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχθείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε».

Με βάση το παραπάνω απόσπασμα του Μακρυγιάννη να αναπτύξετε τις προσωπικές σας σκέψεις λαβαίνοντας υπόψη και τα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Πώς αντιλαμβάνεστε τη στάση του Μακρυγιάννη και ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σημασία της;

2. Βρίσκετε ότι έχουν επικαιρότητα σήμερα τα λόγια του;

1987 (Ομογενών)

Ζούμε στον αιώνα της τεχνολογίας. Οι μεγάλες τεχνολογικές εφευρέσεις έχουν αλλάξει τη ζωή του ανθρώπου. Τον έχουν κάνει ικανό να κατακτήσει και το διάστημα ακόμη. αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν πολλά απειλητικά προβλήματα, όπως η μόλυνση του περιβάλλοντος, οι κίνδυνοι από τη ραδιενέργεια, η καταστροφή της ατμόσφαιρας κ.λπ.

Μ’ αυτά τα δεδομένα είναι κατά τη γνώμη σας προσφορά ή κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή η εξέλιξη της τεχνολογίας;

1986 (Δεσμών)

Υποθέστε ότι με την επιτυχία σας στις εξετάσεις αναγκάζεσθε για το χρονικό διάστημα των σπουδών σας να μετοικήσετε και να βρεθείτε μακριά από το οικείο περιβάλλον σας.

Αν σας δινόταν η δυνατότητα να δημιουργήσετε έναν κύκλο ανθρώπων, μέσα στον οποίο θα θέλατε να ζείτε, κυρίως τον εξωσπουδαστικό σας χρόνο, σε ποια κριτήρια θα βασίζατε την επιλογή των προσώπων που θα συγκροτούσαν το νέο ανθρώπινο περιβάλλον σας;

Ας σημειωθεί ότι δεν ενδιαφέρει η περιγραφή συγκεκριμένων ανθρώπινων τύπων, αλλά η διατύπωση και η αιτιολόγηση των αρχών επιλογής καθώς και η σύνθεση των χαρακτηριστικών που θα επέτρεπε, κατά την άποψή σας, να συγκεντρώνει αυτός ο μικρόκοσμος, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνικής ζωής σας πέρα από το στενό πλαίσιο των σπουδών σας;

1986 (Ομογενών)

Στη σημερινή κοινωνία οι νέοι αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα για να πραγματοποιήσουν τις επιδιώξεις τους. Ποια είναι τα σπουδαιότερα από τα προβλήματα αυτά και με ποιους τρόπους νομίζετε ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν;

1985 (Δεσμών)

Ο άνθρωπος, ο αποφασισμένος να μάθει πολλά γράμματα και να διαπρέψει σε μια επιστήμη ή σε μια τέχνη, δεν αποβλέπει πια, κατά την επικρατούσα αντίληψη, στην προσωπική του μόνο ευδοκίμηση. Προσφέρει και στους άλλους πολύτιμη αρωγή.

1985 (Ομογενών)

Πιστεύετε ότι η θέληση ή η τύχη έχει μεγαλύτερη σημασία για την επιτυχία του ατόμου στη ζωή;

1984 (Δεσμών)

Ποτέ οι στέγες των σπιτιών δεν ήταν τόσο κοντά, όσο σήμερα. Ποτέ οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο απομακρυσμένες όσο σήμερα.

1984 (Ομογενών)

Η σημασία του διαλόγου ως μέσου επικοινωνίας και επίλυσης των διαφορών μεταξύ των ανθρώπων. Να αναπτύξετε και να δικαιολογήσετε τις απόψεις σας επάνω στο θέμα αυτό.

1983 (Δεσμών)

Α)Στις μέρες μας αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η ανάγκη συμμετοχής των νέων σε διάφορους τομείς της πνευματικής, της οικονομικής και γενικότερα της κοινωνικής δραστηριότητας. Εκτιμώντας γενικά το δεδομένο αυτό, απάντησε τεκμηριωμένα στα ακόλουθα ερωτήματα.

1. Διαθέτουν και γιατί οι σύγχρονοι νέοι την ωριμότητα που απαιτείται για το ρόλο αυτό;

2. Με ποιες ιδιότητες χαρακτηριστικές της ηλικίας τους μπορούν να επωμιστούν την ευθύνη αυτή;

3. Με ποιους συγκεκριμένους στόχους είναι σε θέση να συμβάλλουν ατομικά και συλλογικά στην αντιμετώπιση και επίλυση κοινών προβλημάτων;

Β) "Ταύτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί και αμαθείς και πλούσιοι και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν και όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός "εγώ", ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς "εγώ"; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει "εγώ", όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε "εμείς". Είμαστε εις το "εμείς" και όχι εις το "εγώ". Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί".

Να εκτιμήσετε το συγκεκριμένο τύπο του πολίτη, ο οποίος προκύπτει από το παράθεμα αυτό του Μακρυγιάννη, προσέχοντας ιδιαίτερα τις επόμενες εκφράσεις που σχηματίζουν κλίμακα: α) "...όλοι μαζί...όσοι αγωνιστήκαμεν..." (κοινή η πατρίδα αναγκαία η αγωνιστική συνεισφορά). β) " Είμαστε εις το "εμείς" και όχι εις το "εγώ" (συλλογική, όχι ατομική πολιτική συνείδηση). γ) " να μάθομεν γνώση" (φρόνηση και παιδεία, για να"φκιάσομεν χωριόν" μετά τον αγώνα).

Γ) Στις σχετικές οδηγίες για τη σύνταξη των εκθέσεων στα λύκεια υπάρχει η εξής πρόταση: " Στις εκθέσεις η ικανότητα να διατυπώνει κάποιος ορθά και καλαίσθητα όσα σκέπτεται, πιστεύει και θέλει δεν προϋποθέτει συγγραφικά χαρίσματα, αλλά είναι κάτι που με συστηματική προσπάθεια και σωστή καθοδήγηση μπορεί να το πετύχει ο κάθε μαθητής".

Σχολιάστε την πρόταση αυτή με βάση τη δική σας συνολική σχολική πείρα.

Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την πρόταση αυτή και γιατί; Η σχολική πράξη βεβαιώνει ή αναιρεί την πρόταση αυτή και γιατί;

Τι σημαίνει κατά τη γνώμη σας,"διατυπώνω τις σκέψεις μου ορθά και καλαίσθητα" και πώς εφαρμόζεται στην επιστήμη που διαλέγετε να σπουδάσετε.

1981 (Δεσμών)

Ο διάλογος ως μέσον επικοινωνίας και επιλύσεως των διαφορών μεταξύ των ανθρώπων.