→ Ιστορία → Μεσαιωνική Ιστορία

Στο σφυρί η Μάγκνα Κάρτα

Βen Ηoyle, εφ. Τα Νέα, 27/9/2007

Δημοπρατείται το πρώτο χειρόγραφο κατοχύρωσης ατομικών δικαιωμάτων

Ο Ιωάννης ο Ακτήμων υπογράφει τη Μάγκνα Κάρτα το 1215. Εικονογράφηση από βρετανικό βιβλίο Ιστορίας των αρχών του 20ού αιώνα. Δεξιά, το χειρόγραφο που θα δημοπρατηθεί από τον οίκο Σόθμπις

Πόσο κοστίζει η ελευθερία και η δημοκρατία; Θα το ανακαλύψουμε τον Δεκέμβριο, όταν δημοπρατηθεί στη Νέα Υόρκη η Μάγκνα Κάρτα, το πρώτο κείμενο κατοχύρωσης των ατομικών δικαιωμάτων στην Ιστορία.

Το 2.500 λέξεων χειρόγραφο, «το πιο σημαντικό έγγραφο που έχει βγει ποτέ σε δημοπρασία», όπως ανακοίνωσε ο οίκος δημοπρασιών Σόθμπις, αναμένεται να ξεπεράσει τα 21 εκατομμύρια ευρώ (30 εκατ. δολάρια). Η πρώτη Μάγκνα Κάρτα συντάχθηκε το 1215 στην Αγγλία όταν ο ελάχιστα δημοφιλής μονάρχης Ιωάννης ο Ακτήμων υποχρεώθηκε από την επαναστατημένη τάξη των ευγενών να υπογράψει ένα κείμενο με το οποίο καθορίζονταν τα όρια της εξουσίας του. Πολλά από αυτά που συμφωνήθηκαν τότε, σήμερα θεωρούνται αντιδραστικά, καθώς οι βαρόνοι ενδιαφέρονταν περισσότερο να κατοχυρώσουν τη δική τους εξουσία, παρά να απαλλάξουν τον λαό από την τυραννία. Παράλληλα πάντως καθιερώθηκε η αρχή ότι κανένας δεν είναι υπεράνω του νόμου, η οποία συνέβαλε αποφασιστικά στην εξέλιξη της δυτικής δημοκρατίας.

Αναθεωρήσεις

Η Μάγκνα Κάρτα που θα δημοπρατηθεί τον Δεκέμβριο είναι μια από τις 17 αναδιατυπώσεις που συντάχθηκαν στη διάρκεια του 13ου αιώνα. Το αρχικό κείμενο αναθεωρήθηκε τέσσερις φορές υπό τη μοναρχία του Ιωάννη, οκτώ από τον Ερρίκο Γ΄ και πέντε από τον Εδουάρδο Α΄. Τα πιο παλιά κείμενα βρίσκονται στην κατοχή της βρετανικής κυβέρνησης, ενώ ένα βρίσκεται στην Αυστραλία. Η Μάγκνα Κάρτα που θα δημοπρατηθεί συντάχθηκε το 1297, έχει τη σφραγίδα του Εδουάρδου και είναι η μοναδική που βρίσκεται στα χέρια ενός ιδιώτη. Ιδιοκτήτης της είναι ο Ρος Περό, ο δισεκατομμυριούχος Τεξανός που είχε διεκδικήσει την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών στην πρώτη εκλογή του Μπιλ Κλίντον. Ο Περό είχε αγοράσει το έγγραφο το 1984 από τους απογόνους του Τζέιμς Μπράντενελ, ενός αξιωματικού που είχε συμμετάσχει στον πόλεμο της Κριμαίας. Οι Μπράντενελ είχαν ανακαλύψει τυχαία τη Μάγκνα Κάρτα του Εδουάρδου στον πύργο που είχαν κληρονομήσει από τον βαρόνο πρόγονό τους. Ο Περό είχε ξοδέψει 1,5 εκατ. δολάρια για να την αποκτήσει, δηλώνοντας τότε ότι αισθάνθηκε σαν να είδε ένα πωλητήριο στη «Μόνα Λίζα». Η Μάγκνα Κάρτα του Τεξανού δισεκατομμυριούχου εκτέθηκε στη συνέχεια στην Εθνική Αρχειοθήκη στην Ουάσιγκτον, μαζί με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ιατρικές έρευνες

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ιδρύματος που φέρει το όνομά του, ο 77χρονος Περό αποφάσισε να πουλήσει τη Μάγκνα Κάρτα για να διαθέσει το ποσό που θα εισπράξει σε ιατρικές έρευνες.

Όποιος πάντως κερδίσει στη δημοπρασία θα έχει αποκτήσει κάτι παραπάνω από την ταμπακέρα του Τζων Κέννεντυ ή τα κοσμήματα της Τζάκυ. «Ελπίζουμε ότι ο αγοραστής θα θελήσει να την επιστρέψει στην Εθνική Αρχειοθήκη», δήλωσε ο Λιούις Νίλσον, πρόεδρος της Μagna Carta Society, προσθέτοντας: «Αυτό το έγγραφο είναι ο γενετικός κώδικας αυτού που είμαστε ως έθνος και ως δημοκρατία».

Με μια ματιά

● Η ΜΑΓΚΝΑ ΚΑΡΤΑ είναι το πρώτο κείμενο με το οποίο κατοχυρώνονται μια σειρά από ατομικά δικαιώματα και αποτέλεσε τη βάση των Συνταγμάτων που υιοθέτησαν αργότερα οι δυτικές δημοκρατίες. ● ΥΠΟΓΡΑΦΗΚΕ το 1215 από τον βασιλιά της Αγγλίας Ιωάννη τον Ακτήμονα. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ ρίχνει ανάθεμα στο κείμενο.

● ΜΕΤΑ ΤΗΝ πρώτη έκδοση ακολούθησαν 16 αναθεωρήσεις των 68 άρθρων της. Τον Δεκέμβριο δημοπρατείται η Μάγκνα Κάρτα που χρονολογείται από το 1297 και φέρει τη σφραγίδα του Εδουάρδου Α΄.