Μάθημα XXIII
Μετάφραση
Gaius Plinius Caecilius Secundus, Epistulae, 3, 16 (Διασκευή)
Η Αρρία και ο Παίτος Άγαλμα του Jean-Baptiste Théodon, |
[3] Aegrotabat Caecina Paetus maritus eius, aegrotabat et filius, uterque mortifere, ut videbatur. Filius decessit eximia pulchritudine pari verecundia, et parentibus non minus ob alia carus quam quod filius erat. Huic illa ita funus paravit, ita duxit exsequias, ut ignoraret maritus; quin immo quotiens cubiculum eius intraret, vivere filium atque etiam commodiorem esse simulabat, ac persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat; 'Bene quievit, libenter cibum sumpsit.' Deinde, cum diu cohibitae lacrimae vincerent prorumperentque, egrediebatur; tunc se dolori dabat; satiata siccis oculis composito vultu redibat, tamquam orbitatem foris reliquisset. Praeclarum quidem illud eiusdem, ferrum stringere, perfodere pectus, extrahere pugionem, porrigere marito, addere vocem immortalem ac paene divinam: 'Paete, non dolet.' Sed tamen ista facienti, ista dicenti, gloria et aeternitas ante oculos erant; quo maius est sine praemio aeternitatis, sine praemio gloriae, abdere lacrimas operire luctum, amissoque filio matrem adhuc agere. [7] Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus, et occiso Scriboniano Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. 'Nempe enim' inquit 'daturi estis consulari viro servolos aliquos, quorum e manu cibum capiat, a quibus vestiatur, a quibus calcietur; omnia sola praestabo.' Non impetravit: conduxit piscatoriam nauculam, ingensque navigium minimo secuta est.
Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito; quin immo cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat: «Bene quievit, libenter cibum sumpsit». Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis redibat.
...Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul inponeretur. Non impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.
Αρχικοί χρόνοι ρημάτων
- 1, aegroto
- 3, morior-mortuus sum-mori, πεθαίνω, αποθετικό, μτχ. μέλλ. moriturus
- 1, paro
- 1, ignoro
- 1, intro
- 3, vivo-vixi-victum-vivĕre
- 1, simulo
- 1, interrogo
- 3, ago-egi-actum-agĕre
- 2, respondeo-respondi-responsum-respondēre
- 3, quiesco-quievi-quietum-quiescĕre
- 3, sumo-sumpsi-sumptum-sumĕre
- 2, cohibeo-cohibui-cohibitum-cohibēre
- 3, vinco-vici-victum-vincĕre
- 3, prorumpo-prorupi-proruptum-prorumpĕre
- 3, egredior-egressus sum-egredi, αποθετικό
- 1, do-dedi-datum-dare
- 4, redeo-redii-reditum-redire
- 2, moveo-movi-motum-movēre
- sum-fui-/-esse, μτχ. μελλ.: futurus
- 3, occido-occidi-occisum-occidĕre
- 3, traho-traxi-tractum-trahĕre
- 3, ascendo-ascendi-ascensum-ascendĕre
- 1, oro
- 3, impono-imposui-impositum-imponĕre
- 1, impetro
- 3, conduco-conduxi-conductum-conducĕre
(β' εν. προστ. ενστ.: duc, dic, fac, fer, conduc, cοnfice
και conduce) - 3, sequor-secutus sum-sequi, αποθετικό
Συντακτικές Παρατηρήσεις
- maritus: παράθεση στο Caecina Paetus
- et (filius): προσθετικό, όχι συμπλεκτικός σύνδεσμος
- huic: δοτική ως έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα (ή δοτική προσωπική χαριστική)
- ut ignoraretur a marito: Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση (στην κύρια πρόταση υπάρχει το επίρρημα ita). Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική (αυτό συμβαίνει, γιατί το αποτέλεσμα στα λατινικά πάντα θεωρείται μια υποκειμενική κατάσταση) παρατατικού (ignoraretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (paravit: ιστορικός παρακείμενος: σύγχρονο στο παρελθόν)
- a marito: ποιητικό αίτιο στο παθητικής διάθεσης ρήμα ignoraretur
- Cum... intraverat: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση. Εισάγεται με το χρονικό επαναληπτικό σύνδεσμο cum, εκφέρεται με οριστική (γιατί μας ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη) υπερσυντελίκου (intraverat) και εκφράζει αόριστη επανάληψη στο παρελθόν (δηλώνει το προτερόχρονο).
- interroganti: αναφορική μετοχή συνημμένη στο marito (έμμεσο αντικείμενο σε δοτική του ρήματος respondebat)
- persaepe: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στη μετοχή
- quid ageret puer: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής αγνοίας, αντικείμενο στο interroganti. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid, εκφέρεται με υποτακτική (γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης) παρατατικού (ageret), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (respodebat... interroganti), και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν σε σχέση με το ρήμα της κύριας πρότασης
- cum... vincerent: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο cum (ιστορικός ή διηγηματικός: ο ιστορικός cum υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση· δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους.), εκφέρεται με υποτακτική (είναι φανερός εδώ ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει στην υποτακτική) παρατατικού (vincerent), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (egrediebatur), και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν σε σχέση με το ρήμα της κύριας πρότασης
- cum... prorumperent: ό.π.
- cohibitae: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae
- suae: επιθετικός προσδιορισμός, έμμεση/πλάγια αυτοπάθεια
- se: αντικείμενο στο dabat, άμεση αυτοπάθεια...
- post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα
- paulo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο post
- oculis: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα redibat
- siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο oculis (δηλώνει παροδική ιδιότητα)
- in partibus: εμπρόθετος προσδιορισμός στο ρήμα που δηλώνει εντοπισμό σε μια κατάσταση...
- occiso Scriboniano: γνήσια αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή, με υποκείμενο το Scriboniano
- Romam: απρόθετη αιτιατική ονόματος πόλης που δηλώνει κίνηση προς τόπο
- ut simul imponeretur: Δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση, αντικείμενο στο orabat. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική (πάντα, γιατί το περιεχόμενο των βουλητικών προτάσεων είναι απλώς επιθυμητό) παρατατικού (imponeretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (orabat), και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν...
- simul: επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα που δηλώνει το ομού (ή τον τρόπο)
- navem: αντικείμενο στο ascensurus erat
Γραμματικές Παρατηρήσεις
- filius-ii: κλητική fili
- quin (<qui=ερωτηματικό μόριο+-ne=εγκλιτικό ερωτηματικό μόριο): ως σύνδεσμος που εισάγει δευτερεύουσες προτάσεις ακολουθεί πάντοτε μετά από κύρια αρνητική πρόταση. Μαζί με το etiam (quin etiam≈quin immo) εισάγει κύριες προτάσεις
- persaepe: επίρρημα χωρίς παραθετικά (saepe-saepius-saepissime)
- bene-melius-optime, libenter/libentius/libentissime [libens/libentius/libentissimus], diu-diutius-diutissime
- cibus-i: αρσ. cubiculum-i: ουδ.
- post (+αιτιατική): πρόθεση/post (+αφαιρετική): επίρρημα· η αφαιρετική= του μέτρου ή της διαφοράς
- paulus: χωρίς παραθετικά (/minor/minimus· επίρρ. non multum ή paulum/minus/minime)
- siccus/-ior/-issimus, ingens/ingentior (ποιητική χρήση)/(ingentissimus)
- arma-ōrum: pluralia tantum. βλ. γραμμ. σελ. 26· η γενική πληθυντικού και armūm
- pars-partis: μέρος, partes-ium=πολιτική παράταξη·
θηλυκό γ' κλίσης.
Η αιτιατική ενικού: partim & partem - ascensurus erat: οριστική παρατατικού ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας
- navis-is, Θ, αφ.: nave
& navi - piscatorius-a-um: επίθετο χωρίς παραθετικά
Ερμηνεία και γραμματική αναγνώριση
- Aegrotābat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος aegroto, aegrotavi, aegrotatum, aegrotāre 1 = είμαι άρρωστος
- Caecīna: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού Caecīna -ae, α΄ κλίση, αρσενικό = o Καικίνας → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό
- Paetus: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού Paetus –i β΄ κλίση, αρσενικό = o Παίτος → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό
- marītus: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού marītus –i β΄ κλίση, αρσενικό = o σύζυγος
- Arriae: γενική ενικού του ουσιαστικού Arria -ae α΄ κλίση, θηλυκό = η Αρρία → ως κύριο όνομα δε διαθέτει πληθυντικό
- et: συμπλεκτικός σύνδεσμος = και
- filius: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού filius -ii/i β΄ κλίση, αρσενικό = ο γιος (κλητ. ενικού: fili)
- mortuus est: γ΄ ενικό, οριστικής παρακειμένου του ρήματος morior, mortuus sum, mori* 3 αποθετικό = πεθαίνω (μετοχή μέλλοντα: moriturus)
- Huic: δοτική ενικού, αρσενικό της δεικτικής αντωνυμίας hic, haec, hoc = αυτός, -ή, -ό
- Arria: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού Arria -ae α΄ κλίση, θηλυκό = η Αρρία → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό
- funus: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού funus -eris γ΄ κλίση, ουδέτερο = η κηδεία
- ita: τροπικό επίρρημα = έτσι, κατ’ αυτό τον τρόπο
- parāvit: γ΄ ενικό, οριστικής παρακειμένου, ενεργητικής φωνής του ρήματος paro, paravi, paratum, parāre 1= ετοιμάζω
- ut: συμπερασματικός σύνδεσμος = ώστε
- ignorarētur: γ΄ ενικό υποτακτικής παρατατικού παθητικής φωνής του ρήματος ignoro, ignoravi, ignoratum, ignorāre1 = αγνοώ
- a ή ab: πρόθεση + αφαιρετική = από
- marīto: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού marītus –i β΄ κλίση, αρσενικό = ο σύζυγος
- quin immo: αντιθετικός σύνδεσμος = όχι μόνο αλλά και, αλλά επιπλέον
- cum: χρονικός σύνδεσμος (επαναληπτικός): κάθε φορά που
- illa: ονομαστική ενικού θηλυκού γένους της δεικτικής αντωνυμίας ille, illa, illud = εκείνος, -η, -ο
- cubiculum: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού cubiculum -i β΄ κλίση, ουδέτερο = η κρεβατοκάμαρα
- marīti: γενική ενικού του ουσιαστικού marītus -i β΄ κλίση, αρσενικό = ο σύζυγος
- intraverat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής, του ρήματος intro, intravi, intratum, intrāre 1 = μπαίνω
- vivere: απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος νiνο, vixi, victum, vivĕre 3 = ζω
- filium: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού filius -ii/i β΄ κλίση, αρσενικό = ο γιος (κλητ. ενικού: fili)
- simulābat: γ΄ ενικό, οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος simulo, simulavi, simulatum, simulāre 1 = προσποιούμαι
- ac: συμπλεκτικός σύνδεσμος = και
- marīto: δοτική ενικού του ουσιαστικού marītus –i β΄ κλίση, αρσενικό = ο σύζυγος
- persaepe: χρονικό/ ποσοτικό επίρρημα = πολύ συχνά
- interroganti: δοτική ενικού αρσενικού γένους της μετοχής ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος interrogo, interrogavi, interrogatum, interrogāre 1 = ρωτώ
- quid: αιτιατική ενικού ουδετέρου γένους της ερωτηματικής ουσιαστικής αντωνυμίας quis, quis, quid = ποιος, -α, -ο
- ageret: γ΄ ενικό υποτακτικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος ago, egi, actum, agĕre 3 = οδηγώ, κάνω
- puer: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού puer, pueri β΄ κλίση, αρσενικό = το παιδί
- respondēbat: γ΄ ενικό, οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος respondeo, respondi, responsum, respondēre 2 = απαντώ
- bene: τροπικό επίρρημα = καλά (παραθετικά: melius, optime)
- quiēvit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος quiesco, quievi, quietum, quiescĕre 3 = κοιμάμαι
- libenter: τροπικό επίρρημα = πρόθυμα, με όρεξη (παραθετικά: libentius, libentissime)
- cibum: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού cibus –i β΄ κλίση, αρσενικό = η τροφή
- sumpsit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος sumo, sumpsi, sumptum, sumĕre3 = παίρνω
- Deinde: χρονικό επίρρημα = έπειτα
- cum: σύνδεσμος (ιστορικός - διηγηματικός) = όταν
- lacrimae: ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού lacrima -ae α΄ κλίση, θηλυκό = το δάκρυ
- suae: ονομαστική πληθυντικού θηλυκού γένους της κτητικής αντωνυμίας suus, sua, suum δικός, -ή, -ό του
- diu: χρονικό επίρρημα = για πολλή ώρα Συγκρ.: diutius Υπερθ.: diutissime
- cohibitae: ονομαστική πληθυντικού θηλυκού γένους της μετοχής παρακειμένου παθητικής φωνής του ρήματος cohibeo, cohibui, cohibitum, cohibēre 2 = συγκρατώ
- vincerent: γ΄ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος vinco, vici, victum, vincĕre 3 = νικώ
- prorumperent (que): γ΄ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού ενεργητικής φωνής, του ρήματος prorumpo, prorupi, proruptum, prorumpĕre 3 = ξεσπώ
- -que: → εγκλιτική λέξη, συμπλεκτικός σύνδεσμος = και
- egrediebātur: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού του ρήματος egredior, egressus sum, egrĕdi αποθετικό 3* = βγαίνω
- tum: χρονικό επίρρημα = τότε
- se: αιτιατική ενικού θηλυκού γένους της προσωπικής αντωνυμίας γ΄ πρόσωπο = τον εαυτό της.
- dolōri: δοτική ενικού του ουσιαστικού dolor - oris γ΄ κλίση, αρσενικό = ο πόνος, η θλίψη
- dabat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος do, dedi, datum dāre1 = δίνω
- paulo: αφαιρετική ενικού ουδετέρου γένους του επιθέτου paulus, -a, -um β΄ κλίση = λίγος, -η, -ο → δεν σχηματίζει παραθετικά.
- post: χρονικό επίρρημα = αργότερα
- siccis: αφαιρετική πληθυντικού αρσενικού γένους του επιθέτου siccus, -a, -um β΄ κλίση = στεγνός, -ή, -ό
- oculis: αφαιρετική πληθυντικού του ουσιαστικού oculus, -i β΄ κλίση, αρσενικό = το μάτι
- redībat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος redeo, -ii, -itum, -īre ανωμ. = ξαναγυρίζω
- Scribōnianus: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού Scribōnianus -i β΄ κλίση, αρσενικό = ο Σκριβωνιανός
- arma: αιτιατική πληθυντικού του ουσιαστικού arma -orum β΄ κλίση, ουδέτερο = τα όπλα (plurale tantum = έχει μόνο πληθυντικό)
- in: πρόθεση + αφαιρετική = σε
- Illyrico: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού Illyricum -i β΄ κλίση, ουδέτερο = Ιλλυρία
- contra: πρόθεση+ αιτιατική = εναντίον
- Claudium: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού Claudius -ii/i β΄ κλίση, αρσενικό = ο Κλαύδιος → ως κύριο όνομα δε διαθέτει πληθυντικό
- moverat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής του ρήματος moveo, movi, motum, movēre 2 = κινώ
- fuerat: γ΄ ενικό οριστικής υπερσυντελίκου του ρήματος sum, fui, -, esse = είμαι
- partibus: αφαιρετική πληθυντικού του ουσιαστικού partes, -ium γ΄ κλίση, θηλυκό = πολιτική παράταξη (pars, partis στον ενικό σημαίνει το μέρος)
- eius: γενική ενικού αρσενικού γένους της οριστικής - επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id = αυτός, -ή, -ό
- occīso: αφαιρετική ενικού, αρσενικό, της μετοχής παρακειμένου παθητικής φωνής του ρήματος occido, occidi, occisum, occidĕre 3 = σκοτώνω
- Scribōniano: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού Scribōnianus -i β΄ κλίση, αρσενικό = ο Σκριβωνιανός → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό
- Romam: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού Roma -ae α΄ κλίσης θηλυκό = η Ρώμη → ως κύριο όνομα δεν διαθέτει πληθυντικό
- trahebātur: γ΄ ενικό οριστικής παθητικού παρατατικού του ρήματος traho, traxi, tractum, trahĕre 3 = τραβώ, σύρω
- Erat ascensurus: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού της ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας του ρήματος: ascendo, ascendi, ascensum, ascendĕre 3 = ανεβαίνω
- navem: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού navis, navis, γ΄ κλίση, θηλυκό = το πλοίο (αφαιρ. ενικού: navi/ nave)
- milites: αιτιατική πληθυντικού του ουσιαστικού miles, militis: γ΄ κλίση, αρσενικό = ο στρατιώτης
- orābat: γ΄ ενικό οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής του ρήματος oro, oravi, oratum, οrāre 1 = παρακαλώ
- ut: βουλητικός σύνδεσμος = να
- simul: τροπικό επίρρημα = συγχρόνως, μαζί
- imponerētur: γ΄ ενικό υποτακτικής παρατατικού παθητικής φωνής του ρήματος impono, imposui, impositum, imponĕre 3 = επιβιβάζω
- Νοn: αρνητικό μόριο = δεν, όχι
- impetrāvit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος impetro, impetravi, impetratum, impetrāre 1 = κατορθώνω
- conduxit: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής του ρήματος conduco, conduxi, conductum, conducĕre 3 = νοικιάζω ( → β' ενικό προστακτικής ενεστώτα: conduc)
- piscatoriam: αιτιατική ενικού θηλυκού γένους του επιθέτου piscatorius, -a, -um β΄ κλίση = ψαράδικος -η -ο ( → δεν σχηματίζει παραθετικά)
- naviculam: αιτιατική ενικού του ουσιαστικού navicula -ae α΄ κλιση, θηλυκό = το πλοιάριο
- ingentemque: αιτιατική ενικού θηλυκού γένους του επιθέτου ingens, ingens, ingens, (γεν: ingentis) γ΄ κλίση = πελώριος, -α, -ο
- secūta est: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου του ρήματος sequor, secutus sum, sequi αποθετικό 3 = ακολουθώ
Γραμματικά ταξινομημένο λεξιλόγιο
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
A΄ κλίση
- Caecina -ae: αρσενικό (δεν έχει πληθυντικό)
- Arria -ae: θηλυκό (δεν έχει πληθυντικό)
- lacrima -ae: θηλυκό
- Roma -ae: θηλυκό (δεν έχει πληθυντικό)
- navicula -ae: θηλυκό
Β΄ κλίση
- maritus -i: αρσενικό
- filius -ii/-i: → κλητ. ενικού: fili, αρσενικό
- cubiculum -i: ουδέτερο
- puer, pueri: αρσενικό
- cibus -i: αρσενικό
- oculus -i: αρσενικό
- Paetus -i: αρσενικό (δεν έχει πληθυντικό)
- Scribonianus -i: αρσενικό (δεν έχει πληθυντικό)
- Claudius -ii/i: αρσενικό (δεν έχει πληθυντικό)
- arma - orum: ουδέτερο (δεν έχει ενικό)
- Illyricum -i: ουδέτερο
Γ΄ κλίση
- funus -eris: ουδέτερο
- dolor -oris: αρσενικό
- partes -ium: θηλυκό → ετερόσημο (pars, partis = μέρος, τμήμα, partes -ium = πολιτική παράταξη)
- navis -is: θηλυκό (αφαιρετική ενικού nave και navi)
- miles -itis: αρσενικό
Επίθετα
Β΄ κλίση
- paulus, -a, -um (δεν σχηματίζει παραθετικά)
- siccus, -a, -um (Συγκριτικός: siccior, siccior, siccius, Υπερθετικός: siccissimus, -a, -um)
- piscatorius, -a, -um (δεν σχηματίζει παραθετικά)
-
Γ΄ κλίση
- ingens -ntis (Συγκριτικός: ingentior, ingentior, ingentius, Υπερθετικός: ingentissimus, -a, -um)
Αντωνυμίες
- hic, haec, hoc (δεικτική)
- ille, illa, illud (δεικτική)
- quis, quis, quid (ερωτηματική ουσιαστική)
- suus, sua, suum (κτητική)
- se (προσωπική)
- is, ea, id (οριστική - επαναληπτική)
Ρήματα
1η Συζυγία
- aegroto - aegrotavi - aegrotatum - aegrotāre
- paro - paravi - paratum - parāre
- ignoro - ignoravi - ignoratum - ignorāre
- intro - intravi - intratum - intrāre
- interrogo - interrogavi - interrogatum - interrogāre
- oro - oravi - oratum - οrāre
- simulo - simulavi - simulatum - simulāre
- impetro - impetravi - impetratum - impetrāre
- do, dedi, datum, dāre
2η Συζυγία
- respondeo - respondi - responsum - respondēre
- cohibeo - cohibui - cohibitum - cohibēre
- moveo,movi, motum, movēre
3η Συζυγία
- morior - mortuus sum - mori* αποθετικό (μετοχή μέλλοντα moriturus)
- vivo - vixi - victum - vivĕre
- ago - egi - actum - agĕre
- quiesco - quievi - quietum - quiescĕre
- sumo - sumpsi - sumptum - sumĕre
- vinco - vici - victum - vincĕre
- prorumpo - prorupi - proruptum - prorumpĕre
- egredior - egressus sum - egrĕdi* αποθετικό
- occido - occidi - occisum - occidĕre
- traho - traxi - tractum - trahĕre
- ascendo - ascendi - ascensum - ascendĕre
- impono - imposui - impositum - imponĕre
- conduco - conduxi - conductum - conducĕre (β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα: conduc)
- sequor - secutus sum - sequi αποθετικό
Ανώμαλα Ρήματα
- redeo, -ii, -itum, -īre
- sum, fui, -, esse
Επιρρήματα
- ita
- persaepe
- Bene Συγκρ. βαθμός: melius, Υπερθ. βαθμός: optime
- libenter Συγκρ. βαθμός: libentius, Υπερθ. βαθμός: libentissime
- Deinde
- diu Συγκρ.βαθμός: diutius, Υπερθ. βαθμός: diutissime
- tum
- post
Προθέσεις
- a(b) (+ αφαιρετική)
- in (+ αιτιατική/ αφαιρετική)
- contra (+ αιτιατική)
Σύνδεσμοι
- et (συμπλεκτικός)
- ut (συμπερασματικός, βουλητικός)
- cum (επαναληπτικός, ιστορικός ή διηγηματικός)
- quin immo ... ac (συμπλεκτικός - επιδοτικός)
- -que (συμπλεκτικός)
- ac (συμπλεκτικός)
Ασκήσεις
- interroganti: qui interrogabat
- Βene quievit, libenter cibum sumpsit: Arria respondebat puerum bene quievisse, libenter cibum sumpsisse / Puer dicitur quievisse/sumpsisse
- interroganti, quid ageret puer: Quid agit/agat puer?
- Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent (eam), egrediebatur: Σύμπτυξη σε μετοχή: Deinde, lacrimis suis vincentibus (eam), diu cohibitis, egrediebatur (νικώντων τῶν δακρύων)
- diu cohibitae: quae cohibitae sunt/erant
- occiso Scriboniano: Cum Scribonianus occisus esset ή ut Scribonianus occisus est
Ερωτήσεις Πανελληνίων
- «Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (Μονάδες 3) (2010)
- «occiso Scriboniano»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση, η οποία να εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum. (Μονάδες 4) (2010)
- Arria funus paravit: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (μονάδες 3) (2010 E)
- ut ignoraretur a marito: να αναγνωρίσετε το είδος της παραπάνω πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), την έγκλιση (μονάδες 2) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3). (μονάδες 7) (2010 E)
- «(puer) bene quievit»: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση με εξάρτηση από τη φράση Arria marito respondebat. (Μονάδες 6) (2004 ΕΗ)
- Huic Arria funus ita paravit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (Μονάδες 6) (2004 ΕΗ)
- Να γράψετε τις προτάσεις των αποσπασμάτων που εισάγονται με το ut, να αναγνωρίσετε το είδος τους και να αιτιολογήσετε την εκφορά τους (χρόνο και έγκλιση). (Μονάδες 9) (2004 ΕΗ)
- (Paetus), occiso Scriboniano, Romam trahebatur: Να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχή της δευτερεύουσα πρόταση (cum ιστορικός ή διηγηματικός + ρήμα). Μονάδες 5 (2003 ΕΗ)
- Arria funus ita paravit: Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 15 (2002 Ο)