Αρχική σελίδα → Ιστορία → Αρχαία ελληνική ιστορία

«Χορός» μαστροπών και συμμοριών

Μαίρη Αδαμοπούλου, εφ. Τα Νέα, 8/1/2008

ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

«Οι πόρνες είναι οι βασίλισσες των βασιλιάδων» έλεγε ο Διογένης για τις εκδιδόμενες γυναίκες (εδώ, σκηνή με εκδιδόμενο νέο σε αγγείο). Και δεν είχε άδικο αν σκεφτεί κανείς ότι ο Δημήτριος ο Πολιορκητής εγκατέστησε τις παλλακίδες του στον Παρθενώνα και επιδίδετο σε σκανδαλώδη όργια

Πόρνες, μαστροποί, κλέφτες, δολοφόνοι, αλήτες και συμμορίες χτίζουν τον «Υπόκοσμο της αρχαιότητας» στη μελέτη της καθηγήτριας Καθρίν Σαλ

Δεν έθεσε μόνο τις βάσεις της αθηναϊκής δημοκρατίας, αλλά και της πορνείας! Διότι ο Σόλων δεν υπήρξε μόνο ο σπουδαίος νομοθέτης και ένας από τους επτά σοφούς του αρχαίου κόσμου, αλλά και ο πρώτος «μαστροπός», αφού όχι απλώς καθιέρωσε τα πορνεία στην Αθήνα για να προστατεύσει την καθαρότητα της φυλής από τις φυσιολογικές ορμές των νέων, αλλά και επέβαλε τον αντίστοιχο φόρο, το πορνικόν. Είναι μόνο μία από τις εκατοντάδες αποκαλύψεις για την «Άλλη όψη της αρχαιότητας» (Εκδ. Παπαδήμα) που κάνει η καθηγήτρια ρωμαϊκού πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Ναντέρ του Παρισιού Καθρίν Σαλ σε μια έρευνα που έρχεται να αποδείξει (μέσω αρχαίων πηγών και με παραδείγματα από την Αθήνα, την Κόρινθο, την Αλεξάνδρεια και τη Ρώμη) πως ο ίδιος πολιτισμός που ανέδειξε ως ύψιστο ιδανικό τον ανθρωπισμό, την ίδια στιγμή δεν δίστασε να αντιμετωπίσει τον άνθρωπο ως αντικείμενο.

Στο κατώτερο σκαλοπάτι της κλίμακας οι πόρνες: σκλάβες που πωλούν το κορμί τους σε ντόπιους και περαστικούς, παιδιά έκθετα που έχουν εγκαταλείψει οι φτωχοί γονείς τους μέσα σε χύτρες για να μην τα φάνε τα σκυλιά, νέοι που τους άρπαξαν πειρατές και τους πούλησαν σε σκλαβοπάζαρα έναντι πενήντα δραχμών. Η σεξουαλική εκμετάλλευση και η εκπαίδευση των μελλοντικών πορνών (αγοριών και κοριτσιών) στα μυστικά της αποπλάνησης, αλλά και της απόσπασης χρημάτων άρχιζαν από νωρίς ώστε να γίνει εγκαίρως η απόσβεση. Αντιθέτως, η έκδοση ενός ελεύθερου παιδιού υπόκειτο σε θανατική ποινή.

Πίσω από τα «σπίτια» οι ιδιοκτήτες, οι οποίοι μπορεί να είναι αξιοσέβαστοι Αθηναίοι που διαθέτουν μία ακόμη επιχείρηση στα περιουσιακά τους στοιχεία, ενώ ο βρώμικος ρόλος του «μαστροπού - διαχειριστή», αν και νόμιμο επάγγελμα, είναι στα χέρια πολιτών τελευταίας υποστάθμης.

Το παιχνίδι βεβαίως της πορνείας δεν περιοριζόταν στους οίκους ανοχής. Το πεζοδρόμιο είχε επίσης την τιμητική του. Η πιάτσα οριζόταν κυρίως κατά μήκος των οχυρωμάτων και όσοι αποφάσιζαν να δοκιμάσουν μια τολμηρή απόλαυση μπορεί να είχαν άσχημη κατάληξη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Σοφοκλή που ύστερα από μια γρήγορη ερωτική συνάντηση με αγόρι του δρόμου βρέθηκε να κυκλοφορεί με τον εφηβικό χιτώνα του περιστασιακού εραστή του, ο οποίος είχε κλέψει από τον ποιητή τον πανάκριβο χιτώνα του.

Η αρχαιότητα έχει να επιδείξει ιστορίες εταίρων όπως της Νέαιρας, που εξελίχθηκε σε πόρνη πολυτελείας, εξαγόρασε την ελευθερία της με τη βοήθεια των φίλων πελατών, παντρεύτηκε έναν παρηκμασμένο Αθηναίο πολίτη και αναρριχήθηκε κοινωνικά. Εμφάνιζε δε τα παιδιά της ως γνήσιους Αθηναίους και πάντρεψε την κόρη της με αξιωματούχο - μέχρι που αποκαλύφθηκε η απάτη και ο γάμος διαλύθηκε.

Κλοπές και «ανορεξία»

Αν η πορνεία αποτελούσε τον βασικό μοχλό του υποκόσμου στον αρχαιοελληνικό κόσμο, τα νήματα του υποκόσμου της Ρώμης κρατούσαν οι συμμορίες. Χιλιάδες οι φυγάδες και σκλάβοι μέσα στο τεράστιο πλήθος έστηναν συμμορίες, έδερναν, απειλούσαν και σκότωναν αδιαφορώντας για την παρουσία των 22.000 οργάνων που προσπαθούσαν να επιβάλουν την τάξη. Εις μάτην, καθώς η συμμορία του Νέρωνα λεηλατούσε και βίαζε αδιακρίτως την ώρα που ο αυτοκράτορας είχε δημιουργήσει στο ανάκτορό του αγορά για την εκποίηση της λείας τους. Το εμπόριο σαρκός ανθούσε επίσης. Πρώτες στις προτιμήσεις έρχονταν οι πολύ λεπτές γυναίκες, το βάρος των οποίων ήταν μόλις μια ιδέα μεγαλύτερο «από ένα άχυρο». Οι «λύκαινες», όπως αποκαλούνταν οι πόρνες, κυκλοφορούσαν με σκούρα ρούχα για να διακρίνονται από τις τίμιες λευκοφορεμένες σε πανδοχεία και ταβέρνες, στα στέκια δηλαδή δουλεμπόρων, μαστροπών, κλεφτών και δολοφόνων, αλλά και ταξιδιωτών που αναζητούσαν χώρο για να ξαποστάσουν και καλή παρέα.

Από τις πόρνες στις λύκαινες

Πόρνη: Σημαίνει «πουλημένη» και ήταν πιο υποτιμητικός όρος σε σχέση με την εταίρα Πρώτος «μαστροπός»: O Σόλων φέρεται ως πρώτος ιδρυτής των πορνείων στην Αθήνα τον 6ο π.Χ. αιώνα Η ακριβοπληρωμένη: Η Λαΐς ζήτησε 10.000

δραχμές για μια νύχτα με τον ρήτορα Δημοσθένη Λύκαινα: Το όνομα της τροφού των ιδρυτών της Ρώμης Ρώμου και Ρωμύλου είχαν και οι πόρνες στην Αιώνια Πόλη