Οδωνυμικά Καλαμπάκας
Χάρτης Καλαμπάκας
Οδοί
Από πρόσωπα ή τοπωνύμια σχετικά με την Καλαμπάκα
- Αγγελή Τάκη
- Αιγινίου
- Αβέρωφ Αυγερινού
- Βλαχάβα Ευθυμίου
- Επιφανής αρματολός. Οραματιζόταν εξέγερση όλων των Ελλήνων. Πριν από το 1821 ξεσήκωσε τους αγωνιστές της Καλαμπάκας, Καστρακίου και των Χασίων κατά των Τούρκων. Μετά την ήττα των Βλαχαβαίων στις μάχες, που έγιναν στα Μετέωρα και στη γέφυρα «Μπαμπά», το 1808, οι περιφέρειες Καλαμπάκας και Τρικάλων πνίγηκαν στο αίμα για την συμμετοχή τους στην εξέγερση. Ο ήρωας βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τον Αλή Πασά, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμα φορά τη ρήση, πως η λευτεριά δε χαρίζεται, αλλά καταχτιέται με αγώνες και θυσίες. (Συλλογικό έργο, Καλαμπάκα: Ταξίδι στο παρελθόν, Επιμέλεια: Δημήτριος Μακεδόνας, Λιλίκα Λιάπη-Κιλμπασάνη, Ναπολέων Δαμασκηνός, εκδ. Γένεσις, Καλαμπάκα 2002, σελ. ) (Βερεντζιώτη Ελπινίκη, Ζάμπρας Σωτήρης , Θεοδώρου Δημήτρης, Καραπέτσα Ελισάβετ, Σιάπκα Μαρίνα)
- "...Έτσι Βλαχάβα, σήμερα τιμούμε το όνομά σου και μπρος στην προτομή αυτή τα κατορθώματα σου..." (Λεωνίδας Μπατίλας). Το 1962 στην άκρη μίας πλατείας της πόλης μας δημιουργήθηκε η προτομή του θέλοντας να τιμήσουν τον ήρωα παπαθύμιο Βλαχάβα που χρόνια τώρα μένει εκεί ακίνητος, βουβός με μαρμαρωμένη ματιά. Γεννήθηκε στο χωριό Βλαχάβα βαπτίστηκε στην Υπαπαντή των Μετεώρων το μοναστήρι. Σε αυτό το μοναστήρι μεγάλωσε ο Θύμιος, έγινε καλογεροπαίδι κι όταν ανδρώθηκε έγινε παπάς, όπως το είχε τάξιμο ο πατέρας του. Ο Βλαχάβας μετά από πολλές μάχες ξεγελάστηκε και πήγε στα Χάσια επειδή ήταν καλός άνθρωπος και δεν έβαζε κακό με το νου του. Γίνεσαι Τούρκος βρε παπά κιούλα στα συμπαθάω Ρωμιός εγώ γεννήθηκα, Ρωμιός θε να πεθάνω και έτσι οδηγήθηκε στην κρεμάλα.! (Έβελιν Αλεξοπούλου)
- Την προτομή αυτή (1962) στην άκρη μιας πλατειάς της πόλης μας έστησαν οι δάσκαλοι της περιφέρειας Καλαμπάκας, τιμώντας τον ήρωα παπα-Θυμιο Βλαχάβα. Ήταν μια νύχτα, όταν ο Όλυμπος διαλέγοντας την Όσσα έδειξε την αγάπη του, φιλώντας την στο στόμα.Δεν πέρασε πολύς καιρός και σε λίγους μήνες σε ένα φτωχοκάλυβο ενός χωριού στα Χάσια, κόντα στην Βλαχάβα, ο αρματολός Θανάσης Βλαχάβας κρατούσε στην αγκαλιά του τον πρώτο γιο του τον Θύμιο, όπως τον βάφτισαν στο μοναστήρι των Μετεώρων Υπαπαντή.Σ' αυτό το μοναστήρι μεγάλωσε ο Θύμιος και έγινε καλογεροπαίδι. Όταν ανδρώθηκε έγινε παπάς, όπως το είχε τάξιμο ο πατέρας του. Εκέινος ύστερα από λίγο έφυγε και πήγε μακρυά στους Άγιους Τόπους. Ήταν κάτι που από καιρό γύρευε, πολύ το επιθυμούσε. Εκεί, έμεινε για πάντα, στα Ιεροσόλυμα, όπως αργότερα μαθεύτηκε.Πέρασαν πολλοί χρόνοι… ξεχάστηκε ο Βλαχάβας. Μα να που σήμερα γιορτάζουνε τα Βλαχάβεια, τα εκατοπενηντάχρονα, στα μαρμαρένια χείλια του παπα-Θύμιου γλυκοχαράζει ένα χαμόγελο, καθώς πολλοί μαζεύτηκαν γύρω του να το γιορτάσουμε και να τον τιμήσουμε.Γλυκόφωνο αντήχησε το τραγούδι που ο ποιητής συνταίριασε για τον Βλαχάβα. Την ίδια στιγμή έφτασαν αθλητές δρομείς ν' αποθέσουν λίγα κλωνάρια δάφνης, που έφεραν ξεκινώντας από το χωριό Βλαχάβα. Στη ρίζα του βράχου της και των άλλων γύρω στάθηκε ευλαβικά, θεωρώντας τον τόπο οπού ο Θοδωρής ολημερίς πολέμαγε με λίγα παλικάρια και σκότωσε Τούρκους πολλούς του Μπουχτάρ-πασά. Πιο πάνω, στο γεφύρι του <<παπά>> που ο Θύμος είχε στήσει, έπεσε μ΄όλα του τα παλικάρια ο άλλος αδελφός του ο Δημήτριος, πολεμώντας με χιλιάδες Αρβανίτες. Ο Μπουχτάρ-πασάς, χτυπάει με τα κανόνια του την Υπαπαντή και καίει το χωριό Ρουξιόρι εκεί κοντά, ενώ ο Θοδωρής την νύχτα υποχωρεί, τραβάει κατά της Τζέρτσης την κορυφή, όπου τώρα το ξωκκλήσι του Αϊ-Θανάση.Εκεί όλη την άλλη μέρα πολεμούν οι Έλληνες τους Τούρκους του Μπουχταρ, αλλά το βράδυ, βρεθήκαν κυκλωμένοι από τους Αρβανιτάδες. Τα μεσάνυχτα σαν εχθρός κοιμήθηκε, ο Θοδωρής μ όσους είχαν απομείνει σέρνονταν, γλιστρούσαν στα χαμηλότερα και φτάνουν στη Ρεματιά που είναι εκεί. Από έναν ψήλο βράχο, πέταξαν στο βάθος τις κάπες τους όλοι κι ένας-ένας πηδούσαν στο χάος, χωρίς να πάθει κάποιος τίποτε.Από εκεί τράβηξαν για τον Όλυμπο κι αντάμωσαν τον παπα-Θύμιο την ώρα που ξεκίναγε μ' όλα του τα παλικάρια να πάει για βοήθεια. Όμως αργά του' ρθε μήνυμα, δεν πρόφτασε και τώρα ήταν πια αργά. Οι Τούρκοι τις άλλες μέρες σκότωσαν πολλούς Καστρινούς, Καλαμπακιώτες και τρεις που ήταν βαριά τραυματισμένοι τους έπιασαν, τους αιχμαλώτισαν στον πόλεμο και μετά τους κρέμασαν από τα κλωνάρια του γεροπλάτανου στην πλατεία της πόλης μας.Ο παπα-Θύμιος, καθώς εμεινε αβοήθητος και νιώθοντας τον μάταιό του αγώνα, ξεγελιέται κι πηγαίνει στα Χάσια. Οι Λοτζαμπασηδες τον πείθουν να κατέβει στην Καλαμπάκα και από κει να πάει στα Γιάννενα, να τον <<φιλέψει>> στα σεράι του ο Αλής.Το πίστεψε ο Βλαχάβας, κακό δε βάζει με το νου του. Στον δρόμο για τα Γιάννενα τον συνοδεύει γελαστός ο Τούρκος διοικητής. Προχωρούν μάλιστα σε άλογα κι οι δυο, έχοντας μαζί τους και τον Δημήτριο, τον πνευματικό του παπα-Θύμιου. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- Βλιώρα Αναστασίου
- Βυτουμά
- Γκέκα Δημητρίου
- Ιωνά Μ.
- Γκίκα Μιχαήλ
- Δεληγιάννη Θεοδώρου
- Δημακόπουλου Γ.
- Δημουλά Ιωάννου
- Δριτσέλη Κ.
- Ευαγγέλου Βασιλείου
- Ζιώγα Ιωάννου
- Ιωνά Μιχαήλ
- Ιωνάς Ευάγγελος (;) ΑΝΤΙΠΤΕΡΑΡΧΟΣ (1904-1990) Άριστος εκπαιδευτής καταδιωκτικών αεροπλάνων. Κατά την κατοχή εντάχτηκε σε κατασκοπευτικό κλιμάκιο και έλαβε μέρος σε πολλές αποστολές κατά των Ιταλογερμανών, επιδείξας θάρρος και γενναιότητα. Το 1937 πήγε στη Βαρσοβία, όπου παρέλαβε τα καταδιωκτικά αεροπλάνα ΠΕΖΕΤΕΛ που εντάχτηκαν στην Ελληνική Αεροπορία. Ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στα νεαρά παιδιά της Καλαμπάκας στη δεκαετία του 1930, που το όνειρό τους ήταν να γίνουν αεροπόροι. (πηγή;) (Τσιάκαλος Δημήτρης, Βάλλας Διονύσης, Τσιγάρας Γιώργος)
- Καΐκη Ηλία
- Καλοστύπη Αντωνίου
- Καλοστύπη Σωτηρίου
- Καρακαντά Θωμά
- Καραπιπέρη Γεωργίου
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗΣ Αντισυνταγματάρχης (1887 - 1963) Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και στη Μικρασιατική εκστρατεία, όπου διακρίθηκε για το θάρρος του. Ήταν πρόεδρος της Κοινότητας Καλαμπάκας κατά την περίοδο του πολέμου 1940 - 1942. (πηγή;) (Στέργιος Νιαβής, Γιάννης Λαρίσης)
- Καταραχιά
- Κατσικά Θεοδώρου
- Κατσικά Χρίστου
- Κόμματου Παναγιώτου
- Κούπη Ευαγγέλου
- Κροσάρη Γεωργίου
- Λαγούδη Γ.
- Λεωτσάκου
- Λιακατά Αθανασίου
- Λιακατά Γρηγορίου
- Ο Γρηγόρης Λιακατάς ήταν ο μεγάλος γιος του Θύμιου Λιακατά. Τα άλλα αδέρφια του ήταν ο Μήτρος, ο Σωτήρης, ο Κώστας και η πολυτραγουδισμένη για την ομορφιά της Δέσπω, που με την βία την πήρε ο Αλή πασάς στο χαρέμι του. Γεννήθηκε γύρω το 1799, κατά άλλους στον Ασπροπόταμο κατά άλλους στο Ξηρόμερο. Ο Θύμιος Λιακατάς ξεκαλοκαίριαζε στα βουνά των Τζουμέρκων και στον Καρβασαρά. Γύρω στο 1820 ο Αλή πασάς αρπάζει την κόρη του, την πανέμορφη Δέσπω και για να εξευμενίσει την οικογένειά του διορίζει τον Γρηγόρη Λιακατά αρματολό στο Κλείνοβο του Ασπροποτάμου, που ανήκε στο αρματολίκι του Ν. Στουρνάρη. Ο Ν. Κασομούλης γράφει τι του είχε αφηγηθεί ο Ν. Στουρνάρης: «ο Αλή πασάς με ανάγκασε να δεχτώ για καπετάνιο στο Κλεινοβό τον Γρηγόρη Λιακατά, ο οποίος ήταν γαμπρός του. Έπειτα από ένα χρόνο ο Αλής με ανάγκασε να δώσω την κόρη μου Βαγγελή για γυναίκα του. Αν και ο Γρηγόρης ήταν πολύ νέος, δεν είχα αντίρρηση να του δώσω την κόρη μου, διότι τον θεωρούσα τίμιο άνθρωπο και διότι πήρε τον τίτλο του από την στάνη του σκοτώνοντας έναν μεγάλο κλέφτη και όχι από την αυλή του Αλή πασά».
- Η επανάσταση στην επαρχία Ασπροποτάμου ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1821 από τους οπλαρχηγούς , Γρηγόρη Λιακατά, Ν. Στουρνάρη και τον Γιωργάκη Βελή από τα Άγραφα.
- Οπλαρχηγός από τον Ασπροπόταμο και αγωνιστής του 1821. Πριν από την Επανάσταση ήταν αρματολός Κλεινοβού. Αρχηγός της φρουράς του Ντολμά κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου, υπεράσπισε το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό. Ο Γρ. Λιακατάς έπεσε μαχόμενος στις 26 Φεβρουαρίου του 1826 στη νησίδα Ντολμάς που βρίσκεται στο Αιτωλικό, υπερασπιζόμενος την πατρίδα και δίνοντας τον αγώνα για την ελευθερία. Ήταν επικεφαλής 300 αντρών οι οποίοι ήταν όλοι συγγενείς του, καθώς και αρκετοί εκλεκτοί πολεμιστές Ασπροποταμίτες.
- Έπειτα από την μάχη του Κόρμπου που έγινε στις 5 Αυγούστου του 1823 ο Γ. Λιακατάς άφησε τον Ασπροπόταμο αφήνοντας αντικαταστάτη του τον αδερφό του Μήτρο Λιακάτα και κατέβηκε στο Μεσολόγγι, για να μπορέσει να προσφέρει περισσότερες υπηρεσίες στη πατρίδα, από την μία πλευρά, αλλά για να βρίσκεται κοντά στην οικογένεια του από την άλλη, η οποία βρισκόταν στην Κεφαλονιά από τον περασμένο Μάρτιο. (Πηγή(;)) (Βασιλεία Λούδα, Γιώτα Μανώλη, Στέφανος Ξάνθης, Δημήτρης Ντρούγιας, Αλέξανδρος Μπέσσας)
- Λιαππίδη Δημητρίου
- Μάη Αναστασίου
- Κτηματίας- Επιχειτηματίας (1902-1943) Επίλεκτο μέλος της Καλαμπακιώτικης κοινωνίας του μεσοπολέμου. Υπήρξε ανοιχτός στα κοινωνικά ρεύματα του καίρου του και προσχώρησε αμέσως, στις Αντιστασιακές οργανώσεις. Ήταν στέλεχος της Αλλεηλεγγύης.Τον Φεβρουάριο του 1943 μετά της μάχης της Οξύνειας, συλλαμβάνεται απο τους Ιταλούς και φυλακίζεται στο στρατόπεδο της Λάρισας. Εκτελέσθηκε στις 5-6-1943 από τους Γερμανούς στο Κούρνοβο μαζί με άλλους 105 πατριώτες. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- Μάη Θεοδώρου
- Μάη Λεωνίδα
- Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και στον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, στον 3ο Λόχο του πρώτου Συντάγματος των Ευζώνων. Έπεσε για την πατρίδα πολεμώντας ηρωικά στη Στρώμνιτσα στις 12 Φεβρουαρίου το 1912. (πηγή;) (Τσιάκαλος Δημήτρης, Βάλλας Διονύσης, Τσιγάρας Γιώργος)
- Μάη Χαραλάμπους
- Μανδάλου Αλκιβιάδου
- Μανδάλου Δημητρίου Αεροπόρου
- Μανδάλου Ιωάννου
- Μαργαρίτη Νικολάου
- Μασούτα Γεωργίου
- Μασούτα Κωνσταντίνου
- Έμπορος 1897-1955 Προερχόταν από παλαιά οικογένεια της πόλης.Το 1922 πήρε μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία και το 1932 φτασμένος έμπορος διατηρεί στην πόλη, ένα από τα καλύτερα εμπορικά καταστήματα υφασμάτων.Στον πόλεμο του 1940 επιστρατεύεται με το βαθμό του υπολοχαγού. Πρόεδρος της κοινότητας Καλαμπάκας, να ξαναβρεί τον αρχικό βαθμό στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που είχε έως το 1913 και να ξαναγίνει Δήμος με πρώτο αιρετό Δημάρχο τον ίδιο.Στη διάρκεια της θητείας του, θεμελιώθηκε ο ναός του Αγίου Βησσαρίωνα και αποφασίσθηκε να ανακυρηχθεί ο Άγιος Πολιούχος της Καλαμπάκας. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- Μυτιληνέλη Ηλία
- (1928-1950) Εισήχθη στη Σχολή Ικάρων και σκοτώθηκε σε διετεταγμένη υπηρεσία το 1950. (πηγή;) (Λιακοπούλου Τάνια, Μπανά Μαίρη, Οροκλού Παναγιώτα)
- Ντάπα Βασιλείου
- Οικονόμου Θεοδώρου
- Οικονόμου Θωμά
- Οικονόμου Κωνσταντίνου
- Ομογενών Αμερικής
- Παπαγιάννης Χρήστος: Γιατρός (1882 - 1960) Διετέλεσε πρόεδρος της κοινότητας Καλαμπάκας την περίοδο 1934 - 1936. Η θητεία του στο κοινοτικό αξίωμα ταυτίστηκε με τη μετατροπή του ημιγυμνασίου της πόλης σε γυμνάσιο. (πηγή;) (Στέργιος Νιαβής, Γιάννης Λαρίσης)
- Παπασωτηρίου Βασιλείου
- Παπαφιλίππου Γρηγορίου
- Παπαφιλίππου Κωνσταντίνου
- Γεννήθηκε στην Καλαμπάκα το 1920. Πολέμησε ως εύελπις στη μάχη της Κρήτης το 1941 και στον εμφύλιο πόλεμο. Κατά τη κατοχή υπήρξε μέλλος αντιστασιακής οργάνωσης. (πηγή;) (Λιακοπούλου Τάνια, Μπανά Μαίρη, Οροκλού Παναγιώτα)
- Παταβάλη Στεφάνου
- Ραμμίδη Γεωργίου
- Έδωσε το παρόν στους εθνικούς αγώνες. Το 1897 συγκρότησε εθελοντικό σώμα, που πολέμησε κατά των Τούρκων. Στο Μακεδονικό αγώνα οργάνωσε και διηύθυνε το μυστικό κλιμάκιο υποδοχής στην Καλαμπάκα και προώθησης στα σύνορα Μακεδονομάχων, οπλισμού και κάθε φύσης εφοδίων. Στο σπίτι του στην Καλαμπάκα φιλοξένησε κατ' επανάληψη στελέχη του αγώνα. Για τη μεγάλη κοινωνική και εθνική συνεισφορά οι συμπατριώτες τον εξέλιξαν δήμαρχο από το 1904 έως το 1907. Τιμήθηκε με το παράσημο του Αγίου Σάββα. (Συλλογικό έργο, Καλαμπάκα: Ταξίδι στο παρελθόν, Επιμέλεια: Δημήτριος Μακεδόνας, Λιλίκα Λιάπη-Κιλμπασάνη, Ναπολέων Δαμασκηνός, εκδ. Γένεσις, Καλαμπάκα 2002, σελ. ) (Βερεντζιώτη Ελπινίκη, Ζάμπρας Σωτήρης , Θεοδώρου Δημήτρης, Καραπέτσα Ελισάβετ, Σιάπκα Μαρίνα)
- Γιατρός 1869-1931 Ο Γεώργιος Ραμμίδης καταγόταν από την οικογένεια του οπλαρχηγού Γ.Μπίζιου-Μπίγκα.Υπήρξε υποστηρικτής του Μακεδονικού αγώνα συμμετέχοντας στα κινήματα απελευθέρωσης των υποδούλων Ελληνικών τμημάτων της χώρας. Το 1897 συγκρότησε εθελοντικό σώμα που πολέμησε κατά των Τούρκων. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα οργάνωσε στη Καλαμπάκα μυστικό κλιμάκιο υποδοχής και προώθησης στα σύνορα Μακεδονομάχων, οπλισμού και εφοδίων. Στο σπίτι του, φιλοξένησε στελέχη του αγώνα όπως τον Παύλο Μελά και άλλους. Οι Καλαμπακιώτες τιμώντας την συνεισφορά του γιατρού τον εξέλεξαν βουλευτή,Δήμαρχο Αιγινίου τα έτη 1903-1907 και Κοινοτάρχη την περίοδο 1912-1915. Τιμήθηκε με το Παράσημο του Αγιού Σάββα. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- (1869-1931) Έδωσε το παρόν στους Εθνικούς Αγώνες. Το 1897 συγκρότησε εθελοντικό σώμα, που πολέμησε κατά των Τούρκων. Στο Μακεδονικό Αγώνα οργάνωσε και διηύθυνε το μυστικό κλιμάκιο υποδοχής στην Καλαμπάκα και προώθησης οπλισμού και κάθε φύσης εφοδίων στα σύνορα Μακεδονομάχων. Στο σπίτι του στην Καλαμπάκα φιλοξένησε κατ 'επανάληψη στελέχη του Αγώνα. Για την μεγάλη εθνική και κοινωνική του συνεισφορά, οι συμπατριώτες του τον εξέλεξαν Δήμαρχο από το 1904-1907. Τιμήθηκε επίσης με το παράσημο του Αγ. Σάββα. (πηγή;) (Τσιάκαλος Δημήτρης, Βάλλας Διονύσης, Τσιγάρας Γιώργος)
- Ράμμου Οδυσσέως
- Ρούβαλη Κωνσταντίνου
- Σοπωτού
- Σταγών
- Σταθάκη Βασιλείου
- Τσουλιά Νικολάου
- Χατζηπέτρου Χριστόδουλου
Ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος (1794 - 1863) ήταν Έλληνας αγωνιστής του 1821. Γεννήθηκε στο Βετερνίκο Τρικάλων το 1794. Η καταγωγή του ήταν από την ιστορική οικογένεια Χατζηπέτρου του Ασπροπόταμου. Αναφέρεται ότι η οικογένειά του ανήκε σε δίγλωσσο πληθυσμό που εκτός από την Ελληνική μιλούσαν και την Βλαχική. Πατέρας του ήταν ο βαθύπλουτος Γεώργιος Χατζηπέτρος. Τον έστειλε στις Σέρρες για να μάθει γράμματα αλλά αυτός διέκοψε τα μαθήματα και πήγε στην Βιέννη. Εκεί συνάντησε τον Ναπολέοντα στον οποίο με συγκίνηση του περιέγραψε τα δεινοπαθήματα που υπέφερε η πατρίδα του και του ζήτησε την βοήθεια των δυνάμεών του.
Στρατηγός, υπασπιστής των Βασιλέων Όθωνα και Γεωργίου Α'. Επικεφαλής εθελοντών από Καλαμπάκα, Καστράκι, Χάσια, Πίνδο και άλλα μέρη, νίκησε τους Τούρκους το Μάη του 1854 στον Αϊ-Λια και στα Νηχώρια. Αρχές Ιουνίου οι Τούρκοι αντεπετέθηκαν με μεγάλες δυνάμεις και διέλυσαν τους επαναστάτες, πολλούς από τους οποίους συνέλαβαν και οδήγησαν στις φυλακές της Λάρισας. Οι άμαχοι Καλαμπακιώτες και Καστρακινοί για μια ακόμα φορά θα πάρουν το δρόμο προς τα μοναστήρια, για να προφυλαχθούν. (Συλλογικό έργο, Καλαμπάκα: Ταξίδι στο παρελθόν, Επιμέλεια: Δημήτριος Μακεδόνας, Λιλίκα Λιάπη-Κιλμπασάνη, Ναπολέων Δαμασκηνός, εκδ. Γένεσις, Καλαμπάκα 2002, σελ. ) (Βερεντζιώτη Ελπινίκη, Ζάμπρας Σωτήρης , Θεοδώρου Δημήτρης, Καραπέτσα Ελισάβετ, Σιάπκα Μαρίνα)- Στις 10 Μαΐου. Τη μέρα αυτή στεφάνι νοητό αποθέτει η ψυχή μου σε μια άκρη γης, στα <<Νιοχώρια>>, που στο ψήλωμά τους τόσοι και τόσοι γενναίοι πολέμησαν, έχοντας κλεισμένο στην καρδιά τους το όραμα της γενέθλιάς μας πατρίδας, της Καλαμπάκας. Έσβησαν εκεί πολλοί τους, χωρίς να τους δροσίσει τ' αγέρι της λευτεριάς της. Στο θάμπωμα της λησμονιάς χαθήκαν μεγάλες στιγμές της γωνιάς τούτης της ελληνικης πατριδας, για τις οποιες, όταν ημουν μικρος, δεν ειχα ακουσει τιποτε. Δεν μού' τυχε ποτέ να διαβάσω κάτι, που κάποιος θα είχε γράψει για τον Χριστόδουλο Χατζηπέτρο. Δεν το ήξερα αλήθεια, πως στις 10 Μαϊου 1854 έγινε μια μαχη γυρω αππο την Καλαμπακα στις ράχες και στα <<Νιοχώρια>>. Πριν λίγα χρόνια που η πέτρινη ματιά του Χατζηπέτρου ζωντανεμένη, με κοιτάζε κατάματα και τα μαρμαρένια χείλια του με πρόσταξαν να ψάξω για την μάχη της Καλαμπάκας. …Είχαν γιορτασει οι Καλαμπακιώτες όπως κι όλοι οι Θεσσαλοί, σκλαβωμένο Πάσχα κι εκείνη τη χρονιά, στις 14 τ' Απρίλη στην <<Πουλιάνα>> είχαν χορέψει όλο ρυθμό και λεβεντιά οι άντρες φορώντας φουστανέλες. Εκείνη όμως την χρονιά κάθε τραγούδι και κάθε χοροπήδημα τους μαρτυρούσε τη θεριεμένη μέσα τους ελπίδα, καθώς τα μαντάτα πως ο ελευθερωτής όλο και σιμώνει. Την άλλη μέρα, τμήμα του στρατού ταμπουρώνεται στους βράχους, στις κοντοραχούλες π' απλωνονται απ' τον Πηνειό, τη Σαλαμπριά και χαμηλά απ' την Καλαμπάκα τραβάει για τα δυτικά της και στρατοπαιδεύει στα <<Νιοχώρια>> ελένχοντας έτσι πέρα για πέρα το πέρασμα γι' αυτή και κόβει τη συγκοινωνία Θεσσαλίας-Ηπείρου. Στις 5 Μαΐου τουρκικός στρατός ξεπαγιδεύει κυκλωμένα απ' τις προηγούμενες μέρες τμήματα του κοντά στα Τρίκαλα και την αυγή της άλλης μέρας προχωρεί δυτικά και με επικεφαλή τον Σελήμ πασά επιχειρεί επίθεση κατά των ελληνικών πλαγιοφυλάκων στα υψώματα της <<Βούλας>> και του <<Νουβού>> . Οι Τούρκοι με την αριθμητική τους υπέροχη κι ύστερα από λυσσώδη επίθεση στρατού και ιππικού πετυχαίνουν να κάνουν θύλακα και να προχωρήσουν προς τα <<Νιοχώρια>> και τον Αϊ-Λιά. Εκεί όμως οι Έλληνες τους απόκρουσαν προξενώντας τους μεγάλες απώλιες. Στις 8 Μαΐου οι Τούρκοι επιχειρούν κυκλωτική κίνηση, για να βεθούν όμως οι ίδιοι κυκλωμένοι χάρη σ' έναν θαυμάσιο ελιγμό των ελληνικών δυνάμεων. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
Ο Δημήτριος Λιαππίδης (1870-1955) ήταν γενικός Αρχίατρος του Ελληνικού Στρατού. Γεννήθηκε στην Καλαμπάκα και έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους καθώς και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Τιμήθηκε με πολλά παράσημα. Εκλέχτηκε βουλευτής της επαρχίας Καλαμπάκας τα έτη 1932-33 και 1935. Διετέλεσε πρόεδρος της Κοινότητας Καλαμπάκας για πολλά χρόνια. (Συλλογικό έργο, Καλαμπάκα: Ταξίδι στο παρελθόν, Επιμέλεια: Δημήτριος Μακεδόνας, Λιλίκα Λιάπη-Κιλμπασάνη, Ναπολέων Δαμασκηνός, εκδ. Γένεσις, Καλαμπάκα 2002, σελ. 126) (Σπυρίδων Βλιώρας)
ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΡΧΙΑΤΡΟΣ Ε.Σ. (1870-1955) Γεννήθηκε στην Καλαμπάκα. Έλαβε μέρος σε όλες τις μέχρι το 1922 εκστρατείες του Ελληνικού Στρατού. Τιμήθηκε με πολλά παράσημα. Εκλέχτηκε βουλευτής της επαρχίας Καλαμπάκας τα έτη 1932-33 και 1935. Επίσης διετέλεσε πρόεδρος της κοινότητας για πολλά χρόνια. (πηγή;) (Τα ΄ίδια;) (Τσιάκαλος Δημήτρης, Βάλλας Διονύσης, Τσιγάρας Γιώργος)
Δημήτριος Λιαπίδης (Θεσσαλικά Χρονικά, 1935)
Ο Χριστόδουλος παρέμεινε στην Βιέννη μέχρι το 1813, και μετά επέστρεψε στην πατρίδα του. Το 1817 διορίστηκε από τον Αλή πασά ως γραμματέας. Στην Φιλική Εταιρεία μυήθηκε δύο χρόνια αργότερα. Από εκείνη την στιγμή, η μόνη του μέριμνα ήταν η απελευθέρωση της πατρίδας του.
Με την έναρξη της επανάστασης άρπαξε και αυτός τα όπλα, και με μεγάλο ενθουσιασμό σχημάτισε δικό του σώμα και πήρε μέρος σε μάχες από άκρη σε άκρη αναζητώντας τους κινδύνους, τις μάχες και τον θάνατο. Διέπρεψε για την ανδρεία του. Το Ασπροπόταμο, η Καλαμπάκα, το Νεόκαστρο, το Μεσολόγγι, είναι ένδοξοι μάρτυρες του ηρωισμού του.
Κατά την έξοδο της φρουράς, βγήκε και αυτός από το Μεσολόγγι επικεφαλής τετρακοσίων, με το ξίφος στο χέρι και πέρασε μέσα από τους Τούρκους πολεμώντας και βγήκε σώος και αβλαβής.
Λίγο ύστερα έκανε εκστρατεία στην Αττική και πήρε μέρος σε όλες τις εκεί μάχες. Ανδραγάθησε στην Αράχωβα. Στην φοβερή πανωλεθρία του Φαλήρου σώθηκε ως εκ θαύματος. Και πάλι έτρεξε αναζητώντας νέους θριάμβους, στην Ναύπακτο, στις Θήβες, και στην Μάχη της Πέτρας.
Μετά την επανάσταση υπηρέτησε επί Καποδίστρια και επί Όθωνα με βαθμό στρατηγού, και ως υπασπιστής του βασιλιά.
Το 1854 ο Όθων του ανέθεσε την αρχηγία της εκστρατείας κατά την Θεσσαλία. Η εκστρατεία εκείνη, αν και άθλια προετοιμασμένο και τελικά αποτυχημένο κίνημα, απέδειξε ότι ο Χατζηπέτρος ακόμα ήξερε να πολεμάει. Στην μάχη του Λουτρού, στην πεδιάδα της Καρδίτσας και κοντά στα Μεγάλα Καλύβια αντιτάχτηκε κατά δεκαπλασίων εχθρών, αλλά ουδέποτε υποχώρησε, ούτε και λιποψύχησε. Στην Καλαμπάκα δε, χίλιοι άνδρες περίπου, υπό τις διαταγές του Χατζηπέτρου και του Λεωτσάκου πήραν δάφνες αμάραντες. Στις 9 Μαρτίου, απ' το πρωί αντιτέθηκαν δώδεκα χιλιάδων Τούρκων. Μετά την δύση του ήλιου, όρμησαν ακράτητοι με τα σπαθιά στο χέρι και έτρεψαν τον εχθρό σε άτακτη φυγή.
Μετά από την έξωση συνόδευσε τον Όθωνα στην Βαυαρία, επέστρεψε όμως στην Ελλάδα. Ο Βασιλιάς Γεώργιος τον διόρισε και πάλι επίτιμο υπασπιστή του.
Πέθανε από αποπληξία στην Αθήνα στις 29 Οκτωβρίου 1869. Γιος του ήταν ο Ευθύμιος Χατζηπέτρος.(el.wikipedia.org)
Από πρόσωπα ή τοπωνύμια γενικότερου ενδιαφέροντος
- Αγίας Βαρβάρας
- Αγίας Τριάδος
- Αγίου Βασιλείου
- Αγίου Στεφάνου
- Αγαθοκλέους
- Αγίας Σοφίας
- Αγίων Αποστόλων
- Αλεξάνδρου Μεγάλου
- Αναλήψεως
- Αναπαύσεως
- Αριστείδου
- Ασκληπιού
- Βαλαωρίτου Αριστοτέλους
- Βενιζέλου Ελευθερίου
- Δαβάκη
- Δεληγιάννη
- Δημοσθένους
- Διάκου Αθανασίου
- http://el.wikipedia.org/wiki/Αθανάσιος Διάκος
Ηρωικός αγωνιστής και μάρτυρας της επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε το 1786 και πέθανε το 1821 στην Λαμία. Τον χαρακτήρα του διέκριναν δύο αντίθετα στοιχεία αφενός του ηρωικού από την αρματολική γενιά του, αφετέρου της εσώστροφης διάθεσης στην οποία οδήγησε το μοναστήρι, αποτελεί το ιδιαίτερο γνώρισμα της μορφής του. Από τη φάση στην οποία χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος κράτησε το επώνυμο του Διάκος. Υπηρέτησε τον Αλή Πασά όπου και συνδέθηκε με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο ο οποίος τον έκανε πρωτοπαλίκαρο στο αρματολίκι της Λειβαδιάς και το 1812 μυήθηκαν στην φιλική εταιρία. Συμμετείχε ενεργά ως οπλαρχηγός στη Βοιωτία, έτσι είχε σημαντική στρατιωτική θέση στην εξέγερση της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας. Ο ίδιος οργάνωσε την αντίσταση στην πεδιάδα του Σπερχειού αφού οι άλλοι οπλαρχηγοί δεν κράτησαν τις στρατιωτικές τους θέσεις στη γέφυρα της Αλαμάνας. Ύστερα από σκληρή μάχη ο Διάκος με δέκα πιστούς πολεμιστές αποσύρθηκε στη Μονή Δαμάστας όπου με τραύμα στον δεξιό του ώμο πιάστηκε αιχμάλωτος, οδηγήθηκε στην Λαμία και αρνήθηκε την συνεργασία που του πρότεινε ο Ομέρ Βρυώνης.Έτσι βρήκε μαρτυρικό θάνατο με ανασκολοπισμό, τον οποίο αντιμετώπισε σε ηλικία 35 ετών. (πηγή;) (Λιακοπούλου Τάνια, Μπανά Μαίρη, Οροκλού Παναγιώτα)- Διογένους
- Ευριπίδου
- Ζακύνθου
- Ηπείρου
- Ηρακλέους
- Θάσου
- Θεμιστοκλέους
- Θεοτοκόπουλου Δομινίκου
- Θουκυδίδη
- Ιωαννίνων
- Κανάρη
- Καρπάθου
- Καστρακίου
- Κερκύρας
- Κλεισθένους
- Κλεισούρας
- Κλεομένους
- Κονδύλη Γεωργίου
- http://el.wikipedia.org/wiki/Γεώργιος Κονδύλης
- Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός (Προυσός Ευρυτανίας 1879- Αθήνα 1936). Μόλις τελείωσε το γυμνάσιο κατατάχθηκε εθελοντής στο στρατό και πολέμησε το Νοέμβριο του 1923 με το βαθμό του υποστράτηγου. Πολέμησε στο Μακεδονικό αγώνα (1904-1908) και στους Βαλκανικούς πολέμους (1912-1913) και στο Βορειοηπειρωτικό αγώνα το 1914. (Έβελιν Αλεξοπούλου)
- Ο Γεώργιος Κονδύλης (14 Αυγούστου 1879 - 1 Φεβρουαρίου 1936) ήταν Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός, πρωθυπουργός της Ελλάδας μετά από πραξικόπημα, αντιβασιλέας, πολλές φορές βουλευτής και υπουργός.Γεννήθηκε στον Προυσό[1] Ευρυτανίας. Σε ηλικία 18 χρονών κατατάχθηκε εθελοντής στο στρατό (πεζικό) και συμμετείχε στην Κρητική Επανάσταση του 1896. Ήταν οπλαρχηγός στο Μακεδονικό αγώνα (1904-1908) στην περιοχή Καστοριάς Μορεχόβου. Μετά το τέλος του Μακεδονικού Αγώνα στάλθηκε σε ειδική αποστολή ως δάσκαλος στο χωριό Οργάς της Ανατολικής Θράκης, το 1910, όπου προήχθη ανθυπολοχαγός. Ως υπολοχαγός στους Βαλκανικούς πολέμους (1912-1913), υπηρετώντας στο 5ο Σύνταγμα της υπό τον Μανουσογιαννάκη 5ης Μεραρχίας. Διακριθείς στους πολέμους αυτούς προήχθη σε λοχαγό. Το 1915 λόγω των εξαιρετικών ικανοτήτων του τοποθετήθηκε αξιωματικός του Επιτελείου της 6ης Μεραρχίας παρότι δεν προερχόταν από τη Σχολή Ευελπίδων. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- Κορυτσάς
- Κρίτωνος
- Κρήτης
- Κρυστάλλη Κωνσταντίνου
- Κύπρου
- Κωνσταντινουπόλεως
- Λέσβου
- Λευκάδος
- Λευκωσίας
- Λήμνου
- Λυκούργου
- Μακεδονίας
- Μαρτίου 25ης (1821)
- Μελά Παύλου
- http://el.wikipedia.org/wiki/Παύλος Μελάς
Ο Παύλος Μελάς (29 Μαρτίου 1870 – 13 Οκτωβρίου 1904) ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και πρωτεργάτης του Μακεδονικού αγώνα. Ήταν γιος του Μιχαήλ Μελά και γαμπρός του Στέφανου Δραγούμη. Γεννήθηκε στη Μασσαλία της Νότιας Γαλλίας . Η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από τη Βόρεια Ήπειρο. Μετά τη μετακίνηση της οικογένειας στην Αθήνα, σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων απ' όπου αποφοίτησε ως ανθυπολοχαγός του πυροβολικού το 1891. Στις 18 Αυγούστου όταν όλα ήταν έτοιμα κατά το σχέδιο ο Παύλος Μελάς με το επιχειρησιακό όνομα Καπετάν Μίκης Ζέζας, επικεφαλής σώματος εκ 35 μόλις ανδρών, που το αποτελούσαν Μακεδόνες, Μανιάτες και Κρητικοί, ανέλαβε την αρχηγία του Μακεδονικού αγώνα ενάντια στους Βούλγαρους και εισήλθε ένοπλα στα Μακεδονικά εδάφη με την εντολή να ασκεί καθήκοντα αρχηγού και στις μικρότερες ομάδες που δρούσαν εν τω μεταξύ στη περιφέρειες Μοναστηρίου και Καστοριάς. Πληροφορηθέντες οι Τούρκοι από διάφορους καταδότες περί της εισόδου και της δράσης του Παύλου Μελά έθεσαν προς καταδίωξή του πολυάριθμο τουρκικό απόσπασμα. Παρά τις συνεχείς διώξεις του Οθωμανικού στρατού ο Παύλος Μελάς άρχισε ν΄ αποδεκατίζει τις βουλγαρικές ομάδες με βάση τα χωριά Λιγκοβάνη και Λίχυβο. Όμως στις 13 Οκτωβρίου 1904 βρισκόμενος στα Στάτιστα και προδομένος από την βουλγάρικη συμμορία του Μήτρου Βλάχου περικυκλώθηκε από Τουρκικό απόσπασμα 150 ανδρών. Μετά από δίωρη λυσσαλέα μάχη διέταξε αιφνίδια έξοδο τεθείς επικεφαλής των ανδρών του. Στην επιχείρηση αυτή τραυματίσθηκε θανάσιμα στην οσφυϊκή χώρα και πέθανε μετά από μισή ώρα στα χέρια του φίλου του, Γεώργιο Στρατινάκη. Η τελευταία του φράση πριν ξεψυχήσει ήταν: «Βούλγαρος να μη μείνει» (πηγή;) (Λιακοπούλου Τάνια, Μπανά Μαίρη, Οροκλού Παναγιώτα)- Μενελάου
- Μεταξά Ιωάννου
- Μετεώρων
- Μητροπόλεως
- Μιλτιάδου
- Μπουμπουλίνας
- Νίκης
- Οδυσσέως
- Οκτωβρίου 28ης 1940
- Ομήρου
- Παλαμά Κωστή
- Παρμενίωνος
- Πάρου
- Περικλέους
- Πίνδου
- Πλαστήρα Νικολάου
- http://el.wikipedia.org/wiki/Νικόλαος Πλαστήρας
- Ο Νικόλαος Πλαστήρας (4 Νοεμβρίου 1883 - 26 Ιουλίου 1953) ήταν στρατιωτικός και πολιτικός στη νεότερη Ελλάδα. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (όπου έγινε γνωστός ως Μαύρος Καβαλάρης) και την Μικρασιατική εκστρατεία και πολλές φορές ενεπλάκη με την πολιτική συμμετέχοντας ή οργανώνοντας κινήματα. Ο Νικόλαος Πλαστήρας κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1951-1952. Επί κυβερνήσεως του απαλλοτριώθηκαν τα περισσότερα τσιφλίκια και αποδόθηκε η γη στους καλλιεργητές. Γιος του Χρήστου Πλαστήρα και της Στεργιανώς Καραγιώργου, γεννήθηκε στο Μορφοβούνι Καρδίτσας το 1883. Αφού τελείωσε το Γυμνάσιο κατατάχθηκε στον στρατό το 1904 και υπηρέτησε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού στα Τρίκαλα όπου προήχθη σε υπαξιωματικό. Το 1905 πήρε μέρος στον Μακεδονικό αγώνα. Συμμετείχε ενεργά στον «Σύνδεσμο Υπαξιωματικών» που είχε σκοπό την αξιοκρατία και την εξυγίανση του Στρατού και ήταν παράλληλη με τον «Στρατιωτικό Σύνδεσμο» των αξιωματικών. ετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την Eπανάσταση της 11ης Σεπτεμβρίου των στρατιωτικών δυνάμεων στη Χίο και τη Λέσβο, το 1922, ανέλαβε την αρχηγία της επαναστατικής επιτροπής (από όπου απέκτησε και το προσωνύμιο 'Αρχηγός'). Επίσης υποστήριξε και ανέλαβε την ευθύνη για την «εκτέλεση των έξι», κατευνάζοντας τον λαό που ζητούσε την τιμωρία των υπεύθυνων για την Μικρασιατική καταστροφή. Η Καρδίτσα, ο συνοικισμός της Νέας Ερυθραίας Αθηνών και η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών στα Τρίκαλα κοσμούνται με την προτομή του, η δε τεχνητή λίμνη του Ταυρωπού, που πρώτος αυτός "οραματίστηκε", βλέποντάς την όπως είχε δημιουργηθεί μετά από μεγάλες βροχοπτώσεις με τεράστιες καταστροφές που είχαν σημειωθεί στην περιοχή, ονομάστηκε προς τιμήν του, επί κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή, Λίμνη Πλαστήρα. Επίσης ένα στρατόπεδο στη Λάρισα καθώς και το τρένο της Δυτικής Θεσσαλίας φέρουν το όνομά του. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- Πλάτωνος
- Πλουτάρχου
- Πραξιτέλους
- Ρήγα Φερραίου (πλατεία)
- http://el.wikipedia.org/wiki/Ρήγας Φεραίος (Τσιγάρας Γιώργος)
- Ρόδου
- Σιδηροδρόμου
- Σκιάθου
- Σκοπέλου
- Σολωμού
- Σόλωνος
- Σουρή Γεωργίου
- Σοφοκλέους
- Σύρου
- Σωκράτους
- Τήνου
- Τρικάλων
- Τρικούπη Χαριλάου
- http://el.wikipedia.org/wiki/Χαρίλαος Τρικούπης (Τσιγάρα Όλγα)
- Φειδίου
- http://el.wikipedia.org/wiki/Φειδίας
- Ο Φειδίας (περ. 490 π.Χ. - 430 π.Χ.) ήταν Έλληνας γλύπτης, ζωγράφος και αρχιτέκτονας, ο οποίος έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. και θεωρείται ευρέως ως ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες της Κλασικής εποχής. Το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία, το οποίο φιλοτέχνησε ο Φειδίας, ήταν ένα από τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ο Φειδίας σχεδίασε επίσης τα αγάλματα της θεάς Αθηνάς που βρίσκονταν στην Ακρόπολη των Αθηνών, δηλαδή την Αθηνά Παρθένο, που βρισκόταν μέσα στον Παρθενώνα, και την Αθηνά Προμάχο, ένα κολοσσιαίο χάλκινο άγαλμα που βρισκόταν ανάμεσα στο Ερεχθείο και τα Προπύλαια. (πηγή;) (Καραφύλλα Γλυκερία, Κοθρά Αργυρώ, Κολιού Κατερίνα, Κωτούλα Μαρία)
- Χίου
Στατιστικά Στοιχεία
- ...