Immanuel Kant (1724 - 1804)

http://sfr.ee.teiath.gr/historia/historia/important/html/Kant.htm

Γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στο Koenigsberg της Ανατολικής Πρωσίας και δεν εγκατέλειψε ποτέ τη γενέτειρα πόλη του. Χρηματοδότησε τις σπουδές του παραδίνοντας ιδιωτικά μαθήματα και κερδίζοντας στοιχήματα στο μπιλιάρδο. Το 1749 προσπάθησε να λύσει ο Καντ μια μαθηματική αντιδικία μεταξύ οπαδών του Καρτέσιου και του Λάιμπνιτς με σχετικοποίηση των θέσεών τους. Το 1755 δημοσίευσε ανώνυμα μια θεωρία του για τη δημιουργία του πλανητικού μας συστήματος και για την ύπαρξη γαλαξιών πέρα από το δικό μας γαλαξία. Το ίδιο έτος αναγορεύεται Διδάκτωρ και Υφηγητής του πανεπιστημίου του Koenigsberg. Ακόμα εξηγεί τη γνώση στον άνθρωπο ως θεϊκή παρέμβαση.

Το έτος 1770 έγινε ο Καντ τακτικός καθηγητής για Λογική και Μεταφυσική στο ίδιο Πανεπιστήμιο και παράλληλα έκανε παραδόσεις για Φυσική, Κοσμολογία, Ανθρωπολογία, Θεολογία και Γεωγραφία. Μετά από μερικές μικρότερες δημοσιεύσεις του για θέματα Φυσικής και Μεταφυσικής, παρουσίασε σε τρία θεμελιώδη έργα την υπερβατολογική φιλοσοφία του: «Κριτική του καθαρού λόγου» (1781), «Κριτική του πρακτικού λόγου» (1788) και «Κριτική της κριτικής δύναμης» (1790).

Ο Καντ επηρεάστηκε από τον σκεπτικισμό και τον αγνωστικισμό του Χιουμ και έστρεψε την προσοχή του στην ανάλυση της υποκειμενικότητας. Θεωρεί ότι κάθε γνώση εξαρτάται από την εμπειρία, επειδή στηρίζεται στις αισθήσεις μας. Τα πράγματα καθ' εαυτά μάς είναι άγνωστα και οι εικόνες τους παράγονται από τον εαυτό μας. Το πραγματικό ον είναι απρόσιτο σ' εμάς, διότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε είναι τα αισθητηριακά δεδομένα και όχι τα αντικείμενα. Αυτά τα αισθητηριακά δεδομένα είναι όμως ανεξάρτητα και δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Για να αντιληφθεί λοιπόν ο άνθρωπος ένα αντικείμενο συνολικά και όχι μόνο τις επιμέρους ιδιότητές του, σχήμα, χρώμα, υφή κ.ά., απαιτείται από τον άνθρωπο μια εσωτερική λογική (υπερβατολογική) επεξεργασία, κατά την οποία ενοποιούνται τα επιμέρους στοιχεία της εμπειρίας. Η εξακρίβωση της ύπαρξης του «πραγματικού» αντικειμένου παραμένει όμως απρόσιτη και εμπειρικά αδύνατη.

Ο Καντ και η φιλοσοφία του

http://el.wikipedia.org/wiki/Εμμάνουελ_Καντ, http://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Kant

Ο Εμμάνουελ Καντ (Immanuel Kant, 22 Απριλίου 1724 – 12 Φεβρουαρίου 1804) ήταν Γερμανός φιλόσοφος και επιστήμονας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές και φιλοσόφους της εποχής του. Στην ελληνική γλώσσα το όνομά του παλιότερα αποδιδόταν ως Εμμανουήλ Κάντιος.

Ο Καντ όρισε το διαφωτισμό (Aufklärung), στο δοκίμιο του Was ist Aufklärung?, ως την περίοδο που χαρακτηρίζεται από το γνωμικό, "Sapere aude!" (τόλμησε να γνωρίσεις). Αυτή η περίοδος χαρακτηρίστηκε από την αυτόνομη σκέψη, απαλλαγμένη από τις υπαγορεύσεις της εξωτερικής πολιτικής εξουσίας. Το έργο του Καντ χρησίμεψε ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του Ορθολογισμού και του Εμπειρισμού, φιλοσοφικές παραδόσεις του 18ου αιώνα. Είχε, επίσης, αποφασιστική επίδραση στο κίνημα του Ρομαντισμού και τη φιλοσοφία του Γερμανικού Ιδεαλισμού του 19ου αιώνα. Το έργο του υπήρξε, τελικά, σημείο εκκίνησης για πολλούς φιλοσόφους του 20ου Αιώνα.

Οι δύο αλληλοσυνδεόμενοι θεμέλιοι λίθοι αυτού που ο Καντ αποκαλούσε ως την "κριτική φιλοσοφία του" - την "Κοπερνίκεια επανάσταση" που ισχυριζόταν ότι συνέθεσε για τη φιλοσοφία - ήταν η Επιστημολογία (ή αλλιώς Θεωρία της γνώσης) του Υπερβατικού Ιδεαλισμού και η ηθική φιλοσοφία περί της αυτονομίας της αιτιολογίας (reason). Αυτές τοποθετούσαν το ενεργό, έλλογο ανθρώπινο υποκείμενο στο κέντρο του κόσμου της γνώσης και της ηθικής. Όσον αφορά στη γνώση, ο Καντ υποστήριζε ότι το έλλογο καθεστώς του κόσμου, όπως η επιστήμη το αντιλαμβάνεται, δεν μπορεί να θεωρηθεί απλά και μόνο ως η τυχαία συσσώρευση αισθαντικών αντιλήψεων. Αντίθετα είναι το αποτέλεσμα μιας «συνθετικής» λειτουργίας, βασιζόμενης σε κανόνες. Αυτή αποτελείται από την εννοιολογική συνένωση (unification) και ενσωμάτωση (integration) που πραγματοποιείται από το νου μέσω εννοιών ή των «κατηγοριών της κατανόησης» που υπάρχουν στις αντιλήψεις μέσα στα πλαίσια του χώρου και χρόνου, που δεν είναι έννοιες, αλλά μορφές αισθαντικότητας, οι οποίες είναι με τη σειρά τους απαραίτητοι όροι για κάθε πιθανή καταγραφή εμπειρίας. Ως εκ τούτου η αντικειμενική τάξη πραγμάτων και η αιτιώδης αναγκαιότητα που λαμβάνει χώρα μέσα στα πλαίσια της πρώτης, είναι παράγωγα του μυαλού κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης του με ό,τι υπάρχει έξω από το μυαλό ("Ding an sich").

Αναφορικά με την ηθική, ο Καντ υποστήριξε ότι η πηγή της θεωρίας της αρετής και της ηθικής δεν βρίσκεται σε εξωτερικούς από την ανθρώπινη φύση παράγοντες, δεν αποδίδεται στη φύση, ούτε στο Θεό, παρά μόνο στην καλή θέληση. Καλή θέληση είναι αυτή που πηγαίνει σύμφωνα με οικουμενικούς νόμους ηθικής που η αυτόνομη ανθρώπινη ύπαρξη ελεύθερα και αβίαστα αποφασίζει να ενστερνιστεί. Αυτοί οι κανόνες υποχρεώνουν το κάθε ανθρώπινο υποκείμενο να μεταχειρίζεται τα άλλα ανθρώπινα όντα ως σκοπούς και όχι ως μέσα προς κάποιο σκοπό.

Αυτές οι καντιανές ιδέες διαμόρφωσαν κατά πολύ ή αλλιώς επηρέασαν όλη την επιχειρηματολογία και ανάλυση της μεταγενέστερης φιλοσοφίας. Οι ιδιαιτερότητες του Καντ και της φιλοσοφίας του πυροδότησαν άμεση και διαρκή διαμάχη. Παρόλα αυτά, η άποψη που αυτός διατηρούσε ότι ο νους από μόνος του συμβάλει αποκλειστικά στη γνώση του (και ως εκ τούτου αυτή η γνώση υπόκειται σε περιορισμούς που δεν μπορεί να ξεπεράσει), ότι η ηθική έχει τις ρίζες τις στην ανθρώπινη ελευθερία, ενεργώντας αυτόνομα και σύμφωνα με έλλογες, ηθικές αρχές και ότι η φιλοσοφία εμπεριέχει αυτοκριτικές διαδικασίες, αναδιαμόρφωσαν οριστικά τη φιλοσοφία.