→ Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

Ανακαλύφθηκαν πολύτιμα αρχαία υφάσματα

ΣΠANE TOYΣ KΩΔIKEΣ THΣ YΦANTIKHΣ

H ανακάλυψη νέων καλοδιατηρημένων αρχαίων υφασμάτων δίνει πλέον στους αρχαιολόγους πλούτο στοιχείων, ώστε να ρίξουν φως στα μυστικά της αρχαίας υφαντικής

Μαίρη Αδαμοπούλου, εφ. Τα Νέα, 5/7/2006

Λεπτομέρεια από το σπάνιο και λεπτοδουλεμένο μάλλινο ύφασμα που ανακαλύφθηκε σε χάλκινη τεφροδόχο κάλπη του 5ου αιώνα π.X. στο Καματερό Σαλαμίνας

Μια μεγάλη έκπληξη έκρυβε ένα κομμάτι αρχαίου υφάσματος, που εδώ και 2.500 χρόνια έμενε κρυμμένο σε μια χάλκινη κάλπη (αγγείο για τη στάχτη των νεκρών) θαμμένη στα σπλάγχνα της Σαλαμίνας, στο Καματερό. Αν και με την πρώτη ματιά φαινόταν κατεστραμμένο, τελικά «μίλησε» χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία και αποκάλυψε όχι απλώς την ταυτότητά του, αλλά και μια πρωτότυπη... συγκατοίκηση.

Ένα σπάνιο μάλλινο ύφασμα αποκάλυψε μόλις πριν δύο μήνες το μικροσκόπιο σάρωσης, όταν άρχισε η έρευνα των τριών κομματιών υφάσματος διαστάσεων από ένα έως έξι εκατοστά που κρύβονταν στο εσωτερικό της τεφροδόχου κάλπης. Σπάνιο όχι μόνο επειδή τα σωζόμενα μάλλινα υφάσματα είναι ελάχιστα, αλλά και επειδή είχε υφανθεί σε κάθετο αργαλειό με 100 πολύ λεπτές (λεπτότερες από μια μεσαίου πάχους τρίχα μαλλιών) κλωστές ανά εκατοστό στο υφάδι - γεγονός που σημαίνει πως και η υφάντρα ήταν πολύ επιδέξια για να χτυπά 100 κλωστές αντίθετα προς τη βαρύτητα. Υφάσματα με τέτοια ύφανση έχουν φτάσει έως τις ημέρες μας ελάχιστα σε όλο τον κόσμο.

H έκπληξη ήρθε, όμως, όταν οι ερευνητές δοκίμασαν να εξετάσουν ένα σχεδόν κατεστραμμένο κομμάτι του. «Δεν ήταν κι εκείνο μάλλινο, αλλά λινό», εξηγεί η ερευνήτρια του Ελληνικού Κέντρου για την Έρευνα και τη Συντήρηση Αρχαιολογικού Υφάσματος, Γιούλη Σπαντιδάκη, που αποκάλυψε τα αποτελέσματα των ερευνών της στο B' Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αργοσαρωνικού, το οποίο φιλοξενήθηκε προ ημερών στα Μέθανα.

«Δεν είναι η συνύπαρξη δύο διαφορετικών υφασμάτων στο ίδιο αγγείο που έκανε τη διαφορά - καθώς ανάλογα ευρήματα έχουν έρθει στο φως από το Μαρούσι και το Μοσχάτο. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται σε κάλπη της κλασικής εποχής ένα μάλλινο και ένα λινό ύφασμα μαζί, καθώς στις υπόλοιπες περιπτώσεις επρόκειτο για δύο λινά υφάσματα, όπου το ένα ήταν πιο αραχνοΰφαντο από το άλλο», λέει η ερευνήτρια. Τι μπορεί να σημαίνει η άγνωστη μέχρι σήμερα συνύπαρξη των δύο διαφορετικών υφασμάτων; «Πιθανόν να αποκαλύψει άγνωστες πτυχές για τα ταφικά έθιμα, καθώς δεν πρόκειται για έναν απλό σάκο ο οποίος περιείχε οστά».

H τέχνη της αρχαίας υφαντικής αποτυπώθηκε στο μάρμαρο και «ντύθηκε» με χρώμα στα ρούχα της μαρμάρινης κόρης από την Ακρόπολη του 510 π.X., που είναι γνωστή ως Χιώτισσα

Μια δεύτερη έκπληξη περίμενε τους επιστήμονες όταν βρήκαν ίχνη υφάσματος πάνω σε ένα κάτοπτρο του 5ου αιώνα π.X. από τα Αμπελάκια της Σαλαμίνας. Δεν ήταν μόνο το λινό ύφασμα που αποκαλύφθηκε στις αναλύσεις, αλλά και το αποτύπωμα δέρματος ατόμου νεαρής ηλικίας, που σημαίνει πως το κάτοπτρο είχε τοποθετηθεί στο σώμα της νεκρής με την εξωτερική όψη να ακουμπά στα ρούχα και την επιδερμίδα της - πιθανόν στο στέρνο, όπου ακουμπούν και τα χέρια.

Μέσα σε νεκρικά αγγεία οι αρχαιολόγοι συχνά ανακαλύπτουν οργανικά κατάλοιπα αρχαίων υφασμάτων. «Είναι μύθος ότι τα υφάσματα της αρχαίας Ελλάδας δεν διασώζονται, αλλά θα ήταν πολύ περισσότερα αν την ώρα κατά την οποία ανοίγονταν οι αρχαίοι τάφοι υπήρχε κάποιος ειδικός έτοιμος να δώσει τις πρώτες βοήθειες», λέει η κ. Σπαντιδάκη. H σημασία τους μάλιστα είναι μεγάλη, διότι δεν παρέχουν πληροφορίες μόνο για την κατανόηση των ταφικών εθίμων.

Υφάσματα made in Greece

Το αρχαιότερο ύφασμα του ελληνικού χώρου χρονολογείται από το 6500 έως το 5800 π.Χ., βρέθηκε στους Σιταγρούς Δράμας και άφησε το αποτύπωμά του πάνω σε ένα αγγείο.

Το αρχαιότερο μεταξωτό προέρχεται από τάφο του 5ου αι. π.Χ. στον Κεραμεικό της Αθήνας. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι το νήμα προέρχεται από την Κίνα.

Το αρχαιότερο μάλλινο ύφασμα προέρχεται από το Ακρωτήρι της Θήρας και χρονολογείται στη 2η χιλιετία π.X.

Το μεγαλύτερο κομμάτι υφάσματος στη Νότια Ευρώπη προέρχεται από την Ελευσίνα. Είναι λινό και ξεπερνά τα δύο μέτρα σε μήκος, ενώ το πλάτος είναι περίπου 60 εκ.

Το πολυτιμότερο αρχαίο ύφασμα στην Ευρώπη προέρχεται από την Ελλάδα. Αποτελείται από ολόχρυσα λεπτότατα ελάσματα, υφασμένα με μαλλί στο χρώμα της πορφύρας. Χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ. και τύλιγε τα οστά μιας νεαρής νεκρής βασίλισσας. Βρέθηκε σε χρυσή λάρνακα στον προθάλαμο του τάφου του Φιλίππου, στη Βεργίνα.