«Υπόσχονται ευτυχία για να μας κάνουν ζάφτι»

Παρασκευή Κατημερτζή, εφ. Τα Νέα, 22/11/2007

Ο Νίκος Εγγονόπουλος προέτασσε τη ζωγραφική γιατί σ΄ αυτή στηρίχθηκε.

Στην ποίηση έριξε την πέτρα πολύ πιο μακριά, τάραξε τα λιμνάζοντα νερά και βρίσκεται πάντα μπροστά. Εδώ, «Το πνεύμα της μοναξιάς», έργο του 1939

«Μέσα μου πρώτα είμαι ζωγράφος. Η ποίηση είναι για τις πιο δύσκολες ώρες». Η δήλωση του Νίκου Εγγονόπουλου υποδέχεται τον επισκέπτη στην πρωτότυπη αναδρομική έκθεσή του

Εκατόν πενήντα πίνακες, σχέδια, σκηνογραφίες και θεατρικά κοστούμια συνομιλούν με τα μεγάλα πανό όπου είναι γραμμένα τα ποιήματα του Εγγονόπουλου και αποσπάσματα από δικά του δοκίμια. Είναι μια έκθεση που βλέπεται και διαβάζεται. «Είναι μια συνομιλία ποίησης και ζωγραφικής», σύμφωνα με τον Θανάση Χατζόπουλο, που επιμελήθηκε την ποιητική διαδρομή και συνόψισε τον σπάνιο συνδυασμό. Επίκαιρος. «Την ευτυχία μας την υπόσχονται για να μας κάνουν ζάφτι. Εγώ δίδαξα μονάχα την αγάπη και την ελευθερία». Κλείνουν εκατό χρόνια από τη γέννηση του Εγγονόπουλου στην Αθήνα και 69 μετά την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του «Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν» ταυτόχρονα σχεδόν με την πρώτη έκθεση ζωγραφικής του, που χλευάστηκαν και οι δυο. Όμως πλέον ο λόγος και το παράδοξο πικρό χιούμορ του Εγγονόπουλου έχουν περάσει τη ζωογόνα επιρροή τους στην καθομιλουμένη γλώσσα μας.

Διαδρομή.

Βλέπουμε «δείγματα» της θητείας του στη ζωγραφική. Και πρώτα τον θαυμασμό του για τον Σεζάν. Ο γαλλοθρεμμένος Εγγονόπουλος επηρεάστηκε από τον Ντε Κίρικο, αλλά βρήκε τον εαυτό του μέσα από τον δάσκαλό του Κωνσταντίνο Παρθένη, που επέστησε την προσοχή του στη βυζαντινή τέχνη και τον Φώτη Κόντογλου, κοντά στον οποίο και εμαθήτευσε

Αξιοσημείωτο.

Από το 1954 ώς το 1973 ο Εγγονόπουλος διδάσκει ελεύθερο σχέδιο. «Ήμουνα τριάντα πέντε χρόνια δάσκαλος στο Πολυτεχνείο. Οι τελευταίες γενιές των αρχιτεκτόνων πέρασαν από τα χέρια μου αλλά δεν κατάφερα να τους διδάξω τίποτα. Αυτοί που γέμισαν την Αθήνα πολυκατοικίες και σκέπασαν τον Παρθενώνα και τα πάντα ήτανε μαθητές μου».

Έκπληξη.

Τα δεκάδες θεατρικά κοστούμια για τις επτά παραστάσεις που σκηνογράφησε ο Νίκος Εγγονόπουλος (οι τρεις ήταν για το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου) με τα ζωηρά χρώματα, τις ρίγες στα ναυτικά παντελόνια, τις φουστανέλες, μοιάζουν σαν να βγήκαν απευθείας από τους πίνακές του.

Συνέδριο.

Το Μουσείο Μπενάκη και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου διοργανώνουν στις 23 και 24 Νοεμβρίου επιστημονικό συνέδριο με τη συμμετοχή 34 μελετητών του από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Διάχυτος ερωτισμός

«Ο ποιητής και η μούσα» είναι εμβληματικό έργο, το πρώτο υπερρεαλιστικό του 1938 όταν αποφοίτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών.

Είναι επιτομή του ζωγραφικού του κόσμου. Καθαρά χρώματα (κόκκινο, κίτρινο, μπλε), νευρώδες σχέδιο, αυθαίρετα πλασμένος σκηνικός χώρος, ποιητική ατμόσφαιρα, διάχυτος ερωτισμός, υπαινικτική αφήγηση δημιουργούν ένα δικό του κόσμο «κατοικημένο από στιλπνούς δαίμονες, καλλιμάστους κόρας και παράδοξα μαγικά αντικείμενα», όπως τον περιέγραφε ο δάσκαλος και φίλος του Ανδρέας Εμπειρίκος.

Προσέξτε!

Οι ανθρώπινες μορφές με σώμα ανδρείκελου και τα πρόσωπα χωρίς χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του είναι αναγνωρίσιμα και έχουν λάβει μεγάλη εμπορική αξία. Πενταετής έρευνα της Κατερίνας ΠερπινιώτηΑγκαζίρ εντόπισε 1.400 έργα του και 1.180 περιλαμβάνονται στον πρώτο επιστημονικό κατάλογο που κυκλοφορεί με αφορμή την έκθεση.