→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Αρχαία πόλη στα... σύννεφα

Βίκυ Χαρισοπούλου, εφ. Τα Νέα, 1/10/2001

Στο φως τεράστια πόλη της εποχής του Μεγ.Αλεξάνδρου στο Πολυνέρι Γρεβενών

Όψη της ανασκαφής στη θέση Καστρί, στο Πολυνέρι Γρεβενών (Βορειοδυτική Πίνδος), που διενεργείται σε έκταση 70 και πλέον στρεμμάτων, με επικεφαλής την καθηγήτρια Αρχαιολογίας κ. Στέλλα Δρούγου. Αριστερά: Τμήματα μαρμάρινων δωρικών κιόνων από τη διπλή στοά της αρχαίας πόλης και πάνω δεξιά ασημένιο νόμισμα του 4ου π.Χ αιώνα, παράσταση του Δία καθημένου, με το όνομα «Αλέξανδρος»

Σε υψόμετρο 1.200 (ίσως το υψηλότερο για τον ελληνικό χώρο), στους πρόποδες της Πίνδου, οι αρχαιολόγοι βρίσκονται «αντιμέτωποι» με τα ερείπια μιας άγνωστης, προς το παρόν, αρχαίας πόλης του 4ου π.Χ. αιώνα. Οι ανασκαφές, που γίνονται σε έκταση 70 και πλέον στρεμμάτων και σε ιδιαίτερα μεγάλο υψόμετρο ­σε θέση που «ελέγχει» τους δρόμους προς την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία­, αποκάλυψαν ήδη τοιχία κτιρίων, στοές, ασημένια και χάλκινα νομίσματα της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πλούσια κεραμική και σπαράγματα δωρικών κιόνων.

Πρόκειται για το αρχαίο Αιγίνιον; Προς το παρόν, η ομάδα των αρχαιολόγων με επικεφαλής την καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Στέλλα Δρούγου, που προΐσταται εδώ και δύο χρόνια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στο ύψωμα Καστρί, κοντά στο Πολυνέρι Γρεβενών, κάνει ακόμη μόνον υποθέσεις.

Η πρώτη επιστημονική αλήθεια είναι ότι οι ανασκαφείς βρίσκονται μπροστά σε μία μεγάλων διαστάσεων άγνωστη αρχαία πόλη με οχυρωμένη ακρόπολη, ιερό, ισχυρά τείχη, ναούς, καθώς και μια τεράστια διπλή δωρική στοά και ένα μεγάλο κτίριο, που αποκαλύφθηκε μόλις χθες στον τεράστιο υπό ανασκαφή αρχαιολογικό χώρο, σε υψόμετρο 1.200 στις πλαγιές της Βορειοδυτικής Πίνδου.

4ος αιώνας π.χ.

Η ακρόπολη ­ και κατ' επέκταση η άγνωστη προς το παρόν αρχαία πόλη ­ χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα, στην εποχή της βασιλείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Μακεδονία, γεγονός που αιτιολογείται και από τη σειρά νομισμάτων που βρέθηκαν στην ανασκαφή (ασημένια και χάλκινα), πολλά από τα οποία φέρουν τη μορφή του Ηρακλή (φέρεται ότι την χρησιμοποιούσαν αντί εκείνης του Μεγάλου Αλεξάνδρου), αλλά και το όνομα «Αλέξανδρος».

Η πόλη, σύμφωνα με την καθηγήτρια Αρχαιολογίας κ. Στέλλα Δρούγου, φέρεται να ιδρύθηκε στους προϊστορικούς χρόνους, να ήκμασε από τον 4ο έως και τον 1ο π.Χ. αιώνα και να καταστράφηκε επί ρωμαϊκών χρόνων, περί το 150 μ.Χ.

Στην πανεπιστημιακή ανασκαφή που άρχισε επιφανειακά στα 1998 και συνεχίστηκε τα δύο τελευταία χρόνια (μόλις χτες έκλεισε τον φετινό κύκλο της, με... παλλαϊκό γλέντι στο Πολυνέρι) αποκαλύφθηκαν ήδη δεκάδες κεραμικά σπαράγματα από αττικούς και τοπικούς αμφορείς της ευρύτερης Τυμφαίας χώρας, χάλκινα και ασημένια νομίσματα του 4ου π.Χ. αιώνα, μικροκοσμήματα, αλλά και σειρά μαρμάρινων δωρικών κιόνων (κυρίως από τη διπλή δωρική στοά που αποκαλύπτεται τις τελευταίες ημέρες). Τα μεγάλα τμήματα των κιόνων και του θριγκού, που αποκαλύφθηκαν μάλιστα, επιτρέπουν τη γραφική αναπαράσταση του σημαντικού οικοδομήματος.

Η ακρόπολη

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται ήδη από τους ανασκαφείς στο τείχος της Ακρόπολης, του οποίου τμήματα έχουν αποκαλυφθεί στην περίμετρο του ιερού. Στους πρόποδες του υψώματος ο χώρος μετατράπηκε σε χριστιανικό ναΐσκο (των Αγίων Θεοδώρων), που υπάρχει σήμερα.

Προς το παρόν, η επικεφαλής της ανασκαφής κ. Στέλλα Δρούγου και η βασική συνεργάτις της αρχαιολόγος κ. Χρυσάνθη Καλλίνη δηλώνουν ενθουσιασμένες από τις πρώτες αποκαλύψεις, αλλά επισημαίνουν και την ανάγκη δημιουργίας συνείδησης προστασίας των μνημείων για τους ντόπιους, κατοίκους και φορείς, αλλά και εκείνη της οργάνωσης σοβαρής και συστηματικής φύλαξης των μνημείων. Με δεδομένες και τις αλλεπάλληλες συλήσεις αρχαιολογικών χώρων στην περιοχή, αλλά κυρίως την πρόσφατη εξόφθαλμη περίπτωση κλοπής έξι κορών και σφιγγών από τον ­ φυλασσόμενο ­ τάφο της Ευρυδίκης στη Βεργίνα...

Η πανεπιστημιακή ανασκαφή στη θέση Καστρί, στο Πολυνέρι των Γρεβενών, χρηματοδοτείται από τη Νομαρχία Γρεβενών και το υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης.