→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Ο πόλεμος δεν είναι «έμφυτος» στους λαούς, λένε νέες έρευνες

Natalie Angier, εφ. Τα Νέα, 18/11/2003

Οι Βίκινγκ πέρασαν στην ιστορία γιατί έσφαζαν τους εχθρούς τους

Οι Μινωίτες ανήκουν σε μία εκλεκτή μειονότητα: Λάτρευαν την ειρήνη. Είναι ένας από τους ελάχιστους λαούς στην ανθρώπινη Ιστορία, που πέρασαν τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα - περίπου 1.500 χρόνια - χωρίς πολέμους.

Μόλις το 5% των πολιτισμών, από όσους έχουν ανακαλύψει αρχαιολόγοι και ανθρωπολόγοι, μπορούν να ισχυριστούν το ίδιο. Και αυτό μας οδηγεί στο ερώτημα αν ο πόλεμος είναι ένα αναγκαίο κακό, έμφυτο στον άνθρωπο. Δικαιώνει η Ιστορία τον Πλάτωνα που έγραψε ότι μόνο οι νεκροί έχουν δει το τέλος του πολέμου; Όσο και αν φαίνεται περίεργο, υπάρχουν επιστήμονες που ερευνούν το ζήτημα με νέες μελέτες στον τομέα της θεωρίας των παιγνίων. Και η μέχρι τώρα απάντηση φαίνεται πως είναι αρνητική. Συγκεκριμένα, εκτεταμένα πειράματα σε πολλές χώρες αποδεικνύουν πως οι άνθρωποι γρήγορα ιδρύουν δίκτυα συνεργασίας μεταξύ τους, προτιμώντας να καταστρώσουν μία κοινή στρατηγική για το όφελος όλων, παρά να προσπαθήσουν ο καθένας για τον εαυτό του με αμφίβολα αποτελέσματα. Και οι ερευνητές πιστεύουν ότι δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς έναν μελλοντικό κόσμο, όπου ο πόλεμος είναι σπάνιο και παγκοσμίως κατακριτέο φαινόμενο.

Βέβαια, ελάχιστες είναι οι στιγμές χωρίς αιματοχυσίες στην Ιστορία, όπως λέει ο ιστορικός πολέμου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Βίκτορ Ντέιβιντ Χάνσον. Και δεν είναι ο πόλεμος αποκλειστικό χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους. Και στους χιμπατζήδες παρατηρούνται παρόμοια φαινόμενα, τόσο έντονα που η αναλογία θηλυκών-αρσενικών είναι δύο προς ένα. Όμως, δεν είναι ο κανόνας. Πειράματα με άλλα είδη πιθήκων, εξίσου συγγενή του ανθρώπου, που επιλέγουν την αγάπη και όχι τον πόλεμο και λύνουν τα κοινωνικά τους προβλήματα με... ταντρικό σεξ.

Αλλά υπάρχουν και τα παραδείγματα πολεμοχαρών λαών που έγιναν... αρνάκια. Παράδειγμα οι Σκανδιναβοί. Οι Βίκινγκ πέρασαν στην ιστορία σφάζοντας τους εχθρούς τους, αλλά οι απόγονοί τους έχουν να πολεμήσουν πάνω από 200 χρόνια. Οι φυλές της Νέας Γουινέας πολεμούσαν αδιάκοπα μέχρι τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η αστυνομία της Αυστραλίας τούς έκανε συστάσεις να σταματήσουν. «Ήταν η δικαιολογία που γύρευαν», λέει ο Πίτερ Ρίτσερσον, ειδικός στην ιστορία των πολιτισμών και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ντέιβις στην Καλιφόρνια.