H νεολαία στην πρωτοπορία της Αντίστασης

Θάνος Παπαδόπουλος, εφ. Τα Νέα, 17/11/2003

H μαχητικότητα του φοιτητικού κινήματος ανεβαίνει κατακόρυφα. Την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973 οι φοιτητές καταλαμβάνουν το Πολυτεχνείο. Γύρω τους συσπειρώνονται χιλιάδες λαού

Οι φοιτητές και οι νέοι γενικότερα υπήρξαν το κύριο σώμα των μαχητών της Αντίστασης.

Στις αρχές του 1973 τα Πανεπιστήμια «έβραζαν». Οι φοιτητές ζητούσαν ελεύθερες εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους. Για να αποδυναμώσει το κίνημα η χούντα βγάζει τον N. 1374 για διακοπή της αναβολής στράτευσης των φοιτητών και στέλνει δεκάδες φοιτητές στον στρατό, διακόπτοντας τις σπουδές τους.

Τρεις ημέρες αργότερα καταδικάζει φοιτητές με τον N. 4000/1959 για «τεντυμποϊσμό». Και λίγο αργότερα η Αστυνομία εισβάλλει στο Πολυτεχνείο για να διαλύσει βίαια μια συγκέντρωση φοιτητών.

Οι φοιτητές αντιδρούν καταλαμβάνοντας δύο φορές τη Νομική Σχολή, στην οδό Σόλωνος: στις 21 Φεβρουαρίου και στις 20 Μαρτίου 1973. H Αστυνομία αντιδρά με συλλήψεις και κακοποιήσεις φοιτητών.

«Άνοιγμα»

H χούντα αποφασίζει να κάνει πολιτικό «άνοιγμα» και την 1η Οκτωβρίου 1973 διορίζει την κυβέρνηση του Σπ. Μαρκεζίνη, που ανακοινώνει ότι στις 17 Νοεμβρίου θα κάνει βαρυσήμαντες πολιτικές εξαγγελίες.

Την 1η Νοεμβρίου ο υπουργός Παιδείας του Μαρκεζίνη, για να εξευμενίσει τους φοιτητές, ανακοινώνει ότι επαναχορηγείται η αναβολή στρατεύσεως σε όλους τους φοιτητές.

Έχοντας πετύχει μια πρώτη νίκη οι φοιτητές προβάλλουν νέα αιτήματα:

α) Κατάργηση του σπουδαστικού τμήματος στη Γενική Ασφάλεια και του κυβερνητικού επιτρόπου στα Πανεπιστήμια.

β) 12μηνη στρατιωτική θητεία για όλους τους Έλληνες.

γ) Διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών τον Δεκέμβριο 1973 και όχι τον Φεβρουάριο 1974.

Συσπείρωση

H μαχητικότητα του φοιτητικού κινήματος ανεβαίνει κατακόρυφα. Την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973 οι φοιτητές καταλαμβάνουν το Πολυτεχνείο. Γύρω τους συσπειρώνονται εργάτες, υπάλληλοι, αγρότες από τα Μέγαρα, και διαδηλώνουν για: «Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία και Δημοκρατία».

Οι φοιτητές που έχουν κλειστεί στο Πολυτεχνείο εκλέγουν Συντονιστική Επιτροπή από 24 μέλη (από τα οποία 2 εργαζόμενοι) και συγκροτούν ομάδες εργασίας για: τη συγκέντρωση τροφίμων, τον έλεγχο των προκηρύξεων, αλλά και των ταυτοτήτων των εισερχομένων, καθώς και για τη φρούρηση ευαίσθητων σημείων του Πολυτεχνείου, ώστε να αποφευχθούν ζημιές και βανδαλισμοί από ύποπτα ή ασυνείδητα στοιχεία.

Ο ραδιοσταθμός

H λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού που έστησαν μέσα στο Πολυτεχνείο την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου δίνει νέα ποιότητα στην εξέγερση και τη μετατρέπει από φοιτητική σε παλλαϊκή. Χάρη στον ισχυρό πομπό του, όλη σχεδόν η πρωτεύουσα ακούει για πρώτη φορά ύστερα από 6½ χρόνια τη φωνή των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Ακούει λόγο για Δημοκρατία, Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Δικαιοσύνη.

Πλήθη λαού συρρέουν έξω από το Πολυτεχνείο. Καταλαμβάνουν τα πεζοδρόμια και σιγά σιγά ξεχύνονται στο οδόστρωμα. H κυκλοφορία των αυτοκινήτων γίνεται με δυσκολία. Οι διαδηλωτές μοιράζουν και κολλούν στα παρμπρίζ αυτοσχέδιες προκηρύξεις.

H Σύγκλητος του Πολυτεχνείου ζητά από την κυβέρνηση να μην καταλύσει η Αστυνομία το πανεπιστημιακό άσυλο. H χούντα ανησυχεί, αλλά τα έχει χαμένα. Διστάζει να επιτεθεί και να καταστρέψει την «πολιτική της βιτρίνα».

H κορύφωση

Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1975 η εξέγερση φτάνει στο αποκορύφωμά της. H Συντονιστική Επιτροπή του Πολυτεχνείου καλεί από τον ραδιοσταθμό της τους εργαζομένους και τον λαό να συσπειρωθούν γύρω από τους φοιτητές και διακηρύσσει την απαίτηση του ελληνικού λαού για: «άμεση παύση του τυραννικού καθεστώτος της χούντας και παράλληλη εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας».

Ο χώρος γύρω από το Πολυτεχνείο καταλαμβάνεται από χιλιάδες λαού. H κυκλοφορία των αυτοκινήτων στην οδό Πατησίων και στους γύρω δρόμους διακόπτεται οριστικά. Αρχίζουν συγκρούσεις με την Αστυνομία. Οι διαδηλωτές στήνουν οδοφράγματα στους γύρω δρόμους και ανάβουν φωτιές. H Αστυνομία πυροβολεί στο ψαχνό από διάφορα περιφερειακά σημεία.

Την ίδια ημέρα γίνεται κατάληψη της Πολυτεχνικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Ακολουθούν κι εκεί συγκρούσεις με την Αστυνομία.

Τα τανκς

H χούντα έχει τρομοκρατηθεί από τη λαϊκή υποστήριξη και τη μαχητικότητα της εξέγερσης. Ο δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος δίνει εντολή στον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων Δ. Ζαγοριανάκο να επέμβει ο στρατός. Στις 12 τα μεσάνυχτα από το Γουδί και τον Διόνυσο ξεκινούν τα τανκς. Μαζί τους κατεβαίνουν ελεύθεροι σκοπευτές, ΛΟΚατζήδες, αλεξιπτωτιστές και ΕΣΑΤζήδες, για να ενισχύσουν την Αστυνομία, που χρησιμοποιεί αύρες και τεθωρακισμένα που ρίχνουν καπνογόνα, δακρυγόνα και πυροβολισμούς.

Στις 03.03 του Σαββάτου 17 Νοεμβρίου 1973 το τανκς ρίχνει την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου, καταπλακώνοντας τους διαδηλωτές που ήταν σκαρφαλωμένοι πάνω της και τραγουδούσαν τον Εθνικό Ύμνο. Στρατός και Αστυνομία εισβάλλουν στο Μετσόβιο χτυπώντας και συλλαμβάνοντας όποιον έβλεπαν μπροστά τους. Το ίδιο γίνεται και στη Θεσσαλονίκη στις 4 π.μ.

Στρατός και Αστυνομία έριξαν πάνω από 326.000 σφαίρες. Διέπραξαν 24 φόνους και 128 απόπειρες ανθρωποκτονίας. Τραυματίστηκαν 1.103 πολίτες και 61 αστυνομικοί. Συνελήφθησαν 2.000 άνθρωποι, που ξυλοκοπήθηκαν και βασανίστηκαν.

Ο Ιωαννίδης

Ακολούθησε μια σκοτεινή εβδομάδα κυνηγητού των αγωνιστών και συνωμοσιών στους κόλπους της χούντας. Στις 25 Νοεμβρίου 1973 ο Δ. Ιωαννίδης (ο λεγόμενος «σκύλος της ΕΣΑ») ανέτρεψε τον Γ. Παπαδόπουλο (τον λεγόμενο «μανιακό δικτάτορα»). H δικτατορία του Δ. Ιωαννίδη κατέρρευσε οκτώ μήνες αργότερα, στις 23 Ιουλίου 1974, όταν οργάνωσε και εκτέλεσε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου στην Κύπρο και έδωσε το πρόσχημα στον «Αττίλα» της Τουρκίας να καταλάβει τη Μεγαλόνησο.

H στρατιωτική δικτατορία ήταν το επιστέγασμα και ο επίλογος του μετεμφυλιοπολεμικού καθεστώτος που εγκαθίδρυσαν στη χώρα μας οι Αμερικανοί, τα Ανάκτορα και η Δεξιά.