Θέματα πανελληνιων εξετάσεων Β' Λυκείου

στο μάθημα των Λατινικών

2004 (Ημερήσια)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:Μονάδες 40

(16) Fit magna caedes. Sedulius, dux et princeps Lemovicum, occiditur; dux Arvernorum vivus in fuga comprehenditur; signa militaria LXXIIII (septuaginta quattuor) ad Caesarem referuntur; magnus numerus hostium capitur atque interficitur; reliqui ex fuga in civitates discedunt. Postero die ad Caesarem legati mittuntur. Caesar iubet arma tradi ac principes produci.

(...)

(17) Magnus timor exercitum occupavit ex vocibus Gallorum ac mercatorum, qui Germanos ingenti magnitudine corporum et incredibili virtute esse praedicabant. Alius alia de causa discedere cupiebat. Nonnulli pudore adducti remanebant. Hi neque vultum fingere neque lacrimas tenere poterant; abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut cum familiaribus suis commune periculum miserabantur.

1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές: magna caedes : γενική πληθυντικού αριθμού signa militaria : αιτιατική ενικού αριθμού postero die : αφαιρετική πληθυντικού αριθμού incredibili virtute : ονομαστική ενικού αριθμού Μονάδες 8

β. Να γράψετε τη γενική πληθυντικού αριθμού των παρακάτω τύπων: princeps, fuga, numerus, timor, vultum. Μονάδες 2,5

γ. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες: qui : αιτιατική πληθυντικού αριθμού του αρσενικού και ουδέτερου γένους. hi : αιτιατική ενικού αριθμού του θηλυκού και ουδέτερου γένους. Μονάδες 2

2α. referuntur: να γράψετε τα τρία πρόσωπα του ενικού αριθμού στην οριστική του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής. Μονάδες 1,5

β. capitur: να γράψετε το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του ρήματος στην οριστική όλων των χρόνων της ενεργητικής φωνής. Μονάδες 3

γ. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: iubet : β΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού ενεργητικής φωνής. tradi : απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής. produci : γ΄ ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα μέσης φωνής. esse : α΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου. remanebant : β΄ ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου. poterant : το ίδιο πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και του υπερσυντελίκου. miserabantur : ονομαστική ενικού του αρσενικού γένους της μετοχής του ενεστώτα. Μονάδες 8

3α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω άσκηση και να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται η συντακτική λειτουργία της κάθε λέξης. princeps : είναι ................ στο ................ numerus : είναι ................ στο ................ arma : είναι ................ στο ................ lacrimas : είναι ................ στο ................ suis : είναι ................ στο ................ Μονάδες 10

β. Postero die ad Caesarem legati mittuntur. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης. Μονάδες 2,5

4α. Dux Arvernorum vivus in fuga a Romanis comprehenditur: Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική. Μονάδες 8

β. Magnus timor exercitum occupavit. Να μετατρέψετε την παραπάνω πρόταση σε απαρεμφατική με εξάρτηση από τη φράση: Caesar dicit... Μονάδες 4,5

5α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς των παρακάτω προτάσεων. Να γράψετε τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στον κάθε αριθμό. 1. Ο Λίβιος Ανδρόνικος μεταφράζει στα Λατινικά την “Οδύσσεια” του Ομήρου. 2. Η κλασική εποχή της λατινικής λογοτεχνίας εκτείνεται έως τα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. 3. Βασικό χαρακτηριστικό της ρωμαϊκής λογοτεχνίας είναι η στενή συνάφειά της με την ελληνική γλώσσα και γραμματεία. 4. Το πρώτο λογοτεχνικό είδος που ωριμάζει στη Ρώμη είναι το έπος. 5. Οι “κατιλινικοί” λόγοι είναι έργο του Βάρρωνα. 6. Η “Αινειάδα” του Βεργιλίου αναγνωρίζεται ως το εθνικό έπος των Ρωμαίων. Μονάδες 6

β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα λογοτεχνικά είδη της Στήλης Α και δίπλα στο καθένα το δημιουργό από τη Στήλη Β. (Δύο στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν.) Μονάδες 4

Στήλη Α: Ιστορική βιογραφία, Απομνημονεύματα, Λυρική ποίηση, Ελεγειακή ποίηση,

Στήλη Β: Βιτρούβιος, Προπέρτιος, Κορνήλιος Νέπως, Λουκρήτιος, Οράτιος, Ιούλιος Καίσαρ

2004 (Εσπερινού)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο:Μονάδες 40

(3) Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.

(...)

(20) Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu. Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnovit; extractum imperatorem eum salutavit. Hinc ad commilitones suos eum adduxit. Ab his in castra delatus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur.

1.α. aetatis suae , mirabili casu: Να γράψετε τις παραπάνω συνεκφορές στη δοτική του ενικού και στην ονομαστική του πληθυντικού αριθμού. Μονάδες 8

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: nomen: την ονομαστική, την αιτιατική και την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού. his: τη γενική, τη δοτική και την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο γένος που βρίσκεται. trepidus: την ονομαστική, τη γενική και την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος. Μονάδες 4,5

2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: videt: το γ΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται. cepit: το α΄ ενικό και το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται. salutavit: το β΄ ενικό και το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται. adduxit: το β΄ ενικό και το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται. Μονάδες 8

β. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε τα κενά του με τα στοιχεία που ζητούνται για κάθε ρήμα: Μονάδες 4,5

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη στήλη Β, με βάση το κείμενο. Τρία στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν. Μονάδες 12,5

Στήλη A: aetatis, cui, pedes, imperatorem, turba

Στήλη B: υποκείμενο, γενική της αιτίας, αντικείμενο, αφαιρετική της ιδιότητας, κατηγορούμενο, γενική διαιρετική, δοτική κτητική, επιθετικός προσδιορισμός

4. Repente Perseus calceis pennatis advolat: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης. Μονάδες 12,5

5. Να επιβεβαιώσετε ή να απορρίψετε το περιεχόμενο της καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις σημειώνοντας στο τετράδιό σας την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στον αριθμό που της αντιστοιχεί. Μονάδες 10

α. Ο ποιητής Οράτιος είπε: «Η Ελλάδα, ενώ κατακτήθηκε, κατέκτησε τον άγριο νικητή και εισήγαγε τις τέχνες στο αγροτικό Λάτιο».

β. Το 146 π.Χ. θεωρείται η «γενέθλιος» χρονολογία της ρωμαϊκής λογοτεχνίας.

γ. Η σάτιρα είναι ένα σχεδόν νέο, καθαρά ρωμαϊκό, είδος.

δ. Το έπος είναι το πρώτο λογοτεχνικό είδος που ωριμάζει στη Ρώμη.

ε. Οι «νεωτερικοί» ποιητές διακρίνονται για τη συντομία τους, το σκοτεινό και υπαινικτικό ύφος, την εκλέπτυνση και τη λογιότητα.

2003 (Ημερήσια)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο: Μονάδες 40

(6) In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertatis, fons aequitatis. Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat.

(...)

(18) Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur et ipse de via fessus ibi dormivisse. Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitatus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam; sed postquam boum vestigia foras versa vidit, confusus gregem ex loco infesto amovere coepit.

1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές: ea civitate: τη γενική του ενικού αριθμού boni viri: την κλητική του ενικού αριθμού corpora nostra: τη γενική του πληθυντικού αριθμού proximam speluncam: την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού loco infesto: την αιτιατική του ενικού αριθμού. Μονάδες 1

β. ipse: Να κλιθεί η αντωνυμία στο θηλυκό γένος του ενικού αριθμού. Μονάδες 2,5

2α. traxit: Να γράψετε τους αρχικούς χρόνους του ρήματος στην ίδια φωνή. Μονάδες 2

est: Να κλίνετε την οριστική του παρακειμένου στον ενικό αριθμό. Μονάδες 3

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: continent: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή fertur: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή aspexit: το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην παθητική φωνή. sensit: το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή. vidit: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην παθητική φωνή. Μονάδες 7,5

3α. Cacus pastor boves quosdam in speluncam traxit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 7,5

β. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της Στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη Στήλη Β με βάση το κείμενο. δύο στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν. Μονάδες 5

Στήλη Α fundamentum libertatis gregem ibi proximam

Στήλη Β επιθετικός προσδιορισμός γενική κτητική επιρρηματικός προσδιορισμός υποκείμενο γενική αντικειμενική αντικείμενο κατηγορούμενο

4α. Prope Tiberim Hercules boves refecisse fertur: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους της πρότασης. Μονάδες 7,5

β. abesse, amovere: Να γράψετε το υποκείμενο καθενός από τα δύο αυτά απαρέμφατα του κειμένου και να δικαιολογήσετε την πτώση του. Μονάδες 5

5α. Ποια νέα ποιητικά είδη επινόησε και καλλιέργησε ο Οβίδιος; β. Τι γνωρίζετε για τις «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου; Μονάδες 4

2003 (Εσπερινά)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο: Μονάδες 40

(4)Iustitia inter se certabant et patriam curabant. In bello pericula audacia propulsabant et beneficiis amicitias parabant. Delecti consultabant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

(...)

(19) Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus, Lucius Sergius Catilina, nobilissimi generis vir sed ingenii pravissimi, contra rem publicam coniuravit. Eum clari quidam sed improbi viri consecuti erant. Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est. Socii eius deprehensi sunt et in carcere strangulati sunt. Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfectus est. Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos in eadem cruentissima pugna occisos esse, multos autem graviter vulneratos esse.

1.α. nobilissimi generis, Catilina ipse, exercitu suo, cruentissima pugna: Να γράψετε τις παραπάνω συνεκφορές στην αιτιατική του ενικού αριθμού. Μονάδες 8

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: se: τη γενική, τη δοτική και την αιτιατική του ενικού αριθμού στο α΄ πρόσωπο. patriae, corpus, annis: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό. nobilissimi, pravissimi, cruentissima: την ονομαστική ενικού αριθμού του θετικού βαθμού στο γένος που βρίσκεται κάθε λέξη. Μονάδες 4,5

2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: curabant: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα και του υπερσυντελίκου της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. erat: το β΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής. strangulati sunt: το γ΄ ενικό πρόσωπο του ενεστώτα και του παρατατικού της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. tradit: το γ΄ ενικό πρόσωπο του μέλλοντα και του παρακειμένου της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. Μονάδες 8

β. parabant: Να γράψετε το απαρέμφατο του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής, το απαρέμφατο του ενεστώτα της παθητικής φωνής και το απαρέμφατο του παρακειμένου της ενεργητικής φωνής. Μονάδες 4,5

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη στήλη Β, με βάση το κείμενο. #ύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.Μονάδες 12,5

Στήλη A amicitias infirmum generis eius milites

Στήλη B υποκείμενο γενική της αιτίας αντικείμενο αφαιρετική της ιδιότητας κατηγορούμενο γενική της ιδιότητας γενική κτητική

4. Catilina ipse cum exercitu suo interfectus est: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης. Μονάδες 12,5

5.α. Ποια θεωρείται "γενέθλιος" χρονολογία της λατινικής λογοτεχνίας, ποιος ποιητής έχει συνδέσει το όνομά του με αυτήν και ποιο ελληνικό έπος μετέφρασε ο ίδιος ποιητής στη λατινική; Μονάδες 6 β. Τι γνωρίζετε για τη διάκριση των εποχών της ρωμαϊκής λογοτεχνίας με βάση τα ιστορικά κριτήρια; Μονάδες 4

2002 (Ημερήσια)

(11) Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit. Postea Alpes, quae Italiam ab Gallia seiungunt, cum elephantis transiit. Ubi in Italia fuit, apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit.

(...)

(15) Germanorum vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit. Germani non student agriculturae; lacte, caseo et carne nutriuntur. Locis frigidissimis pelles solum habent et in fluminibus lavantur. Cum civitas bellum gerit, magistratus creantur cum vitae necisque potestate.

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές: omnes gentes: τη γενική του πληθυντικού αριθμού populus Romanus: την κλητική του ενικού αριθμού cladem Cannensem: τη γενική του ενικού αριθμού rei militaris: την αφαιρετική του ενικού αριθμού locis frigidissimis: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού. Μονάδες 10

β. quae: Να κλιθεί η αντωνυμία του ίδιου γένους στον ενικό αριθμό. Μονάδες 2,5

2.α. superavit: Να γράψετε τις μετοχές της ενεργητικής φωνής του ρήματος και στα τρία γένη. Μονάδες 2

gerit: Να γράψετε τα απαρέμφατα του ρήματος στην ενεργητική φωνή. Μονάδες 3

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: transiit: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται fuit: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα. audivit: το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στη μέση φωνή. habent: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται. lavantur: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται. Μονάδες 7,5

3.α. Hannibal omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 7,5

β. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω λέξεις με τους συντακτικούς χαρακτηρισμούς τους και να σημειώσετε δίπλα στην καθεμιά την ένδειξη Σωστό ή Λάθος: dux: επεξήγηση στο ουσιαστικό Hannibal quae: αντικείμενο στο ρήμα seiungunt vita: υποκείμενο στο ρήμα consistit agriculturae: αντικείμενο στο ρήμα student frigidissimis: κατηγορούμενο στο ουσιαστικό locis. Μονάδες 5

4.α. Populus Romanus cladem pavidus audivit: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους της πρότασης. Μονάδες 7,5

β. Germani non student agriculturae: Να μετατρέψετε την παραπάνω πρόταση σε απαρεμφατική εξαρτώμενη από τη φράση: Caesar narrat (διηγείται)... Μονάδες 5

5.α. Ποιοι πεζογράφοι της εποχής του Κικέρωνα, εκτός από τον Βάρρωνα, διαπρέπουν στην ιστοριογραφία και σε ποιο είδος εξειδικεύεται ο καθένας; Μονάδες 6

β. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τα έργα της Στήλης Α και δίπλα στο καθένα το δημιουργό που αντιστοιχεί σωστά στο κάθε έργο από τη Στήλη Β. Μονάδες 4

Στήλη Α Αινειάδα (Aeneis) Ωδές (Carmina) Μεταμορφώσεις (Metamorphoseon libri) Για τη φύση των πραγμάτων (De rerum natura)

Στήλη Β Τίτος Λίβιος Πόπλιος Βεργίλιος Μάρων Λουκρήτιος Κόιντος Οράτιος Φλάκκος Οβίδιος Μάρκος Τύλλιος Κικέρων

Διόρθωση

Παρατήρηση 2β: transiit: να γράψετε το απαρέμφατο του ενεστώτα αντί για το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα.

2002 (Εσπερινά)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο: Μονάδες 40

(3) Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.

(...)

(14) Post bellum Actiacum Cassius Parmensis, qui in exercitu M. Antonii fuerat, Athenas confugit. Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudinis et facie squalida, similem effigiei mortui. Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit. Respondit ille se esse Orcum. Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavit.

1.α. calceis pennatis, species horrenda: Να γράψετε τις παραπάνω συνεκφορές στη δοτική του ενικού και στην αιτιατική του πληθυντικού αριθμού. Μονάδες 8

β. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: qui: τη γενική του ενικού και του πληθυντικού αριθμού και την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού στο γένος που βρίσκεται. ei: την ονομαστική του ενικού αριθμού και την αιτιατική του ενικού και του πληθυντικού αριθμού στο γένος που βρίσκεται. ille: την ονομαστική, την αιτιατική και την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος. Μονάδες 4,5

2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: movet: το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού και του παρακειμένου της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. liberat: το β΄ ενικό πρόσωπο του υπερσυντελίκου και του συντελεσμένου μέλλοντα της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. dederat: το α΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού και του μέλλοντα της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. concepit: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα και του μέλλοντα της οριστικής στη φωνή που βρίσκεται. Μονάδες 8

β. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε τα κενά του με τα στοιχεία που ζητούνται για κάθε ρήμα: Πρόσωπο Αριθμός Χρόνος: fuerat confugit apparuit Μονάδες 4,5

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη στήλη Β, με βάση το κείμενο. #ύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν. Μονάδες 12,5

Στήλη A forma puellae hasta hominem magnitudinis

Στήλη B αφαιρετική του οργάνου γενική της αιτίας αφαιρετική της αιτίας γενική κτητική αντικείμενο γενική της ιδιότητας υποκείμενο

4. Cassius nomen eius audire cupivit: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης. Μονάδες 12,5

5. Σε σύγκριση με την αρχαία ελληνική λογοτεχνία: α. Ποια ιδιορρυθμία παρουσιάζει η εξέλιξη των λογοτεχνικών ειδών έπους και κωμωδίας στη ρωμαϊκή λογοτεχνία; β. Τι παρατηρείται σχετικά με τη ρωμαϊκή ελεγεία και τη σάτιρα; Μονάδες 10

2001 (Ημερήσια)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο: Μονάδες 40

(11) Postquam XIV annos in Italia complevit, Carthaginienses eum in Africam revocaverunt. Ibi Hannibal bellum cum Romanis componere frustra cupivit. Denique cum P. Scipione apud Zamam dimicavit, sed Romani victoriam reportaverunt.

(...)

(19) Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus, Lucius Sergius Catilina, nobilissimi generis vir sed ingenii pravissimi, contra rem publicam coniuravit. Eum clari quidam sed improbi viri consecuti erant. Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est. Socii eius deprehensi sunt et in carcere strangulati sunt. Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfectus est. Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos in eadem cruentissima pugna occisos esse, multos autem graviter vulneratos esse.

Σημείωση :Ως υποκείμενο στο ρήμα complevit εννοείται η λέξη Hannibal.

1.α. nobilissimi generis, improbi viri, exercitu suo, milites Romanos, cruentissima pugna: Να γράψετε τις παραπάνω συνεκφορές στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού. Μονάδες 5 β. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: pravissimi: την ίδια πτώση του ίδιου αριθμού του θετικού βαθμού στο θηλυκό γένος clari: τη γενική του πληθυντικού αριθμού του υπερθετικού βαθμού στο ίδιο γένος quidam: τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος

ipse: την αιτιατική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος eadem: τη γενική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος. Μονάδες 5 γ. Να γράψετε τις πτώσεις που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: urbe: τη γενική του ενικού και του πληθυντικού αριθμού carcere: την ονομαστική του ενικού και του πληθυντικού αριθμού proelio: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού. Μονάδες 2,5

2.α. Να γράψετε δίπλα σε κάθε ρήμα το Πρόσωπο, τον Αριθμό και το Χρόνο στα οποία βρίσκεται: dimicavit, consecuti erant, tradit Μονάδες 4,5 β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: complevit: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα και το απαρέμφατο του ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται componere: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου και την ονομαστική του ενικού αριθμού της μετοχής του ενεστώτα στο αρσενικό γένος, στη φωνή που βρίσκεται cupivit: το ίδιο πρόσωπο στην οριστική του ενεστώτα και στην οριστική του μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται expulsus est: το απαρέμφατο του ενεστώτα και το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται. Μονάδες 8

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της Στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη Στήλη Β με βάση το κείμενο. Τρία στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν. Μονάδες 12,5

Στήλη Α: α)generis, eius, β)consule, γ)graviter, δ)vulneratos esse,

Στήλη Β: 1. γενική κτητική, 2. ειδικό απαρέμφατο, 3. παράθεση, 4. γενική της ιδιότητας, 5. επεξήγηση, 6. επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου, 7.τελικό απαρέμφατο, 8.επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

4.α. Carthaginienses eum in Africam revocaverunt: Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Mονάδες 6 β. componere, occisos esse: Να γράψετε το υποκείμενο καθενός από τα παραπάνω απαρέμφατα (μον. 2) και να ικαιολογήσετε την πτώση του (μον. 2). Μονάδες 4 γ. Eum clari quidam viri consecuti erant: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης. Μονάδες 2,5

5.α. Σε ποιες περιόδους χωρίζεται, με βάση ιστορικά κριτήρια, η ρωμαϊκή λογοτεχνία; Μονάδες 5

5.β. Ποια παλαιότερη διαίρεση των εποχών της ρωμαϊκής λογοτεχνίας δε γίνεται αποδεκτή σήμερα και γιατί; Μονάδες 5

2001 (Εσπερινά)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο:Μονάδες 40

(7)Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt».

(...)

(15)Germanorum vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit. Germani non student agriculturae; lacte, caseo et carne nutriuntur. Locis frigidissimis pelles solum habent et in fluminibus lavantur.

1.α. legatos omnes, his verbis, speculatores nostri, rei militaris: Να γράψετε τις παραπάνω συνεκφορές στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού. Μονάδες 8

β. Να γράψετε την πτώση που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: multis: την αιτιατική πληθυντικού στο θηλυκό γένος quibus: την ονομαστική ενικού στο θηλυκό γένος eos: την αιτιατική πληθυντικού στο ουδέτερο γένος. Μονάδες 4,5

2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στον καθένα από αυτούς, με βάση το κείμενο.Τρία στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.

Α: 1. frumenti, 2. militum, 3. agriculturae

Β: α. αφαιρετική ενικού, β. γενική ενικού, γ. ονομαστική πληθυντικού, δ. γενική πληθυντικού, ε. αιτιατική ενικού στ. δοτική ενικού Μονάδες 4,5

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για κάθε ένα από τα παρακάτω ρήματα: iubet, audio, possunt: το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του Παρατατικού και το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του Παρακειμένου της ίδιας φωνής. lavantur: την οριστική του Παρατατικού και την οριστική του Μέλλοντα (στο πρόσωπο, στον αριθμό και στη φωνή που βρίσκεται). Μονάδες 8

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω άσκηση συμπληρώνοντας τα κενά, ώστε να χαρακτηρίζεται πλήρως η συντακτική λειτουργία των εξής λέξεων του κειμένου: milites: είναι . . . . . . . . . . . στο . . . . . . . . . ./ eos: είναι . . . . . . . . . . . στο . . . . . . . . . ./ caedem: είναι . . . . . . . . . . στο . . . . . . . . . ./ vita: είναι . . . . . . . . . . . στο . . . . . . . ./ frigidissimis: είναι . . . . . . . . . στο . . . . . . . .. . Μονάδες 12,5

4. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη στήλη Β, με βάση το κείμενο. Δύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.

A: 1.hiemare 2.verbis 3.esse 4.rei 5.locis

B: α.γενική αντικειμενική β.αφαιρετική του τόπου γ.τελικό απαρέμφατο δ.αφαιρετική της αιτίας δ.ειδικό απαρέμφατο ε.γενική υποκειμενική στ.αφαιρετική του μέσου Μονάδες 12,5

5. Πού οφείλονται οι ομοιότητες της Λατινικής με την Ελληνική γλώσσα και από ποιους δανείστηκαν οι Ρωμαίοι το αλφάβητό τους; Μονάδες 10

2000 (Ημερήσια)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιο σας το παρακάτω κείμενο: 40 μονάδες

(6) In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertatis, fons aequitatis. Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat. Legum ministri sunt magistrates, legum interpretes iudices, legum denique omnes servi sumus: sic enim liberi esse possumus.

(...)

(18) Ubi Hercules, e somno excitatus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam; sed postquam bourn vestigia foras versa vidit, confusus gregem ex loco infesto amovere coepit. Sed bovum mugitus ex spelunca auditus Herculem convertit. Tum Cacus, vi prohibere eum conatus, Herculis clava interficitur.

1. α. legibus, corpora, ministri, mugitus: Να γράψετε την ίδια πτώση των παραπάνω λέξεων στον άλλο αριθμό, 6 μονάδες β. ea (μον. 1), quam (μον. 1), boni (μον. 1), omnes ( μον. 1,5), liberi (μον. 1), infesto (μον. 1): Να γράψετε την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού των παραπάνω λέξεων στο ουδέτερο γένος. 6,5 μονάδες

2.α. servant, vidit, sensit: Να γράψετε το γ' πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού της οριστικής του μέλλοντα

στη φωνή που βρίσκονται τα παραπάνω ρήματα. 7,5 μονάδες β. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις του κειμένου μεταφέροντας το ρήμα της καθεμιάς στον αντίστοιχο τύπο της οριστικής του χρόνου που δηλώνεται

στην παρένθεση: Civitas sine lege non stat (Παρακείμενος) Sic liberi esse possumus (Παρατατικός) 5 μονάδες

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιο σας την παρακάτω άσκηση συμπληρώνοντας τα κενά, ώστε να χαρακτηρίζεται πλήρως η συντακτική λειτουργία των εξής λέξεων του κειμένου: fundamentum: είναι στο / nostra: είναι στο / partem: είναι στο

borum: είναι στο / Herculem: είναι στο 12,5 μονάδες

4. Να χαρακτηρίσετε συντακτικός τους παρακάτω όρους του κειμένου: boni, libenter, esse, ex spelunca, Herculis. 12,5 μονάδες

5. α. Σε ποια εποχή της ρωμαϊκής λογοτεχνίας εντάσσονται οι "νεωτερικοί" ποιητές και ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των ποιημάτων τους; 5 μονάδες β. Σε ποιες περιόδους χωρίζεται η ρωμαϊκή λογοτεχνία σύμφωνα με την περιγραφική διαίρεση; 5 μονάδες

1999 (Ημερήσια)

1. Να μεταφράσετε στο τετράδιο σας το παρακάτω κείμενο: (Μονάδες 40)

(14) Respondit ille se esse Orcum. Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavit. Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit. Illi neminem viderant. Cassius iterum se somno dedit eandemque speciem somniavit. Paucis post diebus res ipsa fidem somnii confirmavit. Nam Octavianus supplicio capitis eum adfecit.

(...)

(15) Cum civitas bellum gerit, magistratus creantur cum vitae necisque potestate. Equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt ac pedibus proeliantur: ephippiorum usus res turpis et iners habetur. Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt, quod ea re, ut arbitrantur, remollescunt homines atque effeminantur.

Σημείωση: Ως υποκείμενο στα ρήματα desiliunt, proeliantur, (non) sinunt, arbitrantur εννοείται η λέξη Germani.

1.α. homine, fidem, somnii, capitis, bellum, usus: Να γράψετε την κλητική των παραπάνω λέξεων στον αριθμό που βρίσκονται. (Μονάδες 6)

1.β. paucis diebus (μον. 1,5) eandem speciem (μον. 1,5) equestribus proeliis (μον. 2) res turpis (μον. 1,5): Να γράψετε τη γενική των παραπάνω συνεκφορών στον αριθμό που βρίσκονται. (Μονάδες 6,5)

2.α. dedit, gerit, adfecit, viderant: Να γράψετε το πρώτο και το δεύτερο πρόσωπο του ενικού αριθμού της οριστικής του ενεστώτα στη φωνή που βρίσκονται τα παραπάνω ρήματα. (Μονάδες 8)

2.β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α΄ και δίπλα το γράμμα της στήλης Β΄ που αντιστοιχεί στον καθένα από αυτούς. Δύο στοιχεία της στήλης Β΄ περισσεύουν. (Μονάδες 4,5)

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω άσκηση συμπληρώνοντας τα κενά, ώστε να χαρακτηρίζεται πλήρως η συντακτική λειτουργία των εξής λέξεων του κειμένου: eos: είναι ……………… στο …………….. illi: είναι ……………… στο ……………… somno (στίχος 4): είναι ……………… στο ……………… equestribus: είναι ……………… στο ……………… ephippiorum: είναι ……………… στο ……………… (Μονάδες 12,5)

4. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους των παρακάτω προτάσεων του κειμένου: α. Respondit ille se esse Orcum. β. Vinum a mercatoribus a se importari non sinunt. (Μονάδες 12,5)

5.α. Που οφείλονται οι ομοιότητες της λατινικής με την ελληνική γλώσσα; (Μονάδες 6)

5.β. Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις συμπληρώνοντας τα κενά: «Γενέθλιος» χρονολογία της ρωμαϊκής λογοτεχνίας θεωρείται το έτος …………….. Οι εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, με βάση ιστορικά κριτήρια, είναι η ……………………, η ……………………. και η ……………………….. (Μονάδες 4)