→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Η Μύρτιδα περιμένει την Αυγή και την Ηδύλη

Τζεβελέκου Βασιλική, Εφημερίδα των Συντακτών, 12/5/2015

To 11χρονο κοριτσάκι, που πέθανε από λοιμό στην Αθήνα του Πελοποννησιακού Πολέμου

Τα 5χρονα γενέθλιά της γιορτάζει η Μύρτιδα, το 11χρονο κοριτσάκι από την Αθήνα που έζησε τον 5ο π.Χ. αιώνα και πέθανε από τυφοειδή πυρετό, όπως και το ένα τρίτο των συμπολιτών της (50 χιλιάδες), στον μεγάλο λοιμό που έπληξε την πόλη κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Το πρόσωπό της είναι γνωστό και αναγνωρίσιμο πια στις μέρες μας. Το κρανίο της βρέθηκε σε εξαιρετική κατάσταση κατά τις ανασκαφές του μετρό στον Κεραμεικό. Χάρη στη σύγχρονη επιστήμη έγινε η ανασύνθεση του προσώπου μετά από πρωτοβουλία του Μανώλη Παπαγρηγοράκη, καθηγητή Ορθοδοντικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος συνεργάστηκε με ομάδα επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων. Εξ άλλου ο ίδιος ασχολείται με την έρευνα αρχαίων κρανίων πάνω από 30 χρόνια.

Ο Μανώλης Παπαγρηγοράκης πρωτοστάτησε στο να αποκτήσει το 11χρονο κοριτσάκι, που πέθανε από λοιμό στην Αθήνα του Πελοποννησιακού Πολέμου, το πασίγνωστο πια πρόσωπό του.

Αύριο η Μύρτιδα έχει την τιμητική της. Πραγματοποιείται ημερίδα με θέμα «Πέντε Χρόνια με τη Μύρτιδα» στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης, εκεί όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2010, τότε που ανακηρύχθηκε και από τον ΟΗΕ «Φίλη των στόχων της Χιλιετίας», αφού «στέλνει ηχηρό μήνυμα στην ανθρωπότητα, καθώς δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά, εκατομμύρια παιδιά χάνουν τη ζωή τους από τυφοειδή πυρετό και άλλες νόσους».

«Φέτος η Μύρτις συμπληρώνει πέντε χρόνια και ο ΟΗΕ γιορτάζει τα 70 χρόνια από την ίδρυσή του. Είναι μια καλή ευκαιρία αυτός ο συν-εορτασμός», λέει ο κ. Παπαγρηγοράκης. «Σήμερα η Μύρτις φυλάσσεται σε ιδιωτικό χώρο κι ενώ υπάρχει μεγάλη επιθυμία από το κοινό σε όλη τη χώρα για επανέκθεση, είναι δύσκολο. Η μεταφορά και το στήσιμο είναι πολύ δαπανηρά. Ωστόσο, όταν εκτέθηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μέσα σε τρεις μήνες οι επισκέπτες πέρασαν τους 80.000. Η κ. Πολυξένη Βελένη μού είχε πει ότι η επισκεψιμότητα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης ήταν ίδια με εκείνη των εκθέσεων των Μακεδονικών Θησαυρών και του Αγίου Ορους, ενώ στο Μουσείο των Ιωαννίνων οι επισκέπτες ξεπέρασαν τις 7 χιλιάδες».

Σε λίγο καιρό η Μύρτις δεν θα είναι μόνη της. Ο Έλληνας καθηγητής, στηριζόμενος στα κρανία τους, ολοκλήρωσε την ψηφιακή ανάπλαση δύο ακόμα γυναικείων προσώπων, της 18χρονης Αυγής και της 5χρονης Ηδύλης.

«Την ονομάσαμε Αυγή συμβολικά γιατί είναι της μεσολιθικής εποχής. Έζησε το 7.000 π.Χ. και βρέθηκε από τη σπηλαιολόγο Αικατερίνη Κυπαρίσση στο σπήλαιο της Θεόπετρας, στα Τρίκαλα. Το πρόσωπό της είναι έτοιμο και περιμένουμε, τον Ιούνιο-το αργότερο Ιούλιο, να έρθει από τη Στοκχόλμη. Έγινε από τον Όσκαρ Νίλσον του Μουσείου Βάσα, με τον οποίο συνεργαστήκαμε και για τη Μύρτιδα. Το πιστό αντίγραφο της Αυγής έγινε από τον νευρο-ακτινολόγο Παναγιώτη Τούλα και τον ειδικό Μανόλη Μαραβελάκη. Η 18χρονη ωστόσο είναι πιο άγριας μορφής και όπως λέει ο καθηγητής “περισσότερο απ’ όλα μάς δυσκόλεψαν τα ρούχα και τα μαλλιά της”».

Η ψηφιακή ανάπλαση της 18χρονης Αυγής

Το τρίτο πρόσωπο είναι της Ηδύλης, από τις Φερές Μαγνησίας, που το κρανίο της εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου. Υπολογίζεται ότι έζησε στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. «Βρέθηκε σε κιβωτιόσχημο τάφο μαζί με τα παιχνίδια της και σώζεται και η επιτύμβια στήλη με ποίημα του πατέρα της», αναφέρει ο καθηγητής. «Το αντίγραφο του κρανίου είναι έτοιμο και πηγαίνει στη Σουηδία για να ξεκινήσει η ανάπλαση, που μας αποκαλύπτει ένα όμορφο παιδικό πρόσωπο. Απομένει το χτίσιμό του, μόλις βρεθούν οι οικονομικοί πόροι· θα υλοποιηθεί και πάλι από τον Νίλσον». Και καταλήγει: «Ονειρεύομαι τη δημιουργία ενός θεματικού μουσείου αφιερωμένο στο παιδί από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας».

Η ημερίδα, με θέμα «Μορφή, ταφή ή καύση και η καθημερινή ζωή στην Αθήνα του 5ου αιώνα», υπενθυμίζει, σύμφωνα με τον κ. Παπαγρηγοράκη, «την κοινή ανθρώπινη μοίρα, τον θάνατο, αλλά ταυτόχρονα και την ήττα του θανάτου μέσω της μνήμης της μορφής». Θα μιλήσουν ακαδημαϊκοί, καθηγητές πανεπιστημίων, Ελληνες και ξένοι επιστήμονες. Ανάμεσά τους οι: Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Κώστας Ζουράρις, Μάριος Π. Μπέγζος, Μανόλης Κορρές, Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου, Κωνσταντίνος Σουέρεφ, η ηθοποιός Αννα Κοκκίνου κ.ά. Τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, του ΟΗΕ και της νορβηγικής πρεσβείας της Αθήνας.

Παράλληλα εγκαινιάστηκε χθες στο φουαγέ του Μεγάρου Μουσικής η έκθεση «Η Πινακοθήκη της Μύρτιδος». Περισσότεροι από 60 Ελληνες και ξένοι καλλιτέχνες πρόσφεραν αφιλοκερδώς έργα τους για την ενίσχυση της έρευνας σε αρχαίο σκελετικό υλικό.