«Τα σκέλη της σαν ξαφνιασμένα ψάρια...»

Μικέλα Χαρτουλάρη, εφ. Τα Νέα, 23/10/2007

Ένα ανέκδοτο διαμάντι με τη σφραγίδα του λογοτέχνη και ζωγράφου Νίκου Εγγονόπουλου έρχεται στο φως σαν φόρος τιμής στα παιχνίδια του έρωτα

«Ω σάν βέρος κατσίβελος που είμαι/ έτσι κι εφέρθηκα». «Μe porte como quien soy. / Como un Gitano legitimo». Ο Νίκος Εγγονόπουλος «συνομιλεί» με τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα για μια μοιχαλίδα που παραλίγο να την ερωτευτεί ένας λεβέντης! Επειδή όμως εκείνη τον κορόιδεψε- «μου ΄πε πως ήταν κόρη»βγήκε από τη ζωή της, χαρίζοντάς της παρ΄ όλα αυτά ένα συμβολικό δώρο (ένα κουτί ραψίματος) αλλά όχι και την (σχισμένη) καρδιά του.

Πρόκειται για την ανέκδοτη μετάφραση ενός αφηγηματικού ποιήματος του Ισπανού, που βρέθηκε στα κατάλοιπα του Εγγονόπουλου και παρουσιάζεται για πρώτη φορά μαζί με το επίσης ανέκδοτο σχέδιό του ενός προκλητικού γυναικείου μπούστου. Τ ο ποίημα, με δύο πιθανούς ελληνι κούς τίτλους- Η άπιστη σύζυγος ή Η Μοιχαλίς - αφού ο Εγγονόπουλος δεν είχε κατασταλάξει, παραχωρήθηκε από την κόρη του Ερριέττη και θα κυκλοφορήσει σε λίγα αντίτυπα χάρη στη δραστήρια Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας. Αφορμή η ημερίδα της για τον «Υπερρεαλισμό» στις 25 Οκτωβρίου (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Βασ. Κωνσταντίνου 48, 7 μ.μ.), που αφιερώνεται στη μνήμη του Εγγονόπουλου.

Έκδοση υψηλής αισθητικής, ολιγοσέλιδη και κομψή, το βιβλιαράκι αυτό έχει πρόσθετο ενδιαφέρον επειδή παρουσιάζει την ανέκδοτη μετάφραση της Μοιχαλίδος σε φωτομηχανική ανατύπωση του πρωτότυπου χωρίς καμία εκδοτική παρέμβαση, οπότε ο αναγνώστης παρακολουθεί «από μέσα» την (ανα)δημιουργική διαδικασία της Εγγονοπουλικής παρέμβασης. Το ποίημα δεν καταλαμβάνει πάνω από τέσσερις σελίδες και σχολιάζει το ερωτικό παιχνίδι. Μέσα από την εξομολόγηση ενός μπεσαλή Τσιγγάνου, ο οποίος αφηγείται την παθιασμένη νύχτα του με μια παντρεμένη, μιλά για τη φωτιά και τον πάγο, την αλήθεια και το ψέμα, τη λαχτάρα και την απογοήτευση, τη ρομαντική και τη ρεαλιστική πλευρά του έρωτα. «ΤΑ ΝΕΑ» προδημοσιεύουν σήμερα ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:

«(...) Πέρ΄ απ΄ τις βατομουριές

πέρα από τις καλαμιές και τις αγράμπελες

κάτω από τον όγκο των μαλλιών της

έσκαψα μια τρύπα μεσ΄ τη λάσπη.

Έλυσα τη γραβάτα μου.

έβγαλε κείνη το φουστάνι της.

εγώ, τη ζωστήρα με το περίστροφο.

Κείνη τους τέσσερις μπούστους της.

Ούτε οι πομμάδες ούτε τα κοχύλια

σαν το λεπτό της δέρμα δεν είναι,

ούτε στο φεγγάρι τα κρύσταλλα

με τόση δύναμη δε λάμπουν.

Τα σκέλη της μού ξέφευγαν σαν ξαφνιασμένα ψάρια,

η μισή όλη λαύρα

η άλλη μισή ψυχρή.(...)»

Και μία «Μοιχαλίς»

Το μικρό ανέκδοτο διαμάντι του Εγγονόπουλου θα πωλείται σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία. Όμως η «πρεμιέρα» του θα γίνει κατά τη διάρκεια της ημερίδας «Υπερρεαλισμός» με την οποία η Εταιρεία Σπουδών παρεμβαίνει γόνιμα στον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή και ζωγράφου Νίκου Εγγονόπουλου. Ομιλητές θα είναι ο Θανάσης Χατζόπουλος (Εγγονόπουλος και υπερρεαλισμός, ένας ποιητής και μια εποχή), η Ολυμπία Ταχοπούλου (Μυθολογίες ελληνικού υπερρεαλισμού), η Σταυρούλα Τσούπρου (Γιάννης Σκαρίμπας και υπερρεαλισμός:

αμφιθυμία ή στοιχεία υπερπεζογραφίας;), η Νίκη Λοϊζίδη (Συμπληρωματικές σκέψεις για τον αυτόχθονα υπερρεαλισμό της τέχνης του Εγγονόπουλου) και ο Γιάννης Παπαθεοδώρου (Το εκσπάσαν σκάνδαλο: όροι της πρόσληψης του ελληνικού υπερρεαλισμού στη δεκαετία του ΄30). Η Μοιχαλίς έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά σειρά εκδόσεων Γενικής Παιδείας αλλά και Θεατρικών και Επιστημονικών (από τα πρακτικά σημαντικών συμποσίων) της Εταιρείας Σπουδών η οποία, από το 1975 που ιδρύθηκε από τη Σχολή Μωραΐτη, προσφέρει αξιοσημείωτο (και διάσημο) πνευματικό έργο.