Στράτης Μυριβήλης Η Ζωή εν Τάφω (αποσπάσματα)

1)Η μυστική παπαρούνα

2)Ζάβαλη Μάικω

“Η μυστική παπαρούνα”

Παραδείγματα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης

α)Τι ώθησε τον αφηγητή-συγγραφέα να βγει από το χαράκωμα; β)Ποια είναι η ψυχική του διάθεση;
Πώς περιγράφει τη νύχτα γύρω του; Γιατί παρακάτω την αποκαλεί “νύχτα γιομάτη θάματα”; Τι ανακαλεί στη μνήμη σας η φράση αυτή;
Γιατί ξαφνικά ο ήρωας του αποσπάσματος αισθάνεται μόνος στον κόσμο;
Αν θέλαμε να ζωγραφίσουμε το χαράκωμα και το γύρω τοπίο, ποιες λεπτομέρειες της περιγραφής του συγγραφέα θα βοηθούσαν σ’ αυτόν τον πίνακα;
Πώς περιγράφονται οι γεώσακοι; Με τι παρομοιάζονται; Σε ποιο ψυχολογικό νόμο βασίζεται η παρομοίωσή τους με εικόνες φρίκης και θανάτου;
Η προσπάθεια του ήρωα να ανασηκωθεί πάνω από το προπέτασμα για να δει το ποτάμι που “φωνάζει μακριά”, ποια ενδόμυχη επιθυμία του μπορεί να εκφράζει;
α)Πώς ανακάλυψε ο ήρωας την παπαρούνα; β)Με ποιο εκφραστικό μέσο δίνεται η “αποκάλυψη” της παπαρούνας; γ)Ποια συναισθήματα του δημιουργεί η θέα του λουλουδιού; Με τι την παραλληλίζει;
Πώς κλιμακώνονται τα συναισθήματα του ήρωα κατά την επαφή του με το λουλούδι; Γιατί από μέσα του “αναβρύζουν δάκρυα απολυτρωτικά”;
Γιατί ο ήρωας συμπεριφέρεται στην παπαρούνα τόσο προστατευτικά και τρυφερά; Τι εκπροσωπεί γι’ αυτόν;
Ποια επίδραση είχε η επαφή με το λουλούδι στην ψυχολογική κατάσταση του ήρωα;
Πώς μπορούμε να δικαιολογήσουμε την απέραντη ευτυχία που αισθάνεται ο αφηγητής εξαιτίας της μυστικής παπαρούνας;
Πώς εξηγείται το παιδικό τραγούδι για το φεγγαράκι που έρχεται στο μυαλό του ήρωα στο τέλος του αποσπάσματος; Πώς συσχετίζεται αυτή η παιδικότητα που αισθάνεται μέσα του με τον παραλληλισμό της παπαρούνας με βρέφος;
Βρίσκετε φυσιολογική αυτή την έξαρση συναισθημάτων που δημιουργείται στην ψυχή του ήρωα από ένα λουλούδι;
Γιατί, κατά τη γνώμη σας, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί στο κείμενο την τεχνική της “πλαστοπροσωπίας” (αφηγητής ο λοχίας Κωστούλας και όχι ο ίδιος ο συγγραφέας);
Μελετητές του Μυριβήλη επισημαίνουν ως γνωρίσματα του έργου το ρεαλισμό και το λυρισμό. Μπορείτε να επισημάνετε τα στοιχεία αυτά στο απόσπασμα;
Ο Λ. Πολίτης χαρακτηρίζει τη γλώσσα του Μυριβήλη ως “πλούσια σε χυμούς και αποχρώσεις, συνεχίζοντας και ανανεώνοντας την παράδοση του δημοτικισμού”. Να υποστηρίξετε την άποψη αυτή με αναφορές από το κείμενο.
Γιατί ο ήρωας στο τέλος του αποσπάσματος αισθάνεται την ανάγκη να κάνει μια “μεγάλη φωταψία” και να κρεμάσει παντού σημαίες και στεφάνια;
Ο τίτλος του μυθιστορήματος Η Ζωή εν Τάφω πώς συνδέεται με το απόσπασμα αυτό;

Παραδείγματα ερωτήσεων σύντομης απάντησης

Ποιο συναίσθημα δημιουργεί στην ψυχή του συγγραφέα η φεγγαρόλουστη νύχτα;
α)Ποιες είναι οι ενότητες του αποσπάσματος; β)Με ποιο σχήμα συνδέεται η α’ με τη β’ ενότητα; γ)Με ποιο τρόπο η α’ ενότητα προοικονομεί το περιεχόμενο της β’ ενότητας;
α)Με ποιες λέξεις και εκφράσεις περιγράφονται οι γεώσακοι; β)Ποιο αίσθημα σας δημιουργεί η περιγραφή τους;
Πώς περιγράφει ο συγγραφέας την παπαρούνα; Ποια εντύπωση σας δημιουργεί η περιγραφή αυτή;
Ποιες αισθήσεις του ήρωα διεγείρει η ανακάλυψη της παπαρούνας;
Κατά το Μ. Vitti (Η Γενιά του Τριάντα, σ. 246), στο Μυριβήλη “το αντίβαρο της απωθητικής φρίκης του πολέμου είναι η ερωτική έλξη”. Σε ποια σκηνή του αποσπάσματος μπορούμε να το διαπιστώσουμε αυτό;
Τι συμβολίζει για τον ήρωα η μυστική παπαρούνα;
Να εντοπίσετε τις λέξεις (ή φράσεις) που συσχετίζονται με την ευτυχία του ήρωα, όταν ανακαλύπτει την παπαρούνα.
Να διατυπώσετε σύντομα το μήνυμα που αποκομίζουμε από το κείμενο αυτό.
Ποια είναι η βασική αντίθεση στην οποία στηρίζεται το απόσπασμα;
Να βάλετε σε κύκλο τρεις φράσεις που αποδίδουν ανάγλυφα τα συναισθήματα του ήρωα σε τρεις χαρακτηριστικές σκηνές του αποσπάσματος.

Συνδυασμός ερωτήσεων σύντομης απάντησης και ελεύθερης ανάπτυξης

Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά επίθετα του αποσπάσματος και να δείξετε αν ο ρόλος τους έχει βαθύτερη λειτουργία.
Στην περιγραφή των συναισθημάτων του, ο συγγραφέας προτιμά τις μικρές, κοφτές φράσεις. Να επισημάνετε χαρακτηριστικά δείγματα και να δείξετε τι επιδιώκει με αυτές ο συγγραφέας.
α)Να εντοπίσετε τις φράσεις που δείχνουν τη φυσιολατρία του συγγραφέα. β)Πώς συνδέεται αυτή η φυσιολατρία με την πολεμική/αντιπολεμική ατμόσφαιρα του αποσπάσματος;
Βασικά θέματα του μυθιστορήματος Η Ζωή εν Τάφω είναι ανάμεσα σε άλλα η ζωή, ο θάνατος, η ανθρωπιά, η ελπίδα. Να τα αναζητήσετε στο συγκεκριμένο απόσπασμα και να δείξετε πώς αυτά συνδέονται με τη μυστική παπαρούνα.
Να επισημάνετε την εναλλαγή του χρόνου των ρημάτων από τον αόριστο στον ενεστώτα στις τρεις τελευταίες παραγράφους και να δικαιολογήσετε τη μεταβολή αυτή.
α)Να συγκρίνετε (σύντομα)την περιγραφή των γεώσακων με την περιγραφή της παπαρούνας ως προς: i) τα χρώματα, ii) τα ρήματα, iii) τα επίθετα, iv) τον τόνο. β)Να αναπτύξετε τις διαφορές των δύο περιγραφών με άξονα την αντίθεση ζωής - θανάτου.
α)Στο απόσπασμα ο συγγραφέας είναι με το μέρος της ζωής ή του θανάτου; β)Πώς συσχετίζεται η απάντησή σας με το γεγονός ότι ο συγγραφέας υπήρξε εθελοντής στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο;
α)Πώς περιγράφεται το χαράκωμα στην αρχή και πώς στο τέλος; β)Να συσχετίσετε κάθε περιγραφή με την εκάστοτε ψυχική διάθεση του ήρωα.
α)Να εντοπίσετε τα σημεία στα οποία φαίνεται ότι ο ήρωας αισθάνεται σαν παιδί που ξαναρχίζει τη ζωή του. β)Να αναλύσετε την ιδέα αυτή σε συσχετισμό με το μήνυμα του κειμένου.

Παραδείγματα ερωτήσεων αντικειμενικού τύπου

Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

Βάλτε σε κύκλο το γράμμα της απάντησης που θεωρείτε σωστή: 1. Ο ήρωας αποφάσισε να βγει από το χαράκωμα, γιατί: α)Αναζητούσε συντροφιά. β)Ήθελε να δει πού βρισκόταν το ποτάμι. γ)Αισθανόταν σωματικά και ψυχικά καλύτερα. δ)Του ανέθεσαν να απομακρύνει τους γεώσακους.

Συνδυασμός ερωτήσεων αντικειμενικού τύπου και ελεύθερης ανάπτυξης

Α. Βάλτε σε κύκλο το γράμμα της απάντησης που θεωρείτε σωστή.-Ο ήρωας σκέφτεται ότι “θα προτιμούσε να ξέρει πως ζούνε γύρω του κρυμμένοι άνθρωποι, κι ας ήτανε μόνο οχτροί”, επειδή: α)Ήταν γενικά πολύ κοινωνικό άτομο. β)Αισθάνεται μέσα του την ανάγκη της ανθρώπινης παρουσίας. γ)Δε φοβάται τους εχθρούς. δ)Δε μπορεί πια να σκεφτεί λογικά. Β. Να εξηγήσετε την πρόταση που θεωρείτε σωστή.
Να επιλέξετε έναν από τους ακόλουθους τίτλους που θεωρείτε ότι σας εκπροσωπεί περισσότερο και να εξηγήσετε τους λόγους της προτίμησής σας: α)“Η μυστική παπαρούνα” β)“Δυο λουλούδια μέσα στο περιβόλι του Θανάτου” γ)“Μια μικρή αποκάλυψη!” δ)“... Να’ σαι βλογημένη”
Α. Βάλτε σε κύκλο την απάντηση που θεωρείτε σωστή.Ο χαρακτήρας του ήρωα είναι κατά τη γνώμη σας: α)εκκεντρικός β)αντικοινωνικός γ)ευαίσθητος δ)θρησκόληπτος Β. Να εξηγήσετε την επιλογή σας και τους λόγους που απορρίπτετε τους άλλους χαρακτηρισμούς.
Α. Να γράψετε δίπλα από τον κάθε αριθμό της πρώτης στήλης το γράμμα του στοιχείου της δεύτερης στήλης που αντιστοιχεί σ’ αυτό: (περισσεύει ένα)

Στήλη Α’: 1. α)“ως την έβγαση των συρματοπλεγμάτων” (σ. 268). β)“εκεί μέσα στους σαπρακιασμένους γεώσακους” (σ. 269). γ)“το τσουνί του είναι ντούρο” (σ. 269). 2.“Σαν τα ξεθαμμένα ... άγγιγμα” (σ. 268). 3.“Ήταν ένα λουλούδι!” (σ. 269). 4. “άλικη, μ’ έναν ... μέση” (σ. 269). 5. “αναβρύζουν δάκρυα απολυτρωτικά” (σ. 269). 6. “ξαφνικά με γεμίζει ... Θεός” (σ. 269).
Στήλη Β’: α)δραματικό απρόοπτο β)ιδιόλεκτος γ)προσωποποίηση δ)μεταφορά ε)παρομοίωση στ)κορύφωση περιπέτειας ζ)τραγική ειρωνεία Β. Να δικαιολογήσετε την 1, 3 και 4 σύζευξη.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

Να ζωγραφίσετε μια σκηνή του αποσπάσματος (λ.χ. το τοπίο στο φεγγαρόφωτο ή το προκάλυμμα με τους γεώσακους ή την παπαρούνα)[προαιρετική εργασία].
Να δημιουργήσετε μια δική σας περιγραφή του αγαπημένου σας λουλουδιού με πρότυπο την περιγραφή της παπαρούνας από το Μυριβήλη.
Ποια στοιχεία μπορούν να χαρακτηρίσουν το απόσπασμα ως αντιπολεμικό;
Να γράψετε μια παράγραφο στην οποία να συνεχίζετε με τη φαντασία σας τη διήγηση του Μυριβήλη, αρχίζοντας με τη φράση “Την άλλη μέρα το πρωί...”

Συμπληρωματικές ερωτήσεις

Η δραματοποίηση του λόγου θεωρείται βασικό στοιχείο της τέχνης του Μυριβήλη. Με βάση την άποψη αυτή, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: α)Τι κινεί τη δράση στο απόσπασμα; β)Σε ποιο σημείο της αφήγησης υπάρχει περιπέτεια; γ)Σε ποιο σημείο εντοπίζεται η κορύφωση της δράσης; δ)Υπάρχει “λύση” στο απόσπασμα;
α)Τι συμβολίζει η παπαρούνα; β)Ποιος είναι ο ρόλος της στην ψυχική ανάταση του ήρωα;
Να περιγράψετε την παπαρούνα, επιλέγοντας από το κείμενο λέξεις και εκφράσεις χαρακτηριστικές.
Να περιγράψετε τη συναισθηματική κατάσταση του ήρωα πριν από την ανακάλυψη της παπαρούνας.
Βάλτε σε κύκλο την απάντηση που θεωρείτε σωστή. Α. Από ποια οπτική γωνία παρουσιάζονται τα γεγονότα; α)Ο συγγραφέας παρουσιάζει πολεμικές εμπειρίες άλλων, αποστασιοποιημένος. β)Ο συγγραφέας ταυτίζεται με τον ήρωα. γ)Ο συγγραφέας παρουσιάζει τις εμπειρίες του μέσω ενός “πλαστού προσώπου”. δ)Ο λοχίας Αντώνης Κωστούλας παρουσιάζει τις εμπειρίες του συγγραφέα. Β. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
Βάλτε Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο της φράσης που θεωρείτε σωστή: [Σωστό Λάθος] α)Το προκάλυμμα με τους γεώσακους δημιουργήθηκε ως προστατευτικό μέσο της εισόδου του οχυρώματος. ooβ)Η συγκίνηση του ήρωα στη θέα του λουλουδιού οφείλεται στην προτίμησή του στο συγκεκριμένο λουλούδι.ooγ)Ο συγγραφέας περιγράφει τους γεώσακους για να δείξει τη φθορά και το θάνατο που σκορπίζει ο πόλεμος.ooδ)Ο ήρωας προστατεύει την παπαρούνα, γιατί οι άλλοι στρατιώτες δεν αγαπούν τα λουλούδια. oo
Γιατί ο ήρωας, μετά την ανακάλυψη της παπαρούνας, ξαφνικά αισθάνεται πολύ κουρασμένος;
Είναι αισιόδοξο ή απαισιόδοξο, κατά τη γνώμη σας, το απόσπασμα; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας.
Να περιγράψετε την κατάσταση των γαιόσακων, επιλέγοντας από το κείμενο λέξεις και εκφράσεις χαρακτηριστικές.
Να περιγράψετε την κλιμάκωση των συναισθημάτων του ήρωα μετά την ανακάλυψη της παπαρούνας.
Βάλτε σε κύκλο την απάντηση που θεωρείτε σωστή. Α. Στόχος του συγγραφέα στο απόσπασμα είναι: α)Να προβάλει την ανθρωπιά και τη δίψα για ζωή μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα πολέμου και θανάτου. β)Να αποκαλύψει την ομορφιά των λουλουδιών. γ)Να δείξει την περιγραφική του δεξιοτεχνία. δ)Να δείξει την ψυχογραφική του ικανότητα. Β. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
Ποιες αντιθέσεις δηλώνονται ή υποδηλώνονται στο κείμενο;
Να σχολιάσετε την αφηγηματική τεχνική του συγγραφέα.

“Ζάβαλη Μάικω”

Παραδείγματα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης

Ο τίτλος του έργου Η Ζωή εν Τάφω σε ποια σχέση βρίσκεται με τα γεγονότα που περιγράφονται στο συγκεκριμένο απόσπασμα;
α)Ποια ιστορικά γεγονότα λειτουργούν ως βασικό σκηνικό για τη δράση του αποσπάσματος; β)Ποια είναι η σχέση του συγγραφέα με το συγκεκριμένο πόλεμο και ποια η ψυχική του διάθεση γι’ αυτόν;
Πού βρίσκεται ο ήρωας του αποσπάσματος; Γιατί δεν είναι σε πολεμική δράση;
Ο συγγραφέας επιλέγει μια συγκεκριμένη παρομοίωση, για να αρχίσει την αφήγηση των συμβάντων στο κείμενο. Για ποιο λόγο;
Ποια ανάγκη ωθεί τον ήρωα να επικοινωνήσει με τον ξενόγλωσσο ανθρώπινο παράγοντα που τον φιλοξενεί; [Να γίνει συσχετισμός με τη 2η παράγραφο του αποσπάσματος “Η μυστική παπαρούνα”]
Πώς ξεπέρασε τις δυσκολίες της γλωσσικής επικοινωνίας ο συγγραφέας;
α)Η σωματική κατάσταση του λοχία Κωστούλα δικαιολογεί την παραμονή του κοντά σε ανθρώπους που αγνοεί τη γλώσσα τους; β)Η συγκεκριμένη άγνοια απομονώνει τον ήρωα ή όχι και γιατί;
Ποιο πρόσωπο κατέχει δεσπόζουσα θέση στο περιβάλλον που βρίσκεται ο συγγραφέας και γιατί;
α)Πώς χαρακτηρίζει ο στρατιώτης την Άντσιω; β)Ποια συναισθήματα και εντυπώσεις του εκφράζει μ’ αυτούς τους χαρακτηρισμούς;
Γιατί δεν εξωτερικεύει προς την Άντσιω ό,τι νιώθει για όσα εκείνη του προσφέρει;
α)Πώς αποτιμά τις προσφορές που δέχεται; β)Με ποιο τρόπο εκφράζει το κύριο συναίσθημα που τον κυριεύει;
Ποια παρέκβαση γίνεται στη φυσική ροή της προσωπικής αφήγησης; Ποια στοιχεία προσθέτει η παρέκβαση αυτή στα γεγονότα που αφηγείται ο συγγραφέας;
Ποια είναι η σχέση της εθνικότητας της οικογένειας, στην οποία φιλοξενείται ο ήρωας, με τους Έλληνες (τους Ρωμιούς) σ’ αυτήν την ιστορική φάση;
Πώς βιώνει η Άντσιω και η οικογένειά της τον πόλεμο και γιατί;
α)Η σχέση της Άντσιως με τον ξένο στρατιώτη (το λοχία Κωστούλα)από ποια σκέψη υπαγορεύεται; β)Βρίσκετε δικαιολογημένη τη συμπεριφορά της και γιατί;
α)Πώς βιώνει τη θέση του απέναντι στην οικογένεια που τον φιλοξενεί ο λαβωμένος στρατιώτης; β)Σε ποιον εκμυστηρεύεται τις σκέψεις του;
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο συγγραφέας;
Ποιο είναι το κοινό σημείο (ή πρόσωπο) αναφοράς ανάμεσα στο λοχία Κωστούλα και την Άντσιω;
α)Πώς διάκειται η Άντσιω απέναντι σε εκείνους που κατατρέχουν το έθνος της; β)Ποια αρχή καθορίζει τη συμπεριφορά της;
α)Συμφωνείτε ότι το έργο έχει αντιπολεμικό χαρακτήρα; β)Πιστεύετε ότι σ’ αυτό κυριαρχούν κάποιες διαχρονικές ανθρώπινες αξίες; Αν ναι, ποιες είναι αυτές; Να τις κατονομάσετε.

Παραδείγματα ερωτήσεων σύντομης απάντησης

Πού διαδραματίζεται η ιστορία που παρακολουθούμε;
α)Σε ποιο χρόνο συμβαίνουν τα ιστορούμενα στην ενότητα γεγονότα; β)Να εντοπίσετε τα ακόλουθα στοιχεία: i) τον ευρύτερο χρόνο στον οποίο εντάσσεται το έργο και ii) το στενότερο χρόνο στον οποίο εντάσσεται η περιπέτεια του ήρωα.
α)Ποιος είναι ο αφηγητής; β)Ποια η σχέση του με το συγγραφέα;
Ποια πρόσωπα αναφέρονται από τον ήρωα;
Η επικοινωνία των προσώπων είναι εύκολη; Με ποιο τρόπο την επιτυγχάνει ο ήρωας;
α)Σε ποιες ενότητες χωρίζεται το κείμενο; β)Με ποιες λέξεις-κλειδιά γίνεται η μετάβαση από την κάθε ενότητα στην επόμενη;
Μπορείτε να δώσετε έναν επιγραμματικό τίτλο για κάθε νοηματική ενότητα;
Ποια είναι τα βασικά πρόσωπα του αφηγήματος;
Να χαρακτηρίσετε τη σχέση που καλλιεργείται ανάμεσα στα πρόσωπα από την καθημερινή τους επικοινωνία.
Να αναφέρετε σύντομα τα ιστορικά στοιχεία που προκύπτουν άμεσα από το κείμενο.
Να προβείτε σε σύντομο χαρακτηρισμό των προσώπων της ενότητας, με άξονα: α)το χώρο της συνάντησής τους, β)την εθνικότητά τους, γ)την ηλικία τους.
Ποιο είναι το πρόσωπο που αφηγείται και πού απευθύνεται;
Σε ποιο σημείο της αφήγησης παρεμβαίνει ο διάλογος; Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με αυτόν;
Ποια βασική ιδέα επικρατεί στο κείμενο και ποιες άλλες ιδέες διαμορφώνουν το κλίμα της καθημερινής επαφής;
Ποια εντύπωση αποκομίζετε από την ανάγνωση του κειμένου;
Ποια συναισθήματα σας γεννιούνται για τον ήρωα;
Ποιος προβληματισμός σας δημιουργείται για τον άνθρωπο και την ιστορική του μοίρα;
Ποιο συναίσθημα κυριαρχεί μέσα σας για την τύχη του κάθε στρατιώτη;
Γιατί νομίζετε ότι η Άντσιω εμπνέει στο στρατιώτη τα συναισθήματα που εξομολογείται ο ίδιος στο κείμενο; Η συμπεριφορά της μάνας από ποιο “νόμο” υπαγορεύεται;

Συνδυασμός ερωτήσεων σύντομης απάντησης και ελεύθερης ανάπτυξης

Ο χρόνος έναρξης των συμβάντων του αποσπάσματος καθορίζεται με μια παρομοίωση. Να την εντοπίσετε και να δικαιολογήσετε τη χρησιμότητά της.
Το έργο του Στράτη Μυριβήλη, Η Ζωή εν Τάφω, είναι γνωστό ως αντιπροσωπευτικό αντιπολεμικό μυθιστόρημα. Από τη γνωριμία σας με τα αποσπάσματα από το έργο του συγγραφέα που επεξεργαστήκατε, δικαιολογείται η άποψη αυτή και γιατί; Αναφερθείτε σε συγκεκριμένες φράσεις του κειμένου.
Πώς χαρακτηρίζετε το περιεχόμενο του κειμένου: α)πολεμικό και ρεαλιστικό; β)λυρικό και ανθρώπινο; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.
Νομίζετε ότι η προσωπική εμπειρία του συγγραφέα, από τη συμμετοχή του στον πόλεμο των χαρακωμάτων στο Μακεδονικό μέτωπο, συντέλεσε στη συγγραφή του μυθιστορήματος Η Ζωή εν Τάφω, ή όχι; Από ποια στοιχεία του κειμένου μπορεί να δικαιολογηθεί η απάντησή σας;
Η αδυναμία γλωσσικής επικοινωνίας εμποδίζει τους ανθρώπους να συνεννοηθούν γενικά; Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που αναστέλλουν αυτή τη δυσκολία; Να στηρίξετε την απάντησή σας στο κείμενο.
Παρά τις γλωσσικές του δυσκολίες, ο λοχίας κατορθώνει να γίνει κατανοητός. Τι όμως δεν μπορεί να εκφράσει;
α)Ποιο είναι το κυρίαρχο συναίσθημα του λοχία Κωστούλα για το σλάβικο ανθρώπινο περιβάλλον που τον φιλοξενεί; β)Πώς δικαιολογείται η συγκεκριμένη συναισθηματική του κατάσταση;
Τι εκπροσωπεί για τον ήρωα - λοχία Κωστούλα η Άντσιω; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας από την περιγραφόμενη συμπεριφορά της.
Ποιος χαρακτηρισμός για τα πρόσωπα του κειμένου επαναλαμβάνεται στο αφήγημα; Σε ποια γλώσσα διατυπώνεται και πόσο δικαιολογείται από τις καταστάσεις που αυτά βιώνουν;
Υπάρχουν κάποια απόντα πρόσωπα, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για το λοχία και την Άντσιω; Υπάρχει ταύτιση των ηρώων με αυτά τα πρόσωπα;
Ο συγγραφέας βρίσκεται στο Μακεδονικό μέτωπο κατά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό το γεγονός πώς επιδρά στη διανοητική και συναισθηματική του κατάσταση; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, με βάση το απόσπασμα.

Παραδείγματα ερωτήσεων αντικειμενικού τύπου

Ερωτήσεις σύζευξης

Να γράψετε δίπλα από κάθε αριθμό της στήλης Α το γράμμα του στοιχείου της στήλης Β που αντιστοιχεί σ’ αυτό: (περισσεύουν δύο)

Στήλη Α’: 1. ..... “είναι μια βδομάδα ... ανάμεσα στη χλόη” (σ. 270) 2.“ανακάλυψα σήμερα ένα θησαυρό” (σ. 271) 3...... “Μου φέρνει μια χοντρή κούπα ... ενωμένα στην ποδιά της” (σ. 272) 4. ..... “Καταλαβαίνω μονάχα πως ξεχειλάει μέσα μου ... συγκρατημένης” (σ. 272) 5...... “Κι η λόγχη μου θα ’μπαινε βαθιά, θα ’μπαινε ... μέσα στη δική σας την καρδιά” (σ. 273)
Στήλη Β’: α. μεταφορά β. παρομοίωση γ. υπερβολή δ. εικόνα ε. προσωποποίηση στ. δραματική αφήγηση ζ. υποφορά

Να σημειώσετε, δίπλα σε κάθε φράση, το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται το συναίσθημα ή η εντύπωση, που αντιστοιχεί: (Α’: Άντσιω, Β’: Στρατιώτης)“Υποτάζεται ταπεινά ... δυστυχία” / “Καταλαβαίνω ... συγκρατημένης” / “Είναι μια βδομάδα ... χλόη” / “ωστόσο ... δικές της” / “Σωπαίνει ... γαλάζια μάτια” / “Έναν αληθινό θησαυρό ... άνθρωπος”

Συνδυασμός ερωτήσεων αντικειμενικού τύπου και ελεύθερης ανάπτυξης

Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα στις απαντήσεις που θεωρείτε σωστές:

Α. Η αφήγηση στο κείμενο μπορεί να χαρακτηριστεί ως: α)ρεαλιστική β)διαλογική γ)υποκειμενική δ)λυρική ε)δραματική Β. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας στις περιπτώσεις (γ)και (δ).
Α. Η γλώσσα του ποιήματος είναι:α)επιτηδευμένη β)ιδιωματική γ)ακατανόητη δ)λογοτεχνική ε)λόγια Β.Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας στις περιπτώσεις (α)και (δ).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

α)Μπορείτε να επισημάνετε τις παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας; β)Ποιους κοινούς νοηματικούς άξονες παρατηρείτε σ’ αυτές τις παρομοιώσεις;
Ο λοχίας Κωστούλας, εθελοντής στρατιώτης στο Μακεδονικό μέτωπο, αφηγείται στην ενότητα αυτή, από τη Ζωή εν Τάφω, τις εντυπώσεις που έζησε και αισθάνθηκε κοντά στην οικογένεια, που τραυματισμένο τον φιλοξένησε. Γράψτε ένα σύντομο δοκίμιο (περίπου 200 λέξεων), αποδίδοντας σε γ’ πρόσωπο τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις του ήρωα.
Η μορφή της Μάνας, όπως προβάλλει από την εκμυστήρευση του στρατιώτη: α)Τι συναισθήματα σας προκαλεί; β)Χαρακτηρίστε το ρόλο της Μάνας του κάθε στρατιώτη σε παρόμοιες συνθήκες.
Τι εντύπωση σας προκαλεί η γλώσσα του συγγραφέα; Πώς θα τη χαρακτηρίζατε και γιατί;
α)Ποια εσωτερική κατάστασή του μεταπλάθει με τις εικόνες και παρομοιώσεις ο συγγραφέας;β)Χρησιμοποιεί ο συγγραφέας γλωσσικούς ιδιωματισμούς; Πού τους παρεμβάλλει και γιατί;
Να παρακολουθήσετε τις ψυχολογικές αντιδράσεις του ήρωα του μυθιστορήματος Η Ζωή εν Τάφω, από την εκμυστήρευσή του πρώτα στο απόσπασμα “Η μυστική παπαρούνα”, και κατόπιν στο “Ζάβαλη Μάικω”. Υπάρχει σχέση, εξέλιξη και σε ποιο συμπέρασμα καταλήγει η παρατήρησή σας ως προς τις αντιδράσεις του ήρωα;

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Η μάνα στο Μυριβήλη από το απόσπασμα “Ζάβαλη Μάικω” να συγκριθεί με τη μάνα σε ένα από τα ακόλουθα ποιήματα: Κ. Βάρναλη, Η μάνα του Χριστού, Γ. Ρίτσου Επιτάφιος, Ν. Βρεττάκου Μάνα και γιος, Δύο μητέρες....
Να ανατεθεί σε ομάδες μαθητών η παρουσίαση των δραστηριοτήτων ατόμων ή ομάδων, από τη σύγχρονη εποχή μας, που ασχολούνται με καθαρά ανθρωπιστική δράση, όπως π.χ. “Γιατροί Χωρίς Σύνορα”, “UNICEF”.
Με αφορμή το απόσπασμα “Η μυστική παπαρούνα”, οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν, σε σύγχρονους ποιητές, αναφορές σε λουλούδια και να προσπαθήσουν να βρουν το συμβολισμό τους (λ.χ. το κυκλάμινο στο Ρίτσο, το γιασεμί στο Σεφέρη, τα τριαντάφυλλα στον Καρυωτάκη κλπ).
Να ανατεθεί σε μια ομάδα τριών μαθητών η ανάγνωση των έργων:α)Η Ζωή εν Τάφω του Μυριβήλη, β)Η Φωτιά του Α. Μπαρμπύς και γ)Ουδέν Νεότερον από το Δυτικό Μέτωπο του Ε. Μαρία Ρεμάρκ και να παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους τις εντυπώσεις τους από τα έργα αυτά, τα οποία είναι εμπνευσμένα από το ίδιο θέμα.
Ποιες σκέψεις σας γεννά η ανάγνωση των δύο αποσπασμάτων από το έργο Η Ζωή εν Τάφω σχετικά με τη φύση του πολέμου; Να καταγράψετε τη σκέψη σας σ’ ένα δοκίμιο περίπου 400 λέξεων.

Συμπληρωματικές ερωτήσεις

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η βασικότερη αρετή του αφηγήματος ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο;
Μπορείτε να μεταφράσετε και να ερμηνεύσετε τον τίτλο της αφηγηματικής ενότητας;
Γιατί ο πόλεμος είναι παράλογη κατάσταση κατά το συγγραφέα και το έργο;
Να επισημάνετε τέσσερα στοιχεία του κειμένου που δείχνουν την επιτηδευμένη λογοτεχνική γλώσσα του συγγραφέα.
Α. Βάλτε σε κύκλο το γράμμα της απάντησης που θεωρείτε σωστή: Η Άντσιω θεωρεί, κατά τον αφηγητή-συγγραφέα, το λοχία Κωστούλα θύμα της ίδιας θεομηνίας που έπληξε την ίδια και την οικογένειά της, επειδή: α)Ο λοχίας Κωστούλας είναι τραυματισμένος στο πόδι. β)Ο λοχίας Κωστούλας, βουβός από ευχαρίστηση, δέχεται τις περιποιήσεις της. γ)Ο στρατιώτης νιώθει μεγάλο θαυμασμό για την καλοσύνη και τον ανθρωπισμό της. δ)Η Άντσιω έχει ταυτίσει την τύχη της με τη μάνα του στρατιώτη που και εκείνη τον “απαντέχει” να επιστρέψει από τον πόλεμο. Β. Να εξηγήσετε γιατί θεωρείτε την επιλογή σας σωστή.
Α. Ποιοι από τους παρακάτω χαρακτηρισμούς θεωρείτε ότι εκφράζουν το χαρακτήρα, τη μορφή και τη συμπεριφορά της Άντσιως από την οπτική γωνία του συγγραφέα; (βάλτε σε κύκλο τα σωστά) α)προνοητική β)μητρική γ)συμπονετική δ)αθώα ε)πρωτόγονη στ)τελετουργική ζ)περίεργη η)μεγαλόπρεπη θ)αστεία ι)τυπική ια)καρτερική ιβ)αυθόρμητη Β. Να δικαιολογήσετε τις επιλογές σας.
Από ποια συναισθήματα και εντυπώσεις κυριαρχείται η ψυχή του στρατιώτη; Να τα αναλύσετε αναφερόμενοι στην αιτία που τα υπαγορεύει.
α)Πώς εκφράζει ο αφηγητής στρατιώτης την προσωπική του ψυχική κατάσταση; β)Με ποιους αφηγηματικούς τρόπους αναφέρεται στα πρόσωπα που τον περιβάλλουν;
Να αποδώσετε αφηγηματικά με μορφή παραγράφου σε 10-15 περίπου γραμμές τις σκέψεις του ήρωα, με θέμα τη δράση του ενάντια στο αντίπαλο στρατόπεδο, όπου πολεμούν οι γιοι της Άντσιως που τον φροντίζει μητρικά.
Από τα παρακάτω στοιχεία που χαρακτηρίζουν το περιεχόμενο της ενότητας (να αναπτύξετε δύο κατ’ επιλογήν): α)Ύμνος στην αξία της ζωήςβ)Υψηλή ποιότητα της απλής ψυχήςγ)Ο αληθινός ανθρωπισμός λειτουργεί έξω από τις εθνότητεςδ)Ο πόλεμος δημιουργεί μόνο θύματαε)Η γλώσσα της καρδιάς είναι πανανθρώπινηστ)Η ειλικρινής προσφορά και η αληθινή ευγνωμοσύνη δεν εκφράζονται με λόγια.ζ)Η μάνα και του εχθρού στρατιώτη είναι ένα σύμβολο υπερεθνικό αγάπης και καλοσύνης.
Να βρείτε τέσσερα (4) λογοτεχνικά στοιχεία από την ενότητα, που να αποκαλύπτουν τον εκφραστικό πλούτο της αφήγησης.
Δώστε με αιτιολόγηση την άποψή σας στα ερωτήματα: α)Γιατί ο συγκεκριμένος πόλεμος δημιούργησε στο στρατιώτη τον ψυχισμό που βιώσατε στο αφήγημα; β)Ποια είναι η επίδραση του ανάλογου βιώματος διαχρονικά στους νέους ανθρώπους;