ΕπιπλέονΕπιπλέον

Αρχική σελίδα → Λογοτεχνία → Πεζογραφία

Δημήτρης Βικέλας (1835 - 1908)

Γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1835. Πεζογράφος και λόγιος. Καταγόταν από αστική οικογένεια με πνευματική παράδοση και έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Σύρο, στο Ναύπλιο, στην Κωνσταντινούπολη και στην Οδησσό. Κατόπιν έζησε για 20 χρόνια στο Λονδίνο (από το 1852), όπου ασχολήθηκε κυρίως με το εμπόριο, αλλά παράλληλα και με τα γράμματα. Ύστερα έζησε για χρόνια στο Παρίσι. Το 1900 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου επέδειξε έντονη κοινωνική δράση. Σε όλη του τη ζωή έλαβε μέρος στην πνευματική κίνηση της χώρας. Υπήρξε πολύγλωσσος και πολυγραφότατος. Δεκαέξι ετών μετέφρασε την Εσθήρ του Ρακίνα και έγραψε μέτριους στίχους. Το 1862 εξέδωσε νέα ποιητική συλλογή. Στην ώριμή του ηλικία έγραψε αφηγηματικά έργα Λουκής Λάρας, Διηγήματα, ιστορικο-φιλολογικές μελέτες, περιηγήσεις (Από Νικοπόλεως εις Ολυμπίαν, Περί Σκωτίας) και απομνημονεύματα: Διαλέξεις και αναμνήσεις, Η ζωή μου. Επίσης, μετέφρασε έξι έργα του Σαίξπηρ, παραμύθια του Άντερσεν κ.ά.

Μεγάλη υπήρξε η εθνική και κοινωνική του δράση. Το 1894, από το Παρίσι, συνετέλεσε στην αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων και κατάφερε να γίνουν οι πρώτοι αγώνες το 1896 στην Αθήνα. Κατόπιν ίδρυσε τον Σύλλογο προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, στον οποίο και αφιερώθηκε έως τον θάνατό του, τον Οίκο των Τυφλών, σκοπευτική και εργατική σχολή, επίσης οργάνωσε το πρώτο Εκπαιδευτικό Συνέδριο το 1904 κ.ά.

Στη νεοελληνική λογοτεχνία έχει σημαντική θέση με τον Λουκή Λάρα και τα Διηγήματά του. Γύρω στο 1880 αρχίζει η διαμόρφωση της αστικής κοινωνίας στην Ελλάδα, συγχρόνως αρχίζει μια τάση για δημιουργική ανανέωση της λογοτεχνίας μας, υπό την επίδραση της δυτικής Ευρώπης, ρεαλισμός, νατουραλισμός και τη λαογραφική παρώθηση του Νικολάου Πολίτη. Το λογοτεχνικό έργο του Δημήτρη Βικέλα βρίσκεται ακριβώς στο μεταίχμιο αυτό: μεταξύ της παλαιάς και της νέας Αθηναϊκής σχολής, τότε δηλαδή που γίνεται η μετάβαση από το ιστορικό μυθιστόρημα με τη σύνθετη πλοκή και το ηρωικό ήθος στο ηθογραφικό διήγημα με την αφήγηση της καθημερινής ζωής. Ο Λουκής Λάρας είναι πραγματική ιστορία, αυτοβιογραφία ενός γέρου που γλίτωσε από την καταστροφή της Χίου το 1822. Από την αφήγηση των περιπετειών του λείπει το ηρωικό στοιχείο, υπάρχει όμως απλότητα, αισιοδοξία και ανθρωπιά, ιδιότητες που χαρακτηρίζουν την τάση για αλλαγή της τότε εποχής, αλλά και τον Βικέλα ως άνθρωπο. Με το ίδιο ύφος είναι γραμμένα και τα διηγήματά του. Ηθογραφεί σε αυτά τη νεοελληνική επαρχιακή ζωή, με απλότητα, ειλικρίνεια και χάρη, αλλά και με μια διδακτική τάση. Ο μύθος, οι ήρωες, η γλώσσα είναι πάντοτε απλά, πρόκειται για ταπεινούς ανθρώπους της απλής ζωής, που θέλουν το καλό. Όπως όλη του η προσωπικότητα, έτσι και οι γλωσσικές αντιλήψεις του Βικέλα ήταν μετριοπαθείς. Έγραφε μεν στην καθαρεύουσα, απέφυγε όμως κάθε ακρότητα. Έτσι, η γλώσσα του δεν έχει ιδιαίτερο χρώμα, όπως άλλωστε και η περιγραφή και το ύφος του γενικά είναι άτονα, έχουν όμως ευγένεια και ισορροπία. Οπωσδήποτε τα διηγήματά του (τα καλύτερα είναι Ο Παπα-Νάρκισσος, Ο Φίλιππος Μάρθας, Η άσχημη αδελφή) άνοιξαν τον δρόμο στο ηθογραφικό διήγημα και άσκησαν μεγάλη επίδραση στους νεότερους, ιδίως στον Γεώργιο Βιζυηνό, που ευθύς μετά τον Βικέλα, θα συνδυάσει το ηθογραφικό με το ψυχογραφικό διήγημα. Πέθανε στην Αθήνα το 1908.

Διηγήματα

Συλλογές - ταξιδιωτικές εντυπώσεις - μελέτες

Βιβλιογραφία