→ Ιστορία → Νεότερη ελληνική ιστορία

Ο πρωτοπόρος των ελληνικών αιθέρων

Πέτρος Στεφανής, εφ. Τα Νέα, 8/2/2014

Σαν σήμερα, 102 χρόνια πριν, ένας έφεδρος ανθυπολοχαγός γινόταν ο πρώτος Έλληνας αεροπόρος

Ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος (κέντρο) ανάμεσα σε πολίτες και στρατιώτες μετά την πρώτη πτήση του στο Ρουφ, Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη

Ήταν ο πρώτος έλληνας αεροπόρος που πέταξε στους ελληνικούς αιθέρες, με δικό του αεροσκάφος, σαν σήμερα 8 Φεβρουάριου, το 1912. Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός του Μηχανικού Εμμανουήλ Αργυρόπουλος έμεινε έκτοτε στην αεροπορική Ιστορία, καθώς λίγο καιρό αργότερα έδινε και τη ζωή του για την πατρίδα. Ήταν ο πρώτος πεσών χειριστής της Πολεμικής Αεροπορίας στους Βαλκανικούς Πολέμους...

Γεννημένος στη Ρώμη το 1889, ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος ήταν γιος του Γεωργίου Αργυρόπουλου, πρεσβευτή της Ελλάδας στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στη Γερμανία, αλλά προτίμησε να επιδοθεί από το 1911 στην αεροπλοΐα. Την έμαθε με δικά του έξοδα στη Γαλλία, όπου και απέκτησε δίπλωμα ιδιώτη χειριστή. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο του 1912, έφερε μαζί του συσκευασμένο -διαλυμένο σε κομμάτια ένα μονοπλάνο τύπου Nieuport IV.G., με κινητήρα 50 ίππων. Με τη βοήθεια μηχανικών της στρατιωτικής μονάδας του Ρουφ, στην Αθήνα, το συναρμολόγησε και λίγες ημέρες μετά ήταν σε θέση να πετάξει με αυτό. Στις 6 Φεβρουάριου ανακοίνωσε και επίσημα, μέσω των εφημερίδων, την πρόθεσή του αυτή, όρισε το Ρουφ ως σημείο απογείωσής του την Τετάρτη 8 Φεβρουάριου. Πλήθος κόσμου κατέκλυσε τότε τον χώρο του αυτοσχέδιου αεροδρομίου, ώστε να δει από κοντά ένα θέαμα πρωτόγνωρο.

Πράγματι, στις 8 το πρωί, υπό τις επευφημίες των συγκεντρωμένων, ο Αργυρόπουλος σήκωσε για ιό λεπτά στον αέρα το αεροπλάνο του, μπροστά στα μάτια και του βασιλιά Γεώργιου Α’, του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και άλλων επισήμων. Μία ώρα αργότερα, σε δεύτερη πτήση του, διάρκειας 4 λεπτών σε ύψος 8ο μέτρων, είχε ως συνεπιβάτη του τον Βενιζέλο. «Ουσιαστικά με τον Αργυρόπουλο κατάλαβε ο Βενιζέλος την αξία του αεροπλάνου. Δεν ήταν το κράτος που έφερνε στην Ελλάδα τη νέα τεχνολογία της εποχής, αλλά ένας ιδιώτης που αγόρασε αεροπλάνο και πήρε το σχετικό ρίσκο, αυτός επηρέασε καθοριστικά τον Βενιζέλο - δεν είναι τυχαίο ότι ζήτησε να πετάξει την ίδια ημέρα μαζί του. Ηδη, άλλωστε, έναν μήνα πριν, ο τότε πρωθυπουργός είχε στείλει τους τρεις πρώτους έλληνες στρατιωτικούς να εκπαιδευτούν στο Παρίσι στα αεροπλάνα, καθώς τα ήθελε, ήταν πια πεπεισμένος για την αξία τους. Πλέον, με την πρώτη εκείνη πτήση του Αργυρόπουλου πείθονταν και οι εφημερίδες και η κοινή γνώμη της εποχής για τη χρησιμότητά τους...» λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Λαγός, λέκτορας Αεροπορικής Ιστορίας στη Σχολή Ικάρων. «Το αεροπλάνο ενδείκνυται ως όπλο των αδυνάτων. Η ριψοκίνδυνος μάλιστα και τόλμη ρά φύσις του Ελληνος θα καταστήσει τούτο λαμπρόν εν πολέμω όπλον μέλλον να προσφέρει μεγάλας υπηρεσίας» έλεγε ο Βενιζέλος στον λόγο που εκφωνούσε μετά την πρώτη πτήση του. Έγινε και ανάδοχος του αεροσκάφους, ονομάζοντάς το «Αλκυών». Στις 12 Φεβρουάριου 1912 ο Αργυρόπουλος πέταξε και πάνω από το Παλαιό Φάληρο, όπου και εκεί πολυάριθμοι πολίτες είχαν σπεύσει να τον θαυμάσουν. Τον σήκωσαν στα χέρια και τον πήγαν στη βασιλική εξέδρα, όπου δέχθηκε τα θερμά συγχαρητήρια του βασιλιά...

Τον Οκτώβριο του 1912, με την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων, ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος εντάχθηκε στη Στρατιωτική Αεροπορία ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του Μηχανικού. Εφερε εθελοντικά μαζί του και το «Αλκυών», που ωστόσο καταστράφηκε αργότερα, σε ατύχημα κατά την πρώιμη φάση των επιχειρήσεων. Το επόμενο αεροσκάφος του ήταν ένα διθέσιο Blériot ΧΙ-2, επίσης 50 ίππων. Επρόκειτο για το οθωμανικό Vatan (Πατρίδα), δωρεά του Νουρί Πασά προς την οθωμανική κυβέρνηση. Ηταν το ένα από τα δύο που έπεσαν ως λάφυρα στα χέρια του ελληνικού Στρατού κατά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Με αυτό απογειωνόταν έκτοτε από το αεροδρόμιο Λεμπέτ (σημερινή Σταυρούπολη), σε αναγνωριστικές αποστολές πάνω από τα κατεχόμενα από τον βουλγαρικό στρατό εδάφη. Αλλη μία από αυτές έμελλε να είναι και η τελευταία του, στις 4 Απριλίου 1913? σε ηλικία μόλις 24 ετών. Είχε τότε συνεπιβάτη του τον 44ΧΡονο οπλαρχηγό, ποιητή και λόγιο Κωνσταντίνο Μάνο, πρώην βουλευτή, θείο της Ασπασίας Μάνου, συζύγου του μετέπειτα βασιλιά Αλέξανδρου. Πλην, όμως, στη διάρκεια της πτήσης τους, το αεροσκάφος τους, πιθανότατα από μηχανική βλάβη, κατέπεσε κοντά στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα και οι δύο να βρουν ακαριαίο θάνατο, γεγονός που σκόρπισε θλίψη στο πανελλήνιο. Και στην κηδεία του Αργυρόπουλου, στον Αγιο Γεώργιο Καρύτση, παρουσία του Βενιζέλου και σύσσωμου του υπουργικού συμβουλίου, η συγκίνηση ήταν έκδηλη. Στη σημερινή πια εποχή, τον Απρίλιο του 2013, με τη συμπλήρωση ίο ο χρόνων από τον θάνατό του, στο Περιβολάκι Λαγκαδά, τελέστηκε με πρωτοβουλία του τοπικού Δήμου και του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας δέηση στη μνήμη τού ηρωικού αυτού ανθυπολοχαγού...