→ Λογοτεχνία → Ποίηση

Ποίηση µε πολιτική και µαθηµατικά

Μανώλης Πιµπλής, εφ. Τα Νέα, 10/11/2010

Ποιητής που αγαπούσε τις λέξεις, τις σπάνιες, παράξενες λέξεις, καθώς και τους αριθµούς, ο Εκτωρ Κακναβάτος «έφυγε» στα 90 του αφήνοντας πίσω του µια κληρονοµιά περίπου είκοσι συλλογών

«Η ποίηση είναιη δυνατότητα υπέρβασης των όποιων ανασταλτικών κωδίκων που αγκυλώνουν την άρθρωσήµας»... «Ο λόγος αυτονοµείται ανοίγοντας απρόβλεπτες πύλεςπρος µια διευρυµένη πραγµατικότητα, όπου πρωταγωνιστεί η φαντασία µεδιαρκείς αναδιατάξεις των πραγµάτων, πράγµα που τεκµηριώνει τις δυνατότητες της γλώσσας».

Αυτά έλεγε σε παλαιότερη συνέντευξή του («Ελίτροχος») οΕκτωρ Κακναβάτος, ο ποιητής που έφυγε, όπως συνηθίζεται να λέµε, πλήρης ηµερών στα ενενήντα του χρόνια. Γνήσιος εκπρόσωπος του κινήµατος του υπερρεαλισµού, ο Κακναβάτος τον υπηρέτησε µε συνέπεια από το 1943όταν πρωτοεµφανίστηκε στα γράµµατα µε τη «Fuga» – την ίδια χρονιά που πρωτοεµφανίστηκε και ο ∆. Παπαδίτσας µε τη συλλογή «Το Φρέαρ µε τις Φόρµιγγες» – µέχρι σήµερα. Μαζί άλλωστε µε τον Παπαδίτσα και τους Μίλτο Σαχτούρη,Ε. Χ. Γονατά, Μάτση Χατζηλαζάρου, Μαντώ Αραβαντινού, Γιώργο Λίκο υπήρξε από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του µεταπολεµικού ελληνικού υπερρεαλισµού στον δρόµο που είχαν χαράξει οι Εγγονόπουλος και Εµπειρίκος.

Παιγνιώδης, µε πνεύµα ριζοσπαστικό, ερωτικός, µε πολιτικά στοιχεία στην ποίησή του αλλά και µε στοιχεία από τα αγαπηµένα του µαθηµατικά και τη θεωρία του χάους, ο Κακναβάτος, όπως έχει ειπωθεί, «είναι ίσως ο πιο πολιτικός από τους υπερρεαλιστές ποιητής» και ταυτόχρονα «ο πιο ακραιφνής υπερρεαλιστής της γενιάς του».

Κάνοντας µαθήµατα Μαθηµατικών εξασφάλιζε τα προς το ζην, τα φρονήµατά του όµως δεν τον βοήθησαν στην επαγγελµατική του αποκατάσταση.

Ο γεννηµένος στον Πειραιά το 1920 ποιητής, από κεφαλονίτες γονείς, σπούδασε Μαθηµατικά στο Πανεπιστήµιο Αθηνών. Το πραγµατικό όνοµά του ήταν Γιώργος Κοντογιώργης και το πρώτο του ποίηµα δηµοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Κατεύθυνση» το 1943.

Στην Κατοχή πήρε µέρος στην Εθνική Αντίσταση αλλάτο γεγονός ότι µετά την Απελευθέρωση, το 1947,εξορίστηκε πρώτα στην Ικαρία και µετά στη Μακρόνησο – απ’ όπου επέστρεψε το 1949 – κατέστησεαπαγορευτικό τον διορισµό του στη Μέση Εκπαίδευση.

∆ούλεψε όµως στην ιδιωτική εκπαίδευση – από το 1958 έως το 1962 είχε και δικό του φροντιστήριο στη Σύρο – ώσπου, το 1979, διορίζεται για πρώτηφορά στο ∆ηµόσιο από το οποίο συνταξιοδοτήθηκε το 1986.

Υπήρξε θαυµαστής και µελετητήςτης Πυρηνικής Φυσικής, της Φιλοσοφίας, της αρχαίας και της βυζαντινής ποίησης – από τον Πίνδαρο µέχριτον Ρωµανό τον Μελωδό – καθώς και του δηµοτικού τραγουδιού.

Τη δεκαετία του 1980 είχε τη θέση του εκπαιδευτικού συµβούλου στο υπουργείο Παιδείας. Ανακοίνωση εξέδωσε το ∆ιοικητικό Συµβούλιο της Εταιρείας Συγγραφέων της οποίας ο ΕκτωρΚακναβάτος υπήρξε ιδρυτικό µέλος και αντιπρόεδρος τη διετία 1984-1986.

Συγκεντρωτική έκδοση των ποιηµάτων του κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αγρα. «Τα ποιήµατα του Κακναβάτου, αν και εκ πρώτης όψεως µοιάζουν µε εκθαµβωτικά λεκτικά πυροτεχνήµατα, εντούτοις οργανώνουν ένα συνεκτικό, σθεναρό, αισιόδοξα προτρεπτικό λόγο, που αποσκοπεί να “ιδρύσει µια άλλη πραγµατικότητα”, ικανή να συµφιλιώσει τον άνθρωπο µε τις “ακαταµάχητα αβέβαιες”, χαοτικές διαστάσεις του κόσµου» σηµείωνε στα «ΝΕΑ» ο Χάρης Βλαβιανός για τον ποιητή.

Ο ίδιος είχε επιλέξει ως επίµετροκαι τους στίχους του Κακναβάτου που ακολουθούν: «Οσες φορές η γνώση γιγαντώθηκε πέρα από τις κεκορεσµένες συµβάσεις της ήταν πουάγγιξε µέσω της ποίησης το µυστήριο».

• Η κηδεία του θα γίνει αύριο Πέµπτη στις 15.30, στο Νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου

Αιθελόµαζα

Πέφτανε µπαµπάκια µατωµένα απ’ το φεγγάρι / Μπηγµένες µπαντερίγιες στα µηλίγγια του ο τορέρο / ανέβαινε ψηλά µε τα ποδήλατα του αγέρα / Λάµπες φθορίου κατέβαζε ο Ρίο Εµπρο / οι µπαταρίες σβήνανε στο sanyo / δεν σ’ άκουα πια / που τραβούσες ανατολικά µε τις οµίχλες / Παρµενίωνα γεροπεισµατάρη... / Ετσι κάτω απ’ τις µαρκίζες/ σάπιζεν ο Αύγουστος.

Δείγµα γραφής του Εκτωρα Κακναβάτου